- vrijdag 28 november 2003
-
11:02Het onderzoek: argos
16.000 pagina's vertrouwelijke documenten over het Nederlandse wapenexportbeleid kreeg Argos na een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur. Materiaal dat tot nu toe ontbrekende bewijzen bevat over wapenleveranties aan omstreden landen als India, Pakistan, Israël, China, Taiwan en Indonesië. Materiaal waarover de Tweede Kamer tot nu toe níet beschikte. Volgende week verschijnt daarover het boek 'Explosieve materie'. In de uitzending een gesprek met de auteurs. Ook wordt op basis van het nieuwe materiaal één leverantie aan Indonesië gereconstrueerd. Wordt Nederlandse wapentechnologie ingezet bij de schending van mensenrechten in Atjeh?
Meer informatie - vrijdag 28 november 2003
-
10:02De buitenlandreportage
De verwachtingen waren hooggespannen in december 2000, toen de Pheeha Gemeenschap uit het voormalige thuisland Lebowa als één van de eersten zijn oorspronkelijke land terugkreeg. Dat was in het kader van de landhervormingen in Zuid Afrika. Drie jaar later bezoekt correspondent Peter van den Akker de leden van de Pheeha Gemeenschap om te horen of de verwachtingen zijn uitgekomen en wat ze met hun pas verworven land hebben gedaan.
Aansluitend een interview met Peter Hermes - directeur van de NIZA - over verschillen en overeenkomsten tussen de landhervormingen in Zimbabwe, Zuid Afrika en Namibië.En een gesprek met Frits Kalshoven, die komende zondag de hoogste onderscheiding van Het Rode Kruis in ontvangst zal nemen.
Ter afsluiting van dit tweede Ochtenden-uur, de Boekenrubriek met recensent Sjoerd de Jong.
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
Landhervormingen in Zuid-Afrika
Zal Zuid Afrika het voorbeeld van Zimbabwe volgen en net zulke gewelddadige landbezettingen krijgen als president Mugabe in zijn land heeft aangericht?
De meningen hierover zijn verdeeld, maar op het platteland groeit de onvrede. De Zuidafrikaanse regering beseft heel goed het belang van landhervormingen. En al gaat het tergend langzaam, hier en daar wordt land teruggegeven aan de zwarte bevolking.In november van het jaar 2000 waren correspondent Bart Luirink en Fieneke Diamand te gast bij de Pheeha Community in het Noorden van Zuid Afrika.
De inwoners van het dorp Tagalan waren erg in hun sas met 'Het Beloofde Land'.
Vorige week bezocht correspondent Peter van den Akker dezelfde Gemeenschap om te kijken hoe de landteruggave heeft uitgepakt.Aansluitend praat Fieneke Diamand nog even na met Peter Hermes, directeur van het NIZA, het Nederlands Instituut voor Zuidelijk Afrika.
---
De Henry Dunant Medaille
Aanstaande zondag zal de gepensioneerde professor in het internationale en het humanitaire recht - Frits Kalshoven - de hoogste onderscheiding van het Internationale Rode Kruis in ontvangst nemen: De Henry Dunant Medaille. Een gesprek met de 'winnaar'.
---
De Boeken
Sjoerd de Jong bespreekt De Boeken in de Boekenrubriek:
Jos van Hezewijk: De nieuwe elite van Nederland. Het new boys-network op jacht naar geld, status en invloed.
Uitgeverij Balans.
ISBN 9050186211.*
Hans Jansen: God heeft gezegd. Terreur, tolerantie en de onvoltooide modernisering van de Islam.
Uitgeverij Augustus.
ISBN 9045700328.*
Bernard-Henri Lévy: Wie vermoordde Daniël Pearl?
Uitgeverij Voltaire.
ISBN 9058480461.---
- vrijdag 28 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Onder leiding van partijleider Bos en voorzitter Koole gaat de PvdA een nieuw beginselprogramma opstellen. Het zal een sterk verouderd, uit 1977 daterend, document vervangen. Daarin staan bijvoorbeeld nog doelstellingen als nationalisering van banken en verzekeringsmaatschappijen. Het nieuwe stuk moet kort en bondig zijn en een heldere kijk bieden op sociaal-democratische waarden.
Een gesprek met Wouter Gortzak en Lolle Nauta, leden van de kopgroep die in 1977 het beginselprogramma opstelden en met PvdA-ideoloog Jos de Beus, over de vraag waarom dit programma niet meer voldoet.De laatste maanden lag de Gelderse Commissaris van de Koningin - Kamminga - in de clinch met het bureau Jeugdzorg: het zou daar veel te bureaucratisch aan toe gaan. Een reportage bij Bureau Jeugdzorg in Gelderland over de vraag hoe bureaucratisch het daar dan wel aan toegaat, en is dat allemaal wel nodig?
Meer informatie9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
De ideologische veren van de PvdA
PvdA-voorzitter Koole heeft aangekondigd dat het er nu echt van gaat komen: de PvdA krijgt een nieuw beginselprogramma dat het huidige uit 1977 zal vervangen.
Het nieuwe beginselprogramma moet volgens de partijleiding een handvat bieden voor 'praktische politiek' - het zal gemaakt worden door een kleine groep mensen waaronder Wouter Bos en Ruud Koole zelf, want zo werd erbij gezegd: 'Het is de bedoeling dat de partij het serieus neemt' en dat gebeurt blijkbaar niet als je zoiets laat schrijven door mensen die niet bij de partijtop horen.
Koole zei ook nog dat het nieuwe stuk kort en bondig moet zijn en een heldere kijk moet bieden op sociaal-democratische waarden.Djoeke Veeninga praat met twee leden van de groep die het beginselprogramma van 1977 schreven:
Lolle Nauta, voormalig hoogleraar filosofie in Groningen tot 1994 en nu met pensioen.
Vanaf 1994 houdt hij zich voornamelijk bezig met het schrijven van artikelen binnen het vakgebied politieke filosofie. De laatste acht jaar is hij geen lid meer van de PvdA, nu is hij partijloos.
En Wouter Gortzak, oud-journalist en oud-kamerlid van de PvdA. Wouter Gortzak was onder andere directeur van de Wiardi Beckmann stichting, hoofdredacteur van Het Parool en tot 2002 lid van de Tweede Kamer voor de PvdA.En verder is te gast PvdA-ideoloog Jos de Beus, hoogleraar politieke theorie aan de Universiteit van Amsterdam. De Beus windt zich de laatste tijd enorm op over de onuitstaanbare leegte van links.
---
Het Gelderse Bureau Jeugdzorg
Roos van Beers neemt haar dag door met verslaggever Maarten Hagg. Hij liep een dag mee met de gezinsvoogd van Bureau Jeugdzorg Gelderland. Dit naar aanleiding van de kritiek die de jeugdzorg daar de afgelopen maanden te verduren had. Het was commissaris van de koningin Kamminga die de discussie aanzwengelde met pittige uitspraken.
Inmiddels ligt daar het rapport 'Groeistuipen', dat onder andere concludeert dat de grote hoeveelheid hulpverleners verwarring veroorzaakt. Zij registreren hun dossiers ieder op hun eigen wijze en dat zorgt weer voor gebrekkige communicatie en een hele hoop papierwerk. Maar de hulpsector herkent de klacht niet, concludeert de onderzoekscommissie.
Verslaggever Maarten Hagg reisde af naar Gelderland om te kijken hoe het gesteld is met de bureaucratie in de Jeugdzorg.
---
- dinsdag 25 november 2003
-
11:02Het onderzoek: noorderlicht
Live muziek! ** Bioloog John Jacobs onderzocht of varkensoren en menselijke huid die overblijft na operaties een geschikt alternatief zijn voor proefdieren, bij het testen van cosmetica. ** Eveline Crone onderzocht hoe kinderen beslissingen nemen en ontdekte dat ze -net als antisociale jongeren en psychopaten- zich nauwelijks laten leiden door emoties. ** Zal het syndroom van Down ooit te genezen zijn?
Meer informatieLive muziek: The Songwriters Circle
Deze uitzending van Noorderlicht begint met live muziek van 'The Songwriters Circle', featuring Slaid Cleeves, Lynn Miles en Larry John McNally. De vierde in de cirkel, Ray Wylie Hubbard, kan helaas niet aanwezig zijn, in verband met een optreden in Duitsland.
The Songwriters Circle bestaat uit vier gerenommeerde singers/ songwriters uit de USA en Canada die deze maand langs het Nederlandse theater- en clubcircuit trekken. Het betreft een éénmalige 'in the round' samenwerking, waarbij de vier zangers/ gitaristen - gezeten in een halve cirkel - om beurten een eigen nummer spelen en de overige drie muzikanten hen daarbij begeleiden. Tussen de nummers door worden grappige, spannende en soms ook ontroerende verhalen verteld over het ontstaan van hun liedjes en teksten, maar ook over hun vaak bizarre belevenissen 'on the road'. Voor de liefhebbers van het Songwriter en Americana genre zijn de individuele namen van deze Songwriters Circle al smullen, maar deze unieke som der delen spreekt ongetwijfeld een breder publiek aan! Vandaar dat ze vandaag bij de Ochtenden optreden. De andere toerneedata zijn:wo. 26 november Leeuwarden: De Harmonie / do. 27 november Tilburg: 013 (kleine zaal) / vr. 28 november Vlissingen: Arsenaal / za. 29 november Nijmegen: Lux / zo. 30 november Klaaswaal: Newland
-----
Geparfumeerd Slachtafval
Huidafval is beter geschikt voor het testen van cosmetica dan de gebruikelijke cavia's en konijnen. Dat blijkt uit onderzoek van bioloog John Jacobs, die proeven deed met varkensoren en met stukken mensenhuid die overblijven na een operatie. Jacobs concludeert dat gekweekte varkens- en mensenhuid goed geschikt is om te testen of stoffen een irriterende dan wel allergische werking hebben.
In 2009 mag de EU geen gebruik meer maken van proefdieren voor het testen van cosmetica, waardoor de vraag naar alternatieven toeneemt. In Nederland mogen sinds 1999 geen proefdieren worden gebruikt voor de cosmetische industrie.Gisteren promoveerde Jacobs op zijn onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam.
-----
Emotieloze Beslissingen
Bij het maken van keuzes luisteren jonge kinderen minder goed naar hun lichaam dan volwassenen. Als ze een riskante beslissing moeten nemen, gaan ze wel zweten en hun hartslag vertraagt, maar deze fysieke veranderingen hebben geen invloed op hun keuzes. In dit opzicht lijken kinderen op psychopaten, want die laten zich evenmin leiden door emoties. Maar misschien lijken ze wel het meeste op mensen die een ernstige hersenbeschadiging hebben opgelopen.
Dit zijn de belangrijkste resultaten uit het promotie-onderzoek van ontwikkelingspsychologe Eveline Kroon, die op 12 december haar proefschrift verdedigt aan de Universiteit van Amsterdam.
-----
NIEUWSBERICHTEN
Potverdrie!
