- vrijdag 30 augustus 2002
-
11:02Het onderzoek:argos
Vandaag 3 uur lang: Het Marathon-interview, zie www.vpro.nl/marathoninterview
Meer informatie - vrijdag 30 augustus 2002
-
10:02De buitenlandreportage
Vandaag 3 uur lang: Het Marathon-interview, zie www.vpro.nl/marathoninterview
Meer informatie - vrijdag 30 augustus 2002
-
09:02Het Marathon-interview: Ad Melkert (aug 2002)
Arend Jan Heerma van Voss in gesprek met Ad Melkert. In november 2001 volgde Ad Melkert Wim Kok op als politiek leider van de PvdA: hij werd lijsttrekker voor de parlementsverkiezingen van mei 2002. Na een historische verkiezingsnederlaag (van 45 naar 23 zetels) trad Melkert terug als PvdA-leider.
Meer informatieSinds de verkiezingen van mei jl. heeft Ad Melkert in het openbaar niet meer van zich laten horen. In VPRO's Marathon-interview verbreekt hij dit stilzwijgen. Hoe gaat het nu met de voormalig PvdA-leider? Hoe ging het er het afgelopen half jaar mee, toen hij van favoriet voor het premierschap afbladderde tot politieke paria, van gerespecteerd leider tot opgejaagde mislukkeling? Hoe kon dat zo gebeuren, en hoe ziet de toekomst er uit voor Ad Melkert?
Drs. A.P.W. Melkert (Gouda, 1956) groeide op in Gouderak, doorliep het gymnasium in Gouda, studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, was lid van de PPR, voorzitter van het jeugdforum van de Europese Gemeenschappen en directeur interne zaken van de Novib, voordat hij in 1986 als dertigjarige toetrad tot de Tweede-Kamerfractie van de PvdA.
Als Kamerlid had Ad Melkert o.m. buitenlandse zaken, milieubeleid en de rijksuitgaven in zijn portefeuille. Als financieel woordvoerder was hij bovendien automatisch lid van het fractiebestuur. In 1994 werd Melkert minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In 1998 keerde hij terug in de Kamer als PvdA-fractievoorzitter.
In november 2001 volgde Ad Melkert Wim Kok op als politiek leider van de PvdA: hij werd lijsttrekker voor de parlementsverkiezingen van mei 2002. Na een historische verkiezingsnederlaag (van 45 naar 23 zetels) trad Melkert terug als PvdA-leider.
Na de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 werd Melkert regelmatig geconfronteerd met ernstige persoonlijke bedreigingen - de Fortuyn-aanhang hield hem medeverantwoordelijk voor het maatschappelijk klimaat waarin de moord kon plaatsvinden.
In augustus 2002 werd Melkert door de regering voorgedragen als kandidaat voor het bestuur van de Wereldbank in Washington. Melkert wordt per 1 november 2002 bij de Wereldbank een van de 24 bewindvoerders.
- dinsdag 27 augustus 2002
-
11:02Noorderlicht radio
Nieuwe veiligheidsmaatregelen moeten ervoor zorgen dat de Maas niet overstroomt. Maar welke gevolgen heeft dat voor de veiligheid van ons drinkwater? Aan de TU Delft is onderzocht of ingrepen in de Maas het drinkwater kunnen vervuilen.
Meer informatie
Veel allochtone vrouwen hebben een tekort aan vitamine D, door gebrek aan zonlicht. Zou dat de reden kunnen zijn dat onder allochtonen meer schizofrenie voorkomt?De Maas, drinkwaterbron voor meer dan 5 miljoen mensen in Nederland en België, wordt bedreigd door opwoelend slib en giftige blauwalgen. Dat was de strekking van het rapport dat in 2000 verscheen. Het gevaar zou een direct gevolg zijn van nieuwe veiligheidsmaatregelen, om overstroming van de Maas te voorkomen.
Aan de Technische Universiteit Delft is nu opnieuw gekeken of ingrepen in de Maas het drinkwater vervuilen. Astrid Janssen onderzocht met een theoretisch model wat de invloed is van de nieuw geplande hoogwatergeulen op de groei van cyanobacteriën (blauwalgen). Haar conclusie: in warme zomers zou het water vreemd kunnen ruiken en smaken, maar de gifstoffen uit de bacteriën kunnen niet door de waterzuivering komen. Hierdoor blijft het water nog drinkbaar, zelfs als zwemmen afgeraden wordt door te hoge concentraties cyanobacteriën.
In andere landen is het minder goed gesteld met de waterzuivering. In Australië komt gemiddeld twee keer zoveel kanker voor als in China. Toch is de kans op leverkanker in China 10 keer hoger dan in Australië. Hoogstwaarschijnlijk heeft dat te maken met de grote hoeveelheid cyanobacterie-gif in het Chinese drinkwater.In Noorderlicht Radio praat Ger Jochems met Astrid Janssen en met waterbouwkundige Dr. Ir. Albert van Mazijk, die haar begeleide in haar onderzoek. Van Mazijk is tevens co-auteur van het eerder genoemde RIWA-rapport (Vereniging van Rivierwaterbedrijven) uit 2000, waarin veel meer problemen werden voorspeld voor de drinkwatervoorziening.
Tekort aan vitamine D wordt van oudsher geassocieerd met botafwijkingen. Om deze te voorkomen werden kinderen vroeger getreiterd met de beruchte eetlepel levertraan. Maar wat gebeurt er als zwangere vrouwen onvoldoende vitamine D hebben? Volgens een omstreden theorie lopen hun kinderen een verhoogde kans op schizofrenie.
