afleveringenarchief
  • vrijdag 31 januari 2003
  • 11:02Het onderzoek: argos

    Minister Veerman van Landbouw was gisteren in Kootwijkerbroek om te praten over alle commotie die daar twee jaar geleden ontstond over de uitbraak van MKZ, mond- en klauwzeer. Die MKZ was het, die die andere veeziekte, BSE, naar de achtergond verdrong. Na het eerste BSE-geval in Nederland in maart 1997 ontstond er bijna een soort paniekstemming over deze mysterieuze gekke-koeien-ziekte. Vooral omdat die ook nog eens kon overslaan op de mens. Maar na de MKZ werd het zowel in de politiek als de media stil rondom BSE. Toch is het aantal BSE-gevallen sindsdien gestaag blijven stijgen. Afgelopen maandag werd in Tricht bij Geldermalsen het 56ste geval ontdekt. En ook is het nog steeds onduidelijk hoe BSE precies in Nederland terecht is gekomen.

    ** Buiten Argos, in dit uur:

    MVV probeert op allerlei manieren aan geld te komen, bijv. d.m.v. de verkoop van olie. Een gesprek met de commercieel manager.

    En de nieuwsrubriek Ron van Dalen, once upon a time in the news.

    Meer informatie

    11.00 - 12.00: ARGOS

    BSE, DE ONOPGEHELDERDE ZIEKTE (11.06)

    Minister Veerman van Landbouw maakte twee weken geleden - bijna onopgemerkt door de verkiezingsstrijd - een onderzoeksrapport openbaar over BSE (gekke-koeien-ziekte) in Nederland, uitgevoerd door de Algemene Inspectie Dienst (AID). De belangrijkste conclusie is dat de BSE-gevallen in Nederland hoogstwaarschijnlijk zijn veroorzaakt door de illegale import van besmet Brits diermeel. Maar verder kwam het AID-onderzoek niet. Wie dit illegale diermeel heeft geïmporteerd en verwerkt, heeft de dienst namelijk niet kunnen achterhalen...

    Waarom niet? Zijn de gebruikte onderzoeksmethodes wel afdoende? Argos volgde vanaf november 2001 het BSE-onderzoek in Nederland en stuitte op een voornamelijk papieren controle, op overdreven minutieus veldonderzoek en op een rotsvast vertrouwen dat de veevoersector te goeder trouw handelt.

    In Argos een onderzoek naar het onderzoek: BSE, de onopgehelderde gekte.

    ----

    OLIE MOET MVV REDDEN (11.50)

    De Maastrichtse Voetbal Vereniging probeert op allerlei manieren geld te verdienen. Bijv. bij het bestellen van olie, gaat een paar cent van die olie-verkoop naar de voetbalclub. Op deze manieren probeert MVV op allerlei manieren aan geld te komen en de financiële van de kleine voetbalvereniging te verbeteren.
    Een gesprek met commercieel manager van MVV, dhr. Braken.

    ----

    ONCE UPON A TIME IN THE NEWS (11.54)

    Nieuwsrubriek van Ron van Dalen, met als onderwerp 'Israël'.

    ----

  • vrijdag 31 januari 2003
  • 10:02De buitenlandreportage

    Deze vrijdag deel 4 van 'de Irakese kranten', politicoloog Mariwan Kanie bespreekt het laatste nieuws vanuit Irak.

    Reportage over het sociaal Europa, is er wel plaats voor een sociaal Europa in de toekomstige Unie?

    Hoe onpartijdig kunnen en moeten hulpverleners zijn als de oorlog met Irak echt uitbreekt? Een gesprekk met de directeur van Artsen zonder Grenzen België.

    En rubriek De Boeken.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    DE IRAKESE KRANTEN (10.06)

    Het laatste nieuws vanuit de Irakese kranten van journalist en politicoloog Mariwan Kanie.
    Deze week was spannend in de crisis rond Irak. Hans Blix, het hoofd van de wapeninspecteurs, presenteerde zijn tussenrapportage en de Amerikaanse president hield zijn jaarlijkse 'state of the union'. De Iraakse kranten publiceren slecht een kort bericht over 'the state of union' en twee korte berichten over het rapport van Blix.

    Al Thawra, de krant die de standpunt van de Bath partij het beste verwoordt, schrijft op 29-januari een kort bericht dat Irak volledig mee werkt. De krant zwijgt over de kritiek in het rapport Blix : Althaura schrijft: "Hans Blix heeft bevestigd dat ze geen bewijs hebben gevonden dat Irak een kernwapenprogramma heeft. Blix benadrukt dat Irak zich behulpzaam opstelt ten aanzien van de wapeninspectie-teams. Ze konden overal en zonder voorwarden zoeken", aldus de krant.

    Een dag later, op 30-januari, schrijft Al jmhuria, de krant van de regering, over de persconferentie van de Iraakse regeringsadviseur Amer Mohamad Rashid. Hij zegt in de krant: "Wij hadden verwacht dat het rapport van Blix beter zou zijn, hij overdrijvt de kleine negatieve zaken en verwaarloost de grote positieve samenwerking. Irak werkt volledig mee met de wapeninspectie-teams"
    In reactie op de kritiek van Blix dat zijn team de Iraakse wetenschappers niet alleen mag interviewen zegt Rashid: "De Iraakse atoomwetenschappers hebben aan gegeven dat ze graag iemand van de Iraakse regering of een collega er bij willen hebben. ze zijn bang dat de wapeninspecteurs hun verklaringen vervalsen", aldus deze hooge regeringsadviseur. Althawra van 30 januari schrijft: "De kritieke punten van Blix zijn bedacht onder druk van Amerika" en"Irak heeft sinds 1991 geen massavernietigingswapens meer".

    **

    Babel, de krant van Udai de oudste zoon van Saddam Hussein en de mediamagnaat, is de enige Iraakse krant die op 29 januari een korte samenvatting van de rede van Bush publiceerde. Een dag later, op 30 januari, schreef de hoofdredacteur van Althawra een korte commentaar op de toesprak van Bush: ik citeer:
    "De toespraak van Bush is grote onzin, het is een bespottelijke vertoning, de toespraak was een voortzetting van het vijandelijke beleid van de regering Bush tegen Irak. Een beleid dat gebaseerd is op leugens, bedrog en agressie. Bush en zijn gangsters hebben meerdere malen gezegd dat ze geheime informatie zouden hebben over het Iraakeze wapenprogramma. Waarom hebben ze deze informatie de afgelopen twee maanden niet bekend gemaakt? Zo schrijft de krant.
    Zo weinig aandacht als de kranten hebben voor de state of the uninon en rapport van Blix, zoveel aandacht besteden de kranten aan het uitreiken van Saddams geschenken aan een aantal Palestijnse families.
    jmhuria op 30 januari schrijft:
    "In de wijk al Sabra in Gaza werden geschenken van Saddam Hussein uitgereikt aan de families van de Palestijnse martelaars. In een ceremonie die met het voorlezen uit de koran begon, werden de groeten van Saddam aan de aanwezigen en de Palestijnse volk overgebracht. Daarna werd benadrukt dat Irak altijd bereid is om zijn hulp aan te bieden aan de strijd van de Palestijnen en haar heldhaftige intifadah tegen de vuile bezetters. Een Palestijnse vrouw droeg een gedicht voor over haar liefde voor Saddam." De Iraakse kranten trouwens publiceren dagelijks gedichten waarin Saddam als de briljante leider geëerd wordt.

    **

    En natuurlijk, hebben alle kranten veel aandacht voor de solidariteit van vredesactivisten met Irak. Al Thawra op 27 januari schrijft: "Gisteren vertrokken groepen vredesactivisten van uit Londen naar Irak om zich als menselijk schild aan te bidden. Het convooi bestaat uit een aantal Britse dubbeldekkers. De activisten komen uit Australië, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten, Spanje, België, Brazilië. Een activist met de naam, Kin O Kiev, heeft bekend gemaakt dat zodra ze in Bagdad aan komen, hij in hongerstaking zal gaan."

    In Thawra op 28 januari leert Saddam Hussein de republicanse garde wie een verrader is "verraders zijn geen echte mannen, ze zijn verwijft, daarom kunnen ze niemand bang maken. Behalve als er sprake is van onoplettendheid, daarom moeten de soldaten niet zenuwachtig zijn maar wel alert. Verraad is een slechte eigenschap in de mens, zelfs de dieren worden op basis van hun loyaliteit geclassificeerd, een hond staat bekend om zijn trouw terwijl de wolf bekend staat om zijn verraad."

    ----

    HET SOCIAAL EUROPA (10.12)

    De Europese Conventie over de toekomst van Europa krijgt steeds meer gestalte. Maar is er wel plaats voor het sociale Europa in de toekomstige Unie? Komt het woord sociaal wel voor in de Europese Grondwet waaraan zo ijverig gewerkt wordt? Op de valreep werd binnen de Conventie een werkgroep Sociaal Europa opgericht.
    VPRO's Buitenlandredactie bericht over hoe het huidige Europa van de vrije markt en de ongebreidelde concurrentie botst met de sociale verworvenheden van de lidstaten.

    ----

    ONAFHANELIJKHEID HULPVERLENERS IN CONFLICTEN (10.35)

    Hoe onpartijdig kunnen en moeten hulpverleners zijn als de oorlog met Irak echt uitbreekt? En kun je alvast als hulporganisatie gaan samenwerken met de VS om goede afspraken te maken ten behoeve van de hulpverlening. Een gesprek met Rine Dusauchoit, directeur van Artsen zonder Grenzen in België.

    ----

    DE BOEKEN (10.45)

    Middlemarch - George Elliot, vertaald door Annelies Roeleveld en Margret Stevens, Atheneum, polak en van Gennep, ISBN 90 253 1133 4;

    **

    Na de watersnood, samenstelling Ad Zuiderent, schrijvers en dichters over de ramp van '53, Querido, ISBN 90 214 8977 5;

    **

    Margaretha - Jan Siebelink, Bezige Bij, ISBN 90 234 0627 3.

    ----

  • vrijdag 31 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Een debat over de liberalisering van de gezondheidszorg. Moeten ziekenhuizen de 'vrije markt' worden opgejaagd?

    En een reportage over voetbalclub AZ. Over het conflict tussen AZ, de gemeente Alkmaar en verontruste winkeliers over de gevolgen van de bouw voor een nieuw stadion.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    DE LIBERALISERING VAN DE GEZONDHEIDSZORG (09.10)

    Ziekenhuizen houden de hervormingen in de zorg tegen, ze weigeren zich in te zetten voor meer marktwerking en concurrentie. Dat stelt de bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar CZ, Mike Leers. Hij wil de ziekenhuizen ' met dynamiet de vrije markt op jagen'. Is er inderdaad een gebrek aan urgentie bij de ziekenhuizen of hebben ze gegronde bezwaren tegen de 'perestrojka' in de zorgfinanciën?
    Een debat over de liberalisering van de gezondheidszorg, met Mike Leers (zorgverzekeraar CZ), Eduard Bomhoff (econoom en oud-minister), Henk Bijker (bestuursvoorzitter van het Medisch Spectrum Twente) en Kim Putters (Raad voor Volksgezondheid en Zorg).