Vloeken mag niet, maar 't is wel gezond! Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat nonnen en priester die, als ze boos zijn, met deuren slaan of even goed vloeken, langer leven dan hun broeders en zusters die hun emoties opkroppen.
Het onderzoek in de American Journal of Epidemiology laat zien dat een flinke scheldpartij goed is voor het immuunsysteem, het hart en de hersenen. De oorzaak daarvan is het hormoon cortisol. Wanneer boosheid wordt opgekropt, stijgt de concentratie van deze stof in het bloed. Op het eerste gezicht lijkt dat positief: door de verhoging van de hormoonspiegel, werken de cellen van het immuunsysteem harder. Maar op de lange termijn blijkt het hormoon minder effectief te worden, met nadelige gevolgen voor de gezondheid.
Wie gezond wil blijven, moet dus af en toe aan zijn of haar woede toegeven. Niet vloeken brengt de gezondheid ernstige schade toe!
***Krakkemikkige kakkerlakken
Niet alleen mensen raken slecht ter been als ze ouder worden, ook kakkerlakken hebben er last van. Dat blijkt uit onderzoek aan de universiteit in Cleveland.
De onderzoekers plaatsten kakkerlakken van verschillende leeftijden in een tredmolen. Daarbij bleek dat de bejaarde insecten - kakkerlakken van zo'n 60 weken oud - het aanzienlijk moeilijker hebben dan hun jongere soortgenoten. De ouwetjes bleken letterlijk over hun eigen poten te struikelen, waardoor ze twee keer zo weinig stapjes konden maken dan de jonkies. De oorzaak is simpel: hun gewrichten zijn versleten.
Maar de Amerikaanse kakkerlak laat echt iets bijzonders zien. Oudere kakkerlakken van deze soort blijven gewoon zitten, óók als ze bedreigd worden. Pas als ze onthoofd worden, vertonen de kakkerlakken weer vluchtgedrag. Bij sommige dieren is hersenaftakeling dus erger dan hersenverwijdering.
***Syndroom van Down te genezen?
De verstandelijke handicap van mensen met het syndroom van Down is op termijn te genezen. Dat zeggen onderzoekers aan de Stanford Universiteit op basis van hun studie naar zelfgemaakte mongoloïde muizen.
De genetisch gemanipuleerde muizen hebben -net als mensen met het syndroom van Down- één chromosoom teveel en ze lijden eveneens aan leerproblemen en geheugenstoornissen.
Bij de muis blijkt één verstoord gen de boosdoener van de mentale achterstand. Dat gen is betrokken bij de aanmaak van hersenverbindingen. De onderzoekers denken dat het mogelijk moet zijn om het effect van dit gen op te heffen en zo de verstandelijke handicap te verhelpen, ook bij mensen.Michel Wijerman is kinderarts en leidt de Down Poli aan de VU Medisch Centrum in Amsterdam. Aan hem de vraag of het syndroom van Down ooit te genezen zal zijn.
**Het overige bericht over domme vooroordelen staan onder 'Nieuws'.
- dinsdag 25 november 2003
-
10:02Het buitenland
In het buitenlanduur een bericht uit Noord-Ierland waar morgen parlementsverkiezingen worden gehouden. Aan protestantse zijde vechten voor- en tegenstanders van het Goede Vrijdag-akkoord een felle strijd uit. Als dominee Paisley wint - die al jarenlang een luid 'Nee' laat horen - kan dat kwalijke gevolgen hebben voor het nu vijf jaar oude vredesverdrag.
Een gesprek met China-correspondent Fons Tuinstra over zijn pas verschenen boek 'Het andere Oosten, vijftien misverstanden over China en de Chinezen'.
Verder deel vijf van de serie 'zeven weken in China'. Zeven weken lang reizen de journalisten Chris Bajema en Martijn de Waal langs de Chinese Oostkust. Vandaag doen ze verslag vanuit Suizhong.
En tot slot een live-optreden van The Songwriters Circle, featuring Ray Wylie Hubbard, Slaid Cleaves, Lynn Miles en Larry John McNally. Meteen na twaalf uur in Noorderlicht kunt u nog meer van deze Songwriter en Americana muziek proeven!
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
Parlementsverkiezingen in Noord-Ierland
Morgen worden in Noord-Ierland parlementsverkiezingen gehouden. Vooral aan protestantse zijde speelt zich een felle machtstrijd af. De unionisten van dominee Paisley - die 'Nee' zeggen tegen het vijf jaar oude Goede Vrijdag Vredesakkoord - staan lijnrecht tegenover de UUP van David
Trimble, die het verdrag ondersteunt.
Vorige week waren de twee leiders al bekvechtend op televisie te zien. Naar verwachting wint Paisley's DUP en zal de situatie verder polariseren. De vraag is hoe het dan verder moet met het vredesproces.Een verslag van Pauline Kersten en Jacqueline Maris.
Pauline Kersten en Jacqueline Maris gingen naar Noord-Belfast, waar de strijd tussen protestanten en katholieken op straat wordt uitgevochten. Op deze interface - de scheidslijn - kijken ze elkaar recht in de ogen. Als er tenminste geen metershoge muur of prikkeldraad tussen is gezet.....---
Het andere Oosten
Fons Tuinstra woont en werkt al zo'n negen jaar als journalist in Senghai. Hij schrijft voor talrijke Nederlandse en Aziatische media als Asiaweek en de South China Morning Post. Ook is hij oprichter van Chinabiz, de grootste e-mailservice voor zakelijk nieuws over China.
Deze week verschijnt zijn boek 'Het andere Oosten'. Daarin probeert hij een aantal hardnekkige misverstanden over China en de Chinezen onderuit te halen. Gert Hindriks spreekt met hem.
* Het andere Oosten, vijftien misverstanden over China en de Chinezen
Uitgeverij Contact
ISBN 9025421865---
Zeven weken in China, aflevering vijf: Suizhong
Zeven weken lang reizen de journalisten Chris Bajema en Martijn de Waal langs de Chinese Oostkust: van de voormalige Britse kroonkolonie Hong Kong omhoog naar de Chinese hoofdstad Peking.
Ze schetsen voor radio en internet een portret van het China aan het begin van de éénentwintigste eeuw.Een reportage over de effecten die de razendsnelle veranderingen in China hebben op de gewone man of vrouw. Want iedere Chinees probeert op zijn eigen manier een plek te verwerven in Het Nieuwe China. Vandaag doen Bajema en De Waal verslag vanuit Suizhong.
---
Live muziek: The Songwriters Circle
Tot slot in dit tweede uur van de Ochtenden hebben we live muziek van The Songwriters Circle, featuring Ray Wylie Hubbard, Slaid Cleeves, Lynn Miles en Larry John McNally.
Ray Wylie Hubbard kan helaas niet aanwezig zijn, in verband met een optreden in Duitsland.Onder de naam 'The Songwriters Circle' zullen in de maand november vier gerenommeerde singers/ songwriters uit de USA en Canada langs het Nederlandse theater- en clubcircuit trekken. Het betreft een éénmalige 'in the round' samenwerking, waarbij de vier zangers/ gitaristen - gezeten in een halve cirkel - om beurten een eigen nummer spelen en de overige drie muzikanten hen daarbij begeleiden. Tussen de nummers door worden grappige, spannende en soms ook ontroerende verhalen verteld over het ontstaan van hun liedjes en teksten, maar ook over hun vaak bizarre belevenissen 'on the road'.
Voor de liefhebbers van het Songwriter en Americana genre zijn de individuele namen van deze Songwriters Circle al smullen, maar deze unieke som der delen spreekt ongetwijfeld een breder publiek aan!Vandaar dat ze vandaag bij de Ochtenden optreden. De andere toerneedata zijn:
wo. 26 november Leeuwarden: De Harmonie
do. 27 november Tilburg: 013 (kleine zaal)
vr. 28 november Vlissingen: Arsenaal
za. 29 november Nijmegen: Lux
zo. 30 november Klaaswaal: Newland---
- dinsdag 25 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
GroenLinks kamerlid Arie van den Brand zal om gezondheidsredenen na de kerst niet in de Kamer terugkeren. Hij wordt opgevolgd door Naima Azough. Als kamerlid hield hij zich bezig met landbouw, natuurbeheer, voedselveiligheid, buitenlandse handel, waterstaat en toerisme. Een gesprek bij zijn naderend afscheid van de Kamer.
De 70-jarige Coen Fonk vangt sinds 1989 vluchtelingen op. Aan zijn weldoenerij dreigt de Emmeloorder nu failliet te gaan. Een reportage.
Tot slot een gesprek met professor economie Ad Kolnaar over het mislukken van het stabiliteitspact. Kolnaar vindt dat we van het hele pact af moeten. 'Goed nieuws uit Brussel' noemt hij het.
Meer informatie9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
Arie van den Brand
Soms botsen voornemens op de harde realiteit - en dan kiest het leven iets anders voor je dan je bedoeld had. Zo is het met de politieke carrière van Arie van den Brand. Een verstoorde illusie, noemt hij het zelf.
Sinds mei 2002 is Arie van den Brand lid van de Tweede Kamer Fractie van Groen Links, woordvoerder landbouw en natuurbeleid, maar na het kerstreces zal hij daar niet terugkeren. Zijn plaats in de fractie wordt dan ingenomen door Naima Azough, die al eerder een periode in de kamer zat voor Groen Links.
Van den Brand's gezondheid leidt tot dit vertrek uit de kamer - hartinfarct in december, maanden aan het herstellen geweest, sinds september weer begonnen, de landbouwbegroting gedaan - en toen tot de conclusie gekomen dat de belasting van dit werk te groot is.Djoeke Veeninga praat met van den Brand over zijn naderend afscheid van de Kamer.
---
Vluchtelingpension failliet
Coen Fonk is zeventig jaar oud en woont in Emmeloord, in een rijtjeshuis. Daar vangt hij op dit moment acht asielzoekers op. De meesten van hen zijn uitgeprocedeerd en zouden zonder zijn hulp op straat staan. Hun onderhoud betaalt hij uit zijn eigen portemonnee. Maar dat gaat niet langer, want Fonk is failliet.
Hij schreef ons daarom een brief met de vraag: 'Kunt u ons helpen?' Dat kunnen we, in elk geval door hem eens op te zoeken. Verslaggever Maarten Hagg deed dat en brengt verslag uit.
!!
U kunt meneer Fonk steunen. Zijn Stichting heet Humanistiek, Postbus 169, 8300 AD Emmeloord, gironummer 44 00 800.
Binnenkort is hij ook nog te zien in 'Het Geluk van Nederland' op zondagavond 14 december om 22.45 uur.---
Goed nieuws uit Brussel?
Nederland heeft vannacht verloren van Duitsland en Frankrijk. Deze landen krijgen namelijk géén boetes, omdat hun begrotingstekorten te hoog zijn.
