Dertig jaar geleden verklaarde de wetenschap de "War on Cancer". Sindsdien is langzaam duidelijk geworden wat de ware aard van deze ziekte is. Verandering in het DNA van een gezonde cel roept normale eigenschappen op, die slechts op een abnormale tijd en plaats tot uiting worden gebracht. De kankercel is daarmee nauwelijks te onderscheiden van normale weefsels. Toch worden er nu wegen ontdekt om van die kleine verschillen gebruik te maken om 'magic- bullett' - geneesmiddelen te ontwerpen.

Een gesprek met Hans Clevers, hoogleraar Klinische immunologie aan de Universiteit van Utrecht. Clevers houdt aanstaande zondag een lezing over dit onderwerp in de reeks 'Helse problemen', het overkoepelende thema van de jaarlijkse serie wetenschapslezingen in Paradiso. De lezing vindt plaats op zondagochtend van 11.00 - 13.00 uur in Paradiso, Weteringschans 6 in Amsterdam. Toegangskaarten kosten EURO 7,- per kaart. OKW-donateurs betalen EURO 5,50. Na afloop van de lezing is er ruimte voor het stellen van vragen.

De Produkt-Emotiemeter
De Delftse ingenieur Pieter Desmet ontwierp een instrument om de gevoelens die produkten oproepen bij consumenten, objectief te meten. Desmet begrijpt niet dat fabrikanten pas tijdens een reclamecampagne proberen om emoties aan hun produkten te koppelen. Want over de emoties van je produkt zou je al in de ontwerpfase moeten nadenken. De belangrijkste vraag wordt niet vroeg genoeg gesteld: "How does it make you feel?"

Verder een telefoongesprek over reacties in de hersenen op emoties. Als iemand een boos gezicht trekt en tegelijkertijd een boze stem opzet, herkennen de hersenen de emotie beter en sneller. De hersenen integreren gezichtsuitdrukkingen en tonen tot een (zelfde) signaal. Dat signaal legt een andere weg af tot het bewustzijn, dan een boos gezicht zonder boze stem. Dat blijkt uit het promotie-onderzoek van de psycholoog Gilles Pourtois van de Katholieke Universiteit Brabant. Een telefoongesprek met zijn promotor, B.L.M.F.de Gelder, hoogleraar Psychonomie, aan dezelfde universiteit.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.03 - De koningin in Hoogeveen
Telefonisch gesprek met Theo Verbruggen en Paul van Gessel over het bezoek van de koningin vandaag in Hoogeveen.

10.11 - De metamorfose in Hezbollah
Vanaf 1982 streed Hezbollah tegen de bezetting van Israël in Zuid Libanon. In mei 2000 trokken de Israëli zich terug. Een reportage over een beweging die van haar militante imago afwil, maar zich moreel verplicht voelt de Palestijnen te steunen in de oorlog tegen Israël.

10.46 - Geweld in het openbaar vervoer
Uitschelden. Spugen. Vechtpartijen.
De agressie in het Amsterdamse openbaar vervoer stijgt opmerkelijk.
In het eerste kwartaal van dit jaar telde het Gemeentelijk Vervoer Bedrijf 1605 incidenten, in 2001 waren dat 1138 incidenten in het eerste kwartaal.
Verslaggeefster Irene Houthuijs reisde mee met lijn 17, een tram zonder conducteur, en met lijn 14, een tram met conducteur.

09.00 - 10.00: Interview

09.10 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif en Spekko: 'Mevrouw Borst en Wim T. Schippers'.

09.12 - Onderhoud: van Amerongen
Interview met Martin van Amerongen, hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer. Het blad bestaat volgende week 125 jaar.

De televisierubriek Nova onthulde in oktober 1999 dat uit het eindrapport dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg in maart 1997 publiceerde over de Herculesramp, essentiële passages zijn geschrapt.
Argos onthult vandaag wie daarvoor verantwoordelijk zijn: hoge ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook onthult Argos op wat voor manier diezelfde ambtenaren ervoor zorgden dat harde conclusies van de Inspectie voor de Gezondheidszorg ook verdwenen uit het onderzoeksrapport van het Ministerie van Binnenlandse Zaken over de Herculesramp.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg constateert dat bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken geen goede scheiding bestond tussen beleid en toezicht op beleid. G. Herkemij was in 1996 hoofd van de departementale afdeling 'Brandweerzorg en Rampenbestrijding' en als zodanig verantwoordelijk voor dit beleidsterrein. Herkemij was bij Binnenlandse Zaken echter ook onderzoeksleider van de Herculesramp. Herkemij had twee petten op en moest in feite zichzelf onderzoeken. In de aantekeningen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg staat dat Inspecteur-Generaal J. Verhoeff van deze Inspectie "van mening is dat het ook niet kán wat er bij Binnenlandse Zaken gebeurt, dat er geen scheiding is van beleid en toezicht."

Argos kreeg de beschikking over het volledige Hercules-dossier, met daarin geheime en ongecensureerde medische dossiers, sectierapporten, uitgewerkte getuigenverhoren, telefoonnotities en vele conceptrapporten. Aan de hand van dit dikke dossier maakte Argos een minutieuze reconstructie van de tegenwerking door Binnenlandse Zaken.

Slechts zeven van de 41 inzittenden overleefden de ramp met het Herculesvliegtuig op 15 juli 1996. Er waren al eerder berichten dat dit er veel meer hadden kunnen zijn. Maar onbekend was tot nog toe dat de IGZ al in het najaar van 1996 tot deze slotsom kwam:
"Het niet volgens procedures verlopen van melding, alarmering en redding door de brandweer heeft dramatische gevolgen gehad voor de bemanningsleden en passagiers van het gecrashte toestel. Binnen 10 minuten na de crash hadden de slachtoffers in het grasveld kunnen liggen waarna de medische hulpverlening conform het daarvoor te hanteren rampscenario een aanvang had kunnen nemen. Hierdoor had de blootstelling aan fysisch en chemisch geweld verkort kunnen worden. Het aantal doden had lager kunnen zijn en de letsels bij de overlevenden hadden een beperkter omvang kunnen hebben."

In de definitieve versie van het rapport van Binnenlandse Zaken staat deze conclusie op een heel andere wijze verwoord:
"De initiële ontplooiing van de geneeskundige hulpverlening in de eerste fase van de rampenbestrijding is goed verlopen. Door het plotselinge aanbod van ruim veertig slachtoffers ontstond acuut gebrek aan medische materialen en verpleegkundige zorg. De werkwijze had in die hectische fase een improviserend karakter waardoor de doelmatigheid van de hulpverlening werd verminderd...
...
Samenvatting:
Het is niet uit te sluiten dat bij een eerdere redding minder dodelijke slachtoffers te betreuren zouden zijn geweest. Voor de letsels van de overlevenden geldt eveneens dat zij naar omvang en ernst een gunstiger prognose zouden hebben gehad."

Over het niet opnemen van de conclusies van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, die oorspronkelijk in hoofdstuk 7 van het rapport van Binnenlandse Zaken hadden moeten staan, schrijft onderzoekster R. Huijsman-Rubingh van de IGZ het volgende:
"27 september 1996: Gespreksverslag Huijsman-Rubingh met Jitze Verhoeff (Inspecteur Generaal van de IGZ) en Gert Siemons (hoofdinspecteur IGZ):
Gert baalde zo van de hele dag telefonische gevechten voeren met Binnenlandse Zaken, de contacten met Jitze Verhoeff, de SG en zelfs de minister. Ik heb aan Jitze kenbaar gemaakt dat ik mij uiterst gefrustreerd voel over de gang van zaken. Wij hebben de hele avond in verbinding gestaan met Binnenlandse Zaken die alleen belang had bij de andere onderdelen, niet hoofdstuk 7. Dat hoofdstuk 7 nu toch niet wordt opgenomen omdat Binnenlandse Zaken niet convenieert, dat kan toch niet."