    ----

    VOETBALCLUB AZ (09.49)

    Het rommelt in Alkmaar.
    De Kaasstedelijke voetbalclub AZ heeft dringend behoefte aan een nieuw stadion. Het gemeentebestuur is het daar mee eens en leverde de benodigde bouwvergunning. Maar daar staken enkele winkeliers van winkelcentrum Overstad met behulp van de rechter een stokje voor. Want in het sportieve nieuwbouwplan is flink veel ruimte gereserveerd voor een heleboel nieuwe winkels en dat is akelige konkurrentie.
    Inmiddels is er een trio wijze mannen bijeengekomen om te bemiddelen in het conflikt tussen AZ, de gemeente en de verontruste winkeliers.
    Gisteren zou de gemeente de nieuwe gerepareerde bouwvergunning uitgeven, maar dat is, zo bleek op een persconferentie gistermiddag, voor onbepaalde tijd uitgesteld.
    Als er niet snel een oplossing komt, is het voortbestaan van de lokale eredivieklup in groot gevaar.
    En dus gaan ook de supporters zich roeren.
    Over naar onze sportverslaggever Gerrit Kalsbeek in Alkmaar...

    ----

  • dinsdag 28 januari 2003
  • 11:02Noorderlicht radio

    Chemische wapens opsporen is niet eenvoudig. Edwin Hooijschuur onderzocht methoden om het werk van wapeninspecteurs en snuffelpalen te vergemakkelijken.
    Verder een strandwandeling met bioloog Pim Edelaar die promoveerde op het gedrag van schelpdieren; nieuws over klonen, koffie, kankercellen, muesli en het WTC; en een cognitief psychologisch antwoord op de vraag wat goede kunst is.** Buiten de wetenschap: Algemeen Dagblad in de verdrukking.

    Meer informatie

    Chemische wapens

    Snuffelpalen en wapeninspecteurs hebben het druk met de speurtocht naar chemische wapens. Om sporen van deze middelen vast te stellen, zijn echter complexe technieken nodig. Daarom bestaat er grote behoefte aan snellere, selectieve screeningsmethoden.
    Edwin Hooijschuur deed onderzoek naar nieuwe bepalingsmethoden, die in staat zijn eenvoudig en snel antwoord te geven op de vraag of chemische strijdmiddelen in verdachte monsters aanwezig zijn.
    Jacqueline de Vree praat met Hooijschuur over het gebruik van chemische wapens door Hannibal en door Saddam Hoessein en gaat na of de nieuwe detectietechnieken ook gebruikt kunnen worden in het vrije veld, of enkel in het lab. Chemicus Edwin Hooijschuur deed zijn promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

    ------

    Nonnetjes en kokkels

    Schelpdieren schieten dieper in de wadbodem als ze ruiken dat er strandkrabben in de buurt zijn. Dat is één van de voorbeelden waaruit blijkt dat schelpdieren geen passieve dieren zijn, maar slimme beestjes, die het hun roofdieren knap lastig kunnen maken. Hoe slim schelpdieren echter ook zijn, ze kunnen zich niet bewapenen tegen kokkelvissers. En daar hebben naast schelpdieren, ook de vogels last van die van deze schelpen afhankelijk zijn.
    Verschillende organisaties dienden bezwaar in tegen de vergunning die staatssecretaris Odink van Visserij had afgegeven aan de kokkelvissers, om te vissen in beschermde gebieden. De Raad van State besloot op 3 december j.l. echter dat de kokkelvissers toch aan de slag mogen in de voorheen gesloten gebieden van de Waddenzee.
    70% van de Waddenzee was al opengesteld voor de kokkelvisserij. Deze visgronden blijken nu uitgeput. Natuurbeschermers en biologen vrezen dat het openstellen van een nog groter gebied, zal leiden tot verhongering van veel vogels.
    Het lijkt er op dat de kokkelvisserij binnenkort weer op de politieke agenda komt. Wouter van Dieren van de Club van Rome zet zich in voor een compromisvoorstel, wat er toe moet leiden dat de kokkels gespaard blijven.
    Tijdens een strandwandeling sprak Corlijn de Groot met bioloog Pim Edelaar, die aan de Universiteit Groningen promoveerde op het gedrag van schelpdieren.

    ------

    NIEUWSBERICHTEN

    Niet voor de Poes

    Wat genetici al dachten blijkt te kloppen: een kloon is helemaal geen identieke kopie van het origineel. Een jaar geleden kwam de eerste gekloonde poes ter wereld - die werd "Cc", van Carbon Copy genoemd - en naar nu blijkt, lijkt ze van geen kant op de poes waarvan ze een kloon is. Rainbow, het moederdier, is een schildpadpoes met stukjes wit, rood en bruin in haar vacht. CC is wit met grijze vlekken. Verder verschillen de twee ook hemelsbreed van karakter. Rainbow is rustig en ingetogen, en CC is een speels en nieuwsgierig dier.
    Toch is CC een kloon. Haar makers leverden daar vorig jaar het bewijs voor in het tijdschrift Nature. Het kloonproject werd betaald door 'Genetic Savings & Clone', een commercieel bedrijf dat weefsel van huisdieren tegen fikse betaling opslaat om het ooit te klonen. Maar duidelijk is wel dat u uw oude huisdier nooit meer terug krijgt. En waarom zou u dan niet gewoon een nieuwe poes uit het asiel halen?
    CC woont overigens nog steeds in het laboratorium waar ze is geboren. Een van de genetici die haar heeft gemaakt, neemt haar binnenkort in huis.
    ***

    Zuivere koffie

    De bakken koffie die u elke ochtend naar binnen werkt laten hun sporen na. In het milieu, wel te verstaan. Uit Zwitsers onderzoek blijkt dat cafeïne heel goed te gebruiken is om de aanwezigheid van de mens aan te tonen. Tot voor kort werden daar vooral meststoffen voor gebruikt, maar daar kleeft een nadeel aan: ook dieren scheiden mest uit. Andere, meer 'menselijke' chemicaliën - zoals restanten van geneesmiddelen en cosmetica, zijn minder geschikt voor detectie-doeleinden, omdat ze nogal instabiel zijn en snel worden afgebroken.
    Zo niet cafeïne. Hoewel rioolzuiveringsinstallaties de stof voor 99,9 procent verwijderen, blijft er ook na zuivering nog altijd een detecteerbare hoeveelheid over. Cafeïne is wereldwijd dan ook in opkomst als 'markeerstof' voor de aanwezigheid van mensenafval.
    Om toe te lichten waarvoor dat zoal handig kan zijn, onderzochten de Zwitsers watermonsters uit het Greifenmeer, dat ten oosten ligt van Zürich. De monsters blijken een vijf keer hogere concentratie cafeïne te bevatten dan verklaarbaar is. Ergo: ergens lekt ongezuiverd rioolwater het meer in. Handig dus.
    ***

    WTC-Slib

    Niet alleen koffie kan teruggevonden worden in het water. Op de bodem van de Hudsonrivier bevindt zich een dun laagje slib, bestaande uit de resten van het World Trade Center. Het laagje bevat grote hoeveelheden calcium, strontium en zwavel - overblijfselen van stukadoors-gips. Koper en zink verwijzen naar de leidingen, en de dak- en wandafwerkingen. Ook zitten er hoge concentraties siliciumrijke vezels in het slib, de restanten van de brandwerende tegels uit het gebouw.
    De onderzoekers denken dat het World Trade Center, ook nu het is vermalen tot puin op de bodem van de rivier, een nuttige toepassing kan hebben. Het duidelijk herkenbare laagje grond moet inzicht geven in de manier waarop slib zich verspreidt over de rivier- en zeebodem. Ook hopen de onderzoekers meer te weten te komen over de gezondheidsrisico's die de inwoners van New York hebben gelopen.
    ***

    Genkaas

    Goedkopere kaas en voedzamere melk. Dat ligt volgens Nieuw-Zeelandse onderzoekers in het verschiet, nu ze er als eerste in zijn geslaagd de 'melkgenen' van de koe te veranderen. De melk die hun koeien geven is geschikt om in minder tijd meer kaas te maken.
    De nieuwe koeienmelk bevat grotere hoeveelheden van het eiwit dat kaasstremsel laat samenklonteren en wei, het waterige restproduct van melk, laat afscheiden. De onderzoekers denken dat het nog een jaar of vier duurt voordat hun genetisch aangepaste dieren op grote schaal in de veeteelt kunnen worden toegepast - en nog een jaar of tien voordat de bijbehorende, verbeterde zuivelproducten in de winkel liggen.
    Critici vragen zich echter af of het ooit wel zo ver komt. De weerzin van consumenten tegen genetisch aangepaste producten is immers groot. Bovendien moeten de nieuwe zuivelproducten nog worden goedgekeurd door de talloze Keuringsdiensten van Waren die de wereld telt.
    ***

    Tumortruc

    Medicijnen waarvan men hoopte dat ze uitzaaiing van kankercellen zouden voorkomen, blijken een verrassend maar averechts effect te hebben. De middelen - protease-remmers - zorgen er inderdaad voor dat kankercellen zich niet door het omringende weefsel kunnen heenvreten. Maar tot hun verbazing zagen Duitse onderzoekers door hun microscoop hoe de tumorcellen uit hun gevangenschap ontsnapten.
    Onder invloed van de medicijnen bewegen de kankercellen zich als amoebes: primitieve eencelligen die als een soort barbapapa's van vorm kunnen veranderen. Op die manier bewegen ze slinks door de kleinste kieren en gaten tussen de cellen in.
    Kennelijk bezitten kankercellen - en dus ook onze gezonde lichaamscellen - nog steeds het basisplan van hun oeroude eencellige voorgangers, en kunnen ze daar in noodgevallen op terugvallen.
    ***

    De uitgebreide versie van de nieuwsberichten zijn na te lezen bij 'Noorderlicht nieuws'. Hier zijn ook bijpassende links te vinden.

    ------

    Kunst of geen Kunst?

    Wat heeft de met pindakaas besmeerde vloer van Wim T. Schippers gemeen met de ontplofte auto van Rob Scholte? Ze zijn beiden als kunst tentoongesteld in serieuze musea. Ook riepen beide werken de vraag op wat nu eigenlijk maakt dat kunst 'kunst' is.

    Deze vraag is niet alleen voer voor kunsthistorici en docenten aan de Rietveld Academie. Ook psychologen houden zich bezig met objectieve aspecten van de menselijke kunstbeleving. Kees van Driel deed promotie-onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam naar de beoordeling van kunstwerken. Hij onderzocht hoe mensen kunstwerken als boeken, films, muziek, schilderijen en dergelijke beoordelen. Via de cognitieve psychologie probeerde hij erachter te komen wat mensen in kunst aanspreekt en welke factoren hiervoor van belang zijn.

    ------

    Buiten de wetenschap: Algemeen Dagblad in de verdrukking

    Gisteren overleefde hoofdredacteur Oscar Garschagen van het Algemeen Dagblad een motie die tegen hem was ingebracht door de redactieraad van zijn krant. Nipt eenderde van de AD-journalisten sprak het vertrouwen in het beleid van de hoofdredactie uit. Dat beleid is er op gericht het Algemeen Dagblad op te laten gaan in een uitgeverij, waarvan ook het Rotterdams Dagblad, Rijn & Gouwe en de Dordtenaar deel zullen uitmaken. In de leiding van dit nieuwe bedrijf zal niemand van het AD plaatsnemen. Waarom is deze rigoreuze stap nodig en wat zijn de gevolgen voor de krant?
    Een gesprek met Oscar Garschagen, hoofdredacteur van het Algemeen Dagblad.

