DE BIOLOGISCHE EVOLUTIE VAN KUNST

Waarom kunnen we het niet laten om gedichten te schrijven, liedjes te zingen en aquarellen te maken? En waarom genieten we zo van de kunstwerken van anderen? Voor evolutiebiologen zijn dit lastige vragen. Volgens de regels van de evolutie zouden kunstenaars immers allang uitgestorven moeten zijn, tenzij hun creatieve uitspattingen voordeel hadden voor overleving of voortplanting. Maar hoe kan kunst bijdragen aan een langer leven en meer kinderen? Frans Ellenbroek, directeur van het Natuurmuseum Brabant, bioloog, amateurschilder èn zanger tussen de schuifdeuren, denkt de antwoorden gevonden te hebben. Binnenkort verschijnt zijn boek over de "Biologische evolutie van de Kunsten". Hij praat erover met Jair Stein.

***
Frans Ellenbroek - "De biologische evolutie van de kunsten". Boekpresentatie: zondag 19 maart 2006, 15:30 - 16:30 in Natuurmuseum Brabant (Tilburg).

-----

ROKENDE CELLEN

In het Leids Universitair Centrum mag niet worden gerookt, behalve door de mechanische opstelling van professor Pieter Hiemstra. Hij stelt geweekte longcellen bloot aan sigarettenrook om te achterhalen hoe chronisch-obstructieve longziekten (copd) en kanker kunnen ontstaan. Noorderlicht bezocht zijn laboratorium.

-----

NIEUWSBERICHTEN

De pest voor de IJstijd

Een pandemie is op zichzelf al een ramp, maar nu blijkt dat zo'n snel om zich heen grijpende ziekte zelfs kan leiden tot extreme klimaatsveranderingen. De Nederlandse bioloog Thomas van Hoof denkt dat de "Zwarte Dood", die in de veertiende eeuw meer dan een derde van de Europese bevolking uitroeide, heeft geleid tot een periode van extreme kou die eeuwenlang aanhield. De "Kleine IJstijd", wordt deze periode ook wel genoemd. Tot nu toe werd steeds aangenomen dat veranderingen in de oceaanstromingen en zonne-activiteit de afkoeling veroorzaakten, maar volgens van Hoof is de uitgeroeide plattelandsbevolking posthuum verantwoordelijk voor de langdurige kou. Thomas van Hoof is nu aan de telefoon, en Jair Stein praat met hem over de ingewikkelde samenloop van omstandigheden die tot de kleine ijstijd leidde.
***

Overige berichten over langer leven door seks bij de naakte molrat; beter leren met een lege maag, vindt u bij Noorderlicht Nieuws en Noorderlog (bovenste twee links).

-----

HET MANNELIJK GESLACHT (OF WAT ER VAN OVER IS)

Een klein, verschrompeld, bijna zielig stukje DNA moet ervoor zorgen dat een foetus een man wordt en geen vrouw. Het mannelijke Y-chromosoom ziet er niet alleen zwak uit, het zou bovendien nauwelijks functionele genen bevatten en bomvol fouten zitten die het zelf niet kan repareren. Volgens sommige wetenschappers is het zelfs zó gedegenereerd dat de man bezig is uit te sterven. Klinisch embryoloog Sjoerd Repping van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam ziet wèl een toekomst voor de man. Het geplaagde chromosoom is er minder slecht aan toe dan we denken, schrijft hij in het wetenschapstijdschrift Nature. Jair Stein sprak met hem.

-----

BUITEN DE WETENSCHAP: MAROKKAANSE PARTIJ IN NEDERLAND

De Orthodox-islamitische PJD is de grootste islamitische partij in Marokko. Deze partij wil een afdeling in Nederland openen. Volgend jaar zijn er verkiezingen in Marokko en de PJD gaat in ons land op zoek naar kandidaten die zich verkiesbaar willen stellen. Een gesprek hierover met Mohammed Rabbae, oud-kamerlid, oud-wethouder en zelf van Marokkaanse komaf.