Autochtone Nederlandse vrouwen zouden genoeg zonlicht opvangen om vitamine D aan te maken. Veel allochtone vrouwen blijken echter een onmeetbaar laag gehalte aan vitamine D in het bloed hebben. Door het dragen van een sluier, een donkere huidskleur en veel thuiszitten, nemen zij minder vitamine D op uit zonlicht. Door een ander voedingspatroon -vitamine D zit onder andere in vette vis, margarine en melk- lopen allochtonen vaak ook deze vitaminebron mis.
Als vitamine D-gebrek verband zou houden met schizofrenie en allochtonen een risicogroep vormen, is het te verwachten dat schizofrenie vaker voorkomt onder allochtonen. Onlangs werd dit vermoeden bevestigt. Maar is dat werkelijk een bewijs voor de theorie? Jair Stein ging op onderzoek uit.
(De reportage over vitamine D en schizofrenie is een herhaling van 27 november 2001)
- dinsdag 27 augustus 2002
-
10:02Het buitenland
Drie gasten in het buitenlanduur: een interview met de directeur van UNAID Peter Piot, een vraaggesprek met de fotograaf Ad van Denderen over het vluchtelingenkamp Sangatte en een gesprek met NRC correspondent Anil Ramdas over de grootste industriële ramp ter wereld in Bohpal.
Meer informatie10.06- Vlak voor zijn vertrek naar de VN top in Johannesburg een gesprek met UNAIDS-directeur Peter Piot. over het chronische gebrek aan geld, over de ontkenningspolitiek van sommige regeringen in Afrika en over nieuwe strategieën ter bestrijding van aids.
10.18- De fascinatie van Vrij Nederland fotograaf Ad van Denderen voor het Franse opvangkamp van het Rode Kruis in Sangatte bij de kanaaltunnel. Asielzoekers proberen van daar uit naar Engeland te komen. Samen met een Franse fotograaf was Van Denderen de enige die in het kamp mocht fotograferen.
10.34- In december 1984 werd de Indiase stad Bhopal getroffen door de grootste industriële ramp in de geschiedenis.Tussen de 16.000 en 30.000 mensen zijn gestorven door een gifwolk veroorzaakt door het Amerikaanse concern Union Carbide dat pesticiden produceert. Vandaag buigt het Hooggerechtshof in India zich over de vraag of de oorspronkelijke aanklacht tegen de directeur van Union Carbide, "dood door schuld", veranderd zou moeten worden in "dood door nalatigheid".
- dinsdag 27 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Minister Heinsbroek van Economische Zaken heeft in een notitie aan premier Balkenende voorgesteld om een intensieve marketingcampagne te starten om de normen en waarden in Nederland te herstellen. De Ochtenden wist de hand te leggen op de notitie. Citaten uit de brief en een reactie van econoom Arnold Heertje, over wie Heinsbroek vorige week zei: ' Als hij een van onze topeconomen was, zou ik hem wel kennen. Zijn naam zegt me niets'. Daarnaast in dit uur een interview met Pieter Broertjes hoofdredacteur van de Volkskrant. Tot slot een reportage en een gesprek over de problematiek van de riooloverstort.
Meer informatie9.09- Ethisch Reveil Heinsbroek.In een notitie voor de ministerraad en de minister-president heeft minister Heinsbroek (EZ) voorgesteld een campagne te starten om de normen en waarden in de samenleving te herstellen. 'Er zal bij onze landgenoten een mentaliteitsverandering tot stand moeten worden gebracht (wat een hele klus is),' schrijft hij, 'waarbij ik vooral denk aan intensieve campagnes in de pers, op de radio, de bioscoop, maar vooral de televisie. Dat kan heel goed, betrekkelijk snel en effectief, elk 'produkt' is verkoopbaar, het is maar hoe je het verpakt'.
Het VPRO-radioprogramma De Ochtenden citeert vanmorgen uit de uitgelekte notitie. Heinsbroek somt in zijn brief een aantal aandachtspunten op, die wat hem betreft prioriteit zouden moeten krijgen in de campagne. Zo stelt hij dat ouders die 'verhaal komen halen' nadat hun kind een oorvijg heeft gekregen 'fors dienen te worden gestraft'.Hij spreekt van een 'marketing-aanpak waarbij we professionele creatieven (geen vriendjespolitiek) moeten betrekken en die een groot effect kan hebben en het beroep van politieagent, leraar, huisarts enz. bovendien weer veel aantrekkelijker maakt'.
Heinsbroek diende de notitie in aan de vooravond van de regeringsverklaring. 'Ik weet dat het onconventioneel is maar de tijd en Nederland zijn er rijp voor'.9.15- Het onderhoud met Pieter Broertjes. Broertjes is voorzitter van het Genootschap van Hoofdredacteuren, tevens hoofdredacteur van de Volkskrant. Met hem praten we over de hachelijke situatie waarin de Nederlandse dagbladen verkeren.
9.40- Een reportage over een vervuilend riooloverstort in Groningen. Door deze overstort komt vee om het leven en verrotten de aardappels. Aansluitend een gesprek over problemen met riolen met rioleringsdeskundige Prof. Francois Clemens deeltijd hoogleraar civiele techniek aan de TU Delft. Hij houdt zich met name bezig met de ondergrondse infrastructuur en waterhuishouding.
- vrijdag 23 augustus 2002
-
11:02Het onderzoek:argos
- vrijdag 23 augustus 2002
-
10:02De buitenlandreportage
Een reportage uit het door een economische crisis getroffen Argentinië. De Nederlands-Argentijnse Alejandra Slutzky reist door haar geboorteland om geld te brengen dat is opgehaald met de actie "het alternatief huwelijksgeschenk" tijdens het huwelijk van Maxima en Willem Alexander. Bij deze actie werd meer dan 350000 euro ingezameld, geld dat nu van pas komt in een land waar meer dan de helft van de bevolking werkeloos is geraakt. Tevens in dit uur de boeken met Sjoerd de Jong.