Op 28 juli 1996 krijgt Huijsman-Rubingh, arts en landelijk portefeuillehouder rampengeneeskunde bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de opdracht de medische hulpverlening na de ramp te onderzoeken. Ook het Ministerie van Binnenlandse Zaken start op dat moment een onderzoek. Twee onderzoekers van de Inspectie voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding, H.W. Jonker en R. Taal, worden hiermee belast. Binnenlandse Zaken is aanvankelijk niet van plan samen te werken met de Inspectie voor de Gezondheidszorg, maar al snel blijkt dat het ministerie afhankelijk is van de onderzoeksresultaten van de inspectie. Althans wat de vraag betreft of er meer slachtoffers gered hadden kunnen worden. De druk op Huijsman-Rubingh om snel met een conclusie te komen wordt opgevoerd:
"26 augustus 1996. Telefoonnotitie Huijsman-Rubingh met Herkemij:
Op 26 augustus belt de heer Herkemij van Binnenlandse Zaken. Herkemij maant mij tot spoed. Ik pak dan even uit en deel mede dat hij nu al de derde is die mij tot spoed probeert te manen. Dat ik baal van de pressie en de onvolledige samenwerking met de Inspectie Brandweerzorg en Rampenbestrijding.
(Wat heeft Herkemij er mee te maken? De Inspectie voor de Gezondheidszorg is autonoom en de Inspectie Brandweerzorg en Rampenbestrijding beweert dat ook te zijn )."

Huijsman-Rubingh verbaast zich in deze laatste alinea over de dubbele pet van Herkemij, die als hoofd van de departementale afdeling 'Brandweerzorg en Rampenbestrijding' nu ook het onderzoek van Binnenlandse Zaken blijkt te leiden.
Dat is des te vreemder omdat het onderzoek bij Binnenlandse Zaken wordt uitgevoerd door de Inspectie voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding. Die heet onafhankelijk te zijn en zou dus ook onafhankelijk de afdeling van Herkemij moeten kunnen onderzoeken.

Wat volgt is een aaneenschakeling van schermutselingen tot op het hoogste niveau tussen de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Binnenlandse Zaken, die ook minister Borst en hoge ambtenaren op het Ministerie van Binnenlandse Zaken ter ore komen:
"3 september 1996: Telefoonnotitie Huijsman-Rubingh met hoofdinspecteur IGZ Siemons:
Op 3 september belt Gert Siemons mij thuis en deelt mede dat hij hedenmiddag bij de minister is geweest. Deze heeft alle begrip voor het IGZ standpunt en begrijpt ten volle dat wij niet onder druk gezet willen worden. Zij zal haar collega Dijkstal wel even inlichten over een en ander. Overwogen zou ook kunnen worden de IGZ bij het gesprek met minister Dijkstal eind september aanwezig te laten zijn."

Begin oktober 1996 moet het rapport van Binnenlandse Zaken gepresenteerd worden. Huijsman-Rubingh komt met haar conclusies. Maar Binnenlandse Zaken weigert deze conclusies op te nemen in haar eindrapport en schrapt het betreffende concept van hoofdstuk 7:
"27 september 1996: Gespreksverslag Huijsman-Rubingh met Jitze Verhoeff (Inspecteur-Generaal IGZ) en Gert Siemons (hoofdinspecteur IGZ):
Jitze is niet erg gediend van de gang van zaken rond dit hele gebeuren en zegt vooral niet erg tevreden te zijn over de machtspelletjes. Hij is van mening dat het ook niet kán wat er bij Binnenlandse Zaken gebeurt, dat er geen scheiding is van beleid en toezicht. Hij en Gert hebben ook het gevoel gemanipuleerd te worden. Ik geef nogmaals aan dat nu hoofdstuk 7 van ons uit de rapportage is gehaald wij niet op de cover zouden moeten willen staan. Dat ik verder sterke bedenkingen heb tegen het onafhankelijke onderzoek van Jonker en Taal (van Binnenlandse Zaken). Gebruiken wat ze kunnen gebruiken als hun hypothese moet worden bewezen en skippen wat niet past."

Uiteindelijk zwicht de Inspectie voor de Gezondheidszorg voor de druk van Binnenlandse Zaken en gaat accoord met de heel erg afgezwakte formuleringen in het definitieve rapport van Binnenlandse Zaken.

Ook in het eigen rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (verschenen in maart 1997) zijn onder druk van het Ministerie van Binnenlandse Zaken essentiële passages geschrapt en formuleringen veranderd. De harde conclusies van onderzoekster Huijsman-Rubingh zijn nooit verder gekomen dan haar concept voor het verdwenen hoofdstuk 7.

Binnenkort verschijnt er een nieuw rapport over de Hercules-ramp, deze keer opgesteld door de Raad voor de Transportveiligheid.

( Noot voor de Pers: het volledige draaiboek van de uitzending van Argos is te verkrijgen bij de redactie: tel: 035-6712360, eventueel voicemail inspreken)

10.00 - 11.00: Buitenland

10.06 - Wordt er nog gemarteld door Israël?
In 1999 verbood de Israëlische Hoge Raad het gebruik van 'fysieke druk', zoals martelen plastisch wordt omschreven. Wordt er sindsdien nog gemarteld? En hoe vergaat het de 4500 Palestijnen die bij de laatste militaire actie op de Westbank gevangen zijn genomen.

10.30 - De veiligheid Afghanistan
Te gast is Rob de Wijk van het Haagse instituut Clingendael die drie dagen samen met legerchef Van Baal in Kaboel verbleef. Gesprekken met vertegenwoordigers van de internatiole gemeenschap wijzen uit dat de spanning elke dag toeneemt.

10.38 - Gemeenteraadsverkiezingen in Bahrein
Een gesprek over de gemeenteraadsverkiezingen die binnenkort voor het eerst worden gehouden in Bahrein. Een mijlpaal in de geschiedenis van het steenrijke golfstaatje dat geen olie heeft maar een florerende financiële dienstensector.

10.47 - De boeken
Boekenrubriek van Jan Meng:

• Michael Pye, Pieces from Berlin (Nlse verstaling: Stukken uit Berlijn, uitgeverij Nijgh & van Ditmar);
• Jonathan Safran Foer, everything is illuminated (Nlse vertaling: Alles is verlicht, uitgeverij Anthos);
• Niall Adworphy, Bad boys and hard men (footballstories), uitgeverij Channel 4 books.

09.00 - 10.00: Interview

09.09 - Heeft abaude nog bestaansrecht?
Gesprek met Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur, over het bestaansrecht van de aubade, n.a.v. het besluit van drie Kampener basisscholen er niet aan mee te doen.

09.14 - De psychologische aspecten bij rechtszaken
Na acht jaar juridisch gesteggel is afgelopen woensdag het eindoordeel gegeven in de Puttense moordzaak. Het Gerechtshof in Leeuwarden vindt het onwaarschijnlijk dat Herman du Bois en Wilco Viets in 1994 Christel Ambrosius hebben verkracht en vermoord. Bij de rechtszaak waren de politieverhoren heel belangrijk. Na honderden uren ondervragen kwamen er bekentenissen van deze verdachten. Maar hoe betrouwbaar zijn bekentenissen eigenlijk? Hoeveel waarde moeten we daaraan hechten. Een gesprek met rechtspsycholoog Peter van Koppen, getuige-deskundige in deze moordzaak.

09.34 - De Japanse oester is ontsnapt
Reportage over de Japanse oester, die is ontsnapt in de Waddenzee en goed gedijt bij gebrek aan natuurlijke vijanden.

09.43 - De veiligheid bij de NS
Gesprek met Karel Noordzij, sinds januari interim voorzitter van de directie van de Nederlandse Spoorwegen. Over de veiligheid in de treinen, n.a.v. een paar honderd FC Utrecht supporters die niet in de hand te houden waren. En over de vuurproef komende koninginnedag. Vorig jaar liep het totaal uit de hand op en om het Centraal Station in Amsterdam. Dat er geen doden vielen was puur geluk, schreef de Spoorwegpolitie achteraf in een rapport.

De reden dat Marokkaanse probleemjongeren zichzelf niet corrigeren, houdt volgens sommige wetenschappers verband met een gebrek aan schuldbesef. De Marokkaanse cultuur zou een voorbeeld zijn van een schaamtecultuur, waarin schuldgevoel overbodig is. Als de gemeenschap je gedrag corrigeert, zou je geen innerlijke stem nodig hebben die moreel handelen stuurt. De schaamte die gepaard gaat met het bekend worden van een overtreding, zou gedrag in goede banen leiden.