** Sinds 1998 was Garrie van Pinxteren correspondent in China van het NRC Handelsblad en het Radio 1 Journaal. Daarvoor werkte zij als handelvertegenwoordiger voor de Nederlandse overheid in Beijing. Dit weekend keerde zij terug naar Nederland. Zij heeft tijdens haar verblijf in China de economische opkomst van deze reus vanuit het centrum kunnen meemaken. Wat is het geheim van deze snelle groei en waarom staat de concurrentie machteloos. Een gesprek over de groei, de grondstoffen en de vrienden van China.
** Sinds de overwinning van Hamas bij de verkiezingen in de bezette gebieden heeft de Europese Unie er een dilemma bij. De Palestijnse Autoriteit, zeg maar het Palestijnse bestuur, wordt financieel voor een belangrijk deel overeind gehouden door donorgeld van de Europese Unie. Maar moet de EU daar wel mee doorgaan nu Hamas zich opmaakt te gaan regeren? Aan de telefoon hebben we Max van den Berg, europarlementariër voor de Pvda, en Rik Delhaas praat met hem.
** Een gesprek over de presidentsverkiezingen afgelopen donderdag in Oeganda. Max van den Berg was daar hoofd van de waarnemersmissie van de Europese Unie en freelance journalist Peter Vermaas was daar ook aanwezig en hij is hier bij ons in de studio. Het waren de eerste democratische verkiezingen sinds de huidige president Yoweri Museveni aan de macht kwam, twintig jaar geleden. Museveni gold lange tijd als een nieuwe Afrikaanse leider, die democratisering op het continent door kon voeren en was zeer populair bij donorlanden als Nederland. Een discussie over de presidentsverkiezingen in Oeganda.

** Staatssecretaris Ross van Volksgezondheid vindt dat het middelbaar onderwijs scholieren extra kennis moet bijbrengen over de Tweede Wereldoorlog. Die kennis 'versterkt de samenleving en zo de democratie'. Volgens de Vereniging van Geschiedenisleraren Nederland is WO II nu 'het enige concrete kerndoel' in het geschiedenisprogramma in de onderbouw van alle middelbare scholen. Is de (hernieuwde) focus op de Tweede Wereldoorlog in het onderwijs terecht? Zijn er andere ijkpunten in de vaderlandse geschiedenis die even veel of misschien zelfs beter kunnen bijdragen aan onze 'collectieve herinnering'? En vraagt een veranderende bevolkingssamenstelling om andere ijkpunten in de geschiedenis? Een gesprek met drie historici.
** Acht jongens tussen de 12 en 15 jaar stonden de afgelopen dagen in Rotterdam terecht, verdacht van groepsverkrachting. Op 11 oktober van het vorig jaar hebben zij een meisje van 13 jaar meerdere keren verkracht. Vier jongens dwongen het meisje 's middags in de Rotterdamse wijk Pendrecht in een bosje tot sex. Dezelfde jongens, dit keer samen met vier anderen, namen haar 's avonds opnieuw mee.
De behandeling van de besloten rechtszaak duurde twee dagen. Gisteren was de laatste dag. Er was geen pers aanwezig, behalve onze verslaggeefster Irene Houthuijs. Zij mocht geen radio opnames maken.
Irene Houthuijs zit nu hier in de studio. Han Bartels luistert ook mee, kinderrechter in Amsterdam.

Het Onderzoek: Kauwgom, hoestdrank, vitaminetabletten voor kinderen, zuivel. We eten of drinken het allemaal. Het zijn allemaal ook artikelen waarin kunstmatige zoetstof is verwerkt, zoals cyclamaat, sacharine of aspartaam. Kunstmatige suikers zijn in opkomst in de levensmiddelenindustrie.

Afgelopen zomer publiceerde het Ramazzini Instituut van de Universiteit van Bologna in Italië een onderzoek waaruit bleek dat de zoetstof aspartaam kankerverwekkend zou zijn. Het onderzoek veroorzaakte ophef, die er uiteindelijk toe heeft geleid dat de komende maanden de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid EFSA het onderzoek laat verifiëren. Als het Italiaanse onderzoek klopt, betekent dat een probleem voor de voedingsindustrie die zo'n 6.000 producten van aspartaam zal moeten ontdoen.

Aan het begin van deze periode van onderzoek en rapportage over onze voedselveiligheid bieden wij u een overzicht van de stand van zaken. Dat doen wij met een tweetal studiogasten. Allereerst Leon Meijer, hij is medewerker van de eurofractie Europa Transparant van parlementariër Paul van Buitenen. En ook aanwezig in de studio is onze Amerika-correspondent Marjan Moolenaar die net terug is op vaderlandse bodem na haar periode in de VS. Verder verleent ook Kees de Hoog, voedselexpert bij de Universiteit van Wageningen, medewerking.

Gesprek: De gemeenteraadsverkiezingen in Almere tellen volgende maand meer allochtone kandidaten dan ooit tevoren. Twee lokale politici noemden het record woensdag het resultaat van een nieuwe informatiecursus voor allochtonen. Volgens het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP) verloopt de proef eveneens hoopgevend in drie andere gemeenten. De eerste lessen vonden plaats in Almere. De proef werd later uitgebreid naar Amersfoort, Zaanstad en Zwolle. Een gesprek met Nel van Dijk, directeur van Instituut Publiek en Politiek.