Meer informatie10.06- In de schaduw van de Oranjevreugde vroeg het comité Alternatief Huwelijksgeschenk aandacht voor het Argentinië van De Dwaze Moeders én het Argentinië dat nu in diepe economische crisis verkeerd. Het Comité waar onder andere cabaretier Freek de Jonge, schrijfster Mies Bouhuys, oud-ambassadeur Koen Stork en oud-voetballer Dick Nanninga in zaten, riep Nederlanders op geld te storten voor de armlastige Argentijnen. In totaal werd 350.000 Euro opgehaald. Alejandra Slutzky is een van de oprichters van het Comité. Zij kwam in de jaren zeventig, tijdens De Vuile Oorlog naar Nederland, nadat haar vader was vermoord. Afgelopen maand ging zij naar Argentinië om de organisaties te bezoeken die het geld van het Alternatief Huwelijksgeschenk ontvangen. Verslaggever Harm Ede Botje reisde met haar mee.
10.48- De boeken met Sjoerd de Jong. De volgende boeken zijn door hem besproken:
- The trial of Henry Kissinger - Christopher Hitchems (Verso, New York, ISBN 1-859846319).
- De Koning van Nederland - Bert van der Veer, Vasallucci-Amsterdam, ISBN 90 5000 4784
- De veiligheidsutopie - Hans Boutellier, Boom Juridische Uitgevers Den Haag, ISBN 90 5454 2055
- vrijdag 23 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Het onderhoud met Joop van Goethem. Van Goethem is afdelingscommandant van bureau Asielzaken van de Koninklijke Marechaussee op Schiphol. Daarnaast in dit uur een reportage over de Antwerpse moslimleider Aboe Jahjal.
Meer informatie9.07- Gesprek met Joop van Goethem, afdelingscommandant van bureau Asielzaken van de Koninklijke Marechaussee op Schiphol. Hij maakt zich ernstige zorgen over de manier waarop asielzoekers na aankomst op de luchthaven bejegend worden door de marechaussee: vooringenomen, cynisch en soms ook racistisch. Het bureau Asielzaken vangt vreemdelingen op die aangeven dat ze politiek vluchteling zijn en dragen de asielzoeker na een aantal administratieve handelingen over aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst.
9.48- Reportage over de Antwerpse moslimleider Aboe Jahjal die van plan is een lijst samen te stellen van Arabieren die zich verkiesbaar stellen tijdens de komende gemeenteraadsverkiezingen in de stad. Jahjal opperde eerder deze week dat het Arabisch officieel als vierde landstaal erkend moet worden in België.
- dinsdag 20 augustus 2002
-
11:02Noorderlicht radio
Overweldigd door de schoonheid van de kunstschatten vallen sommige toeristen in Florence ten prooi aan het "Syndroom van Stendhal". De Italiaanse psycho-analytica Graziella Magherini legt uit wat dit syndroom inhoudt.
Meer informatie
Verder in Noorderlicht Radio interviews met Dr. J.W. Koten en Dr. J.F.W.M. Bartelsman over veranderende medische inzichten, diagnostiek en behandelingsmethodes door de jaren heen.Florence is bekend om haar schoonheid en kunst. Deze zomer zijn er drie tentoonstellingen over Michelangelo. Als u daar naartoe gaat, weest u dan beducht voor een zeldzame aandoening, die juist op deze plek kan optreden. U loopt het gevaar dat u door de overweldigende schoonheid wordt bevangen, flauw valt, en in het ziekenhuis terecht komt. De diagnose zal dan zijn dat u lijdt aan het 'Syndroom van Stendhal' en de kans is groot dat u behandeld zult worden door de Italiaanse psycho-analytica Graziella Magherini van het ziekenhuis Santa Maria Nuova in Florence. Zij probeert een verklaring te vinden voor het eigenaardige fenomeen.
Tot in de 18e eeuw was het gebruikelijk dat inwendige ziektes werden toegeschreven aan demonen. En pas 10 jaar geleden wilden artsen geloven dat een maagzweer niet door een zwaarmoedig karakter veroorzaakt wordt, maar door een bacterie. Deze voorbeelden laten zien dat er in de diagnostiek en de behandeling van ziektes veel is veranderd.
Dr. Jan Willem Koten is als experimenteel patholoog verbonden aan de Universiteit Utrecht en sociaal geneeskundige in Leiden.
Ger Jochems praat met hem over geneeskunst en pathologie door de eeuwen heen.Joep Bartelsman is arts voor maag, darm en leverziekten in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Hij begon zijn loopbaan in 1968. De technieken leken te stammen uit de prehistorie, en ook de inzichten over ziektes en de omgang met patiënten waren totaal anders: Een maagzweer werd veroorzaakt door een zwaarmoedig karakter en euthanasie was een beslissing van de arts, waar familieleden èn de patiënt zelf, niet altijd bij werden betrokken.
Verslaggever Jair Stein bezocht Dr. Bartelsman in het AMC in Amsterdam en nam de veranderingen van de afgelopen 35 jaar met hem door.
- dinsdag 20 augustus 2002
-
10:02Het buitenland
De econoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz heeft in zijn nieuwste boek De Perverse Globalisering zware kritiek op het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Het IMF wordt door Stiglitz tot op de schoenveters afgebrand. Vooral de werkwijze van het IMF in arme landen wordt door Stiglitz gekraakt. Aan de hand van het boek De Perverse Globalisering voeren we een debat over het economische beleid van het IMF. Ook in dit uur een reportage over geldverspilling in Herenveen.