Het probleem met Marokkaanse jongeren in Nederland zou zijn dat schaamte als correctiemechanisme hier niet goed functioneert. De sociale controle die eigen is aan het leven in een hechte gemeenschap, is wel aanwezig in Marokko, maar weggevallen in Nederland. Hierdoor zou niet alleen schuldgevoel, maar ook schaamte uitblijven.

Psychologen als Trees Pels en Hedy Stegge menen dat het ontwikkelen van schuldgevoel ook afhankelijk is van de manier waarop kinderen worden grootgebracht. Als je kinderen straft, zonder ze bij te brengen waaróm bepaald gedrag afkeurenswaardig is, ontstaat bij hen minder empathie en schuldbesef. De strenge opvoeding die gebruikelijk is in traditionele Marokkaanse gezinnen, zou daarom geen goede basis vormen voor het eigen maken van normen en waarden.

Ook antropoloog Frank van Gemert koppelt het probleemgedrag van Marokkaanse jongeren aan de opvoeding. Door het streng straffen zouden de jongeren meer bezig zijn met het ontlopen van straf dan met hun eigen gedrag. Meer dan autochtone Nederlanders, kijken Marokkaanse jongeren waar ze nog mee weg kunnen komen. Volgens van Gemert vinden zij een overtreding alleen erg als ze betrapt worden en daarmee schande brengen over de familie.

Geert Hofstede, emeritus hoogleraar interculturele communicatie meent dat schuldgevoel geheel overbodig is in een echte schaamtecultuur. In zeer individualistische culturen, zoals in Nederland, zou schuldgevoel een veel grotere rol spelen dan in de Marokkaanse collectivistische cultuur, waar schaamte belangrijker is. Volgens Hofstede leven Marokkaanse jongeren in Nederland gevangen tussen schaamte en schuld, "between the devil and the deap blue sea".

Wasif Shadid, eveneens hoogleraar interculturele communicatie, is het oneens met alle eerdergenoemde sprekers. Volgens hem bestaat er geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van schuld- of schaamteculturen. De begrippen zouden overblijfselen zijn uit het koloniale tijdperk, toen antropologen nog dachten dat de niet-Westerse mens geen geweten had. Shadid vindt het onzin dat Marokkanen minder schuldbesef zouden hebben en ziet evenmin bewijs dat zij minder vaak schuld zouden bekennen. Ook de Marokkaanse opvoeding zou niet veel verschillen van de opvoeding in autochtone Nederlandse gezinnen: er zouden evenveel soorten Marokkaanse als Nederlandse opvoedingsstijlen bestaan.

In het tweede onderwerp van Noorderlicht Radio besteden wij aandacht aan netwerken in het water. Op en onder het zoete oppervlaktewater leven organismen die eten en communiceren via netwerken. Watervlooien, vissen en algen kunnen bijvoorbeeld door chemische communicatie hun lot om opgegeten te worden ontvluchten. Limnologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van deze zaken.
Ellen van Donk, hield afgelopen donderdag haar oratie als bijzonder hoogleraar Limnologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.07 - Het succes van Jean-Marie le Pen
Rinke van den Brink, schrijver van diverse boeken over extreem rechts, analyseert het succes van Le Pen in Frankrijk.

10.17 - Herat in Afghanistan
Publiciste Minka Nijhuis verbleef een maand in Afghanistan. In Herat, een stad vol dichters met een eeuwenoude cultuur.

10.25 - President Xanana Gusmao van Oost-Timor
Fotografe en journaliste Irene Slegt over ex-guerrillaleider Xanana Gusmao die vorige week president werd van Oost-Timor. In de afgelopen jaren heeft zij Gusmao intensief gesproken. Zojuist verscheen haar boek "Bitter dawn", over de traumatische gebeurtenissen voorafgaand aan de onafhankelijkheid van Oost Timor.
(Titel: Bitter Dawn, East Timor - a People's Story - geschreven door Irena Cristalis, paperback, ISBN 1 84277 145 0, hardback isbn 1 84277 144 2, Zed Books, Londen).

10.33 - De invloed van de mensenrechten op het buitenlandbeleid van Nederland
Fred Grunfeld, politicoloog aan de universiteit van Maastricht en een van de auteurs van een gisteren verschenen boek over de invloed van de mensenrechten op het buitenlandbeleid van Nederland gedurende de afgelopen 25 jaar.

10.41 - Jon Pousette-Dart, live-optreden
Een live optreden van de Amerikaanse singer/songwriter
Jon Pousette Dart.
Poussette Dart was al een muzikaal begrip in de 70-er jaren. Echter alléén in Amerika. Hij heeft een stem die doet denken aan Jackson Browne en schrijft melodieuze songs die variëren tussen de rock & roll, folk en blues. Tussen '70 en '80 trad hij op met o.a. The Byrds, Bonnie Raitt, Little Feat, James Taylor. Zijn platen waren in Amerika zeer populair, getuige de Billboard-lijsten uit die tijd.

09.00 - 10.00: Interview

09.10 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif met Raymonde de Kuyper: 'Dood'.

09.14 - Onderhoud: Stijlen van leiderschap
Waarom heeft Le Pen zo'n succes in Frankrijk? Zal Wim Kok de geschiedenis ingaan als groot staatsman? Elke tijd krijgt de politiek leider die hij verdient, concludeert hoogleraar politieke cultuur Henk Te Velde in zijn boek "Stijlen van leiderschap", dat komende week verschijnt. Nu politiek leiderschap overal aan het wankelen slaat, een gesprek over Wim Kok, Pim Fortuyn, de Duitse bondsvoorzitter Gerhard Schröder, de Franse president Chrirac en de extreemrechtse leider Jean-Marie Le Pen. En hoe was het leiderschap van oude voormannen als Thorbecke, Kuyper, Colijn, Drees en Den Uyl.

09.34 - Culturele broedplaatsen
Reportage gaat over broedplaatsen (oefenruimte / ateliers) voor kunstenaars die dreigen te verdwijnen uit het hart van de grote steden. Het was altijd erg aantrekkelijk voor kunstenaars om in deze oude pakhuizen / schoolpanden te zitten vanwege de lage huurkosten. Broedplaatsen zijn belangrijk voor steden vanwege het leefklimaat. Ik praat erover met een ambtenaar, een beheerder van panden en kunstenaars.

09.47 - De lobby tegen de JSF
Gesprek met Rob Meines, voormalig journalist en correspondent in Bonn voor het NOS-Journaal, en lobbyist met een eigen bedrijfje, o.a. voor Dassault. Een gesprek over of de vlag uitging bij Dassault toen bleek dat de PvdA tegen de JSF gaat stemmen. Heeft zijn lobby geholpen?

De markt voor rechtsbijstand groeit enorm. Volgens cijfers van het ministerie van Justitie is het aantal polissen in 5 jaar met 60% toegenomen. De laatste jaren maken de verzekeringsmaatschappij ook flink reclame voor dit product. De samenleving juridiseert, advocaten zijn duur en voor een relatief klein bedrag ben je verzekerd van rechtsbijstand.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - Het Israëlische vredeskamp in oorlogstijd
Drie van de vier Israeli steunen de acties van premier Sharon. Tegelijkertijd groeit het aantal demonstranten bij vredesmanifestaties.
Een reportage van Rik Delhaas over het Israëlische vredeskamp in oorlogstijd.

10.47 - De boeken
Rubriek de boeken van Sjoerd de Jong:

• Over Levenskunst, de grote filosofen over het goede leven, Joep Dohmen, uitgeverij Ambo;
• Parerga en Paralipomena, Kleine filosofische geschriften, Schopenhauer, uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 902841939 x;
• Islamitische filosofie , een geschiedenis, van Michiel Leezenberg, uitgeverij Bulaaq, 2001.

09.00 - 10.00: Interview

09.09 - Bomber kraaien
Kraaien hebben de oorlog verklaard aan één van de gebouwen van het Europees Parlement in Brussel. Het glazen dak van het gebouw roept heftige gevoelens op bij de zwarte vogels. Met een kei in de bek kiezen ze het luchtruim, om die dan vakkundig door één van de ramen te mikken. Op zeker moment was de helft van de ruiten stuk. De kosten 5000 euro per ruit. Allerlei vogeldeskundigen gingen de kraaien te lijf. Dat hielp een tijdje, maar nu zijn ze in volle hevigheid terug. Een gesprek met Belgisch Europarlementariër Nellie Maes, ondervoorzitter van de Europese Groene Fractie.