Angela Merkel is deze week 100 dagen Bondskanselier van Duitsland. Ze sleepte vorig jaar meer stemmen in de wacht dan haar concurrent Gerhard Schröder, maar het waren er aanzienlijk minder dan vriend en vijand hadden verwacht. Ze bleef partijleider en mocht ook Bondskanselier worden, maar de hoop op een flitsende start was vervlogen. Waar staat Merkel nu na bijna honderd dagen? Een gesprek met de Duitse journalist Helmut Hetzel, die in Nederland woont, en de Nederlandse journalist die in Duitsland woont: Hans Verbeek.

Reportage: Overmorgen gaat Zuid-Afrika naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. De verkiezingsstrijd stond helemaal in het teken van betere dienstverlening en... meer huizen. Vooral onder de nog steeds miljoenen zeer slecht behuisde zwarten begint het geduld op te raken. Zij zijn de afgelopen maanden dan ook massaal de straat opgegaan om hun woede en onvrede te uiten over het uitblijven van gemaakte beloften. Tussen de krap zeventig blanke inwoners van het kleine dorpje Nieuw-Bethesda en pakweg twaalfhonderd kleurlingen en zwarten heeft het vreedzaam samenleven plaatsgemaakt voor confrontatie. De inwoners van de township Pienaarsig zijn het wachten op de beloofde huizen beu. Ze hebben het recht in eigen hand genomen en een braakliggend stuk terrein, de Koeikamp, bezet. Tot ontzetting en woede van de blanke buren. Een reportage van correspondent Peter van den Akker.

Tafelgesprek: Tienermeisjes hebben seks voor een breezertje, een hamburger of een telefoonkaart. Orale seks in het toilet kost een tientje, het hele 'pakket' kost EURO500,-. De GGD deed in opdracht van gemeente Amsterdam onderzoek naar het seksuele gedrag van jongeren in Amsterdam Zuid oost. Seks tegen een vergoeding wordt voor steeds meer jongeren steeds gewoner.
Waar komt deze seksuele moraal vandaan? En wat betekent dit voor deze meisjes? In De Ochtenden een 'gesprekstafel' met drie gasten: John Schuster, die als onderzoeker aan de UvA betrokken was bij het onderzoek, Peggy Forster, jongerenwerker bij Tha Spot in Amsterdam Zuid-Oost en Chris Rutenfrans, criminoloog en journalist bij dagblad Trouw

Reportage: Turkse en Marokkaanse tuinbouwbedrijven gaan in rap tempo op de fles. In Den Haag bijvoorbeeld is in vijf jaar tijd 80 procent van de Turkse uitzendbureaus verdwenen. Belangrijkste oorzaak is de concurrentie die ze ondervinden van de vele Poolse seizoensarbeiders, die sinds enkele jaren het Westland bevolken. Meneer Assoudi, bijvoorbeeld, uit Den Haag, heeft een loonbedrijf in de bloemensector. Én een grote stapel onbetaalde rekeningen.

** Er is veel kritiek op de Nederlandse ambassade in Addis Abeba. Argos onderzoekt de rol van die ambassade. Enerzijds zou de ambassade - en daarachter het ministerie van Buitenlandse Zaken - te weinig hulp bieden aan de slachtoffers van kindersmokkel. Maar in zijn jacht op al dan niet vermeende kindersmokkel blijkt diezelfde ambassade anderzijds door onnauwkeurigheid en hardvochtigheid juist slachtoffers te maken.

** Dan wordt Bulgarije, na Frankrijk, Tsjechie en Polen de grootste exporteur van elektriciteit in de EU. Allemaal dankzij de kernenergie.
Bulgarije heeft vergevorderde plannen voor de bouw van een nieuwe kerncentrale. Hoewel de plek dicht bij een aardbevingsgebied ligt gaat de bouw onverminderd door. Zeker nu het land voor toetreding nog eens twee extra kernreactoren moet sluiten. Een bezoek aan de nieuwe kerncentralelocatie Belene. Aansluitend een gesprek met Bas van der Plas over zijn net gepubliceerde boek 'Katastrofa', over de milieuproblemen in Rusland.

** Mannenharem is een roman van Vinco David waarin het taboe op homosexualiteit binnen de islam wordt doorbroken door het te baseren op historische gegevens over eeuwenoude islamitische tradities waarin de herenliefde geen enkel probleem vormde. Terstall, als regisseur bekend van onder meer Simon en Hufters & Hofdames, overweegt zich verkiesbaar te stellen voor de PvdA-fractie in de Tweede Kamer, en maakte een verkiezingsspot voor die partij.

** Ook een gesprek met oud-staatssecretaris Steven van Eijck, die door het kabinet is aangesteld om het jeugdbeleid te stroomlijnen. Deze week buitelden de voorstellen om probleemjongeren 'aan te pakken' over elkaar heen: van kampementen waar discipline moet worden toegebracht tot avondklokken en meldingsplicht. Wordt hiermee de goede weg ingeslagen?