  • dinsdag 28 januari 2003
  • 10:02Het buitenland

    Discussie over het functioneren van de veiligheidsraad. Voldoet ze aan de eisen van deze tijd en wat zijn de consequenties van mocht de Veiligheidsraad buiten spel komen te staan?

    Gesprek met verslaggever Mustapha Oukbih vanuit Qatar, over Al Jazeera.

    Gesprek over de gevolgen van de oorlog in Oost-Kongo voor het pygmeeënvolk. Te gast is dhr. Muis, die zich inzet voor de pygmeeën.

    En tenslotte een reportage over jongerencentrum 'het Klooster' in Rotterdam.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    HET FUNCTIONEREN VAN DE VEILIGHEIDSRAAD (10.05)

    "De Verenigde Staten zullen niet terugdeinzen voor oorlog als dat de enige manier blijkt om Irak te ontdoen van massavernietigingswapens", aldus de minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell. De Amerikanen zullen desnoods op eigen gezag en zonder instemming van de Veiligheidsraad aanvallen.
    Een discussie over de vraag of de Veiligheidsraad nog voldoet aan de eisen van deze tijd en wat de consequenties zijn mocht de Veiligheidsraad buiten spel komen te staan, met Bob van den Bos, fractievoorzitter van D'66 in het Europees Parlement en Arend Jan Boekestijn, historicus aan de Universiteit van Utrecht.

    ----

    QATAR (10.29)

    Vanuit Qatar, een klein schiereiland in de Perzische golf.
    Aan de zuidkant begrensd door Saoudi Arabië hebben wij verslaggever en collega Mustapha Oukbih aan de telefoon.
    Mustapha zit in de hoofdstad Doha voor het programma Tegenlicht van de VPRO Televisie.
    Zij maken daar een documentaire over het televisiestation Al Jazeera.
    Een gesprek over de voorbereidingen op een eventuele oorlog met Irak.

    ----

    PYGMEEEN (10.33)

    Vorige week verscheen een voorlopig VN-rapport over de gevolgen die de oorlog in Oost-Kongo heeft voor het pigmeeënvolk. De rebellen van het MLC zouden de oerwoudbewoners tot kannibalisme dwingen en uit het bos verjagen. Te gast is Ruud Muis van de stichting Kleinood die zich inzet voor de pygmeeën. Hij reisde al meer dan twintig keer door het gebied.

    Kleinood gaat in April naar Beni/ Congo om de Congolese hulporganisatie PAP (Pygmies Aid Project) te helpen, Pygmeeslachtoffers en -vluchtelingen te zoeken, medisch te verzorgen en water, pygmeevoedsel en kleding te verschaffen.

    U kunt een bijdrage storten op giro 30856, t.n.v. Pygmeeën Kleinood te Sijbekarspel of klik op onze link.

    ----

    JONGEREN IN HET KLOOSTER (10.49)

    In jongerencentrum Het Klooster in Rotterdam, is de tijd van de softe aanpak voorbij. Jongeren die ernaar binnen willen hebben een pasje nodig. En als ze eenmaal binnen zijn, moeten ze zich aan een aantal huisregels houden: geen drugs, geen agressie en geen diefstal. Wie zich niet aan de regels houdt, komt er niet meer in. En wie het helemaal te bont maakt, krijgt met de politie te maken.

    Teun van de Keuken ging erheen en liet zich door projectleider Mustapha Jahfell rondleiden door het klooster.

    ----

  • dinsdag 28 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Een goed gesprek van Marjan Luif.

    Misdaadverslaggevers Peter R. de Vries en Marian Husken zijn te gast over de moord op crimineel Cor van Hout.

    Deel 2 van Standplaats Kruidenbuurt, een reportage over de Kruidenbuurt in Tilburg West. Vandaag gaat het over groep 8 van de Thomas Mooreschool, met 28 allochtone en 2 niet-allochtone kinderen. Wat zijn hun verwachtingen voor de toekomst?

    En mensenrechtenschendingen in Slowakije, een gesprek met PvdA-europarlementariër Jan Marinus Wiersma.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    EEN GOED GESPREK (09.07)

    Een goed gesprek van Marjan Luif met Tjitske Reidinga, 'meditatie'.

    ----

    DE MOORD OP COR VAN HOUT (09.10)

    Gesprek met misdaadverslaggevers Peter R. de Vries (SBS) en Marian Husken (Vrij Nederland) over de toename van het aantal liquidaties in Nederland en de berichtgeving over de moord op crimineel Cor van Hout.

    ----

    STANDPLAATS KRUIDENBUURT, DEEL 2 (09.31)

    De Kruidenbuurt in Tilburg West geldt als een achterstandswijk waarin de sociale problemen zich opstapelen. Om daar een einde aan te maken wil de gemeente goedkope huurwoningen slopen om daar koopwoningen voor in de plaats te bouwen. Bijna de helft van de Kruidenbuurtbewoners is allochtoon. Ruim eenvijfde stemde in 2002 op Fortuyn.
    Deze aflevering gaat over groep 8 van de Thomas Mooreschool, met 28 allochtone en 2 niet-allochtone kinderen. Wat hebben zij voor verwachtingen voor de toekomst?

    ----

    MENSENRECHTENSCHENDINGEN IN SLOWAKIJE (09.49)

    Europees Parlement rapporteur Jan Marinus Wiersma eist opheldering over sterilisatie praktijken in Slowakije!
    Aanleiding is een rapport dat net is uitgebracht door een amerikaanse NGO en de Slowaakse mensenrechtenorganisatie Poradna.
    Daaruit blijkt dat vrouwen van Roma afkomst worden misleid dan wel gedwongen tot sterilisatie.
    Ze zouden ook slecht worden behandeld en openlijk gediscrimineerd door artsen en verplegers.

    Jan Marinus Wiersma is voor de PvdA Europarlementslid en binnen het Parlement rapporteur voor de EU lidmaatschapsaanvraag van Slowakije.
    Slowakije zal in het jaar 2004 toetreden tot de Europese Unie. Een gesprek met de PvdA-europarlementariër.

    ----

  • vrijdag 24 januari 2003
  • 11:02Het onderzoek: argos

    Deze week werd bekend dat staatssecretaris Ross wil laten onderzoeken of cliëntenraden ook verplicht kunnen worden gesteld bij particuliere instellingen. De wet die dit regelt, de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ) uit 1996, is daar nu nog niet op van toepassing. Op grond van deze wet hebben cliënten inspraak in het beleid van zorginstellingen.

    Maar hoe functioneert de wet eigenlijk in psychiatrische klinieken, bejaardenhuizen, ziekenhuizen en jeugdinstellingen, de instellingen waar een cliëntenraad al zeven jaar verplicht is? Hoe komt het dat nog lang niet alle instellingen die daartoe verplicht zijn zo'n cliëntenraad hebben? En als ze er wel een hebben, hebben de cliënten dan ook werkelijk invloed?
    Argos over de cliëntenraad, inspraak of placebo?

    ** Buiten Argos in dit uur:

    Verbod anti-homo-computerspelletje:
    De Gay Krant heeft Justitie gevraagd actie te ondernemen tegen de import van het computerspel Postal 2.

    En once upon a time in the news van Ron van Dalen.

    Meer informatie

    11.00 - 12.00: ARGOS

    INSPRAAK IN DE ZORG (11.06)

    Inspraak van bewoners van psychiatrische ziekenhuizen, jeugdinrichtingen en andere zogeheten zorginstellingen in Nederland is bij wet geregeld. Elke instelling moet een cliëntenraad hebben die de directie adviseert over zaken die voor de bewoners van belang zijn. Deze week maakte demissionair staatssecretaris Clemence Ross bekend dat ze de verplichting voor het instellen van een dergelijke raad uit wil breiden naar particuliere instellingen.

    Voordat je dat doet is het handig om te weten of de wet die die inspraak regelt in de praktijk wel werkt. Dat werk doet Argos vandaag voor de staatssecretaris. Luistert u naar een reportage van Ellen van den Berg en Kees van den Bosch.

    ----

    BUITEN ARGOS IN DIT UUR:

    VERBOD ANTI-HOMO COMPUTERSPELLETJES (11.48)

    De Gay Krant heeft justitie gevraagd actie te ondernemen tegen de import van het computerspel Postal 2. Aan de telefoon is Henk Krol, hoofdredacteur van de Gay Krant.

    ----

    ONCE UPON A TIME IN THE NEWS (11.55)

    Nieuwsrubriek van Ron van Dalen, met als onderwerp 'Maartje'.

    ----

  • vrijdag 24 januari 2003
  • 10:02De buitenlandreportage

    Deel 3 van de Irakese kranten, politicoloog Mariwan Kanie bespreek het laatste nieuws vanuit Irak.

    In Israël zijn komende verkiezingen en ook daar is het belangrijkste thema veiligheid. Israël bouwt een veiligheidsmuur over de Westbank om terroristen te beletten Israël te bereiken. Een reportage over de muur in aanbouw en de gevolgen.

    Rubriek de boeken van Sjoerd de Jong.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    DE IRAKESE KRANTEN, DEEL 3 (10.06)

    Aflevering 3 van 'de Iraakse kranten' van Mariwan Kanie, over het laatste nieuws vanuit Irak.
    Er is deze week in de Iraakse kranten veel geschreven over de 10-jarige herdenking van de Golfoorlog, die altijd 'Moeder van Alle Oorlogen' genoemd wordt.

    ----

    EEN VEILIGHEIDSHEK OP DE WESTBANK (10.11)

    In Israël worden volgende week verkiezingen gehouden. En ook daar is `veiligheid' één van de belangrijkste thema's. Mensen willen graag gevrijwaard worden van terroristische zelfmoordaanslagen en daarom is er inmiddels begonnen met een enorm project. De bouw van een veiligheidshek op de Westbank. Bijna alle partijen zijn het er over eens dat dat hek er moet komen. Van links tot rechts, de meningen verschillen alleen over de lengte. Rik Delhaas nam een kijkje op de plek waar de bouw van het hek in volle gang is.

    ----

    DE BOEKEN (10.45)

    Boekenrubriek van Sjoerd de Jong:

    • Welkom in het koninkrijk, gevangen in de medisch-juridische bureaucratie - Hubert Smeets - Uitgeverij Mets & Schilt - ISBN 90-5330-353-7;
    • De ramp, een reconstructie van de watersnood in 1953 - Kees Slager - Uitgeverij Atlas - ISBN 90-450-0815-7;
    • De drama democratie - Mark Elchardus - Uitgeverij Lannoo - ISBN 90-209-5072-x.

    ----

  • vrijdag 24 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Er blijkt een grote aanhang voor de AEL te zijn onder Marokkanen in Nederland. Een gesprek.

    Debat met 3 PvdA-wethouders over Bos en het vernieuwingsproces van de PvdA.

    Per 1 januari 2003 zijn de regels voor het bouwen van schuurtjes of dakkapellen versoepeld. Een reportage over de Welstandscommissie. Wat betekent dit voor de Welstandscommissies, ook wel 'architectuurpolitie' genoemd?

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    GROTE AANHANG AEL ONDER MAROKKANEN (09.08)

    Gesprek met Abou Jahjah en Achmed Azzuz over de grote aanhang voor de AEL onder Marokkanen. Als in Nederland gestemd zou kunnen worden op de AEL, zou dat een kwart van de kiezers trekken.