Meer informatie10.05- Het debat: De Perverse Globalisering.
Als een ambulance arts staat het Internationaal Monetair Fonds ( IMF) paraat om toe te schieten nu de economieën van Argentinië en Brazilië instorten. Maar de kuur die het IMF economisch zieke landen steevast voorschrijft - liberalisering, begrotingsdiscipline en privatisering - is erger dan de kwaal. Dat schrijft econoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz in zijn nieuwste boek De Perverse Globalisering. Klopt die kritiek? Daarover vanochtend een discussie met Karel van Miert, president van de universiteit Nyenrode en voormalig lid van de Europese commissie; Paul Hoebink, ontwikkelingsdeskundige en werkzaam bij het Centrum voor Internationale Ontwikkelingsvraagstukken van de Katholieke Universiteit Nijmegen en Steven Brakman, universitair hoofddocent economie aan de Rijksuniversiteit Groningen.10.45- Reportage: Verspilling in Herenveen.
Het Amerikaanse computerbedrijf SCI uit Heerenveen gaat eind van dit jaar dicht. Ruim 400 mensen raken hun baan kwijt. Vier jaar geleden is het bedrijf met miljoenen overheidsgeld naar Heerenveen gelokt. De provincie Friesland gaf SCI 5,9 miljoen euro subsidie, de gemeente Heerenveen stelde 150.000 euro beschikbaar, het Ministerie van Economische Zaken beloofde 6 miljoen en de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij gaf SCI een royale lening. Het bedrijf gaat niet dicht omdat de resultaten tegenvallen. Het verplaatst eenvoudig zijn activiteiten naar een land met lagere lonen. Weg subsidies? SCI hoefde tot nu toe niet meer dan 1,5 miljoen euro terug te betalen. Alleen maar omdat de Europese Commissie de grondprijs van 5 gulden per vierkante meter te laag vond. - dinsdag 20 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Het interview: met Doekle Terpstra.
Meer informatie
CNV-voorzitter Doekle Terpstra over de bezuinigingen en de lastenverlichting waarover het kabinet het eens is geworden.
De laatste aflevering in de reeks ' Alles moet netjes': patat op de Ten Kate markt in Amsterdam West. Ten slotte in dit uur een kort gesprek met een Nederlandse boer in Zimbabwe9.09- Het interview met Doekle Terpstra.
Doekle Terpstra reageert op de plannen van het kabinet, de economische malaise en de uitspraken van VNO-voorzitter Schraven, die stelt dat de CAO-onderhandelingen in de nabije toekomst niet meer met de vakbonden gevoerd hoeven worden, maar direct met ondernemingsraden.9.40 -De Laatste aflevering in de reeks ' Alles moet netjes'. Verslaggever Marten Minkema bezoekt samen met Leefbaar Amsterdam-oprichter Bakker de Amsterdamse Ten Katemarkt waar een frietkraam moest verdwijnen omdat hij enkele tientallen centimeters te breed was. Nu de trekhaak er af is, wordt er weer friet gebakken.
9.52 - Gesprek met een Nederlandse boer over de situatie in Zimbabwe. De Nederlandse tabaksboer uit Zimbabwe is al verscheidene malen in de uitzending geweest. 74 jaar oud is hij en tot nu toe heeft hij stand gehouden op zijn boerderij. De boerderij waarop hij 45 jaar gewerkt heeft. Hij bleef maar hopen dat president Mugabe zich wat soepeler zou opstellen. Inmiddels is het voor een ieder duidelijk, Mugabe is onverbiddelijk. De boerderijen en landerijen moeten worden afgestaan zonder compensatie. Het net rond de boer sluit zich langzaam maar zeker
- vrijdag 16 augustus 2002
-
11:02Het onderzoek:argos
- vrijdag 16 augustus 2002
-
10:02De buitenlandreportage
Reportage: "De vrienden van Mugabe"(herhaling 15 juni 2001). Een rondgang langs de oude politieke vrienden van de Zimbabwaanse president Robert Mugabe. Een portret van een geïsoleerde dictator in een land op de rand van de afgrond. Waar ging het fout en perverteerde de idealen? Daarnaast in dit uur: de Boeken, met Aukje Holtrop.
Meer informatieDe politieke overlevingskracht van grote en kleine dictators mag dan zijn afgenomen, sommigen zijn echte die hards.
Neem nu president Robert Mugabe van Zimbabwe. In de jaren tachtig nog werd hij omarmd door Europees links als de man die voor Afrika een revolutionair maar haalbaar alternatief in petto had. Nu wordt hij verguisd als een kleine tiran die het land en zijn bevolking aan de rand van de afgrond bracht.De corruptie, het economische wanbeleid, de wilde landbezettingen , het was allemaal zo erg dat niemand echt geloofde dat hij in maart de presidentsverkiezingen nog kon winnen. Maar het pakte anders uit. Het geweld en de intimidatie tijdens de verkiezingscampagne stonden er blijkbaar garant voor dat de oude alligator er nog steeds zit. Bovendien laat hij zich weinig gelegen aan de Europese slimme sancties. Zijn bankrekeningen in Europa mogen dan wel bevroren zijn en zijn reismogelijkheden ingeperkt dat alles belette hem niet op te duiken bij conferenties van de VN in Rome en New York. Ruim een jaar geleden trok verslaggever Roel van Broekhoven naar Zimbabwe en sprak daar met oude vrienden van Mugabe die destijds met hem in de jungle vochten tegen het blanke bewind van Ian Smith toen Zimbabwe nog Rhodesie heette. Er waren slechts twee vragen voor de oude kompanen van Mugabe: wat was jullie droom toen en waar is die droom aan flarden gegaan?10.49- De Boeken met Aukje Holtrop.