Research: Vorig jaar lanceerde de VVD het idee om asielzoekers die rechtmatig in Nederland verblijven, maar geen recht hebben op opvang, weer toe te laten tot asielzoekerscentra. Op termijn moet dat betekenen dat de gemeentelijk noodvoorzieningen voor asielzoekers overbodig worden. Maar dat lijkt onwaarschijnlijk: want de noodopvangen zitten nog steeds vol met groepen asielzoekers die ook rechtmatig in Nederland zijn, en niet in een asielzoekerscentrum mogen.

Gesprek: Zo'n tien procent van de TBS'ers is volgens de TBS-klinieken niet meer te behandelen. Die mensen kunnen maar het beste overgeplaatst worden naar psychiatrische instellingen. Dat geeft ruimte en daardoor kunnen de wachtlijsten opgelost worden. Maar kunnen de psychiatrische instellingen, de Geestelijke Gezondheidsinstellingen, deze onhandelbare TBS'ers wel aan? Jaap van Vliet, beleidsmedewerker forensische psychiatrie bij het Leger des Heils promoveert volgende week op de in- en uitstroom van TBS'ers.

Dat de Engelsen iets met hun vervoermiddel hebben, wisten we allemaal wel een beetje. En uit een onderzoek blijkt nu: Bijna de helft van de Britse automobilisten voert geregeld gesprekjes met de auto. Ze geven een schouderklopje tijdens de rit en na afloop volgt er vaak een complimentje. Ongeveer 40% vindt dat zijn auto een karakter heef en zelfs in staat is zich beroerd te voelen. Een op de vijf Britten maakt zich zorgen over de gevoelens van zijn voertuig. Vooral vrouwen geven hun auto een koosnaampje. Het onderzoek werd gedaan in verband met een jaarlijkse Britse internationale motorshow. Correspondente Lia van Bekhoven legt uit waarom dit onder Britten veel extremer is dan onder andere Europeanen.

Nederland moet binnenkort beslissen of de grens voor werknemers uit de nieuwe lidstaten van de Europese Unie wordt opengesteld. Slechts drie landen besloten eerder al tot die stap: Groot-Brittannie, Ierland en Zweden. Volgens de Europese Commissie heeft de instroom van honderdduizenden migranten een positieve uitwerking gehad op de economie van deze landen. In Polen - waar veruit de meeste migranten vandaan komen - begint men zich echter zorgen te maken. De migratie ontwricht de sociale structuur. Steeds meer bedrijven hebben problemen om aan personeel te komen. Correspondent Ekke Overbeek ging kijken in Opole, de provincie waar de meeste Polen vandaan komen die in Nederland werken.

Volgende maand, 19 maart, worden er presidentsverkiezingen gehouden in Wit-Rusland. Is dat geen verspilde tijd en energie? Wit-Rusland is de laatste dictatuur in Europa en president Lukashenko heeft goed gekeken naar de Oranjerevolutie van vorig jaar, in zijn buurland Oekraine. Niet uit belangstelling, maar om te voorkomen dat zoiets ook in Wit-Rusland zal gebeuren. Hij controleert de media en de oppositie wordt door alle veiligheidsdiensten in de gaten gehouden.
Om toch nog iets van een campagne van de grond te krijgen, brengen oppositieleiders bezoeken aan landen in de buurt. Vandaag is de tweede dag van zo'n bezoek begonnen in Praag op een conferentie waar de Tsjechische regering en de Raad van Europa gastheer zijn. Gesprek met René van der Linden, voorzitter van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa - de samenwerkingsorganisatie van alle Europese landen.

En een nieuwe aflevering van onze serie "Neef aan de overkant". De Palestijnse verkiezingen leverden een klinkende overwinning op voor de Palestijnse militante Hamas-beweging. Amerika, de EU en Israel hebben Hamas op de lijst van terroristische organisaties staan en weigeren ieder gesprek. Inmiddels is Hamas aan de formatie van een nieuwe regering begonnen onder haar leiding. Twee mensen die dit allemaal van nabij meemaken klimmen ook vandaag weer in de pen: Twee Nederlandstalige bewoners van het "Heilige land", de Palestijn Mouin Rabbani en de Joodse Israelier Gideon Soesman.

Interview: De gemeenteraadsverkiezingen komen eraan en ook in Amsterdam wordt een felle campagne gevoerd. Wethouders verwijten elkaar dat ze niet goed functioneren, oppositiepartij GroenLinks solliciteert met kandidaat-wethouder Marijke Vos nadrukkelijk naar een plek in het nieuwe college en lijsttrekkers hebben verschillende oplossingen in petto voor de belangrijkste problemen. In De Ochtenden gaan de lijsttrekkers Lodewijk Asscher (PvdA), Laetitia Griffith (VVD) en Maarten van Poelgeest (GroenLinks) met elkaar in debat over de knelpunten in en oplossingen voor hun stad.