Gisteravond overlegden de ministers van Financiën in Brussel over een voorstel die boetes wél op te leggen, want dat was de afspraak: een klein land als Portugal kreeg die boete eerder wel.Onze minister Zalm klinkt behoorlijk geïrriteerd over de uitslag. Hij was voorstander van de boetes, maar alleen Spanje, Finland en Ierland steunden de Nederlandse lijn. Een mislukking dus.
Professor economie Ad Kolnaar is niet ontevreden over deze 'mislukking'. Koolnaar is afkomstig uit CDA-kringen. Hij kan het nieuws uit Brussel alleen maar 'goed' noemen.
Volgens hem zou het opleggen van boetes slecht voor de euro zijn en zal het alleen maar leiden tot hogere rente.---
- vrijdag 21 november 2003
-
11:02Het onderzoek: argos
Is een Nederlandse diplomaat in Macedonië gegijzeld geweest door een gewapende militie? En wordt dit bewust stil gehouden?
Alle aandacht gaat op dit moment naar de Nederlandse militaire missie in Irak en de gevaren daarvan. Bijna vergeten lijken conflicthaarden die veel dichter bij huis liggen, en waarbij Nederland ook uitgebreid betrokken is geweest en nog steeds betrokken is. Macedonië bijvoorbeeld. Nederland had daar tot december 2002 zelfs de leiding over de NAVO-troepenmacht. Ook nu nog zijn er Nederlandse militairen actief en spelen Nederlandse diplomaten er een vooraanstaande rol. De situatie is ogenschijnlijk rustig. Maar hoe rustig is het er werkelijk?
En verder:
Meer informatie
Op 19 augustus 2003 werd de gezant voor de Verenigde Naties Sergio Vieira de Mello gedood tijdens de terrostische aanval op het VN gebouw in Bagdad. Daarvoor was hij een klein half jaar de baas van Het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties in Geneve. Na het vertrek van de Mello raakte het Hoge Commissariaat al in een impasse, maar nu lijkt de organisatie volledig vleugellam. Nog steeds is geen adequate opvolger gevonden voor Vieira de Mello. Een gesprek met Willem Offenberg, hoofdredacteur van het maandblad "Wordt Vervolgd" van Amnesty International, net terug van een bezoek aan Geneve waar hij gesprekken voerde met gedemoraliseerde medewerkers van de Mensenrechtenorganisatie. - vrijdag 21 november 2003
-
10:02De buitenlandreportage
Volgens Unicef vechten wereldwijd driehonderduizend kinderen en jongeren mee in gewapende conflicten, vooral in Afrika. De Oegandese China Keitetsi was één van hen. Op haar negende werd ze ingelijfd in het leger van de huidige president Museveni. China Keitetsi is de eerste ex-kindsoldaat die haar levensverhaal optekende in het boek 'Ik was een kindsoldaat'.
Een portret van een jonge vrouw die zich soms negen, maar soms ook honderd voelt.Een gesprek met Hans Romkema, directeur van het Life and Peace Instituut in Oost-Congo. Afgelopen week hebben honderddrie strijders zich overgegeven aan de Rwandese machthebbers: een belangrijke doorbraak in de oorlog in Congo. Romkema is betrokken bij de repatriëring van Rwandese milities en hun families naar Rwanda.
En tenslotte de Boekenrubriek met recensent Aukje Holtrop.
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
Ik was een kindsoldaat
'Je kunt niet begrijpen wat er in mijn hoofd omgaat', aldus ex-kindsoldaat China Keitetsie.
De Oegandese was negen jaar oud toen ze werd ingelijfd in het leger van de huidige president Museveni, dat in 1986 toenmalige diktator Obote versloeg.Volgens Unicef vechten er wereldwijd nog driehonderdduizend kinderen en jongeren - vooral in Afrikaanse conflicten. China Keitetsi is de eerste kindsoldaat die haar levensverhaal opschreef. Inmiddels is ze door mensen als Nelson Mandela en Bill Clinton uitgenodigd om haar relaas toe te lichten.
Vier jaar geleden kreeg China Keitetsi asiel in Denemarken. Haar twee kinderen - de oudste kreeg ze op haar veertiende - bleven in Afrika achter. Het boek 'Ik was een kindsoldaat' is in vijf talen vertaald. In Duitsland staat het al maanden in de non-fictie top tien. Hollywood wil het verfilmen.Programmamaker Jacqueline Maris ontmoette China op een jongerenbeurs in Berlijn waar ze te gast was bij Amnesty International.
* 'Ik was een kindsoldaat' is uitgegeven bij De Boekerij, ISBN 9022533360.
---
De oorlog in Congo
Afgelopen week heeft een commandant van de FDLR - Forces Democratiques de Liberation du Rwanda - Paul Rwarakabije, zich samen met honderddrie strijders overgegeven aan de Rwandese machthebbers. De groep behoort tot de strijders die vanuit Congo oorlog voeren tegen Rwanda. Onder hen bevinden zich interahamwe milities die verantwoordelijk zijn voor de genocide van 1994 waarbij achthonderdduizend Rwandezen het leven lieten. De aanwezigheid van deze Rwandese milities in Congo is de belangrijkste oorzaak van de oorlog in Congo. De overgave van commandant Rwarakabije wordt als een doorbraak gezien.
Hans Romkema, directeur van het Life and Peace instituut in Bukavu in Oost-Congo is betrokken bij de repatriëring van Rwandese milities en hun families naar Rwanda.
---
De Boeken
Fran van der Hoeven: De wereld volgens Bob van Dam, fotoboek.
Uitgeverij De Verbeelding, ISBN 90 741 5962 1.
*Hafid Bouazza: Paravion.
Uitgeverij Prometheus, ISBN 90 446 0332 9.
*---
- vrijdag 21 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Een gesprek met Rob de Wijk van Instituut Clingendael en met James Dorsey, correspondent te Istanbul van de Wall Street Journal, over de gevolgen van de aanslagen in Istanbul.
Nederland vergrijst en noodgedwongen moeten bejaarden steeds langer thuis blijven wonen. Er zijn zelfs plannen om de verzorgingstehuizen helemaal op te heffen. Om dit mogelijk te maken, komen er zorgsteunpunten in de wijk.
Maar wat zijn de gevolgen daarvan voor de ouderen? Een reportage.Tot slot:
Meer informatie
Het kabinet praat vandaag over uitbreiding van het experiment met de gratis verstrekking van heroïne aan zwaar verslaafden. Een debat tussen een voorstander en een tegenstander van uitbreiding, respectievelijk Elvira Sweet, stadsdeelvoorzitter in Amsterdam Zuidoost (PvdA) en Tweede Kamerlid Ciska Joldersma van het CDA.9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
De aanslagen in Turkije
Hoe staat het eigenlijk met de oorlog tegen het terrorisme. En wat zijn de achtergronden en mogelijke gevolgen van de jongste aanslagen?
Een gesprek met Turkije-correspondent James Dorsey en defensiespecialist Rob de Wijk.---
Thuiswonende bejaarden
Onder onze luisteraars zullen er maar weinigen zijn die smachten naar het moment dat ze lekker niks kunnen gaan doen in een verzorgenstehuis. Al je spullen moeten weg, je komt op een klein rotkamertje en alles wordt je uit handen genomen.
Zou het niet veel prettiger zijn om gewoon thuis te blijven tussen je eigen spulletjes en dáár je noodzakelijke zorg genieten?In Scandinavië is dat al heel gewoon en ook in Nederland begint men de voordelen in te zien.
Zo is adjunct-directeur zorg en welzijn van de Leeuwardense stichting PALET - de heer Talsma - daar al een paar keer op werkbezoek geweest. En hij heeft zeer recent verklaard dat in het jaar 2015 alle ouderenzorg in Leeuwarden en omgeving geleverd moet worden vanaf zorgsteunpunten, verdeeld over de stadswijken.
Vandaag de dag zijn er al acht van die steunpunten; tot grote tevredenheid van de zelfstandig wonende senioren. En het is nog goedkoper ook!
In voorbereiding op zijn pensioen ging onze oudere jongere Gerrit Kalsbeek dit Friese wonder aanschouwen.---
Gratis heroïneverstrekking
Vandaag spreekt het kabinet over het advies van de commissie Paas - oftewel de Commissie invoeringsaspecten behandeling heroïneverslaving. Die commissie heeft het experiment van vrije verstrekking van heroïne aan zwaar verslaafden geëvalueerd. Dat experiment heeft de afgelopen jaren plaatsgevonden in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Heerlen en Groningen.
En ze adviseert om op de ingeslagen weg voort te gaan: het aantal behandelplaatsen uit te breiden van driehonderd naar duizend en van zes naar vijftien regio's én ook om heroïne daartoe officieeel als medicijn te registreren.In de studio in Eindhoven zit mevrouw Ciska Joldersma. Zij is Tweede Kamerlid van het CDA en aan de telefoon is Elvira Sweet, stadsdeelraadvoorzitter van Amsterdam Zuidoost, namens de PvdA.
Chris Kijne praat met hen.---
- dinsdag 18 november 2003
-
11:02Het onderzoek: noorderlicht
Drie Amerikaanse psychologen vertellen over doorgeslagen optimisme en de tyrannie van het positieve denken in de Verenigde Staten. ** Bioloog Thomas Butler zocht een middel tegen de builenpest, maar staat nu zelf terecht voor bioterrorisme. ** Niek Lopes Cardozo ontving de Shell-prijs voor zijn onderzoek naar kernfusie.
Meer informatieStop Smiling!
In de satirische roman 'Happiness' beschrijft Will Ferguson een Amerika dat ten onder dreigt te gaan aan een overdosis geluk. Half Amerika loopt glimlachend rond, terwijl de economie instort. Er is slechts één tegengif om de Amerikanen van hun blijdschap te genezen: het zelfhulp-boek 'How To Be Miserable'.
Science Fiction? Niet helemaal. Drie Amerikaanse psychologen publiceren artikelen over de gevaren van optimisme, de voordelen van pessimisme en de functie van depressie. Èn ze schrijven zelfhulpboeken waarin zij de lezers aanmoedigen om hun negatieve emoties te koesteren, met opwekkende titels als 'Stop Smiling, Start Kvetching' en 'The Positive Power of Negative Thinking'.
Het is een reactie op een zeer invloedrijke stroming in de Amerikaanse psychologie: de Positive Psychology Movement. Deze beweging doet onderzoek naar optimisme, liefde en geluk. Vorig jaar schreef de leider van de beweging een handleiding voor gelukszoekers, getiteld Authentic Happiness.
Verslaggever Jair Stein sprak de drie psychologen die tegen de positieve stroom inzwemmen over de wortels en de gevolgen van het Amerikaanse optimisme. Maar eerst beluisterde hij de cd-versie van het boek Authentic Happiness.
-----
De Zaak Butler
Voor de FBI is hij een crimineel, voor de wetenschappelijke wereld een slachtoffer van over ijverige staatsdienaren.