09.15 - De uitzending van Dutchbat naar Srebrenica
Gesprek met Prof.Dr. P.H. Kooijmans, oud-minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Lubbers dat verantwoordelijk was voor de uitzending van Dutchbat naar Srebenica. Hij kwam twee jaar geleden onder vuur te liggen bij de commissie-Bakker, die onderzoek deed naar de aanloop naar de uitzending van de Nederlandse blauwhelmen. Sinds 1997 is Kooijmans rechter in het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.

09.36 - Zelfbellende vuilcontainers
Een reportage naar aanleiding van het bericht dat er vuilcontainers zijn die zelf melden dat ze vol zijn.

09.47 - De val van het Niels Stensen College
Interview met P. Post, die de voorgenomen fusie zou begeleiden van het Utrechtse Niels Stensen College en het openbare Thorbecke College. Gisteren kwam het bericht dat beide 'zwarte' scholen de deuren gaan sluiten.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - Het Israëlische vredeskamp in oorlogstijd
Drie van de vier Israeli steunen de acties van premier Sharon. Tegelijkertijd groeit het aantal demonstranten bij vredesmanifestaties.
Een reportage van Rik Delhaas over het Israëlische vredeskamp in oorlogstijd.

10.47 - De boeken
Rubriek de boeken van Sjoerd de Jong:

• Over Levenskunst, de grote filosofen over het goede leven, Joep Dohmen, uitgeverij Ambo;
• Parerga en Paralipomena, Kleine filosofische geschriften, Schopenhauer, uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 902841939 x;
• Islamitische filosofie , een geschiedenis, van Michiel Leezenberg, uitgeverij Bulaaq, 2001.

11.00 - 12.00: Onderzoek (Argos)

11.06 - Rechtsbijstandsverzeringen
De markt voor rechtsbijstand groeit enorm. Volgens cijfers van het ministerie van Justitie is het aantal polissen in 5 jaar met 60% toegenomen. De laatste jaren maken de verzekeringsmaatschappij ook flink reclame voor dit product. De samenleving juridiseert, advocaten zijn duur en voor een relatief klein bedrag ben je verzekerd van rechtsbijstand.
Volgende week maakt DAS, de marktleider op dit gebied, bekend dat ze met eigen huisadvocaten gaat werken.
Maar is de hulp die een dergelijke verzekering biedt wel afdoende? Waarom mag de verzekerde niet zelf een advocaat uitzoeken? Waarom handelt zo'n verzekeringsmaatschappij bijna alle zaken intern af, met eigen juridische adviseurs?
Argos met een onderzoek naar de markt van recht en zekerheid.

11.26 - Debat over rechtsbijstandsverzekering
Aanslutiend een debat met VVD-2e kamerlid Otto Vos en met SP 2e kamerlid Jan de Wit.

11.37 - De dood van Dutchbatter van Rensen
Het drama in Srebrenica heeft ook Nederlandse nabestaanden. Vlak voor de val van de Nederlandse enclave in Srebrenica werd de Nederlandse Dutchbatter Raviv van Rensen gedood door het moslimleger. Een gesprek met zijn zuster, Zoila van Rensen.

11.51 - De situatie op de Westelijke Jordaanoever
Kees van den Bosch in gesprek met Marieke Feitsma (ontwikkelingswerker VN) over de situatie op de Westelijke Jordaanoever.

11.55 - Once upon a time in the news
Nieuwsrubriek van Ron van Dalen: 'Magriet Brandsma'.

In de Europese Unie is het gebruik van hormonen in vlees verboden. In tegenstelling tot de Verenigde Staten (VS), waar wél een aantal hormoonpreparaten is toegestaan. Dit leidde in 1996 tot een conflict, dat de VS voorlegde aan de World Trade Organisation (WTO). Omdat niet onomstotelijk uit wetenschappelijk onderzoek was gebleken dat deze hormoonpreparaten schadelijk zouden zijn voor de gezondheid, werd Europa veroordeeld tot het betalen van een boete van ongeveer 200 miljoen Euro.
Om een handelsconflict niet verder te laten escaleren, besloot Europa om de risico's van hormoonvlees te laten onderzoeken, o.a. door het Wageningse onderzoeksinstituut Rikilt. Het Rikilt onderzocht het vrouwelijk geslachtshormoon estradiol, dat in de meeste Amerikaanse hormoonpreparaten voorkomt en als gevolg waarvan jongetjes borsten krijgen.
De resultaten van dit onderzoek hoort u in het gesprek van Jacqueline de Vree met Ron Hoogenboom, hormoononderzoeker en toxicoloog bij het Rikilt.

Het leven is een langgerekt sterfbed. Dat blijkt ook uit nieuw onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Veroudering blijkt te worden veroorzaakt door beschadigingen in het DNA, die de mens al ademend en etend opdoet. De onderzoekers, onder leiding van hoogleraar genetica Jan Hoeijmakers, ontwikkelden een muizenras dat supersnel veroudert (TTD-muizen; zie foto's). Waarschijnlijk gebeurt bij deze muizen hetzelfde wat mensen ondergaan als zij ouder worden: door een opeenstapeling van schades aan het DNA sterven cellen af, waardoor organen langzaam in functie afnemen.

10.00 - 11.00: Buitenland

(N.B: Door technische storingen en door onderbrekingen i.v.m. de actualiteit (de val van het Kabinet) is de reportage over de Benesdecreten in Tsjechië gemankeerd uitgezonden. Hiernaast vindt u de volledige, herstelde reportage van Fred Stroobants.)

10.09 - Benes Decreten
Kort na WOII werd op basis van de Conferentie van Potsdam het merendeel van de Duitstalige bevolking in het toenmalige Tsjechoslowakije over de grens gezet. De gigantische transfer van zowat 2,5 miljoen zogenaamde Sudetenduitsers werd mogelijk nadat in 1945 de Tsjechoslowaakse president Benes een aantal decreten had goedgekeurd waarbij het eigendom van Sudetenduitsers, Hongaren en collaborateurs geconfisceerd werd.
De verdrijving van de Sudetenduitsers werd enkele maanden geleden opeens weer actueel toen Haider's Vrijheidspartij in Oostenrijk en de vertegenwoordigers van de Sudetendeutsche Landsmannschaft in Beieren de kwestie op de agenda van het Europees Parlement konden krijgen.
Vanuit de filosofie dat na Hitlers genocide op de joden, Tsjechoslowakije en de geallieerden zich op hun beurt schuldig maakten aan genocide op Duitsers, willen ze dat de toetreding van Tsjechië tot de EU afhankelijk gemaakt wordt van het schrappen van de Benesdecreten. De Europese Commissie wil hier niets van weten maar de angst in Tsjechië dat Sudetenduitse families hun eigendommen gaan opeisen is groot.
Fred Stroobants ging in Tsjechië op onderzoek uit.

10.31 - De val van het kabinet
Gesprek met Bert van Sloten (van het radio 1 journaal) over de verwachte val van het kabinet rondom Pronk en het NIOD-rapport Srebrenica. (Korte onderbreking in bovenstaande reportage).

09.00 - 10.00: Interview

09.08 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif met Mevr. Benthem van Amerongen: ' Royalty'.

09.15 - Onderhoud: Europa en het Midden Oosten
Gisteren kwamen de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-landen bijeen in Luxemburg om over de Midden oosten-politiek te praten. Moet de EU sancties instellen en moeten de ambassadeurs worden teruggeroepen? Louis Michel, minister van Buitenlandse Zaken in Belgie, liet vorige week al weten dat hij vindt dat het Associatieverdrag met Israel dient te worden opgezegd. Een gesprek met Louis Michel.

09.40 - Uitspraak in de zaak Omofuma
Vorige week zonden we een reportage uit naar aanleiding van het begin van het proces in Oostenrijk tegen drie agenten die betrokken waren bij de dood van asielzoeker Markus Omofuma. We volgden twee vrouwen die getuige waren bij dit proces. Zij zaten tijdens een vlucht van Wenen naar het Bulgaarse Sofia pal naast de Nigeriaan die door drie begeleidende agenten zo mishandeld werd dat hij stierf.
Gisteren vond de uitspraak plaats. Een gesprek over de uitkomst van het proces met de voormalige Oostenrijkse correspondente Karen Jusek.