De volgende boeken zijn besproken:- Underground of een held van onze tijd - Vladimir Makanin (vertl Arthur Langeveld) uitg Arbeiderspers, isbn 90 295 3080 4
- De vijfde winter van de magnetiseur - Per Olov Enquist, (vert. Cora Polet), uitg. Ambo, isbn 90 263 1749 2
- Kleine Bijou - Patrick Modiano, uitg. Meulenhoff, vert. Maarten Elzinga - isbn 90 290 7115 x
- vrijdag 16 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Gesprek met Jim Janssen van Raaij, de éminence grise van de LPF-fractie in de Tweede Kamer, over een hardere aanpak van hooligans. Vervolgens een reportage over de sfeer op de Schiphollijn. En tot slot het dagboek van een Nederlandse tabaksboer uit Zimbabwe.
Meer informatie9.09- In het onderhoud: Jim Janssen van Raaij, de éminence grise van de LPF-fractie in de Tweede Kamer. Janssen van Raaij bepleit een militair tuchtregime voor hooligans die zich tijdens een wedstrijd misdragen. Hij was eerder Europarlementariër namens het CDA en trad als advocaat op namens voetbalverenigingen. Janssen van Raaij spreekt ook over de perikelen binnen de LPF zoals de opvolging van fractievoorzitter Mat Herben.
9.40- Reportage: de veiligheid op de schiphollijn. De sfeer in de trein van en naar Schiphol is grimmig. Gerrit Kalsbeek treint een dagje op en neer op de Schiphollijn.
9.50- Dagboek van een Blanke Boer in Zimbabwe. "Wij het belangrijkste volk van Zimbabwe, wij de ware eigenaren van dit land, zullen niet buigen". President Robert Mugabe wrijft het de blanke boeren nog eens in. De boerderijen en landerijen moeten worden afgestaan zonder compensatie en de deadline van 9 augustus blijft gewoon staan. Een Nederlandse tabaksboer in Zimbabwe maakte een verslag van de dagen na die harde toespraak van Mugabe.
- dinsdag 13 augustus 2002
-
11:02Noorderlicht radio
Zelfs in landen waar hongersnood heerst, neemt vetzucht toe. Nieuw onderzoek heeft veel opgeleverd, maar nog geen remedie tegen de eetlust. Intussen neemt vetzucht epidemische proporties aan. Een gesprek met Dr.Hanno Pijl.
Meer informatie
Met grote regelmaat verschijnen berichten in de media over Marokkaanse jongeren die zich ernstig misdragen. Volgens sommige wetenschappers heeft dat te maken met een gebrekkig schuldgevoel bij deze groep.
Wat gaat er mis bij deze jongeren? Hebben zij echt geen schuldgevoel? Voelen zij geen schaamte voor hun gedrag? Noorderlicht Radio ging op zoek naar schuld en schaamte in multicultureel Nederland.
Antropoloog Frank van Gemert heeft kritiek op de Marokkaanse buurtvaders. Maar hoe moeten de jongeren dan wèl aangepakt worden?De Vetzucht-epidemie
Meer dan een miljard mensen op deze aarde lijdt aan overgewicht. Zelfs in landen waar hongersnood heerst, neemt vetzucht toe. Een goed medicijn is nog niet gevonden, maar er zit schot in het onderzoek. Vorige week maakte het blad Nature melding van een darmhormoon dat de eetlust sterk doet afnemen. De onderzoekers denken dat een remedie tegen vetzucht nu binnen handbereik ligt. Is hun optimisme terecht?
Dr. Hanno Pijl is internist en vetzucht-onderzoeker aan het Leids Universitair Medisch Centrum. Hij denkt dat de overgewicht-epidemie catastrofale gevolgen zal hebben voor de volksgezondheid. Mensen met overgewicht hebben namelijk sterk verhoogde kans op ernstige aandoeningen zoals hartfalen en diabetes. Zelfs in Nederland zijn er vele jongeren (!) waarbij ouderdoms-diabetes wordt vastgesteld. Twintig jaar geleden was zoiets ondenkbaar.
Hanno Pijl gelooft niet dat een medicijn tegen vetzucht snel gevonden zal worden, omdat het menselijk lichaam zich sterk verzet tegen gewichtsafname. Hij verwacht dat de eerste 10 jaar nog geen probaat middel op de markt zal komen.
(Meer info: Nature 418, 650-654 en 595-597, 08 Aug 2002)-----
Schuld en Schaamte bij Marokkaanse probleemjongeren
De reden dat Marokkaanse probleemjongeren zichzelf niet corrigeren, houdt volgens sommige wetenschappers verband met een gebrek aan schuldbesef. De Marokkaanse cultuur zou een voorbeeld zijn van een schaamtecultuur, waarin schuldgevoel overbodig is. Als de gemeenschap je gedrag corrigeert, zou je geen innerlijke stem nodig hebben die moreel handelen stuurt. De schaamte die gepaard gaat met het bekend worden van een overtreding, zou gedrag in goede banen leiden.
Het probleem met Marokkaanse jongeren in Nederland zou zijn dat schaamte als correctiemechanisme hier niet goed functioneert. De sociale controle die eigen is aan het leven in een hechte gemeenschap, is wel aanwezig in Marokko, maar weggevallen in Nederland. Hierdoor zou niet alleen schuldgevoel, maar ook schaamte uitblijven.