Repo: Allochtone jongeren: ze sporten te weinig en ze zorgen voor overlast. Daar moet iets aan te doen zijn, dacht de KNVB, Koninklijke Nederlandse Voetbalbond, samen met enkele andere sportbonden. De voetbalbond wil de jongeren actief gaan benaderen om lid te worden van een voetbalclub. Bovendien wil de KNVB de clubs ondersteunen bij de problemen die ze ondervinden met allochtone jonge voetballers. Gisteren spraken integratie-minister Verdonk en staatssecretaris Ross-Van Dorp van Sport hun vertrouwen uit in de plannen. De KNVB kan rekenen op een forse subsidie om de plannen uit te voeren. Verslaggever Maarten Hagg nam een kijkje bij de Haagse club HSV Eskamp, waar sinds een paar jaar al zo'n project draait.

** Reportage: Deventermoordzaak

Steeds vaker wordt er openlijk gediscussieerd en getwijfeld over vonnissen van de rechter in ernstige zaken. Al jaren zijn er twijfels over de Puttense moordzaak, de Paskamermoord, de Haagse verpleegster en de Deventermoordzaak. En hoewel het alleen in de Schiedamse Parkmoordzaak onomstotelijk is komen vast te staan dat er een man ten onrechte is veroordeeld, worden alle zaken bij elkaar opgeteld. Want de Puttenaren zijn ook onschuldig, en zal de veroordeelde in de Deventermoordzaak dan ook niet onschuldig zijn?
Wat betekent het dat elk vonnis in twijfel kan worden getrokken? Verslaggever Bert Molenaar onderzocht het.

** Interview: Aart van der Heide

De kans is groot dat televisiejournaals en voorpagina's van kranten binnenkort weer vol staan met beelden van hongerende Afrikaanse kinderen. Volgens de voedselorganisatie van de Verenigde Naties heeft de helft van Afrika dringend voedselhulp nodig. Staat het getergde continent aan de vooravond van een nieuwe crisis? Aart van der Heide kent de problemen als geen ander. Als voedseldeskundige heeft hij bijna dertig jaar ervaring met voedselcrises. Maar wanneer is nou écht sprake van een voedselcrisis. Moet er per direct voedselhulp naar Afrika?

** Arnold Karskens interviewde gouverneur Uruzgan

Een verkrachter, een gewetenloze moordenaar, een opiumbandiet, een botte hond. In Afghanistan kent iedereen de reputatie van de gouverneur van Uruzgan, Jan Mohammed Khan. Het kabinet stelde dan ook als voorwaarde voor de missie naar Uruzgan dat Khan eerst moet verdwijnen. Verslaggever Arnold Karskens liet zich niet afschrikken door de verhalen rondom Khan en zocht hem op in de Afghaanse hoofdstad Kabul en vroeg hem naar zijn toekomstplannen. Khan heeft een baan gekregen als Taliban-bestrijder in het grensgebied met Pakistan.

** Buitenlandforum

Google, 's werelds meest gebruikte zoekmachine op internet, vindt regelmatig documenten die helemaal niet gevonden hadden mogen worden. Zó diep en grondig doorzoekt Google het internet. Hoe anders is dat voor Chinese internetters die de Chinese versie van Google gebruiken. Die zoekmachine laat sommige zoekresultaten helemaal niet zien. Google censureert zichzelf namelijk in China en komt hiermee tegemoet aan de eisen van de Chinese regering. Heeft de zoekmachine die naar eigen zeggen "de meest relevante zoekresultaten geeft" een pact gesloten met de duivel? Over deze vraag discussieert het forum dat deze week bestaat uit: Christ Klep, militair historicus, rechtsgeleerde Afshin Ellian en Fons Tuinstra, hij was correspondent in China en heeft daar nu zijn eigen internetbedrijf.

** Interview: Aura Timmen

De vogelgriep rukt op. In Noord-Duitsland zijn inmiddels honderd wilde vogels bezweken en ook in Frankrijk is het voor de mensen gevaarlijke H5N1-virus aangetoond. Om de epidemie onder pluimvee in te dammen worden kippen opgehokt en wordt wellicht vandaag in Brussel besloten of alle hobby-kippen worden ingeënt.
Maar wat staat ons te wachten als het virus overslaat op mensen? Is Nederland er klaar voor? Te gast is Aura Timmen, arts infectieziekten bij het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu).

** Reportage: Oerslechte Amerikanen in Turkse actiefilm

In Duitsland is ophef ontstaan over 'Kurtlar vadisi - Irak', oftewel: Vallei van de wolven, een Turkse film over de oorlog in Irak. In de actiefilm strijdt een Turkse geheim agent tegen Amerikaanse militairen. En die Amerikanen worden neergezet als sluw, laf en moordzuchtig. In Turkije en Duitsland is de film een kaskraker, maar de premier van de Duitse deelstaat Beieren ziet de film liever uit de bioscoop verdwijnen. De rolprent zou te anti-Amerikaans zijn. 'Kurtlar Vadisi' is inmiddels ook in de Nederlandse bioscopen te zien. Verslaggever Simone Weimans kocht een kaartje...