    ----

    PVDA-WETHOUDERS OVER DE PARTIJVERNIEUWING (09.16)

    Debat met drie wethouders van grote steden die als vernieuwende PvdA-ers bekend staan:
    Jetta Klijnsma van Den Haag, Hans Spekman van Utrecht en Paul Depla van Nijmegen, over het vernieuwingsproces binnen de PvdA. Tijdens de campagne voorzagen zij Wouter Bos van adviezen, en Bos heeft hén al genoemd als kandidaten voor ministersposten in een centrumlinks kabinet.

    ----

    VERRUIMING BOUWREGELS (09.46)

    Er is op 1 januari dit jaar een klein wonder gebeurd. In Nederland-regeltjesland is het vanaf die datum mogelijk in speciale gevallen zomaar een dakkapel te bouwen zonder vergunning. Sterker nog, zonder dat de lokale welstandscommissie eraan te pas komt! Dit allemaal dankzij de nieuwe woningwet die onder verantwoordelijkheid Minister Remkes gelanceerd is.
    Natuurlijk wil deze vrije teugel niet zeggen dat alles wordt los- en vrijgelaten. Integendeel. Elke gemeente zal in een nota moeten vastleggen wat waar precies wel en niet mag. Alleen dakkapeltjes aan de áchterzijde van het huis, hondenhokken, schuurtjes en uitbouwtjes kleiner dan 10 vierkante meter, mits uit het zicht van de openbare weg zijn vergunningsvrij, de rest wordt nauwkeurig vastgelegd.
    De hoofdpersoon in de nu volgende reportage is verantwoordelijk voor de welstandstoezicht in 48 Noord-hollandse gemeentes.
    Per jaar beoordelen de 12 commissies die onder z'n stichting vallen maar liefst 15.000 vergunningsaanvragen.
    Zijn naam is Naut de Vreeze en aan onze verslaggever Gerrit Kalsbeek vertelt hij over de gevolgen van de nieuwe woningwet voor de welstandscommissies, af en toe hinderlijk onderbroken door architekt Carl Weber, tegenstander van alles wat naar welstand riekt. Maar we verplaatsen ons nu naar Alkmaar, naar het kantoor van de Stichting Welstandszorg Noord Holland, met uitzicht over een historisch stukje kaasstad...

    ----

  • dinsdag 21 januari 2003
  • 11:02Noorderlicht radio

    Om leerachterstand van allochtone kinderen te voorkomen, heeft de overheid honderden miljoenen euro's uitgegeven aan speciale onderwijsprojecten. Tevergeefs, zo blijkt uit de evaluatierapporten. Toch liggen er alweer nieuwe voorstellen klaar voor vergelijkbare projecten. Waarom zouden deze wèl succes hebben? Een discussie.
    Verder: een robot in de klas vervangt zieke kinderen; een gesprek met Prof. Peter Nijkamp, voorzitter van de NWO, over de afnemende belangstelling voor wetenschap.

    Meer informatie

    Belangstelling voor wetenschap

    Wetenschap en Techniek zijn geen politieke thema's. Her en der worden in de verkiezingsprogramma's wel wat zinnen besteedt aan het hoger onderwijs en de relatie tussen fundamenteel onderzoek, de geldstromen en de maatschappelijke relevantie. Maar een visie op wetenschap en technologie beleid lijken de partijen niet te hebben.

    In het vierde en laatste deel in de serie over de afnemende belangstelling voor wetenschap en techniek, een gesprek met Prof. Peter Nijkamp, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

    -----

    NIEUWSBERICHTEN

    Zwemmende pinguïns

    Pinguïns uit een Amerikaanse dierentuin zijn spontaan begonnen met obsessief zwemmen. Het ongewone gedrag begon, nadat zes nieuwe vogels aan de kolonie waren toegevoegd. De nieuwkomers doken onmiddellijk in het zwembad, waarna de 46 anderen hun voorbeeld volgden.
    In het verleden namen de dieren genoegen met af en toe eens poedelen, maar sinds november trekken ze als bezetenen baantjes. Zelfs toen de dierverzorgers het zwembad leeg lieten lopen om het te kunnen schoonmaken, sprongen ze nog in het lege zwembad om over de bodem te waggelen.
    Experts geloven dat de komst van de nieuwe vogels de bestaande kolonie in verwarring heeft gebracht. De vogels zouden proberen om te migreren, zoals de dieren ook in het wild doen.
    De dierverzorgers klagen dat ze geen enkele controle meer hebben over de pinguïns. Zelfs het voeren van vis lijkt ze niet te kunnen afleiden van hun nieuwe obsessie.
    ***

    Pil beïnvloed partnerkeuze

    Vrouwen die aan de anticonceptiepil zijn, vallen op macho-mannen, terwijl vrouwen die niet aan de pil zijn op meer verzorgende types vallen. Dat zeggen psychologen verbonden aan de St. Andrews en de Sterling Universiteit in Engeland.
    De onderzoekers lieten vrouwen plaatjes zien van verschillende typen mannen. Vrouwen die aan de pil waren, bleken zich meer aangetrokken te voelen tot masculine mannen, met een uitgesproken kin, grote jukbeenderen en een krachtige kaak. Vrouwen die niet aan de pil zijn, kiezen mannen met vrouwelijker kenmerken. Al langer bestaat het idee dat deze mannen betrouwbaarder zijn als echtgenoot: zij behoren tot het verzorgende type, dat niet snel vreemdgaat.
    Volgens experts kan het verschil te maken hebben met het feit dat vrouwen aan de pil niet ovuleren, en dus geen kinderen kunnen krijgen. Daardoor zouden ze niet op zoek zijn naar een vader voor hun kinderen, maar eerder kiezen voor degene met het lekkerste kontje.
    De onderzoekers denken dat de studie grote sociale gevolgen zou kunnen hebben: "Als een vrouw een man versiert terwijl ze aan de pil is, en van de pil af gaat om kinderen te krijgen, zou ze erachter kunnen komen dat ze met de verkeerde man is getrouwd", zegt Tony Little, die het onderzoek leidde.
    ***

    Beenmergcellen in het brein

    Onrijpe cellen uit het beenmerg zijn in staat de hersenen te bereiken en zich daar te ontwikkelen tot functionerende hersencellen. Dat blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse Nationale Instituut voor Neurologische Ziekten en Beroerten in Maryland. Het onderzoeksteam onder leiding van Eva Mezey denkt dat de bevindingen uiteindelijk kunnen leiden tot nieuwe behandelingen voor hersenbeschadigingen en ziekten als Alzheimer en Parkinson.
    Zij onderzochten de hersenen van overleden vrouwen die transplantaties hadden gekregen van het beenmerg van mannen. In de hersenen zochten zij vervolgens naar cellen die het Y-chromosoom bevatten, dat alleen in mannelijke cellen voorkomt. Als dergelijke cellen in de hersenen van de vrouwen aangetroffen zouden worden, moeten die wel van de mannelijke donor afkomstig zijn, menen de onderzoekers.
    Uit eerder onderzoek was al duidelijk geworden dat beenmergcellen via de bloedstroom door het hele lichaam kunnen reizen en dat zij zich tot verschillende celtypen kunnen ontwikkelen. Dat onderzoek is echter alleen bij dieren verricht.
    (New Scientist; ANP)
    ***

    De overige nieuwsberichten over bijsluiters voor kruiden, de vleugels van de wandelende tak en miltvuur als antikanker-medicijn vindt u onder Noorderlicht Nieuws.

    -----

    Robots in de klas

    Langdurig zieke kinderen hoeven in de toekomst geen les meer te missen. Met de uitvinding van de robot PEBBLES - een afkorting van 'Providing Education By Bringing Learning Environment to Students' - is het mogelijk om kinderen in het ziekenhuis toch te betrekken bij de lessen. Een robot in de klas en een robot bij het ziekenhuisbed zorgen voor een goede communicatie tussen de zieke en de klas. Zo goed zelfs dat de mensen in de klas de robot gaan behandelen als het zieke kind zelf.

    Thijs van Vuure sprak met Yvonne Thijssen van het 'landelijk netwerk ziek zijn en onderwijs' en met Graham Smith, de uitvinder van de robot. Pebbles valt deze week nog te bewonderen op de Nederlandse Onderwijs Tentoonstelling in de Jaarbeurs in Utrecht.

    -----

    Achterhaalde leer-programma's

    Om leer-achterstand van allochtone kinderen te voorkomen, moeten zij vanaf hun vierde jaar een speciaal onderwijsprogramma volgen. Deze beleidsaanbeveling doet criminologe Josine Junger-Tas in een onlangs verschenen onderzoek. Aan vergelijkbare projecten heeft de overheid de afgelopen twintig jaar honderden miljoenen euro's uitgegeven. Maar is ooit aangetoond dat deze projecten helpen om achterstanden in te lopen?

    In een speciale serie van NOVA werd onlangs aandacht besteedt aan het 'Opstap-project', het langst lopende integratie-project in Nederland. Het idee was om allochtone kinderen extra aandacht te geven, om achterstanden op latere leeftijd te voorkomen. Uit evaluatie-rapporten bleek dat de projecten niets hielpen, aldus emeritus hoogleraar Interculturele Pedagogiek Lotty Eldering.

    Ontwikkelingspsycholoog Dolph Kohnstamm onderzocht in de jaren zeventig of autochtone kinderen uit achterstandswijken gebaat waren bij speciale leerprogramma's, vanaf hun tweede levensjaar. Ook hij moest concluderen dat alle inspanningen slechts een tijdelijk effect sorteerden: na enkele jaren was van een ingelopen achterstand niets meer te zien.

    Deze onderzoeksresultaten roepen vraagtekens op bij nu voorgestelde onderwijs-projecten voor allochtone kleuters. Hoe realistisch is het om te denken dat de nieuwe projecten wèl succes hebben? Zijn er alternatieven denkbaar die wel effectief kunnen zijn? Mag de overheid ingrijpen bij de opvoeding om taal- en leerachterstanden te voorkomen?

    Een discussie over achterhaalde onderwijs-projecten en mogelijke alternatieven tussen emeritus hoogleraar D. Kohnstamm en hoogleraar Onderwijskunde G.W. Meijnen.

  • dinsdag 21 januari 2003
  • 10:02Het buitenland

    Discussie over de de samenhang tussen de wereldpolitiek en de problemen in Nederland en over de standpunten die daarover te vinden zijn in de verkiezingsprogramma's van de grote partijen.

    En een korte discussie over de zin van Islamitische scholen in Nederland.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    DE VERKIEZINGEN IN HET BUITENLAND (10.06)
    Wie de verkiezingscampagne van de afgelopen weken heeft gevolgd, zou kunnen denken dat het buitenland verdwenen is. Afgezien van hier en daar een standpuntje over de mogelijke oorlog tegen Irak, speelt de rest van de wereld geen rol in de campagnes van de Nederlandse politieke partijen. Over dat verschijnsel, over de samenhang tussen de wereldpolitiek en de problemen in Nederland en over de standpunten die daarover te vinden zijn in de verkiezingsprogramma van de grote partijen discussiëren in de buitenlandrubriek van De Ochtenden journalist Henk Hofland, oud-minister van buitenlandse zaken Jozias van Aartsen (VVD) en PvdA-europarlementarier Max van den Berg.