Psychologen als Trees Pels en Hedy Stegge menen dat het ontwikkelen van schuldgevoel ook afhankelijk is van de manier waarop kinderen worden grootgebracht. Als je kinderen straft, zonder ze bij te brengen waaróm bepaald gedrag afkeurenswaardig is, ontstaat bij hen minder empathie en schuldbesef. De strenge opvoeding die gebruikelijk is in traditionele Marokkaanse gezinnen, zou daarom geen goede basis vormen voor het eigen maken van normen en waarden.
Ook antropoloog Frank van Gemert koppelt het probleemgedrag van Marokkaanse jongeren aan de opvoeding. Door het streng straffen zouden de jongeren meer bezig zijn met het ontlopen van straf dan met hun eigen gedrag. Meer dan autochtone Nederlanders, kijken Marokkaanse jongeren waar ze nog mee weg kunnen komen. Volgens van Gemert vinden zij een overtreding alleen erg als ze betrapt worden en daarmee schande brengen over de familie.
Geert Hofstede, emeritus hoogleraar interculturele communicatie meent dat schuldgevoel geheel overbodig is in een echte schaamtecultuur. In zeer individualistische culturen, zoals in Nederland, zou schuldgevoel een veel grotere rol spelen dan in de Marokkaanse collectivistische cultuur, waar schaamte belangrijker is. Volgens Hofstede leven Marokkaanse jongeren in Nederland gevangen tussen schaamte en schuld, "between the devil and the deap blue sea".
Wasif Shadid, eveneens hoogleraar interculturele communicatie, is het oneens met alle eerdergenoemde sprekers. Volgens hem bestaat er geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van schuld- of schaamteculturen. De begrippen zouden overblijfselen zijn uit het koloniale tijdperk, toen antropologen nog dachten dat de niet-Westerse mens geen geweten had. Shadid vindt het onzin dat Marokkanen minder schuldbesef zouden hebben en ziet evenmin bewijs dat zij minder vaak schuld zouden bekennen. Ook de Marokkaanse opvoeding zou niet veel verschillen van de opvoeding in autochtone Nederlandse gezinnen: er zouden evenveel soorten Marokkaanse als Nederlandse opvoedingsstijlen bestaan.
(Deze reportage is een herhaling van 23-4-2002; surf naar deze uitzending voor weblinks over het onderwerp)-----
Buurtvaders helpen niet, wat wel?
Kort geleden verscheen van Frank van Gemert een artikel in het blad Socialisme en Democratie, waarin hij felle kritiek levert op de 'Buurtvader'-projecten, die ingesteld zijn om de sociale controle terug te brengen in de wijk. "Boefjes laten zich door die aanpak niet corrigeren", zegt van Gemert. Zijn kritiek is opvallend, aangezien hij gebrek aan sociale controle als belangrijke oorzaak ziet voor crimineel gedrag bij Marokkaanse jongeren.
Als de buurtvaders niet helpen, wat dan wel? Een gesprek met Frank van Gemert, verbonden aan Regioplan beleidsonderzoek in Amsterdam.
- dinsdag 13 augustus 2002
-
10:02Het buitenland
Dit weekend kreeg Jules Wijdenbosch tijdens het Kwakoe Festival de Kwakoe Award, omdat hij de "publieke zaak in Suriname heeft gediend". Is deze prijs een opmaat voor de come back van de ex president van Suriname?
Meer informatie
Gerard van Westerloo sprak met hem. Daarnaast een gesprek met Erik Jan Zürcher, hoogleraar Turkse taal en cultuur in Leiden, naar aanleiding van het aftreden van Turkse minister van Economische Zaken Kemal Dervis. Deze gaat een zo breed mogelijke linkseculiere coalitie vormen waarmee hij hoopt bij de komende verkiezingen van de islamisten te winnen.10.05- Gerard van Westerloo in gesprek met Jules Wijdenbosch.
Tot ieders verrassing en veler ongenoegen werd Jules Wijdenbosch beloond met de Kwakoe Award die hij in Amsterdam triomfantelijk in ontvangst nam. Vorig jaar kreeg President Venetiaan deze prijs en daarvoor Lachmon, een van de oprichters van de VHP en de vakbondsman Fred Derby, beiden inmiddels overleden. De Kwakoe Award is bedoeld voor hen die "de publieke zaak van Suriname" hebben gediend en dat zouden al deze heren gedaan hebben. Wijdenbosch, president van Suriname tussen 1995 en 2000, krijgt de prijs vooral voor de twee nieuwe bruggen die hij liet bouwen. Wijdenbosch zelf lijkt de Award te zien als het begin van zijn come back. Want hij is nog lang niet uitgedacht over de toekomst van Suriname.10.48- Gesprek over Turkije met Erik Jan Zürcher.
Turkije beleeft moeilijke tijden. Een zware economische crises, een ernstig zieke premier Ecevit die maar niet van opgeven weet en vele parlementariërs en ministers die uit de regering stappen. Afgelopen zaterdag hield de invloedrijke Turkse minister van economische zaken, Kemal Dervis het ook voor gezien. Dervis gaat nu samen met de eerder afgetreden minister van Buitenlandse Zaken Ismail Cem een linkseculiere coalitie vormen. Want, op 3 november worden er vervroegde verkiezingen gehouden, alles moet in het werk gesteld worden om te voorkomen dat de Islamisten onder leiding van de populaire oud burgemeester van Istanboel, Erdogan de verkiezingen gaan winnen. - dinsdag 13 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Vraaggesprek met minister Hilbrand Nawijn van Vreemdelingenbeleid en Integratie over zijn beleidsvoornemens voor de komende regeerperiode. Reportage in de reeks ' Alles moet netjes', over doorgeschoten regelgeving. Vandaag over oormerken en koeien.
Meer informatie9.05- Vraaggesprek met minister Hilbrand Nawijn.