09.45 - IHC-Caland weg uit Myanmar
Gesprek met president-directeur J. van Dooremalen van IHC-Caland over het besluit om de banden met Birma pas over 13 jaar te verbreken.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.09 - Benes Decreten
Kort na WOII werd op basis van de Conferentie van Potsdam het merendeel van de Duitstalige bevolking in het toenmalige Tsjechoslowakije over de grens gezet. De gigantische transfer van zowat 2,5 miljoen zogenaamde Sudetenduitsers werd mogelijk nadat in 1945 de Tsjechoslowaakse president Benes een aantal decreten had goedgekeurd waarbij het eigendom van Sudetenduitsers, Hongaren en collaborateurs geconfisceerd werd.
De verdrijving van de Sudetenduitsers werd enkele maanden geleden opeens weer actueel toen Haider's Vrijheidspartij in Oostenrijk en de vertegenwoordigers van de Sudetendeutsche Landsmannschaft in Beieren de kwestie op de agenda van het Europees Parlement konden krijgen.
Vanuit de filosofie dat na Hitlers genocide op de joden, Tsjechoslowakije en de geallieerden zich op hun beurt schuldig maakten aan genocide op Duitsers, willen ze dat de toetreding van Tsjechië tot de EU afhankelijk gemaakt wordt van het schrappen van de Benesdecreten. De Europese Commissie wil hier niets van weten maar de angst in Tsjechië dat Sudetenduitse families hun eigendommen gaan opeisen is groot.
Fred Stroobants ging in Tsjechië op onderzoek uit.

10.31 - De val van het kabinet
Gesprek met Bert van Sloten (van het radio 1 journaal) over de verwachte val van het kabinet rondom Pronk en het NIOD-rapport Srebrenica. (Korte onderbreking in bovenstaande reportage).

11.00 - 12.00: Wetenschap (Noorderlicht)

11.06 - Kabinet komt bij elkaar
Jan Donkers in gesprek met Bert van Sloten (Radio 1 journaal) over crisis Pronk/ Srebrenica en qoutes Aldelmund, Benschop en Vermeend.

11.11 - Hormonen in vlees
In de Europese Unie is het gebruik van hormonen in vlees verboden. In tegenstelling tot de Verenigde Staten (VS), waar wel een aantal hormoonpreparaten is toegestaan. Dit leidde in 1996 tot een conflict, dat de VS voorlegde aan de World Trade Organisation (WTO). Omdat niet onomstotelijk uit wetenschappelijk onderzoek was gebleken dat deze hormoonprepraten schadelijk zouden zijn voor de gezondheid, werd Europa veroordeeld tot het betalen van een boete van ongeveer 200 miljoen Euro. Europa besloot vervolgens om de risico's van hormoonvlees te laten onderzoeken, o.a. bij het Wageningse onderzoekinstituut Rikilt. Ron Hoogenboom, hormoononderzoeker en toxicoloog bij het Rikilt over de onderzoeksresultaten.

11.30 - Veroudering
Onderzoek van de Erasmus Universiteit in Rotterdam en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in Bilthoven bevestigt de theorie dat voortschrijdende schade in het DNA, die niet door reparatie-enzymen in de cel wordt hersteld, leidt tot veroudering. H.W.M.Hoeijmakers, een van de onderzoekers van de Erasmus Universiteit legt uit hoe dit verouderingsproces in het lichaam plaatsvindt.

11.45 - Bert van Sloten in Den Haag
Gesprek over de quote van Rick van der Ploeg en het verslag van Wilma Borgmanl, inzake de crisis Srebrenica.

11.53 - De situatie op de Westelijke Jordaanoever
Jan Donkers in gesprek met Marieke Feitsma, ontwikkelingswerker VN, over de situatie op de Westelijke Jordaanoever.

"Een ondoordachte en nagenoeg onuitvoerbare vredesmissie." Zo karakteriseerde het NIOD deze week de uitzending van Dutchbat naar Bosnië en legde daarmee een zware verantwoordelijkheid voor het debacle van Srebrenica bij de bewindslieden van het kabinet Lubbers-III.

Had het ook anders gekund? Argos vergelijkt de missie van Dutchbat met de missie van Nordbat, het Zweed-Deense VN-bataljon dat in dezelfde periode als Dutchbat naar een andere moslim safe area werd gestuurd, namelijk Tuzla waar de omstandigheden ook heel moeilijk waren. De Sandinaviërs namen in tegenstelling tot Dutchbat wel zware wapens mee en trokken ook verder een eigen lijn, tegen de gangbare VN-opvattingen in. De vergelijking zet kritische kanttekeningen bij sommige conclusies van het NIOD-rapport. En: levert een omstreden bevel op van de Nederlandse generaal Van Baal.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - De dood van asielzoeker Markus Omofuma
Deze week reisden twee Nederlandse vrouwen af naar Oostenrijk om te getuigen in het proces naar aanleiding van de dood van asielzoeker Markus Omofuma. Op 1 mei 1999 zaten de vrouwen tijdens de vlucht van Wenen naar het Bulgaarse Sofia pal naast de Nigeriaan die door drie begeleidende agenten zo mishandeld werd dat hij stierf. Maandag doet de rechter uitspraak in de zaak die Oostenrijk in beroering bracht; de Nederlandse getuigenissen spelen een doorslaggevende rol.

10.33 - Het proces Omofuma
Aansluitend een gesprek met Karen Jusek, voorheen correspondent in Oostenrijk, over het proces Omofuma.

10.47 - De Boeken
Rubriek de boeken van Aukje Holtrop:

• Een doolhof van relaties, Hella S. Haasse, uitgeverij de Bezige Bij, ISBN 90 234 6226 2 CIP;
• De honger, Hiske Dibbets, uitgeverij Prometheus, ISBN 90 5333 975 2;
• Opperlans!, Battus, taal- & letterkunde Querido, ISBN 90 214 54335/ NUGI 320.

09.00 - 10.00: Interview

09.08 - De JS en de JSF
Jan Donkers in gesprek met Jasper Fastl, voorzitter van de Jonge Socialisten over de verdere ontwikkeling van de JSF.

09.15 - Tijd voor het 'plan Simons'
Gesprek met Hans Simons, voormalig staatssecretaris van Volksgezondheid, die begin jaren '90 de handen niet op elkaar kreeg voor invoering van het ' plan Simons', waarin hij pleitte voor meer marktwerking in de zorg en een basisverzekering. De tijd lijkt nu rijp voor invoering van deze plannen. Simons is voorzitter van de raad van bestuur van het NIZW (Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn).

09.34 - Molens onder de grond
Al tien jaar is het mogelijk energie op te wekken met gasexpansieturbines.Een duurzame manier van energieopwekking, die maar weinig wordt toegepast. Te weinig vindt de Christenunie, die hier kamervragen over heeft gesteld. Een reportage.

09.44 - Nederland, de schatkist van Europa
Gesprek met Martien van Winden, bankier en belegger, over zijn boek "Nederland, de schatkist van Europa", over de economische gevolgen van de europese eenwording.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - De dood van asielzoeker Markus Omofuma
Deze week reisden twee Nederlandse vrouwen af naar Oostenrijk om te getuigen in het proces naar aanleiding van de dood van asielzoeker Markus Omofuma. Op 1 mei 1999 zaten de vrouwen tijdens de vlucht van Wenen naar het Bulgaarse Sofia pal naast de Nigeriaan die door drie begeleidende agenten zo mishandeld werd dat hij stierf. Maandag doet de rechter uitspraak in de zaak die Oostenrijk in beroering bracht; de Nederlandse getuigenissen spelen een doorslaggevende rol.

10.33 - Het proces Omofuma
Aansluitend een gesprek met Karen Jusek, voorheen correspondent in Oostenrijk, over het proces Omofuma.

10.47 - De Boeken
Rubriek de boeken van Aukje Holtrop:

• Een doolhof van relaties, Hella S. Haasse, uitgeverij de Bezige Bij, ISBN 90 234 6226 2 CIP;
• De honger, Hiske Dibbets, uitgeverij Prometheus, ISBN 90 5333 975 2;
• Opperlans!, Battus, taal- & letterkunde Querido, ISBN 90 214 54335/ NUGI 320.

