Onlangs voerde de NVBS (Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden) via internet een enquête uit onder visueel gehandicapten. De enquête toetste het gevoel van visueel gehandicapten over (on)veiligheid in relatie tot geweld, bedreiging, intimidatie, lastig gevallen worden en criminaliteit. Op 7 december 2005 zond programma De Ochtenden een uitgebreide reportage over dit onderwerp uit.

Hieronder treft u de uitslagen van de enquête aan. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot de mediacoördinator van de vereniging via e-mail media@nvbs.nl

Over de geëquêteerden
Aan de enquete deden evenveel mannen als vrouwen mee. 43% van de respondenten is jonger dan 35 jaar, 20% is tussen de 35 en 50 jaar, 30% is tussen de 50 en 65 jaar en 7% is ouder dan 65 jaar.

56% Van de geënquêteerden is blind, 24% is zeer ernstig slechtziend en 20% is slechtziend. Alle geënquêteerden gebruiken op straat een taststok of herkenningsstok om de weg te vinden en aan andere verkeersdeelnemers de visuele beperking kenbaar te maken. 35% Gebruikt daarnaast een blindengeleidehond. Soms is begeleiding op straat toch nodig. Alle geënquêteerden laten zich weleens begeleiden. 59% Laat zich begeleiden wanneer de weg of omgeving onbekend is. 40% Laat zich af en toe begeleiden, omdat men toch samen onderweg is met collegas, vrienden of de eigen partner, voor de gezelligheid en het gemak of omdat men zich dan veiliger voelt.

In welke situaties voelen visueel gehandicapten zich onveilig?
Ongeveer een kwart van de geënquêteerden voelt zich soms onveilig als er verder niemand thuis is. Tweederde van de geënquêteerden voelt zich zonder begeleiding op straat of in het openbaar vervoer weleens onveilig. 's Avonds voelt tweederde van de ondervraagden zich op straat soms onveilig; 15% voelt zich bijna altijd onveilig 's avonds op straat. In drukke omgevingen voelt 48% van de geënquêteerden zich soms onveilig, 7% voelt zich dan vaak onveilig. In stille straten voelt 57% van de geënquêteerden zich soms onveilig en 19% voelt zich dan bijna altijd onveilig. 46% Van de ondervraagden voelt zich soms onveilig als er mensen langere tijd achter hen (blijven) lopen; voor 37% is dat bijna altijd zo. In een onbekende omgeving voelt tweederde van de geënquêteerden zich soms onveilig; 19% voelt zich dan bijna altijd onveilig. Andere plaatsen waar men zich soms onveilig voelt zijn stations, bij bushaltes, in smalle steegjes, trappenhuizen, liften, kelderboxen en in taxi's.

Hulp vragen
57% Van de geënquêteerden spreekt op straat een willekeurig persoon aan om de weg te vragen. Deze groep is van mening niet in staat te zijn een persoon op specifieke criteria te selecteren. 43% Selecteert een passant op basis van uiteenlopende criteria: uitstraling, kleding, de taal die gesproken wordt, huidskleur, of men alleen loopt of in groepjes, looptempo, leeftijd, stem, soort schoenen. Moeders met kinderen, vrouwen en ouderen worden over het algemeen betroubaarder geacht dan andere passanten.

Bedreigende situaties
22% Van de geënquêteerden heeft zich een enkele keer bedreigd gevoeld; 39% heeft zich meermaals bedreigd gevoeld. Voor 54% van de ondervraagden speelt de handicap daarbij een rol. Men kan de situatie niet overzien en inschatten. Ondervraagden voelen zich bedreigd door (groepjes) (hang)jongeren, die hen scheldwoorden naroepen, die verband hebben met de visuele beperking, door zwervers, daklozen en dronkaards die hen aanspreken en niet weg willen gaan en door taxichauffeurs en hun vaak agressieve rijgedrag.

Lastig gevallen worden
17% Van de geënquêteerden is een enkele keer lastig gevallen; 39% is vaker lastig gevallen. Voor 53% speelde de handicap daarbij een rol, omdat het lastig vallen onlosmakelijk verbonden was aan de beperking of omdat men de situatie niet kon overzien en inschatten. Ondervraagden gaven aan lastig te worden gevallen door mensen, die hen ongevraagd hulp willen bieden en niet meer weg gaan, door mensen die de tast- of herkenningsstok afpakken, door mensen die opzettelijk misleidende informatie over de omgeving gaven (voorbeeld: vertellen dat er een obstakel staat dat er nietis)

Beroving, aanranding, inbraak
28% Van de geënquêteerden heeft een enkele maal met een vorm van criminaliteit te maken gehad; voor 17% van de ondervraagden was dit vaker het geval. Men meldt (poging tot) diefstal van handtas, mobiele telefoon of portemonnaie. Enkele ondervraagden is bij het pinnen bij een geldautomaat geld afhandig gemaakt en enkelen hebben te maken gehad met insluiping, inbraak, fysiek geweld of aanranding. 24% Denkt dat de visuele beperking hierbij een rol heeft gespeeld. Men denkt een makkelijk slachtoffer te zijn en voelt zich onveilig, omdat men de situatie niet kan overzien en inschatten.

Visueel gehandicapten voelen zich kwetsbaar
74% Van de geënquêteerden voelt zich door de visuele handicap kwetsbaarder dan anderen; 13% ervaart dit niet zo en 13% heeft hierover geen mening. Door met een herkenningsstok, taststok of blindengeleidehond op straat te lopen maakt men kenbaar een visuele beperking te hebben. Ondervraagden voelen zich daardoor kwetsbaarder: "Pak mij maar, ik zie je toch niet".

52% Van de ondervraagden is van mening dat de visuele handicap een rol speelt in het gevoel van onveiligheid: men kan de situatie niet overzien. 30% Is het hiermee niet eens en 18% weet het niet.

Middelen van verweer
Voor 61% van de geënquêteerden draagt het bij zich hebben van een busje Pepperspray niet bij aan een gevoel van veiligheid. 19% Van de geënquêteerden zou zich veiliger voelen met een busje pepperspray op zak. 20% heeft hierover geen mening.

85% Van de geënquêteerden is van mening dat het dragen van een wapen niet bijdraagt aan een veilig gevoel. 6% Van de ondervraagden denkt dat wapenbezit wel bijdraagt aan een veilig gevoel en 9% heeft hierover geen mening. Het Doordat men niet kan zien, acht men zich vaak niet in staat een wapen (bijv. een mes of pistool) adequaat te gebruiken.

35% Van de geënquêteerden denkt dat een doelgerichte cursus zelfverdediging hen een veiliger gevoel zal geven. 39% Deelt deze mening niet en 26% van de ondervraagden heeft hierover geen mening.

De roep om aandacht
50% Van de geënquêteerden is van mening dat aan de sociale veiligheid van visueel gehandicapten te weinig aandacht wordt besteed. 26% Van de ondervraagden is het hiermee niet eens en 24% heeft geen mening.