Nawijn was eerder directeur van de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) en tot zijn aanstelling als LPF-minister wethouder namens het CDA in Zoetermeer. Nawijn staat voor de harde lijn, hij wil illegaliteit volledig strafbaar stellen en denkt er over na om illegalen vast te zetten in kampen. Verder spreekt hij onder meer over de vraag in hoeverre gemeenten nog autonoom kunnen opereren op het gebied van de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers onder zijn bewind. Ook reageert hij op een kort gesprek met Nathalie Boerebach, directeur van de belangenvereniging van alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama's). Gisteren maakte de KLPD bekend dat er honderden ama's vermist zijn in Nederland.9.50- Reportage: deel 6 van 'Alles moet netjes'.
Al meer dan tien jaar zijn oormerken verplicht voor rundvee. Het systeem zou sluitend en waterdicht moeten zijn, maar er zijn koeien die de dans ontspringen, zoals op de Veluwe waar een aantal hekrunderen zonder oormerk grazen. Ze mogen hun terrein beslist niet af. Een reportage van Gerrit Kalsbeek en Marten Minkema. - vrijdag 09 augustus 2002
-
11:02Het onderzoek:argos
Deze week geen herhaling van Argos vanwege de rechtszaak tegen Volkert van de G. Wel een gesprek met hoogleraar bestuursprocesrecht Prof.mr. A.Q.C. Tak, die volgend week een lijvige studie publiceert over het gebrek aan rechtsbescherming van de burger. Tak reageert ook op de zitting in de zaak Volkert van der G..
Meer informatie11.05- Gesprek: Over de rechtsbescherming van de burger.
Gesprek met hoogleraar bestuursprocesrecht Prof.mr. A.Q.C. Tak, die volgend week een lijvige studie publiceert over het gebrek aan rechtsbescherming van de burger. Vooral de Raad van State krijgt er van langs. Het systeem van rechtsbescherming van de burger tegen de overheid heeft, volgens Tak, alarmerende vormen aangenomen. Er is sprake van een formulierencontrole waarbij het belang van de burger die bezwaar of beroep heeft aangetekend, volledig naar de achtergrond is verdwenen. - vrijdag 09 augustus 2002
-
10:02De buitenlandreportage
10.05- Verslag zitting Volkert van der G..
Meer informatie
Verslag van de pro forma-zitting in de zaak Volkert van der G., verzorgd door het Radio 1 Journaal. - vrijdag 09 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Volgens VVD-fractievoorzitter Gerit Zalm moet het primaat van het intellectuele debat niet langer bij de PvdA liggen, maar vooral door de VVD bevorderd worden. Een discussie over de positie van rechts in het intellectuele debat. Ook in dit uur van de Ochtenden een reportage over horizonvervuiling in Drenthe.
Meer informatie9.10-Het debat. Hoe komt het dat de PvdA-ideologen zo sterk de boventoon voeren in het intellectuele debat? Gaat dat nu veranderen en wat is precies het verschil tussen liberalisme en conservatisme? Daarover praten historicus en conservatief Arend Jan Boekestijn, VVD-ideoloog en hoogleraar Uri Rosenthal en PvdA-criticaster Bart Tromp.
9.45 De reportage: Zandhopen in Drenthe.
Als Hans Elerie op zondagmiddag wil genieten van het uitzicht op de Drentse Kimmelsberg in zijn woonplaats Anloo ergert hij zich wild. Het zicht wordt belemmerd door bomen. Het is de hoogste tijd voor actie, vindt Elerie. Verslaggever Steffie van den Oord beklimt de gewraakte zandbult. - dinsdag 06 augustus 2002
-
11:02Noorderlicht radio
Morgen begint de "36th International Congress of the International Society for Applied Ethology" in Egmond aan Zee. Een gesprek over diergedrag en dierenwelzijn.
Meer informatie
Gemma Jansen bestudeerde Romeinse toiletten en sanitaire gewoontes. Zij vertelt over de inventieve oplossingen voor afwatering en hygiene.
Aan de Universiteit Gent wordt onderzoek gedaan naar levensgevaarlijke honden. Kunnen antidepressiva helpen om de honden te genezen? Een reportage.
Ook via bloedtransfusies zou BSE overgedragen kunnen worden zo blijkt uit nieuw onderzoek. Hoe groot is het gevaar voor de mens?In de toegepaste ethologie worden landbouwhuisdieren en dierentuindieren bestudeerd om de kennis over hun gedrag te vergroten. Dit zou bijdragen aan een beter begrip van gedrag en welzijn ter ondersteuning van een duurzame landbouw. Ger Jochems praat met professor Spruijt over dierenwelzijn en diergedrag.
Gemma Jansen promoveerde op Romeinse toiletten en sanitair aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Anders dan bij ons blijken de Romeinen er vele verschillende systemen op na te hebben gehouden om de aan- en afvoer van water te regelen.
Elk jaar worden er in Nederland 50.000 mensen medisch behandeld nadat ze gebeten zijn door een hond. 75% van de slachtoffers is jonger dan 14 jaar.
Voordat een hond bijt, geeft hij meestal duidelijke signalen zoals tanden laten zien, lip optrekken en grommen. Maar sommige honden bijten zonder enige waarschuwing. Aan de Universiteit Gent wordt onderzoek gedaan om uit te zoeken wat er mis is bij deze "impulsief-agressieve" honden.
Foto's van de hondenhersenen kunnen helpen om de diagnose te stellen. De impulsief-agressieve honden blijken meer actieve voorhersenen te hebben dan andere honden. Na behandeling met antidepressiva en gedragstherapie lijken de voorhersenen te kalmeren. Maar zijn de honden dan ook echt genezen?