Prof. Thomas Butler is een gerespecteerd onderzoeker van de pestbacterie maar is van het ene op het andere moment een bioterrorist als hij meldt dat hij een 30-tal flesjes met bacterieel materiaal kwijt is. De FBI beschuldigt hem nu van het in bezit hebben en illegaal importeren van plaagbacteriën en nog 67 andere aanklachten waar hij levenslang voor kan krijgen.
De wetenschappelijke wereld maakt zich kwaad. Nobelprijswinnaars sturen brieven naar het openbaar ministerie. Zij menen dat onderzoek naar bioterrorisme door de nieuwe wetgeving onmogelijk gemaakt wordt, terwijl dit onderzoek essentieel is om bioterrorisme te kunnen bestrijden en voorkomen.
De Zaak tegen Prof. Butler levert zonder probleem een goed Hollywood - script op, alleen moeten we nog even het einde van het drama afwachten.
Butler staat momenteel terecht. Noorderlicht geeft U al vast een preview van het drama. Professor Piet Borst en correspondente Freke Vuijst vertellen over de laatste ontwikkelingen in de zaak Butler en bespreken de gevolgen voor het wetenschappelijke onderzoek.
-----
Shell-Prijs
Afgelopen woensdag vond in Amsterdam de uitreiking plaats van de Koninklijke Shell-prijs voor Duurzame Energie en ontwikkeling aan Professor Niek Lopes Cardozo.
De Utrechtse hoogleraar plasmafysica kreeg de prijs voor zijn onderzoek aan kernfusie; een veelbelovende vorm van duurzame energieopwekking die echter al lang op zich laat wachten. Maar Lopes Cardozo is zeer doordrongen van de noodzaak van duurzame energie. Zijn litanie tegen onbezorgd energiegebruik klonk in het shellgebouw als vloeken in de kerk.
Verslaggever Jos Wassink was bij de prijsuitreiking aanwezig.
- dinsdag 18 november 2003
-
10:02Het buitenland
Het uur begint met een discussie tussen GroenLinks en de VVD over de groeistuipen van Europa. Er klinken steeds meer dreigementen als het over verdere Europese integratie gaat.
Vandaag gaat het over Shanghai in aflevering vier van de serie over Het Nieuwe China. Zeven weken lang reizen de journalisten Chris Bajema en Martijn de Waal langs de Chinese Oostkust. Ze schetsen voor radio en internet een portret van het China aan het begin van de éénentwintigste eeuw.
Bij de voorbereiding van zijn toneelstuk 'Tim van Athene' - vorige week in première gegaan - heeft regisseur Gerardjan R
Meer informatie
Rijnders zich uitgebreid georiënteerd op de LPF. Daarbij heeft hij gesproken met PvdA-kamerlid Adri Duivesteijn over de Haagse mores. Verslaggever Gerrit Kalsbeek bezocht de voorstelling samen met Duivesteijn.10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
Meer macht aan Europa
Over en weer klinken steeds meer dreigementen als het over verdere Europese integratie gaat. Als de Europese grondwet niet wordt aangenomen denken Duitsland en Frankrijk er over samen een Unie te gaan vormen. Spanje en Polen willen meer invloed en dreigen tegen te stemmen. Gisteren zei minister Zalm van Financiën in NRC Handelsblad dat Nederland gebruik moet maken van zijn veto om de positie van Nederland te versterken.
Kortom, de Europese Naties willen wel integreren, maar alleen met behoud van eigen identiteit. Rik Delhaas praat daarover met Joost lagendijk, europarlementariër voor GroenLinks en Hans van Baalen, lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer.
---
Zeven weken in China, aflevering vier: Shanghai
Chris Bajema en Martijn de Waal reizen zeven weken lang langs de Chinese oostkust. Van de voormalige Britse kroonkolonie Hong Kong omhoog naar de Chinese hoofdstad Peking. Ze schetsen voor radio en internet een portret van China aan het begin van de éénentwintigste eeuw. Over de effecten die de razendsnelle veranderingen in China hebben op de gewone man of vrouw, want iedere Chinees probeert op zijn eigen manier een plek te verwerven in het Nieuwe China.
Vandaag aflevering vier van de serie over China: Shanghai, de moderne stad.---
Tim van Athene
Tim van Athene alias Pim Fortuyn speelt de hoofdrol in een nieuw toneelstuk van Gerardjan Rijnders. Op verzoek van twee Belgische theatergezelschappen schreef en regisseerde de gelauwerde Nederlandse regisseur een pakkend drama over de flamboyante en ijdele politicus uit Rotterdam. Misschien gaat het stuk nog wel meer over de kliek geldschieters en nieuwe rijken rónd het kaalhoofdig fenomeen.
Om meer inzicht te krijgen in de schimmige wereld van politiek en vastgoedmagnaten, zocht Gerardjan Rijnders contact met PvdA Tweede Kamerlid Adri Duyvenstijn. Deze was immers van dichtbij getuige van de opkomst van Fortuyn en de val van zijn leider Melkert. Voorwaar, een klassiek tragedie waar Shakespeare zijn pen bij zou aflikken.
Rijnders bewerkte dan ook Shakespeare's 'Timon van Athene' tot een eigenzinnige interpretatie van recente vaderlandse politiek.Natuurlijk is politicus Adri Duyvenstein heel benieuwd naar het eindresultaat en hij reist, met in zijn kielzog onze verslaggever Gerrit Kalsbeek, naar Antwerpen waar de voorstelling 'Tim van Athene' ergens op lokatie aan een winderige kaai zal plaatsgrijpen...
Dit toneelstuk van Zuidelijk Toneel Hollandia en Het Toneelhuis is in Antwerpen nog te zien tot en met aanstaande vrijdag en van 4 tot 20 december in Halfweg, tussen Amsterdam en Haarlem.
---
- dinsdag 18 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Gesprek met Hans Jansen over zijn zojuist verschenen boek: 'God heeft gezegd, terreur, tolerantie en de onvoltooide modernisering van de Islam.'
Hoe de koran te lezen, hoe de terreurdaden te verklaren? Jansen is bijzonder hoogleraar voor het 'hedendaags islamitisch denken' aan de Universiteit van Utrecht en docent Arabisch en Islamkunde aan de Universiteit van Leiden.Met de actie 'eindspurt' wil het ministerie van Sociale Zaken de werkgevers ertoe bewegen hun melkertiers een vaste baan aan te bieden. Nog voor het eind van dit jaar moeten er 10.000 aanvragen liggen. Maar de eenmalige bonus van 17.000 euro lijkt voorlopig niet aantrekkelijk genoeg voor de werkgevers. Maak kennis met enkele van deze ID-ers, zoals ze tegenwoordig heten. Een reportage.
Tot slot een gesprek met de projectleider van de Stichting Noordzee. Deze stichting stelt dat er reservaten moeten komen in de Noordzee. Dat werd gisteren in een rapport bekend gemaakt.
Meer informatie9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
God heeft gezegd
Afgelopen vrijdag verscheen van de hand van de arabist Hans Jansen het boekje 'God heeft gezegd. Terreur, tolerantie en de onvoltooide modernisering van de Islam.'
Chris Kijne praat met auteur Hans Jansen. Wat wil hij precies betogen is zijn boek?
* God heeft gezegd. Terreur, tolerantie en de onvoltooide modernisering van de Islam', is uitgegeven bij Augustus, ISBN 9045700328
---
Operatie eindspurt
'Ziet u kans meer Melkertiers een reguliere baan te geven?' Met die vraag adverteert het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor de 'actie eindspurt'. Daarmee wil het ministerie de werkgevers stimuleren om nog dit jaar tienduizend gesubsidieerde banen - tegenwoordig ID-banen - om te zetten in reguliere banen.
Werkgevers die er op tijd bij zijn, kunnen daarvoor een subsidie van maximaal zeventienduizend euro krijgen. Maar zij lopen nog niet warm voor het omzetten van de ID-ers.
Verslaggevers Maarten Hagg en Irene Houthuijs vroegen mensen met gesubsidieerde banen of er inderdaad iets voor hen gaat veranderen.De 'actie eindspurt' is vanochtend om negen uur officieel afgetrapt. Vandaag en morgen overleggen staatssecretaris Rutte en minister Van der Hoeven met de werkgevers, de vakbonden en plaatstelijke bestuurders om de belangrijkste knelpunten op te lossen.
---
Natuurreservaten in de Noordzee
Er moeten reservaten komen in de Noordzee. Dat stelt de Stichting Noordzee in een rapport dat gisteren werd gepresenteerd. Voorlopig worden vijf gebieden aangewezen en per gebied moet worden afgesproken welke activiteiten er mogen plaatsvinden en onder welke voorwaarden.
Die aangewezen gebieden zijn de Doggersbank, de Klaverbank, de Centrale Oestergronden, het Friese Front en de Kustzone.De Stichting Noordzee is een milieuorganisatie die zich inzet voor een duurzaam gebruik en beheer van de Noordzee. Het voorstel heeft de steun van milieuorganisaties als Greenpeace, WWF - World Wild Fund, Natuurmonumenten, etcetera.
Een gesprek met Henk Offringa, projectleider van de Stichting Noordzee. Hij heeft het voorstel voorbereid.
Chris Kijne praat met hem.---
- vrijdag 14 november 2003
-
11:02Het onderzoek: argos
De EMEA, de Europese geneesmiddelenautoriteit, besloot twee jaar geleden dat de derde generatie anticonceptiepil niet van de markt af hoefde. Dit type pil, waarvan de Nederlandse pilfabrikant Organon een van de belangrijkste producenten is, kwam in 1995 in opspraak. Onderzoek wees toen uit dat de derde generatiepil een twee keer hogere kans op trombose geeft dan de tweede generatiepil. Cruciaal voor het EMEA-besluit was een studie waartoe het agentschap zelf opdracht had gegeven, de zogenaamde 'EMEA-studie'. Organon trad daarbij op als sponsor. Volgens de 'EMEA-studie' viel die kans op trombose bij de derde generatiepil wel mee.
Argos sprak met wetenschappers die zélf aan die studie hebben meegewerkt. Zij zijn het niet eens met die conclusie. En onthullen dat níet de in het onderzoek vermelde onderzoekers de resultaten van de studie analyseerden en interpreteerden, maar Organon zélf. De opdrachtgever, de EMEA, zegt in Argos daar niets van te weten.
Meer informatieEn verder: Gisteravond kwam er een nieuw blad op de markt: Dirhan.nl Een digitaal blad, een Marokkaans opinietijdschrift op internet. Dirham.nl is een uitgave van Stichting Maghrebmedia. En dat is een discussie- en nieuws-site op internet van en voor de Marokaanse gemeenschap.
Een gesprek met Eindredacteur van Dirham.nl, Abdelah Dami. - vrijdag 14 november 2003
-
10:02De buitenlandreportage
Negen democratische politici strijden op dit moment in de Verenigde Staten om de kandidatuur voor het presidentschap. In een groot aantal voorverkiezingen wordt begin volgend jaar beslist wie in november de strijd met president Bush aan mag gaan. De eerste belangrijke voorverkiezing is op 27 januari in de staat New Hampshire. Chris Kijne volgde twee kandidaten tijdens hun campagnes in New Hampshire: ex-gouverneur Howard Dean die tot nu toe de succesvolste campagne voert, en ex generaal Wesley Clark, die geldt als de interessantste buitenstaander.
