Maastricht, Sint Servaaskerk: de oorspronkelijke basiliek van rond het
jaar 1000 is nog grotendeels in het huidige gebouw bewaard gebleven.
De bouwgeschiedenis die zich vanaf dat jaar ontwikkelde, voorzag in
toevoegingen en veranderingen uit bijna alle eeuwen nadien. Zo toont
de nimmer voltooide westbouw uit de 12de eeuw een koor en twee
zijkoren met daarboven de zogeheten Keizerzaal. De westpartij vormt
een hoogtepunt in de westkoorblokken van de Maasstreek, met die van
St. Jacques en St. Barthelemy in Luik als voorgangers. Het
Bergportaal staat vanuit architectuur-historisch punt bezien in
directe verbinding met de portalen van de grote Noordfranse
kathedralen. De Kapittelzaal, tegen de noordelijke arm van het
dwarspand, heeft een vermoedelijke ouderdom die tot in de 11de eeuw
zou kunnen teruggaan en een bijzondere driezijdige sluiting. De
kruisgang aan de noordzijde is van belang vanwege de uit de 15de eeuw
daterende, flamboyante raamtraceringen. De diverse, onder de kerk
gelegen krypten zijn nieuw wat betreft de kruising en koor, maar zijn
alle vervangers van oude voorgangers. De Schatkamer bevat vele
liturgische en kunstzinnige voorwerpen, waarvan er diverse op de
cultus van Sint Servaas betrekking hebben; de "Noodkist" vormt hierin
het absolute hoogtepunt, een romaanse reliekschrijn (een eikehouten
kist uit 1160-1170, voorzien van smeed- en drijfwerk van koper dat
verguld is en filigrainwerk en bergkristallen bevat), een waar
hoogtepunt in de voortbrengselen van metaalkunst uit de Maasstreek.
De cultuurhistorische waarde van het geheel wordt gevormd door de
ouderdom van de aanleg, de grote hoeveelheden authentiek
(bouw)materiaa1, de verbondenheid met de stad Maastricht in de
verering van Sint Servaas (de met deze rite verbonden Noodkist
herinnert hier nog steeds aan), de bouwgeschiedenis, de restauratieve
herinrichting van P.J.H. Cuypers uit de vorige eeuw en de bijzondere
kapitelen van de westbouw en andere in de kerk voorkomende sculpturen
en tot slot de unieke ruimten als kapittelzaal en het westblok.
| 
|