11.00 - 12.00: Onderzoek (Argos)

11.07 - Srebrenica
'Een ondoordachte en nagenoeg onuitvoerbare vredesmissie'. Zo karakteriseerde het NIOD deze week de uitzending van Dutchbat naar Bosnië en legde daarmee een zware verantwoordelijkheid voor het debacle van Srebrenica bij de bewindslieden van het kabinet Lubbers-III.
Had het ook anders gekund? Argos vergelijkt de missie van Dutchbat met de missie van Nordbat, het Zweed-Deense VN-bataljon dat in dezelfde periode als Dutchbat naar een andere moslim safe area werd gestuurd, namelijk Tuzla waar de omstandigheden ook heel moeilijk waren. De Sandinaviërs namen in tegenstelling tot Dutchbat wel zware wapens mee en trokken ook verder een eigen lijn, tegen de gangbare VN-opvattingen in. De vergelijking zet kritische kanttekeningen bij sommige conclusies van het NIOD-rapport. En: levert een omstreden bevel op van de Nederlandse generaal Van Baal.

11.55 - Once upon a time in the news
Nieuwsrubriek van Ron van Dalen: 'Verkiezingsdebat'.

Meer dan 500.000 kinderen raken jaarlijks met AIDS besmet. De meesten van hen wonen in Afrika en krijgen het virus overgedragen via de moeder. Joep Lange had leiding over een onderzoek onder HIV-geïnfecteerde zwangere vrouwen in drie Afrikaanse landen. Deze week publiceert hij hierover in het toonaangevende medische tijdschrift 'The Lancet'.
In het onderzoek kregen vrouwen een medicijn toegediend dat moet voorkomen dat zij het HIV-virus overdragen op hun kinderen. Verschillende groepen kregen het middel in verschillende periodes van de zwangerschap toegediend. Ook waren er vrouwen die een placebo kregen. Uit de studie blijkt dat het tijdstip waarop het medicijn wordt toegediend op de lange termijn niet van belang is, omdat veel vrouwen het virus alsnog overgedragen door borstvoeding. Na 18 maanden was het verschil tussen de groepen verwaarloosbaar.

Het lichaam-geest-probleem is volgens kenners al lang opgelost, maar toch duikt deze kwestie steeds opnieuw op. De centrale vraag blijft wat het menselijk bewustzijn nu echt is. Zijn wij slechts een verzameling zielloze moleculen, of is het geheel meer dan de som der delen? Over deze vragen en vele anderen zal Henk Koppelaar zich buigen. Zondagochtend zal hij een lezing geven over het onderwerp in de Paradiso in Amsterdam.

'Helse problemen' is in 2001 het overkoepelende thema van de jaarlijkse serie wetenschapslezingen in Paradiso, een gezamenlijk project van de K.L. Poll-stichting voor OKW, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), Paradiso en de VPRO. De lezingen vinden plaats op zondagochtend van 11.00 - 13.00 uur in Paradiso, Weteringschans 6 in Amsterdam. Toegangskaarten kosten EURO 7,- per kaart. OKW-donateurs betalen EURO 5,50. Net als in de afgelopen jaren is er na afloop van de lezingen ruimte voor het stellen van vragen.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - De wording van het internationale Strafhof in Den Haag
Binnenkort verschijnt het boek "Jihad". Het boek geeft inzicht in de ontoegankelijke wereld van de radicale Islam in Centraal Azië.
De auteur is de Pakistaanse schrijver Ahmed Rashid, eerder bekend van "Taliban" .
Een interview met de auteur die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen in dit gebied en waarschuwt voor een toekomstige confrontatie tussen Amerika, Rusland en China.
Verder een nabeschouwing met NOVIB medewerker Jurrien van der Tas, die jarenlang in de Centraal Aziatische Republieken heeft gewerkt.

10.16 - Jihad
Fieneke Diamand in gesprek met NOVIB medewerker Jurrien van der Tas, die jarenlang in de Centraal Aziatische Republieken heeft gewerkt, over de Jihad.

10.26 - Jihad en Ahmed Rashid
Binnenkort verschijnt het boek "Jihad". Het boek geeft inzicht in de ontoegankelijke wereld van de radicale Islam in Centraal Azië.
De auteur is de Pakistaanse schrijver Ahmed Rashid, eerder bekend van "Taliban" .
Een interview met de auteur die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen in dit gebied en waarschuwt voor een toekomstige confrontatie tussen Amerika, Rusland en China.

10.41 - Radio 100
Een gesprek met Lars van Troost, Amnesty International, over de totstandkoming van het Internationale Strafhof in Den Haag. Aanstaande donderdag zullen in New York een aantal landen het Statuut van Rome ondertekenen, waarmee vanaf 1 juli het internationale Strafhof officieel van start kan gaan.

10.53 - De aanpak van piraten
Jan Donkers in gesprek met Ingrid Schenk, woordvoerdster van de Inspectie Verkeer en Waterstaat, over de aanpak van piratenzenders.

09.00 -10.00: Interview

09.11 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif met Hans Leendertse, 'Sex'.

09.13 - Onderhoud: De oplopende spanningen tussen moslims en joden
Gesprek met de Amsterdamse PvdA-fractievoorzitter Rob Oudkerk, over de toenemende spanningen tussen joden en moslims en de coalitievorming in Amsterdam.

09.29 - Standplaats Politierechter, deel 3
'Standplaats Politierechter' bericht drie weken lang vanaf de rechtbank in Amsterdam. Bij de politierechter komen veel zaken terecht die politici in deze verkiezingstijd streng, strenger, strengst bestraft willen zien.
Vandaag deel 3 en slot: Rijbewijskwesties.

09.45 - Criminologie en politiek
Gesprek met Chrisje Brants, criminologe en hoogleraar strafrecht in Utrecht. Zij onderzocht de partijprogramma's om te kijken of alle prachtplannen voor die daar in staan de veiligheid bevorderen.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - De wording van het internationale Strafhof in Den Haag
Binnenkort verschijnt het boek "Jihad". Het boek geeft inzicht in de ontoegankelijke wereld van de radicale Islam in Centraal Azië.
De auteur is de Pakistaanse schrijver Ahmed Rashid, eerder bekend van "Taliban" .
Een interview met de auteur die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen in dit gebied en waarschuwt voor een toekomstige confrontatie tussen Amerika, Rusland en China.
Verder een nabeschouwing met NOVIB medewerker Jurrien van der Tas, die jarenlang in de Centraal Aziatische Republieken heeft gewerkt.

10.16 - Jihad
Fieneke Diamand in gesprek met NOVIB medewerker Jurrien van der Tas, die jarenlang in de Centraal Aziatische Republieken heeft gewerkt, over de Jihad.

10.26 - Jihad en Ahmed Rashid
Binnenkort verschijnt het boek "Jihad". Het boek geeft inzicht in de ontoegankelijke wereld van de radicale Islam in Centraal Azië.
De auteur is de Pakistaanse schrijver Ahmed Rashid, eerder bekend van "Taliban" .
Een interview met de auteur die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen in dit gebied en waarschuwt voor een toekomstige confrontatie tussen Amerika, Rusland en China.

10.41 - Radio 100
Een gesprek met Lars van Troost, Amnesty International, over de totstandkoming van het Internationale Strafhof in Den Haag. Aanstaande donderdag zullen in New York een aantal landen het Statuut van Rome ondertekenen, waarmee vanaf 1 juli het internationale Strafhof officieel van start kan gaan.

10.53 - De aanpak van piraten
Jan Donkers in gesprek met Ingrid Schenk, woordvoerdster van de Inspectie Verkeer en Waterstaat, over de aanpak van piratenzenders.

11.00 - 12.00: Wetenschap (Noorderlicht)

11.05 - HIV-besmetting van moeder op kind
Van de Afrikaanse moeders met een HIV-infectie draagt circa 30% het virus over op haar kind. Om besmetting van moeder op kind te voorkomen, bestaat er een relatief goedkope medicijnkuur. Joep Lange, hoogleraar inwendige geneeskunde van het AMC, had leiding over een onderzoek onder HIV-geïnfecteerde zwangere vrouwen in drie Afrikaanse landen, waarover hij deze week publiceert in het toonaangevende medische tijdschrift 'The Lancet'.