En tot slot De Boekenrubriek. Recensent Aukje Holtrop bespreekt zeer uiteenlopende boeken.
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
De campagnes van Dean & Clark
Volgend jaar november is het weer zover: Amerika kiest een nieuwe president. En één kandidaat is al bekend: George W. Bush.
Wie er namens de democraten tegen hem in het strijdperk treedt moet nog beslist worden in een serie verkiezingen per staat die vanaf januari zijn beslag krijgt. Dan kan de democratische achterban kiezen uit negen kandidaten. En daarvan zijn er een stuk of zes die misschien een kans maken. De senatoren Liebermann, Edwards, Kerry en Gephardt en twee betrekkelijke buitenstaanders: de voormalige gouverneur van Vermont, Howard Dean en ex-generaal en NAVO-opperbevelhebber Wesley Clark.En hoewel het allemaal nog flink koffiedik kijken is, lijken zij ook meteen de grootste kanshebbers. In ieder geval vond Chris Kijne ze de interessantste kandidaten om een weekje te volgen tijdens hun campagnes in een van de staten waar de eerste klap gaat vallen.....
---
De Boeken
En een bespreking van de volgende boeken door recensent Aukje Holtrop:
Leo Vroman: Tweede verschiet.
Uitgeverij Querido, ISBN 90 214 8483 9.
*Bernlef: Buiten is het maandag.
Uitgeverij Querido, ISBN 90 214 5278 2.
*Pieter Steinz: Lezen etcetera. Gids voor de wereldliteratuur.
Uitgeverij Promotheus - NRC Handelsblad, ISBN 90 4460314 0.
*Kohnstamm en Cassee: Het nieuw cultureel woordenboek.
Uitgeverij Anthos, ISBN 90 414 0753 7.
*Tot slot: Het Vaderlandse geschiedenisboek, samengesteld medewerkers van het Nationaal Archief in Den Haag.
Waanders Uitgevers, ISBN 90 400 8888 8.*
---
- vrijdag 14 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Gesprek met Mient Jan Faber, die net terug is van een reis door Irak. Faber, die inmiddels is teruggetreden als algemeen secretaris van het IKV, verbaasde vriend en vijand vorig jaar door te pleiten voor een militaire interventie in Irak.
Een gesprek over de explosieve situatie in Irak, de massavernietigingswapens die nog altijd niet zijn gevonden en het gebrek aan koloniale ervaring van de Amerikanen.En een verslag van een werkbezoek die een gemeenteraadsdelegatie uit Srebrenica deze week brengt aan Nederland. Op het programma van de delegatie - bestaande uit zowel Bosnische moslims als Bosnische Serviërs - staan presentaties door bestuurders en ambtenaren, excursies naar publieke en private bedrijven, kennismaking met vormen van inspraak door burgers, het geven van handen en voeten aan burgercontacten en -initiatieven. Het project heeft als doel de democratische opbouw van Srebrenica te ondersteunen.
Meer informatie
Mient Jan Faber reageert op deze reportage.09.00 - 10.00: HET INTERVIEW
Mient Jan Faber en de oorlog in Irak
Hij was een vredesactivist maar ontwikkelde zich tot de verdediger van de rechtvaardige oorlog.
Zijn standpunt - begrip voor het ingrijpen van de Amerikanen in Irak - kostte hem zijn baan bij het IKV, het Interkerkelijk Vredesberaad.Inmiddels ontwikkelt de situatie in Irak zich dramatisch. De terreurcampagne lijkt steeds beter georganiseerd. Bomaanslagen doden dagelijks Amerikanen, deze week ook Italianen. Bommen troffen eerder het Rode Kruis en het kantoor van de Verenigde Naties. De situatie escaleert met de dag.
Afgelopen weekend keerde Mient Jan Faber terug van een reis door Irak.Hoe beoordeelt Faber de situatie in Irak? En, is hij achteraf nog steeds gelukkig met zijn steun aan het ingrijpen van Bush?
---
De wederopbouw van Srebrenica
Drie dames en zes heren uit Srebrenica zijn dezer dagen in ons land. Ze gingen al op bezoek bij het Joegoslavië Tribunaal en de Tweede Kamer, maar gisteren was de delegatie - onder aanvoering van burgemeester Malkic - in de gemeente Heumen.
De gemeente Heumen wil Srebrenica helpen met de wederopbouw en democratisering. Goed bestuur voor Srebrenica en nu en dan een levensles voor Heumens bestuurders met hun luxe problemen. Dat is de gedachte van het IKV (Interkerkelijk Vredesberaad), die dit op touw heeft gezet.Programmamaker Jo van der Spek trof het topkader van Srebrenica in de Burgerzaal van het Gemeentehuis aan het Kerkplein. Ze spraken met hun collega's over 'het wijkbezoek als democratische vernieuwing' en het 'integrale personeelsbeleid', onder aanvoering van gemeentesecretaris Jan Wynia. Een reportage.
Tot slot reageert Mient Jan Faber op bovenstaande reportage, als ex-algemeen secretaris van het IKV.
---
- dinsdag 11 november 2003
-
11:02Het onderzoek: noorderlicht
Is schoonheid te vangen in een wiskundige formule? Een reportage uit de wereld van de mathematische kunst. Verder een gesprek over de manier waarop mensen uit de Middeleeuwen mediteerden. BUITEN DE WETENSCHAP: Church Mediation.
Meer informatieWiskunst
Heeft u een wiskunde-knobbel, duik dan het atelier in! Want de combinatie kunst en wiskunde is niet zo vreemd als op het eerste gezicht lijkt. Al eeuwen proberen kunstenaars schoonheid door middel van wiskunde te vangen. Zo hadden de Grieken bijvoorbeeld al een op rekenkunde gebaseerde muziektheorie en schreven zij heldenverhalen op strak bepaalde ritmes.
In de beeldende kunst wordt de wiskunde duidelijk zichtbaar bij de geometrisch abstracte kunst van de twintigste eeuw. Geometrische figuren en wiskundige verhoudingen vormen daarbij een bron van inspiratie. Dat is onder andere te zien bij de tentoonstelling 'De Bomen van Pythagoras' in het Mondriaanhuis.
Luistert u naar een reportage van Wopke Hoeben over de zoektocht naar schoonheid in wiskundige kunst. Zij bezocht het Mondriaanhuis en werd door Ankie de Jongh en Aad Goddijn rondgeleid langs kunst, wiskunde en bomen.
Wilt u zelf bepalen of wiskunde en kunst leiden tot schoonheid, de tentoonstelling 'De Bomen van Pythagoras' is nog tot 23 november te zien in het Mondriaanhuis in Amersfoort.
-----
Koel en zakelijk mediteren
Met de hulp van meditatieteksten over het lijden van Christus moest de late middeleeuwer een diepe emotionele beleving van dat lijden bereiken, om zich zo met Hem te vereenzelvigen en zodoende te leven zoals Hij. Jose van Aelst, medievist en promovendus aan de Universiteit Utrecht, ontdekte dat dat niet gebeurde door emotioneel gekleurde en gruwelijk beschrijvingen van Christus' foltering en dood, maar door een koele en welhaast zakelijke benadering van Zijn lijden.
-----
WETENSCHAPSNIEUWS
Fictieve herinneringen zijn te herkennen in de hersenen.
Ooggetuigen zijn niet altijd betrouwbaar. Ze denken dat ze iets gezien of gehoord hebben, terwijl dat niet werkelijk het geval is. Maar dankzij nieuw onderzoek kunnen fictieve herinneringen worden onderscheiden van echte herinneringen.
Onderzoekers van Harvard University lieten proefpersonen eerst figuren zien en vroegen vervolgens of ze een figuur herkenden of niet. Ondertussen werden hun hersenen gescand. Sommige figuren hadden ze niet gezien maar die leken veel op figuren die ze wel hadden gezien. Heel vaak werd zo'n figuur ten onrechte herkend. Hoewel de proefpersonen niet doorhadden wanneer hun herinneringen fictief waren of echt, zagen de onderzoekers in hun hersenen wel een verschil.
Bij het terughalen van een echte herinnering zijn de sensorische gebieden van de hersenen erg actief. Dit zijn de gebieden die je nodig hebt om te kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven. Hier liggen, verspreid over de hersenen, de fragmenten van de herinnering opgeslagen. Maar als er niets is gebeurd, zullen er geen beelden, geuren en dergelijke zijn vastgelegd. Fictieve herinneringen verraden zich dus doordat de sensorische gebieden veel minder actief zijn bij het ophalen van de herinnering.***
Slecht geheugen door zwangerschap
Zwangere vrouwen zijn vergeetachtiger en reageren langzamer dan normaal. Dit wordt veroorzaakt door de afname van DHA tijdens de zwangerschap. Dit vetzuur komt onder meer voor in vette vissoorten, zoals zalm, makreel en tonijn en is een bouwsteen voor onder andere hersencellen.
Renate de Groot onderzocht het verband tussen DHA en de denkvaardigheden van zwangere vrouwen. Geheugen en selectieve aandacht bleken tijdens de zwangerschap duidelijk minder goed te functioneren.
Ze veronderstelt dat het embryo voor de ontwikkeling veel DHA nodig heeft. De moeder kan hierin niet voldoende voorzien. Daarom wordt DHA uit de hersenen van de moeder gehaald en naar het embryo gebracht. Bewijs voor deze hypothese is dat het hersenvolume van vrouwen tijdens de zwangerschap afneemt.
Renate de Groot promoveerde 6 november aan de Faculteit der Gezondheidswetenschappen van de Universiteit Maastricht en ze licht haar onderzoek telefonisch toe.
***De overige nieuwsberichten, over vissenwinderigheid, en het transeksuele wormpje, zijn te lezen door de links hier links in de kantlijn te volgen.
-----
BUITEN DE WETENSCHAP: Church Mediation
Ruziemaken, het komt in de beste kringen voor. En dus ook in de kerk. Nu wil zo'n conflict nog wel eens helemaal uit de hand lopen. Het oerwoud aan verschillende kerken en kerkgenootschappen in Nederland is daar getuige van.
Dat kan ook anders, vinden 45 'church mediators'. Deze conflictbemiddelaars besloten afgelopen zaterdag tot de oprichting van het platform Church Mediation. Voortaan kunnen de ruziemakers bij dit platform terecht voor neutrale bemiddeling in hun conflict. Dominee Tom Rijken, doopsgezind predikant Walcheren, is één van de 'mediators'. - dinsdag 11 november 2003
-
10:02Het buitenland
Polen heeft zich - als grootste kandidaat-lidstaat van de Europese Unie - behoorlijk in de krantenkoppen gewerkt.