Verslaggever Corlijn de Groot sprak met onderzoekster Kathelijne Peeremans en ging op pad met twee studenten Diergeneeskunde om Chivas uit te laten; een hond met onvoorspelbaar gedrag.Het risico om de menselijke vorm van de Gekke-Koeien Ziekte over te dragen via bloedtransfusies is groter dan verwacht. Dat zeggen onderzoekers van het Britse Instituut voor Diergezondheid, op grond van een studie aan schapen.
Van de vierentwintig schapen die bloed kregen van een met BSE besmet schaap, werden er twee ziek. Twee andere schapen vertonen eveneens ziekte-symptomen. Lopen mensen nu ook een verhoogde kans om besmet te worden door een bloedtransfusie? Ger Jochems praat erover met hoogleraar Peter Peters. Hij is verbonden aan het Nederlands Kanker Instituut in Amsterdam en expert op het gebied van prion-ziekten. - dinsdag 06 augustus 2002
-
10:02Het buitenland
Een herhaling (vrijdag 1 februari 2002) van het hoorspel van Jacqueline Maris, 'Say again'.
Meer informatie10.06 - Say again
Dertig jaar geleden kwamen bij een burgerrechtendemonstratie in het Noord-ierse Derry veertien mensen om het leven. Na aanhoudende druk uit de politiek en van betrokkenen is een waarheidstribunaal van start gegaan, waaruit blijkt dat er sterke aanwijzingen zijn dat het Britse leger gericht heeft geschoten.
Jacqueline Maris maakte een radiovertelling over de gebeurtenissen eind januari 1972, op basis van het vertaalde toneelstuk Carthaginians van de Ierse auteur Frank McGuinness, gecombineerd met authentieke geluidsfragmenten en ooggetuigeninterviews. Aan de radiovertelling werd o.a. meegewerkt door acteurs van het toneelgezelschap Hollandia. - dinsdag 06 augustus 2002
-
09:02Vpro "de ochtenden"
Gesprek met ondernemer Roel Pieper, die tot op het laatste moment gedoodverfd kandidaat was voor de functie van minister van Economische Zaken namens de LPF, maar er van af moest zien omdat hij zijn zakelijke belangen niet opzij kon zetten. Daarnaast in dit uur: deel 5 in de reeks 'Alles moet netjes', over doorgeslagen regelzucht en onmogelijke wetten en voorschriften.
Meer informatie9.05- Interview: met Roel Pieper
Roel Pieper werd na een succesvolle carriere in de IT-business in de Verenigde Staten door Philips naar Nederland gehaald. Na zijn tijd als Philips-topman ontpopte hij zich tot een heuse internet-goeroe. Hij is nu deeltijd-hoogleraar in Twente, heeft een investeringsmaatschappij en doet projecten voor de overheid. Zo was hij een van de architecten van de kilometerheffing. Pieper vermoedt dat de kilometerheffing snel weer op de politieke agenda zal terugkeren.9.47- Reportage: deel 5 van'Alles moet netjes'.
Reportage in de reeks 'Alles moet netjes', over doorgeslagen regelzucht en onmogelijke wetten en voorschriften. Vandaag over Amsterdam, waar de horeca te maken heeft met tegenstrijdige regelgeving. Sinds de ramp in Volendam is er zeer strikte controle op de horeca, maar politie, brandweer en milieudienst werken maar al te vaak langs elkaar heen. Een reportage van Gerrit Kalsbeek en Martin Minkema. - vrijdag 02 augustus 2002
-
11:02Het onderzoek:argos
- vrijdag 02 augustus 2002
-
10:02De buitenlandreportage
- vrijdag 02 augustus 2002
-
09:02Het Marathon-interview: Charlotte Mutsaers (aug 2002)
Hanneke Groenteman in gesprek met Charlotte Mutsaers, beeldendkunstenaar en schrijver.
Meer informatieCharlotte Mutsaers (Utrecht, 1942) studeerde eerst Nederlands, vervolgens ging ze - pas op haar 29e - naar de Rietveldacademie in Amsterdam. In 1987 ontwierp ze een serie kinderpostzegels. In 2000 stelde ze een aantal werken tentoon in de Vleeshal voor de tentoonstelling 'Schilderen en schrijven'.
Mutsaers' literair debuut was in 1983 met Het circus van de geest, een verzameling 'emblemata': moderne allegorische tekeningen met kleine teksten er onder. In 1985 verschenen de essaybundel Hazepeper en het beeldverhaal Meneer Donselaer zoekt een vrouw, drie jaar later gevolgd door De Markiezin.
Voor Zeepijn (1999) kreeg ze de Busken Huetprijs.
Haar schilder- en schrijfwerk leverde Mutsaers in 2000 de Jabobus van Looyprijs op, die bestemd is voor dubbeltalenten - net als haar voorgangers Armando, Lucebert en Breyten Breytenback.
Haar werk bestaat nu voornamelijk uit schrijven, zelfs bezigheden als schilderdocent op de Rietveldacademie heeft Mutsaers aan de kant geschoven voor het schrijven. Ze schrijft voornamelijk in het Vlaamse Oostende, waar ze een groot deel van het jaar met haar man en menagerie woont.
Mede dankzij Mutsaers enorme verbeeldingskracht en humoristische stijl wordt ze op handen gedragen door een kleine, maar belangrijke groep critici en lezers.Marathon-interviews zijn op cd of cassette te bestellen door EURO23,- (3 cd's) of EURO17,- (3 cassettes) over te maken op gironummer 92 860 t.n.v. VPRO Publieksservice te Hilversum o.v.v. "Marathon-interview" plus naam geïnterviewde plus datum. De prijs is inclusief portokosten.