11.25 - Bewustzijn
In de serie "Helse Problemen; onopgeloste kwesties in de wetenschap" vandaag aandacht voor 'Bewustzijn'. Gesprek met Henk Koppelaar, hoogleraar Kennistechnologie aan de Technische Universiteit Delft, over het lichaam-geest-probleem. Dat probleem komt sinds Descartes voortdurend in andere gedaanten weer op, al zegt bijna elke betrokkene dat het allang definitief is opgelost. De vraag wat precies het menselijk bewustzijn is staat hierin centraal.

11.43 - Rik Delhaas in Jenin
Verslaggever Rik Delhaas is onderweg naar checkpoint bij Jenin. Vanaf Israël proberen ze de westelijke Jordaanoever in te komen.

11.48 - Van Kappen over Srebrenica
Een gesprek met de Nederlandse generaal Frank van Kappen. Van Kappen was vanaf 1 juli 1995 militair adviseur van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties en maakte in die hoedanigheid de val van Srebrenica later die maand mee. We spraken met Van Kappen over de vraag waarom Dutchbat met zulke lichte wapens naar zo'n moeilijk gebied als Srebrenica is gestuurd. Was de missie van Dutchbat daarmee van begin af aan een mission impossible? Of waren er ook andere opties?

Die informatie wordt in Argos (VPRO radio 1, 11.00-1200 uur) bevestigd door generaal buiten dienst Manfred Eisele. Eisele was in 1995 Assistant Secretary General en als zodanig de rechterhand van Kofi Annan, toen nog als hoofd van de DKPO belast met vredesoperaties.

De informatie werd op het DPKO dermate serieus genomen dat men een voorstel ontwikkelde om de lichtbewapende Nederlandse militairen van Dutchbat te vervangen door het rond Tuzla gelegerde Scandinavische VN-bataljon Nordbat, dat de beschikking had over een Deens tanksquadron. Eisele heeft persoonlijk over dit voorstel overleg gepleegd met de VN-ambassadeurs van Engeland en Frankrijk. Het voorstel is in een vroeg stadium gesneuveld bij gebrek aan steun onder de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad.

De uitspraken van Eisele staan haaks op het beeld dat totnogtoe door de VN wordt geschetst. Zo schrijft Kofi Annan in zijn evaluatierapport over de val van de enclave, 'The fall of Srebrenica', 15-11.1999, p. 108) "Ik kan bevestigen dat de VN die voor zulke inlichtingen af moest gaan op informatie van de lidstaten van te voren geen weet had van het Servische offensief."

Eisele zegt in Argos:"De Britse VN-commandant heeft ons regelmatig gemeld dat de Serviërs voorbereidingen troffen voor een mogelijke aanval op de safe area's. Wij kregen in New York regelmatig rapporten over de situatie ter plaatse die duidelijk lieten zien dat de Bosnische Serviërs de safe area's mogelijk wilden aanvallen."

Eisele bevestigt hiermee de informatie die Argos kreeg van een anonieme bron binnen het Department of Peace Keeping Operations. Die vertelde dat men daar al in maart 1995 - o.a. aan de hand van Amerikaanse satellietfoto's - beschikte over aanwijzingen dat de Serviërs voorbereidingen troffen voor een grote aanval op Srebrenica. Ook kreeg men meldingen van onder meer UNMO's - United Nations Military Observers - over voorbereidingen bij Bratunac ten noorden van de enclave; bunkers die werden aangelegd; doorgangen die in het bos werden gemaakt voor tanks en troepenversterkingen.

Volgens Eisele namen militairen binnen het DKPO deze informatie serieus maar was er vooral bij de niet-militaire functionarissen binnen de VN de neiging om de kop in het zand te steken. Eisele: "Het idee dat het in Bosnië zou kunnen komen tot een gewapend treffen tussen VN-militairen en een van de partijen in het conflict, werd systematisch verzwegen of terzijde geschoven."

Vanwege die benarde situatie waarin de enclave Srebrenica zich bevond ontstond er, volgens de anonieme bron, binnen het DPKO het voorstel het lichtbewapende Dutchbat in Srebrenica te vervangen door het rond Tuzla gelegerde Scandinavische VN-bataljon Nordbat dat de beschikking had over een Deens tanksquadron. Nordbat was het zwaarst bewapende VN-onderdeel waarover de VN in Bosnië beschikte.
De Denen waren in april 1994 daadwerkelijk met hun tanks opgetreden tegen de Serviërs en dat had ontzag afgedwongen en effect gehad:

Eisele: "We konden zien dat alle konvooien met humanitaire hulpgoederen, die door de Dénen werden begeleid, hun bestemmingen bereikten. De Denen lieten bij zo'n konvooi voorop een tank rijden en als laatste voertuig ook een tank. Deze konvooien kwamen op hun bestemming aan en realiseerden dus de doelstelling van de VN-missie. Dat kon je waarachtig niet zeggen van de andere hulpkonvooien. Die werden meestal onderweg tegengehouden. En dan moest een belangrijk deel van de hulpgoederen worden afgestaan aan de Bosnische Serviërs."

Vanwege dat ontzag voor het robuuste optreden van Nordbat kwam men op het idee om dat bataljon, inclusief de tanks, naar Srebrenica te verplaatsen. Eisele: "Op z'n laatst sinds het voorjaar van 1995 is het idee opgekomen - vooral bij de militairen op het VN-hoofkwartier - om deze Deense tanks naar Srebrenica te sturen, om de VN-militairen daar in staat te stellen met succes op te treden tegen vijandelijkheden."

Het voorstel haalde het niet en bracht het ook niet tot de status van een formeel plan. Het sneuvelde al eerder, bij de consultatie van de permanente leden van Veiligheidsraad.
Eisele vertelde Argos dat hij zelf over het voorstel overleg heeft gepleegd met de VN-ambassadeurs van Engeland en Frankrijk.
Op de vraag 'stel dat die Deense tanks in april 1995 wel naar Srebrenica zouden zijn gegaan, zou dat iets hebben uitgemaakt' antwoordt Eisele in Argos:

Eisele: "Uiteraard. In dat geval zou het bloedbad niet hebben plaatsgevonden. Ik durf te stellen: in dat geval zouden de Serviërs het niet hebben aangedurfd om aan te vallen. Als zij geweten hadden dat zij op zware wapens zouden stuiten, en dat deze wapens dan ook nog bemand zouden worden door militairen die al eerder hadden bewezen dat ze deze wapens indien nodig ook gebruikten, dan zou het bloedbad van Srebrenica niet hebben plaatsgevonden. Als je een aanvallende partij van begin af aan vastberaden en krachtdadig tegemoet treedt, kan je waarschijnlijk een voortzetting van de aanval voorkomen."

Op de vraag of het praktisch wel mogelijk zou zijn geweest om de Deense tanks te verplaatsen naar de enclave Srebrenica zegt Eisele:: "Die zouden doorgereden zijn. En die zouden er ongehinderd doorgekomen zijn."

(Telefoon redactie Argos:035.6712360, eventueel voicemail inspreken)

10.00 - 11.00: Buitenland

10.07 - De NAVO-acties tegen Joegoslavië in 1999
Interview met de Nederlandse oud-diplomaat Jan Sizoo, ambassadeur in Belgrado tot de evacuatie van de ambassade in oktober 1998, over de NAVO-acties tegen Joegoslavië in 1999. Hij noemt deze 'onterecht en onrechtmatig'.

10.25 - De vrede in Angola
Een gesprek met Erik de Mul, VN-vertegewoordiger in Angola, over het net getekende vredesaccoord tussen de regering en de oppositiebeweging Unita.

10.38 - Kinderen van neven en nichten
Jan Donkers in gesprek met Huub Schellekens, medisch bioloog Universiteit van Utrecht, over 'kinderen van neven en nichten'. Dat is niet meer zo'n probleem als voorheen. Tegenwoordig is er nog maar 7 procent kans op een mongooltje bij paren tussen neef en nicht.

10.47 - De boeken
Boekenrubriek van Jan Meng:

• Granta (tijdschrift) - What we think of America;
• Patricia Duncker, the deadly space between;
• James Crumbly, the final country.

09.00 - 10.00: Interview

09.08 - Brommobielen in Zeeland
In Zeeland dreigen minder validen het slachtoffer te worden van de vooruitgang. Bestuurders van brommobielen kunnen vanaf eind volgend jaar niet meer de Westerschelde over. Met de komst van de Westerscheldetunnel komt de huidige veerverbinding tussen Vlissingen en Breskens te vervallen. Daarvoor in de plaats komt een fiets-en voetveer. Maar daar is geen ruimte voor brommobielen. Brommobielen mogen ook niet over de snelweg door de Westerscheldetunnel. Aan de telefoon is gedeputeerde van de provincie Zeeland, meneer Hennekeij.