    ----

    ISLAMITISCHE SCHOLEN IN NEDERLAND (10.44)
    Discussie met Haci Karacaer en Yassin Hartog over islamitische scholen in Nederland, omdat Karacaer vindt dat het altijd zwarte scholen blijven

  • dinsdag 21 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Aart Jan de Geus is te gast over de mogelijkheid van een aparte WAO-verzekering voor werknemers die door hun werk arbeidsongeschikt zijn geraakt. Aan bod komen verder de oplopende werkloosheid, het nieuwe ziektekostenstelsel en de vraag of de Geus zijn beleidsplannen beter denkt te realiseren met de VVD of PvdA.

    En aflevering 1 van Standplaats Kruidenbuurt in Tilburg-west. De buurt moet achterstandswijk af worden, een reportage.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    EEN GOED GESPREK (09.07)
    Een goed gesprek van Marjan Luif: 'Wietske'.

    ----

    AART JAN DE GEUS (09.09)
    Interview met Aart Jan de Geus, CDA-minister van Sociale Zaken en sinds de demissionaire status van het kabinet ook minister van Volksgezondheid. Ondanks een eerdere toezegging dat het voorstel in de prullenbak was beland, houdt De Geus nu toch de mogelijkheid open van een aparte WAO-verzekering voor werknemers die door hun werk arbeidsongeschikt zijn geraakt. Behalve over de WAO gaat het gesprek met het 'linkse geweten van het kabinet' over de oplopende werkloosheid, het nieuwe ziektekostenstelsel en de vraag of hij zijn beleidsplannen beter denkt te kunnen realiseren met de VVD of met de PvdA.

    ----

    STANDPLAATS KRUIDENBUURT, AFLEVERING 1 (09.44)
    De Kruidenbuurt in Tilburg West geldt als een achterstandswijk waarin de sociale problemen zich opstapelen. Om daar een einde aan te maken wil de gemeente goedkope huurwoningen slopen om daar koopwoningen voor in de plaats te bouwen. Bijna de helft van de Kruidenbuurtbewoners is allochtoon. Ruim eenvijfde stemde in 2002 op Fortuyn.
    Twee jaar geleden kwam in de Kruidenbuurt de geestelijk gehandicapte Somaliër Mohammed Adaan om het leven. Hij stikte in de rook nadat jongens uit de buurt zijn huis in brand hadden gestoken. De middag voor zijn dood was hij door die jongens gruwelijk mishandeld.
    Sinds de dood van Mohammed is het besef doorgedrongen dat het zo niet langer kan. De Kruidenbuurt moet achterstandswijk af worden.

  • vrijdag 17 januari 2003
  • 11:02Het onderzoek: argos

    Terwijl Nederland totaal in beslag wordt genomen door de strijd om de gunst van de kiezer, komt een oorlog tegen Irak steeds dichterbij. Het thema duikt af en toe wel op in de campagnes, maar alleen als een van de punten waarop de partijen zich van elkaar kunnen onderscheiden. Inhoudelijk wordt er nauwelijks op ingegaan. Het is onduidelijk wat de Nederlandse regering nu precies aan de Amerikanen heeft toegezegd. Eind november zei het kabinet nog bereid te zijn deelname aan een militair optreden tegen Irak te overwegen. Demissionair premier Balkenende zegt nu dat dat niet aan de orde is.
    In hoeverre is Nederland al betrokken bij die oorlogsvoorbereidingen? Wat is het verband tussen een oorlog tegen Irak en de militaire operaties in Afghanistan, waaraan op dit moment honderden Nederlandse militairen deelnemen.
    In Argos opnieuw: Nederland en de oorlog tegen Irak.

    Meer informatie

    11.00 - 12.00: ARGOS (HET ONDERZOEK)

    Vandaag in Argos opnieuw de oorlog tegen Irak die onontkoombaar steeds dichterbij komt. Ook voor Nederland. Want Nederland zit via verschillende lijnen vast aan het conflict in de Golf. Veel meer lijnen dan je op het eerste gezicht zou denken.

    We praten daarover met vier gasten. Hier in de studio zit Ton Heerts, voorzitter van de militaire vakbond AFMP. In Engeland zit defensiedeskundige Rob de Wijk, hoogleraar aan de Leidse universiteit en verbonden aan het instituut Clingendael. En in de studio in Den Haag zitten de Tweede Kamerleden Bert Koenders van de PvdA en Harrie van Bommel van de SP.

  • vrijdag 17 januari 2003
  • 10:02De buitenlandreportage

    Het laatste nieuws uit Irak van politicoloog Kanie.

    Er is een nieuw alternatief voor de koffieboeren in Venezuela. Uz Kapeh, het Albert Heijn keurmerk dat alternatief wil worden voor de Max Havelaar koffie. Een poging de kloof tussen de koffieboer in Honduras en de handelaar in Europa te verkleinen. Edwin Koopman maakte een reportage.

    En rubriek de boeken van Aukje Holtrop.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    DE IRAKESE KRANTEN (10.06)

    Koerdisch journalist Mariwan Kanie is te gast, met het laatste nieuws vanuit Irak. Vandaag is hij voor de tweede keer hier voor zijn rubriek Irak.

    De volgende aandachtspunten komen aan de orde:

    Woensdag 15 januari -het commentaar van de krant Babel begint met de kop
    'als de Irakese straat in woede uitbarst'. Verder schrijft de krant:
    'De wapeninspecteurs ontwapenen Irak terwijl niemand praat over de grote hoeveelheid Israëlische wapens. De woede van de Irakese burgers op de inspectie teams is de woede op de Amerikaanse politiek die altijd partij kiest voor de zionisten'.
    Babel vraagt de Irakese regering om niet meer mee te werken met de inspecteurs, en eist van Hans Blix om 'het gedrag van sommige van zijn inspecteurs te disciplineren en te corrigeren.' De krant vraagt aan de Iraakse overheid begrip voor een mogelijke woedeuitbarsting van de Iraakse man in de straat.

    **

    Althawra van 15 januari brengt verslag uit over de aankomst van een aantal gewonde Palestijnen in ziekenhuizen in Bagdad.
    Thawra schrijft: 'sinds het uitbreken van de intifada in 2000 zijn meerdere malen Palastijnse gewonden in de Iraakse ziekenhuizen behandeld. Dit is in het kader van de iraakse anti- zionistische politiek en onze plicht ten aan zien van onze Arabische broeders'.
    Een dag eerder schreef Aljmhuria dat een groep herstelde Palestijnen hun dank hebben geuit aan Saddam. Deze Palestijnen lagen in het Saddam Medisch Centrum in Bagdad. Het hoofd van het centrum zegt tegen Aljmhuria: 'Deze revolutionairen werden hier behandeld. Deze broeders zijn naar hun vaderland teruggegaan om hun strijd tegen de zionisten voort te zetten totdat elk Palestijns gebied bevrijd wordt van de rivier tot aan de zee'.

    **

    Al jmhuria bericht over een protest in Bagdad van diverse leden en leiders van religieuze groepen in Irak.
    De krant schrijft dat een groot aantal van deze mensen, moslims, christenen, sabieie (???) en anderen door de straten van Bagdad liep. Ze zouden geschreeuwd hebben, dus de christenen ook: La ilaha ila allah, amrika adu allah (er is geen god behalve Allah en Amerika is de vijand van Allah).
    De religieuze leiders overhandigden een verklaring aan het VN kantoor in Bagdad en een brief aan Kofi Anan waarin ze hem vragen om 'zijn wettige verantwoordelijkheid te nemen en een grens aan de Amerikaanse politiek te stellen ten aanzien van de vrije staten en volkeren die niet de Amerikaanse lijn volgen'.

    **

    Twee brieven door twee vrouwen aan Saddam geschreven: Jmhuria van 10 janauari publiceert op de voorpagina een felicitatie brief aan saddam van Silvi Gako, een onbekende Franse vrouw: 'Ik feliciteer u met de overwinning van de presidentiële verkiezing in Irak met 100% van de stemmen. Een feit dat de Amerikanen boos maakt. Sorry dat ik deze brief een beetje laat geschreven heb, de oorzaak hiervan is dat er wateroverlast was in het gebied waar ik in Frankrijk woon. Wees voorzichtig. Jullie zijn nodig, niet alleen maar voor jullie land maar voor iedereen die in waarheid en dapperheid gelooft. God beschermt u'.

    Thawra publiceert ook een brief van een vrouw uit Egypte, Sharmin Hamid Ahmaed. Ze schrijft: 'Ik smeek god om u te laten winnen van de ongelovigen. Net als de profeten en de heiligen bent u ook onvervangbaar. Wij kunnen niet zonder u. Wat ons een beetje troost geeft is dat de heiligen en profeten dezelfde pijn meegemaakt hebben als u'.

    **

    De thawra van 12 janauari meldt dat een aantal Saoedische religieuze leiders, waaronder sheikh Ali Bin Khzer, een fatwa heeft uitgevaardigd: 'het is haram, verboden, om deel te nemen aan de oorlog tegen Irak. Wie de ongelovige Amerikanen en Britten hulp bied is een afvallige'.

    **

    Al jmhuria publiceert een artikel van een Irakese universitair docent over het glorieuse verleden van Irak en de Arabieren:
    'De oude Irakezen zijn de eerste in de wereld die de reclame uitgevonden hebben, 800 jaar geleden in Babylon. De mensen van Babylon schilderden op de muur van hun huizen en winkels afbeeldingen in kleur van de goederen die ze verkochten.'

    ----

    KOFFIE UIT HONDURAS (10.10)
    De prijs van de koffie op de wereldmarkt is gedaald tot een historisch dieptepunt.
    Koffieboeren in Honduras klagen over de dumpprijzen die de grote branders in Amerika en Europa betalen.
    De koffiehandelaren wijten het probleem aan overproductie.
    Maar er is ook een nieuw initiatief.
    Uz Kapeh, het Albert Heijn keurmerk dat een alternatief wil worden voor de Max Havelaar koffie. Een poging de kloof tussen de koffieboer in Honduras en de handelaar in Europa te verkleinen.
    Een reportage van Edwin Koopman.

    ----

    DE BOEKEN (10.48)

    • Sandor Marai: Land, land! - Wereldbibliotheek, ISBN 90 284 1955 1;
    • Ian McEwan: Boetekleed (vertaling van Atonement, door Rien Verhoef) - De Harmonie, ISBN 90 76168 20 2;
    • P.F. Thomese: Schaduwkind (beperkte oplage, niet in de handel) Contact/Veen/ Prom en andere uitgeverijen;
    • Harry Mulisch: Moderne atoomtheorie voor iedereen (eveneens beperkte oplage, niet in de handel) - Bezige Bij.

    **
    Om 10.44 een kort verslag van radio 1 verslaggever Rienk Kamer over de uitspraak in de zaak 'het meisje van Nulde'.

  • vrijdag 17 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Debat over de zorgwekkende staat van Nederland Kennisland. Stevent Nederland linea recta af op een ramp?
    Te gast zijn Jan Dekker, Douwe Breimer, Rick Harwig, Rein Bemer en Jacques Schraven.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    NEDERLAND KENNISLAND, DE KENNISECONOMIE (09.07)
    Debat over de zorgwekkende staat van Nederland Kennisland. Volgens de bestuursvoorzitter van het onderzoeksinstituut TNO stevent Nederland linea recta af op een ramp. Het innovatieklimaat verslechtert, multinationals wijken uit naar het buitenland voor hun onderzoeksafdelingen, en de instroom van scholieren die exact kiezen slinkt aanzienlijk.

    Te gast zijn Jan Dekker (bestuursvoorzitter van TNO), Douwe Breimer (rector magnificus van de Universiteit van Leiden), Rick Harwig (directeur research van Philips) en Rein Bemer (directeur-generaal innovatie van het ministerie van Economische Zaken).