Polen stond pal achter Amerika in de oorlog tegen Irak en haalde daarmee de woede van Frankrijk en Duitsland over zich heen. Bovendien houdt Polen zich als aanstaand lid van de Europese Unie niet bepaald koest. Zo ligt Polen dwars bij de behandeling van de nieuwe Europese Grondwet. Bovendien zien landen als Duitsland en Frankrijk, Polen als een bolwerk van conservatisme dat als een paard van Troje wordt binnengehaald. Een portret van het nieuwe Polen.En deel drie van de serie 'zeven weken in China'. Zeven weken lang reizen twee journalisten langs de Chinese Oostkust. Ze schetsen een portret van China aan het begin van de éénentwintigste eeuw.
En tenslotte een gesprek over de landelijke verwenzorgdag - aanstaande donderdag - voor chronisch psychiatrische patienten.
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
Polen
Polen wordt over een half jaar lid van de Europese Unie en Europa zal het geweten hebben.
Niet alleen was er de onvoorwaardelijke steun van Polen aan Amerika in de oorlog in Irak, maar ook als kandidaat-lidstaat van de Europese Unie hield Polen zich niet koest. Aanleidingen voor de Poolse dwarsliggerij zijn er genoeg. Polen heeft in zijn geschiedenis hele slechte ervaringen met zijn Europese buren. De Polen willen als middelgroot land evenveel invloed in Europa als Spanje en Polen is vooral katholiek. En dat betekent dat Polen samen met enkele andere katholieke landen in Europa een verwijzing in de Europese grondwet wil naar de diepgewortelde traditie van het christendom. Maar Polen heeft in de eerste plaats een voorliefde voor Amerika. En daar begint het verhaal van Fred Stroobants en de Pools-Nederlandse journalist Sasza Malko.Heb begint allemaal bij een standbeeld van een onbekende Amerikaanse kolonel uit de tijd van de Amerikaanse president Wilson, kort na de Eerste Wereldoorlog.....
---
Zeven weken in China - deel drie
Zeven weken lang reizen de journalisten Chris Bajema en Martijn de Waal langs de Chinese Oostkust. Van de voormalige Britse kroonkolonie Hong Kong omhoog naar de Chinese hoofdstad Peking. Ze schetsen voor radio en internet een portret van China aan het begin van de éénentwintigste eeuw. Over de effecten die de razendsnelle veranderingen in China hebben op de gewone man of vrouw.
Want iedere Chinees probeert op zijn eigen manier een plek te verwerven in Het Nieuwe China. Vandaag doen Bajema en De Waal verslag vanaf het toeristisch eilandje Gulang Yu, voor de kust van de stad Xiamen.
---
Verwenzorgdag voor chronisch psychiatrische patienten
Een dagje naar de Efteling, een rondrit met een taxi, een keertje uit eten gaan met iemand van de verpleging, rondvaart in Amsterdam met etentje, uitstapje naar het Dolfonarium, uit eten bij de Chinees, een feesttent met muziek van Marianne Weber, hele dag frites eten, zusje uitnodigen en samen thee drinken, een schoonheidsbehandeling, lekker glaasje maltbier drinken.
Dit zijn enkele voorbeelden van wensen van chronisch psychiatrische patiënten voor een dagje uit. De verpleegkundigen hebben daar nooit tijd en geld voor, dus zijn vrijwilligers en bedrijven ingeschakeld om een mooie feestdag te verzorgen.
En dat gaat aanstaande donderdag gebeuren. Het is dan de landelijke verwenzorgdag. Initiatiefneemster van die verwenzorgdag is verpleegkundige Joke Leenders. Zij werkt al 42 jaar in de geestelijke gezondheidszorg in Den Bosch.---
- dinsdag 11 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Gesprek met staatssecretaris van Europese Zaken, Atzo Nicolai, over de discussie binnen de VVD: de uitbreiding van de Europese Unie, de Europese grondwet en het verzet waarop Nederland stuit als bewaker van het Stabiliteitspact.
De Tweede kamer discussieerde vorige week over te lange aanrijdtijden van ambulances. Een reportage over de ambulancepost in Emmen.
En tot slot een gesprek over het PGB en de onzekere toekomst. Een luisteraar reageerde afgelopen vrijdag op het onderwerp 'mantelzorg'. Luisteraar Rineke van Oyen heeft een PGB aangevraagd voor haar zoon, die niet geheel zelfstandig kan wonen. Maar volgens haar is de begeleiding die hij krijgt via een GGZ-instelling veel te weinig en het gaat er heel bureaucratisch aan toe.
Meer informatie
PvdA-kamerlid José Smits reageert hierop.9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
De VVD en Europa
Vorige week gebeurden er twee dingen die kenmerkend zijn voor de ontwikkelingen binnen Europa.
Het eerste is dat Nederland veroordeeld werd door het Europese Hof van Justitie. Nederland wordt door het Hof gedwongen WW-uiteringen te betalen aan buitenlanders die hier gewerkt hebben en werkloos geworden zijn. Een voorbeeld van de macht van Europa dat haar regels dwingend oplegt aan de lidstaten.
Het tweede is, dat de Duitse minister van Financiën minister Zalm tot de orde heeft geroepen. Zalm moet niet zo zeuren over het feit dat Frankrijk zich niet houdt aan Europese afspraken, die voorschrijven dat het begrotingstekort niet hoger mag zijn dan drie procent van de begroting. Voor grote landen lijken toch andere regels te gelden dan voor kleine landen binnen de Europese Unie.Een gesprek met staatssecretaris van Europese Zaken Atzo Nicolai. Hij gaat vandaag naar Berlijn om te overleggen met de Duitse staatssecretaris voor Financiën Caio Koch-Weser. Presentator Kees van den Bosch legt Nicolai de vraag voor of de uitspraak van de Europese rechter niet opnieuw duidelijk maakt hoe groot de macht van Europa is......
---
De ambulance-aanrijdtijden in Emmen
Verpleegkundige Peter Ziellemans en chauffeur Tineke Moes spoeden zich vanaf hun ambulancepost in Emmen naar de patiënt.
Dat doen ze in Drente tweeendertigduizend keer per jaar.
Afgelopen donderdag debatteerde de Tweede Kamer met minister Hoogervorst van Volksgezondheid over de ambulancezorg. De Kamer vindt dat de plannen van de minister om de ambulancezorg te verbeteren, te kort schieten.
Verslaggever Irene Houthuijs bericht vanaf ambulance standplaats Emmen.---
Het PGB en de bureaucratie
Afgelopen vrijdag hadden we tussen negen en tien uur een gesprek over de mantelzorg. Dat was met Guus Schrijvers, hoogleraar algemene gezondheidszorg aan de Universiteit van Utrecht en PvdA-kamerlid José Smits. Dit gesprek ging hoofdzakelijk over de betaalbaarheid van mantelzorgers.
Naar aanleiding van deze uitzending ontvingen we de volgende mail van een luisteraar:
*
Geachte Mijnheer,
Ik luister momenteel naar uw programma over mantelzorg, en zou een opmerking willen maken over het PGB. Wij hebben een zoon die niet geheel zelfstandig kan wonen, daarom vroegen wij een PGB aan.
De behandeling hiervan duurde vele maanden, en toen het werd toegekend was het budget voor dat jaar op (in februari). We moesten dus een jaar wachten voor we de heel noodzakelijke hulp konden zoeken.
Vervolgens is het een nog groter probleem om, wanneer je een PGB hebt toegewezen gekregen, de benodigde hulp te vinden.
De begeleiding die mijn zoon krijgt via een GGZ instelling is veel te weinig en met alles erom heen gaat het heel bureaucratisch toe. Wij zochten iemand die aanvullende begeleiding kan geven, zijn huishouden, eten enz. begeleiden. Zo iemand is haast niet te vinden, terwijl deze hulp voor zijn zelfstandig wonen noodzakelijk is. Als hij het zonder zou moeten doen, dan lukt het hem niet een zelfstandig leven te leiden en is hij aangewezen op begeleid wonen in een instelling.
Wij maken ons grote zorgen over de toekomst en durven niet te vertrouwen op gegarandeerde zorg voor onze zoon.
Dit moest mij even van het hart.
Met vriendelijke groeten,
Rineke van Oyen
*Aan de telefoon zijn PvdA-kamerlid José Smits (zij was afgelopen vrijdag ook bij de uitzending) en aan de telefoon is ook de schrijfster van de mail, Rineke van Oyen.
---
- vrijdag 07 november 2003
-
11:02Het onderzoek: argos
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) probeert via vluchtelingen die naar Nederland komen informatie te vergaren. AIVD-informatie is ook belangrijker geworden bij het weren van asielzoekers die verdacht worden van terrorisme. Begin jaren negentig was er veel ophef over dat de - toen nog - BVD zich bemoeide met asielzoekers. Minister van Binnenlandse Zaken Ien Dales verklaarde destijds dat het wel of niet meewerken met de BVD geen enkele rol mag spelen bij het toekennen van een vluchtelingenstatus. Zo is het op papier nog steeds geregeld, maar hoe gaat het in de praktijk? In Argos een onderzoek naar de precaire relatie tussen inlichtingendiensten en asielzoekers.
En verder: Minister van der Hoeven van onderwijs heeft in een brief scholenorganisaties gewaarschuwd voor lespakketten van de vlees- en melksector. Zij wijst de scholen erop dat de Reclame Code Commissie de lespakketten als misleidend heeft bestempeld. In de lessen zou en te eenzijdig en rooskleurig beeld van de bio-industrie naar voren komen.
Meer informatie
De Stichting wakker dier had bij de Minister geklaagd dat de lessen op veel scholen nog steeds worden gebruikt, ook nog ná de uitspraak van de Reclame Code Commissie in augustus. Een gesprek met Mattheus Bleijenberg, woordvoerder van Wakker Dier. - vrijdag 07 november 2003
-
10:02De buitenlandreportage
Moeten wij meer zoeken achter het huwelijk van de dochter van de chinese president en de internetmiljonair Daniël Mao? Een nieuwe weg naar het socialisme? Voormalig China-correspondent Jan van den Putten weet er ongetwijfeld meer van.
In zijn boek 'The Lies of George W. Bush, mastering the Politics of Deception' levert David Corn, chef van de politieke redactie van het Amerikaanse weekblad The Nation, een overstelpende hoeveelheid bewijsmateriaal voor leugens van de Amerikaanse president op vrijwel ieder beleidsterrein waarover hij uitspraken heeft gedaan. De vraag is hoe uniek dat is en waarom deze 'politiek van misleiding' gehanteerd wordt. Een gesprek.