** Interview: Rintje Ritsma

Aan hem lag het niet, dat de Nederlandse ploeg bij de achtervolging in Turijn geen medaille kreeg. Want tijdens zijn beurt hield hij zijn collegaschaatsers goed at de Nederlanders vielen in de halve finale, daar kon Rintje Ritsma niets aan doen. Met dat kortstondige optreden was zijn vijfvoudige deelname aan de Winterspelen een feit. Met twee bronzen en twee zilveren plakken was hij op eerdere Spelen al succesvol. Maar wat gaat Ritsma doen na de Spelen? Wel of niet naar het WK-allround in Calgary, volgende maand? Gelijk zijn eigen ploeg gaan trainen? Of misschien wel Ab Krook opvolgen? Een gesprek met Rintje Ritsma vanuit de Oval Lingotto.

KNEEDBAAR VERLEDEN

De geschiedenis van Berlijn is tenminste drie keer geschreven: één keer door de nationaal socialisten, één keer door de communisten en één keer door de westerse democraten. De nazi's bouwden het verleden van de stad om tot romantisch sprookje. Vijftig jaar later maakten de communisten er een komedie van, terwijl aan de westkant van de muur een satire ontstond. Historicus Krijn Thijs onderzocht hoe de drie meest invloedrijke ideologieën van de twintigste eeuw de geschiedschrijving van de stad hebben beïnvloed. En hoe je op basis van dezelfde feiten tot totaal verschillende versies van de werkelijkheid kunt komen. Jair Stein in gesprek met Krijn Thijs.
***

Krijn Thijs: "Elastische Geschichte - Berlin und drei Erzählungen seiner Vergangenheit". Promotie: 16 februari 2006, Vrije Universiteit Amsterdam.

-----

NIEUWSBERICHTEN

Geurloze sokken

Er gloort hoop voor mensen met stinkende zweetvoeten. Amerikaanse onderzoekers zijn er namelijk in geslaagd om een geurdodende sok te ontwikkelen, die bacteriën absorbeert en doodt, en tegelijkertijd zweet doorlaat. De sok is gemaakt van textiel waarin halamiden zijn verwerkt. Dat zijn middelen waarmee onder andere zwembadwater gedesinfecteerd wordt. Ook het Amerikaanse leger kijkt halsreikend naar deze nieuwe vinding uit. De geurloze sok heeft de militairen geïnspireerd om een heel nieuw uniform te maken. Bij chemische oorlogsvoering zijn soldaten nu nog afhankelijk van speciale waterdichte kleding, die behoorlijk benauwd en ongemakkelijk zit. Vooral onder warme omstandigheden is deze kleding buitengewoon onpraktisch. Met een bacterie-werend pak kunnen soldaten een aanval met anthrax weerstaan, terwijl ze onverminderd fris blijven ruiken.
***

De onschuldige mens

De eerste mensen waren helemaal geen jagers. Integendeel: het waren vegetariërs, die vooral fungeerden als lekker hapje voor wilde honden, adelaars en krokodillen. Dit beweert althans de Amerikaanse antropoloog Robert Sussman. Sussman onderzocht de Australopithecus afarensis'*, een voorouder van de mens die zo'n vijf miljoen jaar geleden leefde, en hij constateerde dat de tanden van deze oermensen behoorlijk bot waren. Volgens de onderzoeker konden ze hiermee noten en fruit eten, maar zeker geen rauw vlees verorberen. Pas toen het vuur werd ontdekt en vlees gekookt kon worden, werd het voor de mens mogelijk om vlees te eten, stelt Sussman. En dat zou de jager in ons hebben wakker geschud. Volgens de antropoloog is het beeld van de mens als bloeddorstige jager, vooral een produkt van de christelijke notie dat de mens van nature slecht is.
***

Bouwpakket voor dino's...

Een kippenembryo kan met wat hulp uitgroeien tot een echte dinosaurus. De Amerikaanse paleontoloog Jack Horner, die ook assisteerde bij de film Jurassic Park, weet zelfs hoe zo'n metamorfose in zijn werk kan gaan. Vogels zijn in feite dino's, zo stelt hij. Ze zijn directe afstammelingen van de dinosauriërs, en hebben dus ook hun genen geërfd. Dat een kip er niet uitziet als een dino, komt omdat bepaalde genen niet actief zijn. Maar je kunt de dinosaurus-genen opzoeken en ze weer aanzetten, volgens Horner. Hij financiert nu een paar projecten waarin getracht wordt kippenembryo's genetisch zo te manipuleren, dat ze net als hun dinovoorouders een lange staart krijgen, tanden of drie vingers aan hun vleugels. Horner werkt nu aan Jurrasic Park deel vier, en wie weet is er een rolletje weggelegd voor zijn zelfgebouwde dino's.