    Jacques Schraven, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, maakt in de uitzending de hoofdpunten bekend van het Deltaplan Kennis en Innovatie, waarmee het Nederlandse bedrijfsleven begin volgende week naar buiten treedt.

  • dinsdag 14 januari 2003
  • 11:02Noorderlicht radio

    Hoe verschilt het transsexuele brein van de hersenen van andere mensen? Wilson Chung onderzocht de neurologische basis van transsexualiteit. Verder vertelt van Opstal over richting-horen bij slechtziendheid en geeft Sijbolt Noorda (UvA) uitleg over de tanende belangstelling voor wetenschap. De aangekondigde reportage over kokkels zal later worden uitgezonden. *** Buiten de wetenschap: brandweermannen met verplicht pensioen.

    Meer informatie

    Belangstelling voor wetenschap

    Wetenschap en Techniek zijn geen politieke thema's. Her en der worden in de verkiezingsprogramma's wel wat zinnen besteedt aan het hoger onderwijs en de relatie tussen fundamenteel onderzoek, de geldstromen en de maatschappelijke relevantie. Maar een visie op wetenschap en technologie beleid lijken de partijen niet te hebben. Een antwoord op de teruglopende belangstelling voor de natuurwetenschappelijke en technische vakken is nergens te vinden. Dit terwijl de Universiteiten en het bedrijfsleven die terug lopende belangstelling aan de lijve ervaren.

    Wetenschap en techniek zijn niet sexy of trendy. Dat is de mening van de Sijbolt Noorda, voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit van Amsterdam. Daar liep de belangstelling voor de technische en natuurwetenschappelijk studies de afgelopen 4 jaar met zo'n 20% terug. Hij pleit dan ook voor nieuwe impulsen om wetenschap en technologie aan de man te brengen.

    In het derde deel van een reeks over afnemende belangstelling voor wetenschap: een gesprek met Sijbolt Noorda.

    -----

    Het Transsexuele Brein

    Bepaalt het brein het geslacht of bepaalt het geslacht het brein, dat is de vraag.

    Jarenlang mocht het niet gezegd worden maar de feiten liggen er. Mannenbreinen zijn anders dan vrouwenbreinen. En om het allemaal nog merkwaardiger te maken; Hersenen van transexuele mannen vertonen overeenkomsten met het vrouwelijk brein en omgekeerd vertonen de hersenen van transsexuele vrouwen overeenkomsten met het mannelijk brein.

    Tijdens de zwangerschap ontstaan eerst de geslachtsorganen. Veel later pas ontwikkelen de hersenen zich in mannelijke of vrouwelijke richting. Daardoor kan een van beide processen verstoord raken, terwijl het andere normaal verloopt. Dat heeft tot gevolg dat bijvoorbeeld iemand die als man geboren wordt, het gevoel heeft een vrouw te zijn of omgekeerd.

    Morgen promoveert de medisch bioloog Wilson Chung op een proefschrift waarin hij kijkt naar de manier waarop geslachtshormonen het brein beïnvloeden en het kneden tot een mannelijk of een vrouwelijk brein. Een onderzoek dat vooral van belang kan zijn voor mensen die het sterke gevoel hebben dat hun geslachtsidentiteit niet klopt.

    Chung deed zijn onderzoek aan het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek (NIH), waar hij het brein bestudeerde van pasgeborenen, jonge kinderen en volwassenen, om te zien welke hersengebieden kunnen dienen als marker voor transseksualiteit.

    -----

    NIEUWSBERICHTEN

    Rif-explosies

    Het opblazen van koraalrif is een geliefde bezigheid van vissers, die op een makkelijke manier een grotere vangst willen binnenhalen. Maar het is absoluut verboden, vanwege de reusachtige schade die ze aanrichten. Het opsporen van deze vissers is echter niet gemakkelijk.
    Een van de problemen, die de ontwikkeling van een detectiesysteem onder water belemmert, is de 'pistoolgarnaal' die op het rif leeft. Deze garnaalt produceert schokgolven die zo krachtig zijn, dat ze een afgelegen koraal-explosie kunnen overstemmen.
    Onderzoekers uit Hongkong hebben dit probleem nu opgelost. Ze hebben speciale microfoons ontwikkeld, die het geluid van ontploffend koraal onderscheiden van de knallende garnaal. De nieuwe apparatuur maakt gebruik van het feit dat een garnalen-knal minder energie bevat en korter duurt dan een koraal-bom. Volgens de onderzoekers is het systeem zeer goed geschikt om de richting van de ontploffingen nauwkeurig vast te stellen.
    ***

    Creutzfeld Jacob-medicijn

    Hoewel het middel nog niet is getest op mensen, wordt een Britse jongen nu al behandeld met een medicijn tegen Creutzfeldt-Jakob, de menselijke variant van de Gekke-koeien-ziekte. Artsen denken dat het medicijn een vertragende werking heeft op het ziekteproces. Het medicijn heet 'pentosan polysulfaat' en werd tot nog toe alleen voorgeschreven bij pijn aan de blaas en blaasontsteking. Lastig is dat het middel niet via de bloedbaan in de hersenen terechtkomt: Het moet rechtstreeks in de hersenen geinjecteerd worden.
    Omdat het medicijn nog niet is uitgetest op mensen, moest de rechter eraan te pas komen, om toestemming te geven voor behandeling. Deze besloot dat mogelijke risico's van het medicijn ruimschoots opwegen tegen niet ingrijpen, aangezien Creutzfeld Jacob een dodelijke ziekte is.
    Microbioloog Stephan Dealler, die de jongen behandelt in het Koninklijk ziekenhuis in Lancaster, is overtuigd dat het medicijn werkt. Hij baseert zich op de resultaten van proefdier-onderzoek.
    ***

    Zelfetende cellen

    Sommige ééncellige organismen eten van hun eigen celkern, om zich te ontdoen van oude of beschadigde onderdelen.
    Het was al langer bekend dat cellen in staat zijn om celdeeltjes af te breken en te recyclen. Dit proces wordt 'autofagie' genoemd; Grieks voor "jezelf opeten".
    Maar biologen dachten dat het aanvreten van de celkern onmogelijk zou zijn, aangezien dit de controlekamer van de cel is. In de kern ligt ook het meest waardevolle bezit van de cel opgeslagen: het DNA.
    Uit onderzoek dat deze maand is gepubliceerd in het tijdschrift 'Molecular Biology of the Cell', blijkt dat eencelligen de celkern kunnen bijschonen door stukje bij beetje onbelangrijke stukjes te verwijderen. Essentiële delen blijven onbeschadigd, zodat de cel geen zelfmoord pleegt.
    ***

    De overige nieuwsberichten, bijvoorbeeld over bacterien die het liedje 'It's a small world' hebben opgeslagen, vindt u terug bij Noorderlicht 'nieuws'.

    -----

    Ogen trainen brein bij het horen

    Onze ogen zijn van invloed op het richtinghoren. Dat betekent dat, als we slechter gaan zien, we ook niet meer goed kunnen vaststellen uit welke richting een bepaald geluid komt.
    Ogen helpen én trainen onze hersenen bij de reconstructie van de geluidsrichting. Het slakkenhuis (in het oor) registreert wél wat voor geluid op welke toonhoogte binnenkomt. Maar het oor kan niet registreren waar het geluid vandaan komt. De hersenen geven aan waar het geluid vandaan komt door de verschillen tussen beide oren te reconstrueren, o.a. met behulp van de ogen.
    Aan de telefoon John van Opstal, biofysicus bij de Katholieke Universiteit Nijmegen, één van de onderzoekers.

    -----

    Buiten de wetenschap: brandweermannen met verplicht pensioen

    De Leerdamse brandweermannen Jan Horde en Henk Speksnijder zien met zorg hun 55ste verjaardag tegemoet. Zij zijn actief bij de vrijwillige brandweer, maar ze moeten daar op hun 55ste mee stoppen. De heer Horde wil tegen het besluit in beroep gaan.

  • dinsdag 14 januari 2003
  • 10:02Het buitenland

    Gesprek met Max van der Stoel van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), over de PvdA en de integratie, Irak, Macedonië en de OVSE.

    Welke inmpact heeft de oorlogsdreiging op de Amerikaanse economie? Amerika-deskundige Ruth Oldenziel is te gast.

    En verder dit uur: Venezuela, de laatste ontwikkelingen. Hoe lang houdt de linkse predident Chavez het nog vol tegen een groeiende oppositie?

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    DE OVSE (10.06)
    78 Jaar is hij, en als je aan hem vraagt: zou het niet lekker zijn eens een dagje NIET te werken, dan zegt hij serieus: ik heb met Kerstmis mezelf wel een vrije dag gegund. Zó iemand dus. Max van der Stoel.
    Als minister van staat en als de vertegenwoordiger van de Nederlandse regering voor OVSE-kwesties in Macedonië heeft hij nog een kamertje op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar ontmoeten we hem.
    Om te praten over de OVSE, de organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa, waarvan Nederland dit jaar het voorzitterschap heeft en waarvoor van der Stoel zovele jaren als Hoge Commissaris van de nationale Minderheden heeft gewerkt, over Macedonië, en over Irak - Max van der Stoel was van 1991 tot 1999 VN-rapporteur voor de mensenrechten in IRAK. Begin oktober liet hij zich voor het studentenblad van de katholieke Universiteit Brabant interviewen, en zei toen al dat wat hem betreft een militaire aanval op Irak een geoorloofd middel is. Hij legt nog eens uit wat hij bedoelt.

    ----

    DE AMERIKAANSE ECONOMIE EN DE OORLOGSDREIGING (10.33)
    Hoe vermijdelijk of onvermijdelijk is een oorlog met Irak.
    Mevrouw Oldenziel, Amerikadeskundige, heeft het al eens eerder bij ons verzucht dat zij het ook niet weet.
    Maar in Amerika draait de militaire sector op volle toeren.
    Wat betekent dat nu voor de economie. Wat betekent het dat Bush juist nú de Amerikaanse economie een reusachtige injectie wil geven in de vorm van belastingverlagingen en zelfs afschaffing van de dividendbelasting.
    Kortom wat zijn de concrete economische gevolgen voor het Amerikaanse volk in de aanloop tot die eventuele oorlog met Irak.
    Fieneke Diamand spreekt hierover met Ruth Oldenziel, Amerikadeskundige aan de Universiteit van Amsterdam.

    ----

    VENEZUELA (10.48)
    Vanuit Venezuela aan de telefoon Edwin Koopman: correspondent voor het dagblad Trouw en de Wereldomroep.
    Venezuela, waar de links populistische president Hugo Chavez stand houdt tegen de oppositie. Die eist het vertrek van de president. Hugo Chavez wordt verantwoordelijk gehouden voor de economische malaise en hem wordt verweten dat hij een autoriteit beleid voert.

  • dinsdag 14 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Een debat over arbeidsmigratie tussen Emmer, hoogleraar migratiegeschiedenis en van der Zwan, econoom. Een reactie hierop van Harold van de Krommert, woordvoerder van het CWI over het aantal werkvergunningen voor migranten.
    En aflevering 3 van Den Haag de boer op: D'66 bezoekt Amstelveen.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    EEN GOED GESPREK (09.08)
    Een goed gesprek van Marjan Luif: 'SP, schoonmaakpartij'.