Het is een klassieke strijd van David tegen Goliath. Vijftig jaar geleden verdreven de Denen, die Groenland als koloniale macht bestuurden, zo'n honderd bewoners uit hun dorp aan de Noordwest-kust van Groenland om plaats te maken voor een Amerikaanse luchtmachtbasis. De overlevenden en hun nazaten, voor wie een nieuw dorp werd gebouwd, strijden al vijftig jaar om terug te mogen keren naar hun oorspronkelijke dorp. Juridische gevechten in Kopenhagen en bij de Verenigde Naties leverden erkenning op van de onrechtmatigheid van de deportatie, maar een terugkeer bleef uitgesloten. Afgelopen maandag vond in Kopenhagen een nieuw proces plaats, waarin de piepkleine jagersgemeenschap het opnam tegen het sterkste land ter wereld. Een gesprek.
En recensent Sjoerd de Jong bespreekt deze week De Boeken in de Boekenrubriek.
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
China, nieuwe wegen naar het socialisme
Een huwelijk in het geheim: tussen het communisme en het kapitalisme zou je kunnen zeggen. Oftewel de dochter van de Chinese president Hu Haiqing is getrouwd met de chinese internetmiljonair Daniël Mao. En dat allemaal in het geniep, in september van dit jaar, maar het is nu bekend geworden. Moeten wij meer zoeken achter deze verbintenis?
Rik Delhaas praat erover met voormalig China-correspondent voor de de Volkskrant, Jan van der Putten---
De leugens van George W. Bush
Ze vliegen op het ogenblik uit de Amerikaanse boekwinkels: boeken over de leugens van president George W. Bush.
Vorige week besprak recensent Jan Meng het boek van komiek Al Franken 'Lies and the Lyin Liars who tell them', maar ook columniste Molly Ivins verkoopt enorme hoeveelheden van haar boekje 'Bushwacked'. Het meest serieuze boek over de ongemakkelijke verhouding van de Amerikaanse president tot de waarheid is David Corn's 'The lies of George W. Bush, mastering the politics of deception.' Oftewel: 'De leugens van George Bush, het beheersen van de politiek der misleiding'. David Corn is chef van de politieke redactie van het weekblad The Nation, zoiets als De Groene van Amerika.Chris Kijne sprak met hem en hoewel de schrijver deze vraag in zijn boek irrelevant noemt, stelde hij hem om te beginnen toch: 'Zou je zo'n boek ook over andere Amerikaanse presidenten kunnen schrijven?'.
* The Lies of George W. Bush, mastering the Politics of Deception is uitgegeven bij Crown, ISBN 1-4000-5066-9.
---
Groenland
De meest Noordelijke bewoners van Groenland - die verblijf houden in het dorp Qaanaaq dat op achtenzeventig graden Noorderbreedte ligt - strijden al vijftig jaar tegen de hen in 1953 opgelegde, gedwongen verhuizing. Door de Deense koloniale macht werden ze destijds gedwongen te verhuizen om plaats te maken voor een Amerikaanse luchtmachtbasis, die onder de naam Thule een cruciaal Amerikaans uitkijkpunt was tijdens de Koude Oorlog.
De Koude Oorlog is voorbij, maar nu willen de Amerikanen Thule uitbouwen tot een cruciale locatie in het NMD, het 'National Missile Defence'-systeem dat ook wel Star Wars wordt genoemd. De oorspronkelijke bewoners van Thule eisen onder de naam 'Hingitaq '53' (verdrevenen '53) recht op terugkeer naar hun oorspronkelijk woongebied.
Deze week werd in Kopenhagen een nieuw juridisch hoofdstuk gevoegd aan een lange reeks, die er onvermijdelijk op uit lijkt te draaien dat de wereld niet langer de rechten van de Inuit kan blijven ontkennen. Voor de Amerikaanse defensiepolitiek zou dat verstrekkende gevolgen kunnen hebben.Marnix Koolhaas praat over deze kwestie met Govert de Groot, woordvoerder van 'Arctic People's Alert', een organisatie die de belangen van inheemse poolvolkeren behartigt en met Frans Osinga van Clingendael, die het belang van deze meest Noordelijke luchtmachtbasis voor de Amerikanen toelicht.
---
De Boeken
Wekelijkse boekbespreking. Deze week met recensent Sjoerd de Jong. De volgende boeken worden besproken:
Gerard Aalders: Leonie, het intrigerende leven van een Nederlandse dubbelspion.
Uitgeverij Boom, ISBN 90 5352 927 6.
**Dyab Abu Jahjah: Tussen twee werelden, de roots van een vrijheidsstrijd.
Uitgeverij Meulenhoff/ Manteau, ISBN 90 5990 002 2.
**Jan Joost Lindner: Het tweede kabinet - Den Uyl.
Uitgeverij Bert Bakker, ISBN 90 351 26157
**---
- vrijdag 07 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Tengevolge van de bezuinigingen en toenemende vergrijzing wordt steeds meer een beroep gedaan op de mantelzorg. Een gesprek met Guus Schrijvers, hoogleraar algemene gezondheidszorg aan de Universiteit van Utrecht en PvdA-kamerlid Jose Smits over de vraag of mantelzorgers betaald moeten worden, of voor dat inkomen het persoonsgebonden budget mag worden gebruikt, en wat je van een mantelzorger mag verlangen voor hij een beroep doet op de AWBZ - waar de Thuiszorg onder valt.
Aansluitend op het gesprek een reportage over de Mantelzorg.En tot slot een gesprek met docent Peter Vasterman over een nieuw vak op de School voor Journalistiek, namelijk: populaire journalistiek.
Meer informatie9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
De mantelzorg
Ruim drie miljoen mensen in Nederland doen aan mantelzorg. Mantelzorg is een tamelijk nieuw woord voor de oudste zorg ter wereld, namelijk gewoon familie of vrienden die elkaar helpen bij ziekte of handicap.
Als je als maatstaf neemt dat je er meer dan een dag in de week mee bezig bent en dat langer doet dan drie maanden, dan zijn er nog steeds zevenhonderdvijfigduizend Nederlanders die zich ermee bezig houden, volgens een onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau.Tussen de eerste nationale mantelzorglezing - gisteren - en de dag van de mantelzorg - aanstaande maandag - vandaag een gesprek met twee gasten:
Guus Schrijvers, hoogleraar algemene gezondheidszorg en Jose Smits, mantelzorgster en lid van de Tweede Kamer voor de Partij van de Arbeid.Aansluitend op het gesprek een reportage over het verhaal van de zevenenvijftigjarige Margrit Nieburg en de tweeënvijftigjarige Ada Korstanje: vrouwen die zelf - toen ze dat nodig hadden - hun mantelzorg hebben geregeld. Een reportage van Irene Houthuis.
---
Populaire journalistiek: nieuw vak op de School voor de Journalistiek
Hogescholen verzinnen tegenwoordig de gekste dingen om aan studenten en daarmee aan geld te komen.
Of dat nu de reden is, of dat ze gewoon tegemoet komen aan de wens van steeds meer studenten; feit is dat de School voor de Journalistiek in Utrecht een nieuwe studierichting aanbiedt: de populaire journalistiek.
Peter Vasterman is docent massacommunicatie aan de School voor Journalistiek en gespecialiseerd in mediahypes. Hij heeft deze nieuwe richting mede ontwikkeld.Kees van den Bosch praat met Peter Vasterman.
---
- dinsdag 04 november 2003
-
11:02Het onderzoek: noorderlicht
Spinozapremie-winnaar professor van Zanden vertelt over de invloed van democratie op de ontwikkeling van de economie. Verder antropologisch onderzoek naar de Syrisch Orthodoxe gemeenschap in Enschede, ofwel de Suryoye. BUITEN DE WETENSCHAP: Rechters-jargon.
Meer informatieDemocratie en economie
Voor zijn uitmuntend onderzoek op het gebied van de economische en sociale geschiedenis kreeg Jan Luiten van Zanden de Spinozapremie 2003 toegekend. Van Zanden bestudeert de geschiedenis van de 16e tot de 20e eeuw. Hij ontdekte dat de geboorte van de Nederlandse democratie van groot belang is geweest voor de ontwikkeling van een moderne economie. Maar hij gaat verder: Volgens van Zanden kan zonder democratie eigenlijk geen succesvolle economie bestaan. Dat verklaart ook deels de welvaartverschillen in de wereld.
-----
WETENSCHAPSNIEUWS
Sprinkhanen-allergie
Een sprinkhanenplaag heeft geleid tot een massale allergische reactie in Soedan. Tenminste 11 mensen zijn om het leven gekomen. Duizenden anderen liggen in ziekenhuizen met verschijnselen van wat de Soedanezen 'long-eczeem'noemen.
De epidemie is het gevolg van een sprinkhanenplaag die dit jaar buitenproportioneel groot was. Volgens een Soedanese landbouw-deskundige wordt de allergische reactie veroorzaakt door de lokstoffen van de sprinkhanen, die zij in het paarseizoen rondsproeien. Vooral mensen met astma zouden overgevoelig zijn voor deze stoffen. Verder veroorzaken de sprinkhanen stofwolken en kunnen er chemische stoffen vrijkomen als gewassen aangevreten worden. Ook dat zal niet best zijn voor de luchtwegen.
***Over mannen en assistentes
Onderzoekers aan de Universiteit van Chicago lieten een groep mannelijke studenten van tussen de de 18 en 36 jaar langskomen voor een speekseltest. De nietsvermoedende heren raakten in gesprek met een charmante onderzoeks-assistente, die speciaal voor dit doel rondliep. Na de ontmoeting werd opnieuw speeksel afgenomen en bleek het testosteron-niveau van de mannen met dertig procent te zijn toegenomen. De mannen met de hoogste scores hadden de neiging om meer over zichzelf op te scheppen, aldus de felbegeerde assistente.
Waarschijnlijk zijn de hormonale oprispingen een vast onderdeel van het flirt-gedrag en zorgen zij ervoor dat mannen zich stoerder en zelfverzekerder gedragen. Maar er is een alternatieve verklaring: Volgens de onderzoekers kan de testosteron-stijging ook komen omdat de studenten in de stress schoten van de assistente.
De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Evolution and Human Behavior.
***Eenzame Varkens
Afgelopen vrijdag kon u het al horen in onze reportage: varkens houden van knuffelen! En nu weten we waarom: ze kunnen niet tegen alleen zijn. De Nederlandse onderzoekster Ariëlla Karman bekeek hoe varkens reageren als ze alleen in een hok worden geplaatst.
Allereerst bepaalde de promovenda hoe stressgevoelig de verschillende varkens zijn met de zogenaamde 'ruglig-test'. De biggen worden daarbij op hun rug gelegd, waarna gekeken wordt of ze rustig blijven liggen of uit alle macht overeind proberen te komen. Daarna plaatste Karman de varkens in aparte hokken en bekeek zij hoeveel stress-hormonen de dieren aanmaakten.
Uit het onderzoek bleek dat alle biggen last hadden van de eenzame opsluiting, of ze nu stress-gevoelig waren of niet. Ze maakten namelijk alle twee stress-hormonen aan. Karman concludeert daaruit dat individuele huisvesting voor varkens dieronvriendelijk is. Zij promoveerde vorige week op haar onderzoek aan de Wageningen Universiteit.