...bij het grootste wetenschapscongres ter wereld

Richard Horner vertelde over zijn opmerkelijke plan tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Amerikaanse Vereniging ter Bevordering van de Wetenschap in St. Louis. Dat is het grootste wetenschapscongres ter wereld, waar deskundigen uit de hele wereld bijeen komen om hun onderzoek te presenteren. Jacqueline de Vree van Noorderlicht Online doet verslag vanuit de Verenigde Staten.

-----

VLINDERPARADIJS

De Nederlandse missionaris Henk van Mastrigt is één van de onderzoekers die in de Foja-bergen in Papoea ((het voormalige Ned. Nieuw Guinea) een schat aan nieuwe dieren- en plantensoorten ontdekte. Hij vergaapte zich aan een uitgestorven gewaande paradijsvogel, en ontdekte tot zijn vreugde vijf nieuwe vlindersoorten. In Noorderlicht vertelt hij over de expeditie van zijn leven.
***
Met dank aan Bionieuws!

-----

Buiten de wetenschap: recruteervrije gevangenissen

Door moslimterroristen geheel af te scheiden wil Justitie rekrutering van andere gedetineerden en bewakers voorkomen. De Dienst Justutiele Inrichtingen bevestigt vandaag dat er op drie lokaties in Nederland speciaal aangepaste terroristen-units worden ingericht. Voor het personeel worden speciale trainingen opgezet en de units worden voorzien van bouwkundige aanpassingen die contact met andere gevangenen verhinderen. Een gesprek met Ronald van der Horst, advocaat van onder andere Ismael A., een van de verdachten in proces tegen de Hofstadgroep.

** Een gesprek met de schrijfster, over de invloed van de religieuze partijen in Pakistan en de positie van de vrouw in deze islamitische staat. Het boek is een weerslag van haar verblijf in Pakistan van 2002 tot 2005.
** Morgen praat de commissie Jusitie, van de Tweede kamer met minister Verdonk over de vraag of Congolezen die afgewezen zijn na de asiel aanvraag veilig kunnen terugkeren naar hun eigen land. De minister wil de uitzettingsprocedure met Congolezen zo spoedig mogelijk hervatten. Mieke Rang van de werkgroep Docu-Congo was begin februari in de Congoleze hoofdstad Kinshasa en sprak met ruim 50 teruggestuurde mensen die een heel ander beeld geven van de werkelijkheid. Daarnaast sprak ze met advocaten, mensen uit de veiligheidsdienst en van mensenrechtenorganisaties. Rik Delhaas spreekt met haar.
** De Venezolaanse president Chavez dreigt de oliekraan voor de VS dicht te draaien'. Hij is boos op de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Condoleeza Rice, die Venezuela 'een bedreiging voor de democratie in Latijns-Amerika' noemde.
Tegelijkertijd lezen we in de Washington Post dat Chavez olie tegen gereduceerde prijs levert aan Amerikaanse armen. Deze "humanitaire" olie 45 % onder de marktprijs vindt gretig aftrek - onder andere in de Bronx in New York. Maar ook in de staat Massachusetts, waar correspondente Freke Vuijst woont.

** Interview met de scheidend voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), Bas Vos, die de afgelopen maanden op een ongekend harde manier de confrontatie aanging met zowel minister Hoogervorst als de zorgverzekeraars. Heeft zijn onverbloemde taalgebruik en harde opstelling de huisartsen verder geholpen?

** Stijgen de prijzen, worden er genoeg nieuwe huizen gebouwd, huren duurbetaalde mensen te goedkope huizen, hoe hoog is de woningnood, kortom: hoe staat het er voor in woonland? Daarover aan de telefoon de heer Piet Hofstra, Tweede Kamerlid voor de VVD, woorvoerder over dit onderwerp voor de partij die ook Dekkers partij is, meneer Hofstra, eerst een persoonlijke vraag: woont u in een huurhuis? In de studio mevrouw Van Veen, directeur van de Nederlandse Woonbond, die opkomt voor de huurders en de afgelopen tijd voortdurend heeft opgeroepen tot actie tegen de plannen van mevrouw Dekker.

Research: De migrantenkerken in Den Haag besparen de gemeenschap jaarlijks 17,5 miljoen euro met al het vrijwilligerswerk dat hun leden verzetten. Dit blijkt uit onderzoek van ontwikkelingsorganisatie Oikos, die eerder het maatschappelijk rendement van kerken in Utrecht en Apeldoorn berekende.