    ----

    ARBEIDSMIGRATIE (09.11)
    Nederland heeft arbeidsmigranten nodig, volgens Piet Emmer, hoogleraar migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden. Nieuwe arbeidsmigranten zullen de Nederlandse samenleving nog verder ontwrichten, stelt econoom Arie van der Zwan.
    Een debat over arbeidsmigratie tussen Emmer en van der Zwan.
    Na het debat een reactie van Harold van de Krommert, woordvoerder van het CWI over het aantal werkvergunningen voor migranten.

    ----

    DEN HAAG DE BOER OP (09.49)
    Serie over de verkiezingscampagnes in het land. Vandaag deel 3: D'66 bezoekt Amstelveen.
    D'66 heeft weinig reden tot lachen. In de peilingen staat de partij op verlies en ook op de eigen bijeenkomst in Amstelveen komen slechts 20 man opdagen. De partij verwijt zichzelf beschaafd te zijn. 'Maar, Thom de Graaf is een goede leider.'

  • vrijdag 10 januari 2003
  • 11:02Het onderzoek: argos

    De toestand op het spoor is abominabel. Dat geeft de minister van Verkeer en Waterstaat ruiterlijk toe en toch stijgt de prijs van een treinkaartje met bijna 10 procent. Wie is er verantwoordelijk voor de chaos bij de Nederlandse Spoorwegen?

    ** Buiten Argos in dit uur: 'Wachtlijsten in ziekenhuizen'.

    Meer informatie

    DE TOESTAND OP HET SPOOR (11.04)
    Alles wat fout kon gaan met de treinen is de laatste jaren ook fout gegaan.
    Vertragingen, herfstbladeren, vierkante wielen, te koud, te warm, nog meer vertragingen, stakingen, reorganisaties, slecht materieel, alles ging fout en gaat nog steeds fout.

    Toch is het treinkaartje deze maand 4,9 % duurder geworden en per 1 juli komt er weer ruim 4% bij.
    Bijna 10% prijsstijging dus voor een steeds slechter product. Hoe durft iemand dat te bedenken.

    De politiek is het daar ook niet mee eens en de minister heeft aangekondigd een rechtszaak tegen de NS te beginnen. Bovendien heeft minister De Boer, van Verkeer en Waterstaat, eind december als eerste minister toegegeven dat het Nederlandse spoornet in een belabberde staat verkeert. Het is spoornet 'uitgewoond', zei de verantwoordelijke directeur afgelopen zondag zelfs in Buitenhof.

    In Argos vandaag een debat hierover met Bert Meerstad, lid van de hoofddirectie van de NS, vervoerseconoom Henk van Gent, en twee politici: Pieter Hofstra van de VVD, die zit in de studio in Groningen en Sharon Dijksman van de PvdA, in de studio in Hengelo. Het debat wordt geleid door Kees van den Bosch.

    ** BUITEN ARGOS IN DIT UUR:

    WACHTLIJSTEN IN ZIEKENHUIZEN (11.47)
    Uit een onderzoek van de VPRO-radio (De Ochtenden, vrijdag 10 januari 2003) blijkt dat veel patiënten niet komen opdagen op hun afspraak met de dokter in poliklinieken. Bij een aantal poli's loopt dit aantal op tot 10 % van de afspraken. De polikliniek Maag-darm-lever van het Erasmus ziekenhuis in Rotterdam bijvoorbeeld helpt jaarlijks twintigduizend mensen, hiervan komen ruim tweeduizend niet opdagen op hun afspraak. Als de patiënten wel zouden komen opdagen zou dit aanmerkelijk schelen in de wachttijden.
    In een reactie hierop stelt voormalig huisarts en CDA-kamerlid Siem Buijs dat patientenverenigingen, ziekenhuizen, huisartsen en zorgverzekeraars betere onderlinge afspraken moeten maken om te kijken hoe de onderlinge communicatie verbeterd kan worden. Deze organisaties moeten de patiënt ervan bewustmaken dat zij mede verantwoordelijk zijn voor de lengte van de wachtlijst, en dat zij schade berokkenen aan anderen als ze niet hun afspraken nakomen.
    Buijs ziet geen heil in het opleggen van boetes aan wegblijvende patiënten. Dat leidt alleen maar tot meer bureaucratie.

  • vrijdag 10 januari 2003
  • 10:02De buitenlandreportage

    Vandaag het eerste deel van de wekelijkse rubriek 'de actualiteit in Irak',
    een reportage uit Zuid-Afrika: de afgelopen maanden werd Zuid-Afrika opgeschrikt door rechts extremistisch geweld van de Boeremag.
    En rubriek de boeken van Jan Meng.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    DE IRAKESE KRANTEN, DEEL 1 (10.06)
    De Koerdische journalist Mariwan Kanie bespreekt vanaf vandaag wekelijks hoe de actualiteit in Irak beschreven wordt in de Irakese kranten.

    De afgelopen week domineerden drie onderwerpen de Irakese kranten:

    Om te beginnen berichtten de kranten over alle anti-oorlogs protesten over de hele wereld. Al jmhuria, de staatskrant, bericht onder andere over demonstraties in Parijs, Amerika, Spanje, Jemen. Het is niet belangrijke hoe groot de demonstratie is: Aljmhuria besteedt zelfs aandacht aan een onbekende imam in Algerije. Deze man vindt Saddam een held en bestempelt een mogelijke oorlog als een aanval van ongelovigen tegen de islam. De protesten worden meestal gepresenteerd in de iraakse kranten als directe steun betuigen voor Irak en zijn wijze leider.

    **

    Het tweede belangrijke onderwerp is de tv-toespraak van Saddam over de herdenking van het 82 jarige bestaan van het Iraakse leger. De westerse televisiezenders legden de nadruk op zijn beschuldigingen dat de wapensinspecteurs spionnen zijn. De Iraakse kranten legden de nadruk op andere zaken. De beschuldiging van spionage behoort al tot de dagelijkse retoriek in Irak.
    Al jmhuria opent met de uitspraak van Saddam:"Onze vijanden zoeken naar de echo van hun eigen oorlogstrompetten" Dat betekent zoiets als dat ze opzoek zijn naar iets dat niet te vinden is. Ze citeren meer uitspraken van Saddam, zoals: "Wij zijn de drager van pen en zwaard, voor niemand bang, op alles voorbereid en de overwinning is in onze hand".

    Gepaard hieraan berichten de Iraakse kranten uitgebreid over de vergaderingen van Saddam met de leiders van de republikeinse garde. De leider van de republikeinse garde is trouwens zijn zon Kusai. Tegen deze militairen heeft Saddam gezegd dat zware wapens niet meer nodig zijn, "het is genoeg om een paar handgranaten, een stukje brood en een beetje water en geweer bij je te hebben. Irak zal de oorlog met behulp van God winnen" Saddam heeft zijn officieren gevraagd de Koran te lezen.
    In een andere gesprek noemt Saddam de voordelen die het Irakese leger heeft op de Amerikanen: "Wij zijn veel dichter bij de grond, zij wonen in wolkenkrabbers, ver van de grond, daarom zijn wij in het voordeel."

    Saddam zegt in dezelfde krant: "Ik heb gehoord van sommige soldaten dat de Irakese vrouwen zich graag willen trainen en zeer doeltreffend zijn geworden met hun geweren. Het is overal in de wereld bekend dat vrouwen minder goed autorijden en minder goed kunnen typen, maar onze Iraakse vrouwen kunnen doeltreffender schieten dan de mannen.".

    **

    Het derde aandachtspunt zijn de zogeheten "vrijwillige menselijke schilden:
    Volgens al kadsia, de krant van het ministerie van defensie "dat er meer dan 100 000 mensen bereid zijn om zich als menselijk schild in te zetten tegen de oorlog".
    Althawra, de krant van de bath partij, schrijft dat in Jordanië al 1000 mensen hun naam hebben geregistreerd om zich als menselijke schild op te werpen. Volgens al Jmhuria zal op 16 januari de eerste groep van 100 jordaniers naar Irak gaan. Deze mensen zullen een week in Bagdad blijven en dicht bij de zogeheten 'gevoelige' gebouwen logeren.

    Het commentaar van Babel, de krant van Udai, de oudste zon van Saddam, van 5-januari behandelt deze zogeheten nieuwe vrienden van Irak.
    De krant vraagt zich af. Wat zijn de beweegredenen van deze nieuwe vrienden van Irak? waarom komen deze mensen Irak te verdedigen?
    Als antwoord op deze vragen schrijft Babel: "het heeft niet te maken met de Irakese rijkdommen. Het heeft te maken met waar Irak voor staat en in gelooft en waarvoor het bereid is offers te brengen, namelijk: patriottisme, humanisme, anti kolonialisme en het weigeren van Amerikaanse kapitalisme

    ----

    DE BOEREMAG IN ZUID-AFRIKA (10.13)
    De afgelopen maanden werd Zuid-Afrika opgeschrikt door rechts extremistisch geweld van de Boeremag. Het begon eind oktober met een reeks van negen bomaanslagen in Soweto. En een paar weken geleden arresteerde de politie vijf Afrikaners die van plan waren een vrachtwagen vol explosieven tijdens een voetbalwedstrijd tot ontploffing te brengen.
    De vraag is of er sprake is van een Afrikaner Opstand. Na de machtswisseling van 1994 zou de blanke minderheid in een crisis zijn geraakt en daarom nu de wapens oppakken.
    Jacqueline Maris reisde naar zuid Afrika om de stemming te peilen. Ze begon haar zoektocht naar de Afrikaner Identiteit in de afgelegen Noord-Kaapprovincie. Daar stichtte een groepje blanken elf jaar geleden - in navolging van de negentiende eeuwse voortrekkers - Orania. Een Afrikaner dorp dat ooit moet uitgroeien tot een echte Volksstaat.

    ----

    DE BOEKEN (10.49)
    Rubriek de boeken van Jan Meng:

    • James Siegel - Derailed (is er nog niet in de Nlse vertaling) - ISBN 0316725358 - Time Warner Books;
    • G. Shteyngart - The russian debutant's handbook - ISBN 157322135 - Riverhead Books (Pinguin);
    • D.B.C. Pierre - Vernon God Little - ISBN 0571216420 - Faber & Faber.

  • vrijdag 10 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Een burgemeestersdebat met de steden Maastricht, Arnhem en Leeuwarden. Hoe kan de veiligheid in de stad verhoogd worden?
    En deel 2 van de reportagereeks 'Den Haag de boer op', een serie over de verkiezingscampagnes in het land.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW
    (van de binnenlandredactie)

    BURGEMEESTERSDEBAT (09.07)
    Debat met drie burgemeesters van middelgrote steden buiten de Randstad over de vraag welke keuzes door hun stad worden gemaakt om de veiligheid te verhogen, de integratie te bevorderen en de achterstandswijken te verbeteren. Met onder anderen Pauline Krikke (VVD), burgemeester in Arnhem, en Gert Leers (CDA), burgemeester in Maastricht.

    ----

    DEN HAAG DE BOER OP, AFLEVERING 2 (09.49)
    Serie over de verkiezingscampagnes in het land. Vandaag afevering 2:
    Afgelopen woensdag streek de VVD- verkiezingskaravaan neer in Zeeland. Een bezoek aaan een ziekenhuis, het wassen van enkele bejaarden en 's avonds een politiek caf'e in Middelburg. Daar sprak de nummer twee van de lijst, Johan Remkes, voor een zaaltje met zo'n vijftig VVD'ers.