***Opereren in de ruimte
Voor het eerst is met succes een rat geopereerd die in gewichtloze toestand verkeerde. Een Frans chirurgisch team sneed een adertje van een halve milimeter open, en naaide dat vervolgens weer dicht. Dit gebeurde tijdens een vlucht met een Airbus vliegtuig, dat speciaal was uitgerust om tijdelijke gewichtloosheid te genereren. Het adertje is zó klein dat het onder normale omstandigheden al moeilijk te manipuleren is. Volgens de chirurgen is de operatie de eerste stap naar medische ingrepen bij astronauten. Een robot aan boord van bijvoorbeeld een ruimtestation zou de operatie kunnen uitvoeren, terwijl hij vanaf de aarde door een chirurg wordt bediend.
***Overige berichten over wolfspinnen met nagellak vindt u bij 'Nieuws'
-----
Syrisch Orthodoxen in Enschede
Spreiding van allochtonen hoeft geen oplossing te zijn voor integratiekwalen. De snelle integratie van de Syrisch-Orthodoxe gemeenschap in Enschede laat zien dat bij deze groep eerder het omgekeerde waar is. In Enschede wonen de Syrisch-Orthodoxen, de 'suryoye', dicht bij elkaar in de buurt. Ze nemen deel aan eigen organisaties en ze houden vast aan eigen tradities. Toch is het een maatschappelijk geëmancipeerde groep. Antropoloog Jan Schukkink onderzocht de gemeenschap en concludeert dat de hechte groepsbanden een belangrijke rol hebben gespeeld bij de succesvolle integratie van de Syrisch-Orthodoxen. Geldt dit ook voor andere allochtone groepen?
Op 30 september 2003 besteedden wij al kort aandacht aan het onderzoek van Schukkink. Nu de promotiedatum dichterbij komt is het tijd voor een nadere toelichting van de studie. Jan Schukking promoveert op 18 november aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Zijn proefschrift heet : "De Suryoye: Een verborgen gemeenschap".
-----
BUITEN DE WETENSCHAP: Rechters-jargon
Rechters gebruiken vaak een taal die zelfs voor rechtbankverslaggevers onbegrijpelijk is. Ligt dat aan de rechters of aan de gebrekkige scholing van die journalisten? De Raad voor de Rechtspraak liet een onderzoek doen door het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving waarin beide - het taalgebruik der magistraten en de juridische kennis van verslaggevers - gehekeld worden. Een gesprek hierover met Bert van Delden, ex-president van de rechtbank in Den Haag en voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak.
- dinsdag 04 november 2003
-
10:02Het buitenland
Sinds 1 oktober is de buitengrens van het nieuwe Europa weer wat strakker aangetrokken. Omdat Polen over een dik half jaar lid wordt van de Europese Unie ligt het nieuwe IJzeren Gordijn aan de rivier de Bug, tussen Polen en zijn oosterburen Oekraïne en Wit-Rusland.
Een maand geleden heeft Polen dan ook de visumplicht moeten invoeren voor Oekraïners en Wit-Russen. Behoorlijk tegen de zin van de oostelijke regio's in Polen, want voor hen betekent het afsluiten van de grens het einde van een bloeiende handel. Een reportage van Fred Stroobants en Sasza Malko.Zeven weken lang reizen radiomaker Chris Bajema en schrijver/journalist Martijn de Waal langs de Chinese Oostkust van Hong Kong naar Beijing. Via de radio en het internet doen zij verslag. Vandaag deel twee vanuit Shenzen.
Een bericht uit Naarden zorgde voor heftige emotionele reacties in Tsjechië. Het Comeniusmuseum verliest namelijk zijn subsidie en zal dus moeten sluiten. Premier en ministers van Tsjechië zijn bereid om met geld over de brug te komen. Maar wat doet dat museum in Nederland? En hoe belangrijk is Comenius voor de Tsjechen? Een reportage.
Meer informatie10.00 - 11.00: HET BUITENLAND
Polen en zijn oosterburen
De Oekraïense werksters op de markt van de Poolse stad Lublin malen niet zo erg om de invoering van de visumplicht tussen Polen en Oekraïne. Zij zijn niet van plan om Polen te verlaten. Die visa zijn precies een maand geleden door Polen ingevoerd voor de buurlanden in het oosten. Russen, Wit-Russen en Oekraïners kunnen nu veel moeilijker de grens over. De maatregel heeft te maken met de uitbreiding van de Europese Unie. Na de toetreding van de nieuwe kandidaat-lidstaten verschuift de buitengrens van het nieuwe Europa naar het oosten en het lijkt er sterk op dat daardoor een nieuw soort IJzeren Gordijn ontstaat.
De Polen zelf leggen zich niet van harte neer bij de sluiting van hun oostgrens want het schaadt de bloeiende handel in de toch al arme oostelijke provincies van het land. Een reportage van Fred Stroobants en de Pools-Nederlandse journalist Sasza Malko.
---
Zeven weken in China: De Chinese droom
Zeven weken lang reizen de journalisten Chris Bajema en Martijn de Waal langs de Chinese Oostkust. Van de voormalige Britse kroonkolonie Hong Kong omhoog naar de Chinese hoofdstad Peking. Ze schetsen voor radio en internet een portret van het China aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Over de effecten die de razendsnelle veranderingen in China hebben op de gewone man of vrouw.
Want iedere Chinees probeert op zijn eigen manier een plek te verwerven in Het Nieuwe China. Vandaag doen Bajema en De Waal verslag vanuit Shenzen.Volgende week is deel drie te beluisteren.
---
Het Comeniusmuseum in Naarden
Een bericht uit Naarden zorgde de afgelopen maanden voor heftige emotionele reacties in Tsjechië. Het Comeniusmuseum verliest namelijk zijn subsidie en hangt dus sluiting boven het hoofd. In het museum annex mausoleum ligt de in Tsjechië geboren Comenius begraven. Het museum is gewijd aan het leven en werk van de pedagoog.
Premier en ministers van Tsjechië houden zich bezig met de zaak. Ze zijn bereid met geld over de brug te komen. Eerste Kamervoorzitter Petr Pithart praat daar vanmiddag over met burgemeester Patijn van Naarden. Gisteren al was Pithart in Den Haag om samen met de Nederlandse Tsjechen de tiende verjaardag van de Tsjechische Republiek te vieren. Ook Comeniusdirecteur Bram Emden was daar samen met museumvrijwilliger Vladimir Hobrlant. Verslaggever Maarten Hagg zocht ze op.
---
- dinsdag 04 november 2003
-
09:02HET INTERVIEW
Marjan Luif en haar Goede Gesprek opent uur één van De Ochtenden.
Eén van de onderwerpen waarover in het Sociaal Akkoord niets is afgesproken is de Levensloopregeling. Dit paradepaardje van het CDA komt de komende maanden hoog op de agenda van zowel de sociale partners als de Tweede Kamer. De regeling, die het mogelijk maakt om sparen voor betaald verlof fiscaal te ondersteunen, is volgens de voorstanders nodig om de negatieve gevolgen van de vergrijzing tegen te gaan. Een debat tussen een van de architecten van de regeling, econoom Lans Bovenberg en zijn collega Leo Stevens die de levensloopregeling een 'prachtig vehikel voor directeuren en grootaandeelhouders' noemt.
De NS wil in de toekomst snoeien in de dienstregeling. Vooral in rustige uren zullen beduidend minder treinen rijden. Hoe moet dat dan als kinderen hun ouders willen bezoeken, maar als de ouders in kwestie in het zogenaamde buitengebied wonen en kindlief afhankelijk is van openbaar vervoer? Een reportage.
Wie krijgt de EO? Gesprek met Klaas Samplonius, TROS-hoofdredacteur van Twee Vandaag. Over Twee Vandaag zonder EO maar mét VARA.
Meer informatie9.00 - 10.00: HET INTERVIEW
Een Goed Gesprek
Een Goed Gesprek van columnist Marjan Luif met Pieter Bouwman over de fotoafdeling.
---
De Levensloopregeling
De FNV-leden hebben in meerderheid ja gezegd: er komt dus een Sociaal Akkoord.
Het poldermodel werkt weer. Maar er zit nog wel een adder onder het gras. De bevriezing van de lonen is nu voor één jaar vastgelegd, voor het tweede jaar hangt die bevriezing nog af van de onderhandelingen over de VUT-regelingen, het pré-pensioen en de Levensloopregeling. Allemaal maatregelen om mensen langer te laten werken.Die Levensloopregeling houdt in dat je als werknemer met hulp van de fiscus kunt sparen voor een tussentijds verlof, bijvoorbeeld om een reis te maken, of voor je zieke moeder of partner te zorgen, of gewoon bijkomen van het hectische leven.
Het is een paradepaardje van het CDA, maar wat ís het eigenlijk? Een vernieuwing in het arbeidsbestel of een mooie naam voor een regeling die eigenlijk een bezuinigingsmaatregel is?
'Een prachtig vehikel voor directeuren en grootaandeelhouders', zo noemde hoogleraar fiscale economie Leo Stevens, de regeling.Een debat met econoom en architect van de regeling Lans Bovenberg en zijn collega Leo Stevens.
---
Op stap naar Bantega
Ieder kind moet af en toe z'n moeder zien.
Dat kan een bijzonder vreugdevolle bezigheid zijn, maar als de moeder in kwestie in het zogenaamde buitengebied woont en kindlief afhankelijk is van openbaar vervoer, dan wordt het nog een hele onderneming.Vraag het onze verslaggever Gerrit Kalsbeek.
Gisterochtend elf uur verliet hij de hoofdstad teneinde vijf uur later honderd kilometer verderop te arriveren in het Friese gehucht Bantega.
Zijn moeder, genaamd Minke en zijn stiefvader Geert zijn, zoals iedereen in Bantega, in het gelukkige bezit van een auto.
Mensen zonder vierwieler zijn gedwongen het dorp te verlaten. Mevrouw van Maldegem bijvoorbeeld. Zij woont sinds drie jaar in Lemmer, een stukje verderop.
Een verslag van een lange barre tocht richting buitengebied.---
Wie krijgt de EO?
Gisteravond was er toch gewoon een uitzending van netwerk. Dat dreigde bijna niet door te gaan want de redactie van netwerk, bestaande uit redacties van de KRO, de AVRO en de NCRV, is boos. Boos op de leiding van de omroepen want die heeft bedacht dat de AVRO naar het tweede net moet en de EO naar het eerste.
Dat zou betekenen dat de AVRO weg moet uit netwerk om plaats te maken voor de EO. Maar de redactie van netwerk wil helemaal niet dat de EO bij hen komt, of eigenlijk vooral niet dat de AVRO weggaat. De AVRO liet gisteren weten dat ze absoluut niet van plan zijn uit netwerk te stappen. Een patstelling dus.
Op Nederland 2 zit de rubriek Twee Vandaag, nu nog gemaakt door de EO en de TROS.
Kees van den Bosch praat met Klaas Samplonius, hoofdredacteur van Twee Vandaag namens de TROS.---