09.13 - Het oplaaiende geweld in het Midden Oosten
Interview met Carine Cassuto, hoofdredacteur van het Nieuw Israëlietisch Weekblad, over de reacties in de joodse gemeenschap op het oplaaiende geweld in het Midden Oosten.

09.33 - Nieuwe Strengheid, deel 2: De onderwijsinspectie
Scholen gingen de afgelopen jaren te laks om met het registreren en controleren van hun leerlingen, maar daar moeten leerplicht-ambtenaren nu een eind aan maken door streng toezicht op zowel scholier als school. Spijbelen is immers strafbaar en moet dus ook worden gestraft, desnoods door het Bureau Leerplicht zelf. In Rotterdam is Leon Wassenaar al 18 jaar leerplicht-ambtenaar en verslaggever Marten Minkema liep een dag met hem mee. Allereerst naar de Rotterdamse wijk Delfshaven, naar een school voor Voortgezet Middelbaar Beroeps Onderwijs met voornamelijk allochtone kinderen.

09.44 - Fuserende regionale kranten
Gesprek met Jan Geert Majoor, Algemeen hoofdredacteur van het Leids Dagblad, Haarlems Dagblad en de Gooi&Eemlander.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.07 - De NAVO-acties tegen Joegoslavië in 1999
Interview met de Nederlandse oud-diplomaat Jan Sizoo, ambassadeur in Belgrado tot de evacuatie van de ambassade in oktober 1998, over de NAVO-acties tegen Joegoslavië in 1999. Hij noemt deze 'onterecht en onrechtmatig'.

10.25 - De vrede in Angola
Een gesprek met Erik de Mul, VN-vertegewoordiger in Angola, over het net getekende vredesaccoord tussen de regering en de oppositiebeweging Unita.

10.38 - Kinderen van neven en nichten
Jan Donkers in gesprek met Huub Schellekens, medisch bioloog Universiteit van Utrecht, over 'kinderen van neven en nichten'. Dat is niet meer zo'n probleem als voorheen. Tegenwoordig is er nog maar 7 procent kans op een mongooltje bij paren tussen neef en nicht.

10.47 - De boeken
Boekenrubriek van Jan Meng:

• Granta (tijdschrift) - What we think of America;
• Patricia Duncker, the deadly space between;
• James Crumbly, the final country.

11.00 - 12.00: Onderzoek (Argos)

11.05 - Wat wist de VN van de aanval op Srebrenica?
Waarom is in 1995 de aanval van de Bosnische Serviërs op Srebrenica niet voorzien? Dat is een van de belangrijkste kwesties rondom het drama Srebrenica die nog steeds onopgehelderd zijn. Tot op het laatst toe is de Servische aanval op de door Nederlandse VN-troepen beschermde moslimenclave onderschat. Door de Verenigde Naties en ook door de politieke en militaire leiding in Den Haag.
Dit is het beeld dat ook nu nog naar buiten toe wordt uitgedragen. Maar is dat ook juist? Had men werkelijk niet in de gaten dat de Serviërs de enclave wilden innemen? Argos stuitte binnen de gelederen van de VN op informatie over een geplande Servische aanval, die systematisch is weggewerkt. En ontdekte ook dat er in het vroege voorjaar van 1995 hoog binnen de VN een voorstel op tafel lag om het licht bewapende Dutchbat in Srebrenica te vervangen door een veel zwaarder bewapende VN-eenheid.

11.48 - Rode Kruis en humanitair oorlogsrecht
Jan Donkers in gesprek met Hanneke van Sambeek, internationaal secretaris van het Rode Kruis en gespecialiseerd in humanitair oorlogsrecht.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.07 - Noord-Irak
Met de Amerikaanse oorlogsdreiging tegen Irak als decor reist Mustapha Oukbih door Koerdistan, Noord-Irak. Over het dilemma van de Koerden, die wél van het Irakese regime af willen, maar tegelijk bang zijn voor de zoveelste keer het kind van de rekening te worden. Een tocht langs vluchtelingen, schrijvers, dichters en KDP leider Barzani.

10.36 - Ik dacht aan kokosnoot
Aansluitend een gesprek met schrijver Ibrahim Selman. Zijn tweede Nederlandstalige roman 'IK DACHT AAN KOKOSNOOT' komt deze week uit. Een roman over een naïeve Koerdische man die nu weer eens tégen dan weer mét het Koerdische verzet vecht.

10.56 - De situatie in Ramallah
Djoeke Veeninga in gesprek met Mouin Rabbani, Nederlandstalig Palestijn die in Ramallah woont over de situatie in Ramallah.

09.00 - 10.00: Interview

09.07 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif met Ellen Pieterse: ' Paard'.

09.12 - De privatisering van Schiphol
Vorige week maakte de PvdA bekend dat ze tegen privatisering van Schiphol is. Hierdoor is een Kamermeerderheid voor privatisering niet meer te vinden. Interview met Schipholdirecteur Gerlach Cerfontaine, die zijn droom in rook ziet vervliegen.

09.41 - Standplaats politierechter, deel 2
'Standplaats Politierechter' bericht drie weken lang vanaf de rechtbank in Amsterdam. Bij de politierechter komen veel zaken terecht die politici in deze verkiezingstijd streng, strenger, strengst bestraft willen zien.
Vandaag deel 2, de economische politierechter. Hij behandelt eenvoudige economische delicten, zoals taxi rijden zonder vergunning en onwettig een hotel exploiteren.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.07 - Noord-Irak
Met de Amerikaanse oorlogsdreiging tegen Irak als decor reist Mustapha Oukbih door Koerdistan, Noord-Irak. Over het dilemma van de Koerden, die wél van het Irakese regime af willen, maar tegelijk bang zijn voor de zoveelste keer het kind van de rekening te worden. Een tocht langs vluchtelingen, schrijvers, dichters en KDP leider Barzani.

10.36 - Ik dacht aan kokosnoot
Aansluitend een gesprek met schrijver Ibrahim Selman. Zijn tweede Nederlandstalige roman 'IK DACHT AAN KOKOSNOOT' komt deze week uit. Een roman over een naïeve Koerdische man die nu weer eens tégen dan weer mét het Koerdische verzet vecht.

10.56 - De situatie in Ramallah
Djoeke Veeninga in gesprek met Mouin Rabbani, Nederlandstalig Palestijn die in Ramallah woont over de situatie in Ramallah.

11.00 - 12.00: Wetenschap (Noorderlicht)

11.05 - Visvaccinatie
Nederlanders eten steeds meer vis. Elk jaar organiseert de Wageningen Universiteit een workshop over visvaccinatie. Dat is belangrijk om epidemieën in viskwekerijen te voorkomen. Een gesprek met dr.ir.G.F.Wiegertjes, die zich bezighoudt met Immunogenetica en ziekteresistentie bij vissen aan de Wageningen Universiteit.

11.21 - Het ontstaan van ziekten
Elk mens heeft in een lichaamscel 40.000 genen. Tot nu toe is bij wetenschappers de functie bekend van slechts 5000 genen. Prof.Dr. R.Bernards, van het Nederlands Kanker Instituut in Amsterdam heeft een nieuwe, snelle technologie ontwikkeld om genen uit te schakelen. Men hoopt hiermee meer te weten te komen over hun functie en over het ontstaan van ziektes, zoals kanker. Een gesprek met hem.

11.41 - Mentoren voor Rotterdamse probleemantillianen
Vandaag gaat de wervingscampagne van start voor het project Ruman Grandi, dat is papiaments voor 'grote broer op zus'. Antilliaanse medewerkers uit de Rotterdamse hulpverlening gaan de straten afstruinen in Rotterdamse wijken waar Antilliaanse probleemjongeren zich ophouden. Het is de bedoeling dat ze zo'n jongere, die bijv. crimineel of verslaafd is, aan zich weet te binden. Aan de telefoon is Norman Cicilia, programmamanager verbonden aan de RIAGG Rijnmmond noord-west in Rotterdam en initiatiefnemer van Ruman Grandi.