    Hoe vonden zij dat het de VVD tot nu toe in de campagne verging? Teun van de Keuken ging op onderzoek uit.

  • dinsdag 07 januari 2003
  • 11:02Noorderlicht radio

    Freddy Colson, directeur-generaal van het Vlaamse Ministerie van Wetenschap, over de tanende belangstelling voor wetenschap en techniek. Eveline van der Steen schreef een proefschrift over de ontstaansgeschiedenis van Israel. Verder aandacht voor nieuwe studies naar AIDS en de biologische klok.

    Meer informatie

    Wetenschap vs interesse

    Het is slecht gesteld met de belangstelling voor wetenschap en technologie. In Leiden begonnen dit jaar slechts 18 studenten aan een scheikunde-opleiding tegen 105 studenten in 1990. Deze tanende de belangstelling geldt niet alleen voor Nederland maar lijkt een Europese tendens te zijn. Eind vorige maand kwam een aantal Europese beleidsmakers en vertegenwoordigers van de media bijeen in Kopenhagen om te praten over een betere strategie om het publiek te informeren over wetenschap en technologie.
    Noorderlicht sprak met een van de initiatiefnemers van deze conferentie, Freddy Colson, directeur-generaal van het Vlaamse Ministerie van Wetenschap.

    -----

    NIEUWSBERICHTEN

    De Egoistische Jager

    In de afgelopen 40 jaar dachten antropologen dat rijk, voedzaam vlees de belangrijkste rol speelde in de menselijke evolutie. Jagers schoten wild en brachten het vlees thuis en verdeelden dat onder de gezinsleden. De redenering was dat de jagers daar slimmer en groter door werden en dat ze lichtere kiezen en tanden kregen: precies die veranderingen die men vond toen Homo erectus opstond in Oost-Afrika.

    Mannen jaagden en vrouwen verzamelden planten en zorgden voor de kinderen. Dat was het idee. Maar dat idee is nu onderuitgehaald. Mannen blijken het vlees te eten van dieren die door andere roofdieren waren gedood. De mannen verdreven de roofdieren van de karkassen, waarna ze het vlees ter plekke opaten, zonder iets terug te brengen naar hun gezin. De Hadza jager-verzamelaars in Tanzania doen dat nog steeds zo.

    Archeologische vondsten van botten van dieren en primitieve stenen gereedschappen uit de oevers van de rivier zouden het bewijs zijn van deze stelling. Veel van de botten vertoonden zowel kerven van primitief, stenen gereedschappen, als sporen van tanden van dieren.

    Conclusie: als de vaders niet voor het voedsel van hun kinderen zorgden, dan moeten het wel de moeders zijn geweest, of misschien de grootmoeders.
    ***

    Geluksformule

    Worden mensen gelukkig van veel geld, een leuke baan of ware liefde? Welnee. Het recept voor het ware geluk is door Britse onderzoekers samengevat in een handzame formule:
    Geluk = P + (5 keer E) + (3 maal H).

    Daarbij staat de P voor de persoonlijkheid, zoals de manier waarop je tegen het leven aankijkt en veerkracht. De E houdt verband met essentiële levensbehoeften zoals gezondheid, financiële stabiliteit en vriendschap. De H vertegenwoordigt verwachtingen, eigenwaarde en gevoel voor humor.

    De geluksformule is gebaseerd op een enquete onder duizend mensen in Engeland. Hieruit bleek ook dat Britse mannen gelukkig worden van sex, romantiek en een overwinning van hun favoriete sportclub. De Britse vrouw ontleent geluk aan samenzijn met het gezin, lekker weer en .

    De volledigheid en betrouwbaarheid van het onderzoek laat wel wat te wensen over. Of de resultaten doorgetrokken kunnen worden naar Nederland is eveneens onduidelijk.
    ***

    Onveilig Vreemdgaan

    Overspel en kortststondige affaires zijn veel gevaarlijker dan seks met een vaste partner. Als mensen tijdens of na de daad overlijden, dan is er in drie van de vier gevallen sprake van een avontuurtje. Prostitutie-bezoek scoort hoog, maar het stereotype slachtoffer is de 55-jarige man die na een borrel op de zaak zijn kans grijpt bij de 22-jarige secretaresse. "Zo'n man heeft teveel gedronken, teveel gegeten en teveel te bewijzen" aldus cardioloog Graham Jackson, die het onderzoek uitvoerde. De Britse arts baseert zich op een reeks autopsie-rapporten uit Duitsland en Japan.

    Seks met een vaste partner blijkt veel minder stressvol. Ook als je niet getrouwd bent, benadrukt de cardioloog; het kan ook een minnares zijn met wie je twee keer per week vrijt.

    Maar al zijn avontuurtjes iets riskanter, vrijen is nog steeds zeer veilig. Nog niet één procent van de dodelijke hartaanvallen zijn door seks uitgelokt. Een 'gewone' vrijpartij is voor het hart te vergelijken met tuinieren.
    ***

    Fossiele Dierentuin

    Pompeï heeft er een concurrent bij. 20 kilometer ten noord-oosten van Rome opent een prehistorische dierentuin van fossielen zijn deuren.

    Waar 300.000 jaar geleden een modderige rivieroever heeft gelegen, zijn meer dan 10.000 botten gevonden van voornamelijk ossen en olifanten. De olifantenbotten behoren toe aan een uitgestorven soort, de Elephas antiguus, een voorvader van de moderne olifant.

    De opgravingen voor de prehistorische dierentuin hebben 17 jaar geduurd. Het is niet alleen een olifanten-kerkhof. Ook vonden ze fossiele resten van herten, paarden, vogels, knaagdieren, reptielen en vissen.

    Interessant is ook dat archeologen ongeveer 500 gebruiksvoorwerpen hebben gevonden. Voorlopers van de mens maakten deze uit kiezelstenen en fragmenten van lange olifantenbotten. Menselijke botten zijn er echter niet gevonden.

    -----

    NWO vernieuwingsimpuls

    27 uitmuntende wetenschappers hebben van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) ruim een miljoen euro gekregen om een eigen onderzoeksgroep op te bouwen.

    De subsidie is bedoeld voor zeer ervaren onderzoekers die met succes een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld. Daarnaast hebben ze bewezen dat ze als coach voor jonge onderzoekers kunnen optreden.

    Eén van de gelukkigen is Prof.Dr. Ben Berkhout, specialist in humane retro-virologie bij het AMC in Amsterdam. Hij wil antwoord op de vraag waarom het zo lang duurt, voor mensen die besmet zijn met HIV, Aids krijgen. Het nieuwe onderzoek zal zich richten op unieke patiënten, die weliswaar besmet zijn met het virus, maar heel weinig virus aantoonbaar in het bloed hebben.

    De tweede onderzoeker met wie wij praten, is Bert van der Horst van de Erasmus Universiteit Rotterdam, afdeling Celbiologie en Genetica. Hij gaat het geld gebruiken om onderzoek te doen naar de biologische klok. Bekend was al uit welke moleculen onze biologische klok is opgebouwd. Over de timing van de klok is nog niet veel bekend.

    -----

    Exodus uit Egypte

    De ontstaangeschiedenis van Israël is voornamelijk bekend als een bijbels verhaal: dat van de Exodus uit Egypte. Bevindingen van archeologen lijken in strijd met die traditie, en hebben geleid tot grote conflicten in archeologische en theologische kringen. Promovenda Eveline van der Steen heeft aan de hand van een vergelijking met de stammen-samenlevingen van Jordanie en Palestina in de 18e en 19e eeuw, meer licht weten te werpen op die 'donkere eeuwen' ten tijde van de Exodus.

  • dinsdag 07 januari 2003
  • 10:02Het buitenland

    Zaken doen in Sjanghai, volgens de Chinese overheid is Sjaghai één van de weinige plekken ter wereld waar de economische groei al tien jaar iets boven de 10% ligt, in tegenstelling tot Nederland. 3 Nederlandse zakenmannen in China komen aan het woord.

    En deel 4 van mevrouw Koker en de gezondheidszorg.

    Meer informatie

    10.00 - 11.00: HET BUITENLAND

    ZAKEN DOEN IN SJANGHAI (10.06)
    Volgens de Chinese overheid is Sjanghai een van de weinige plekken ter wereld waar de economische groei al tien jaar iets boven de 10% ligt.
    In Nederland ligt volgens het Centraal Planbureau de groeiprognose voor het jaar 2003 op 0.75%.
    Vanuit een studio in Sjanghai spreken drie Nederlandse zakenmannen over de dynamische ontwikkelingen, onder leiding van de journalist Fons Tuinstra.

    ----

    MEVROUW KOKER EN DE GEZONDHEIDSZORG (10.45)
    Serie over de wederwaardigheden van een bejaarde vrouw in de gezondheidszorg, deel 4: Mevrouw Koker krijgt een nieuwe heup.

  • dinsdag 07 januari 2003
  • 09:02Vpro "de ochtenden"

    Een goed gesprek van Luif.
    De publieke zaak: honderd bezorgde prominente Nederlanders gaan de politiek adviseren hoe om te gaan met de onvrede in het land. Een gesprek met de initiatiefnemers en deel 1 van de verkiezingscampagnes in het land, de SP in Nijmegen.

    Meer informatie

    09.00 - 10.00: HET INTERVIEW

    EEN GOED GESPREK (09.07)
    Een goed gesprek van Marjan Luif: 'de LPF'.

    ----

    DE PUBLIEKE ZAAK (09.10)
    Honderd bezorgde prominente Nederlanders gaan de politiek adviseren hoe om te gaan met de onvrede in het land. Een van de initiatiefnemers is Mickey Huibregtsen, oud-voorzitter van NOC-NSF en oud-topman van McKinsey. De werkgroep heet De Publieke Zaak en komt eind deze week met een pamflet.
    Te gast is Mickey Huibregtsen, en Funda Mujde, actrice, cabaretière en columniste, een van de deelnemers aan de werkgroep, over doel, werkwijze en uitkomsten van het debat.

    ----

    DEN HAAG DE BOER OP, AFLEVERING 1 (09.46)
    Serie over de verkiezingscampagnes in het land.
    Deel 1: De SP in Nijmegen
    Nijmegen, de oudste stad van Nederland, heeft als enige gemeente van het land een links bestuur. Ook de SP is hierin vertegenwoordigd. Wat verwachten de Nijmeegse SP-leden van de landelijke kopstukken die hun verkiezingsavond komen opluisteren? Een reportage van Teun van der Keuken.
    Aansluitend een gesprek met Betty van Lieshout, voorzitter van bestuur afdeling Nijmegen van de SP.

  • vrijdag 03 januari 2003
  • 11:02Het onderzoek: argos

    Vandaag 3 uur lang: Het Marathon-interview, zie www.vpro.nl/marathoninterview

    Meer informatie
  • vrijdag 03 januari 2003
  • 10:02De buitenlandreportage

    Vandaag 3 uur lang: Het Marathon-interview, zie www.vpro.nl/marathoninterview

    Meer informatie
  • vrijdag 03 januari 2003
  • 09:02Wim KoK

    Arend Jan Heerma van Voss drie uur lang in gesprek met Wim Kok: oud-vakbonsdman, oud-minister, oud-premier.

    Meer informatie

    "Ik ben ongelooflijk trouw." Luister naar Wim Kok over Srebrenica en het fractievoorzitterschap, over allochtonenbeleid en het vervlakkend mediaklimaat, over Pim en over Paars, en meer.