De Haagse migrantenkerken hopen zichzelf met het rapport 'Gratis en waardevol' beter op de kaart te zetten, zegt ds. Albert Abraham van de Global Harvest Hour Church, een van de kerken uit het onderzoek. ,,De stad moeten weten wie we zijn en wat we doen.''
Datzelfde wilden de kerken in Utrecht en Apeldoorn, weet onderzoeker Jaap van der Sar van Oikos. Hij vindt dat kerken te lang te bescheiden zijn geweest over hun onbetaalde inzet voor de samenleving. Door hierop de aandacht te vestigen, hopen zij ook op meer steun van de plaatselijke overheden. ,,In Den Haag is dat concreet: hulp bij het vinden van gebedsruimten voor de migrantenkerken'', aldus Van der Sar.
Hij ziet in de onderzoeken naar de waarde van kerkelijk vrijwilligerswerk ook een reactie op de simplistische gedachte dat het geloof er niet meer toe doet. ,,Dat soort denken kom ik nog erg veel tegen.''

Gesprek: Amerikaanse soldaten in Irak, Deense cartoons die in het Midden-Oosten voor verontwaardiging zorgen en spanningen in de Palestijnse gebieden. Internationale conflicten waarbij cultuur en religie een grote rol spelen. Botsende beschavingen, concludeert de Amerikaanse filosoof Samuel Huntington. Nonsens, zegt de Vlaamse publicist Mark Heirman. Beschavingen kunnen niet met elkaar in conflict komen. Deze week komt zijn nieuwe boek uit, getiteld Beschavingen kunnen niet botsen. Een gesprek met Heirman.

Gesprek: Turijn staat deze weken vooral in het teken van het fenomeen brood en spelen. Maar sporters die dat willen, kunnen zich ook even aan de drukte van alledag onttrekken en geestelijk bijtanken. Want in alle Olympische dorpen zijn geestelijke centra ingericht waar mensen terecht kunnen voor meditatie, gebed of een pastoraal gesprek. Eén van de beschikbare pastoraal medewerkers is de Nederlander Ronald Lepez, oprichter en directeur van de christelijke organisatie Sports Witnesses. Vorige week deed hij in onze uitzending verslag van zijn eerste indrukken en ervaringen in Turijn. Vanmorgen is hij opnieuw aan de lijn.

Repo: Vandaag precies 15 jaar geleden kwam de revolutie tegen het gesloten communistische regime in Albanië tot een hoogtepunt. Een woedende massa haalde het standbeeld van Hoxha omver, terwijl studenten op de universiteit in hongerstaking waren. Een van die studenten was Fatos Vladi, nu radiomaker en woonachtig in Nederland. In de Buitenlandreportage keert hij terug naar Tirana. Hij spreekt met de hoofdrolspelers van toen om te zien wat er van zijn idealen is terecht gekomen.

Gesprek: Het Deense spotprenten-conflict heeft een onverwachte wending gekregen. Nadat een Iraanse krant een cartoonwedstrijd over de Holocaust uitschreef, kwam afgelopen week een Israëlische tekenaar met een tegenaanval: laten we eens kijken wat we hier in eigen gelederen tegenover kunnen stellen. Over de grenzen en uitdagingen van joodse humor een gesprek met Moshe Gilula, tekenaar bij het Nieuw Israelitisch Weekblad.

Interview: Hij was al in 1976 bondscoach van Nederlandse schaatsers en leidde een groot aantal kampioenen op. Mede dank zij hem ontwikkelde de schaatswetenschap zich in hoog tempo. Ab Krook, schaatsprofessor van Nederland, lijkt niet weg te denken bij het Nederlandse Langebaanschaatsen, maar hij stopt toch echt dit voorjaar. Op de rustdag van de Olympische Schaatsploeg een gesprek met Ab Krook over het naderende afscheid, de camper en Dorpsbelangen Loosdrecht.

Repo: Steeds meer 'doe-het-zelf-makelaars' begeven zich op de huizenmarkt. Sinds vier jaar geleden, toen de titel 'makelaar' werd vrijgegeven, mag iedereen die namens een ander een huis koopt of verkoopt zich makelaar noemen. Makelaarsketen 'De Witte Woning Winkel' is een voorbeeld van het nieuwe type makelaar. Bij hen kunnen klanten er bijvoorbeeld voor kiezen om eventuele kopers zelf rond te leiden. Ze zijn dan goedkoper uit in vergelijking met de traditionele makelaar. Hoe kijken de voormalige notabelen en de nieuwe prijsvechters naar elkaar? Verslaggever Maarten Hagg ging langs bij twee van hen.

Vier fractievoorzitters in de Tweede Kamer vertellen in Argos over een parlementair dilemma, Maxime Verhagen (CDA), Wouter Bos (PvdA), Jan Marijnissen (SP) en Femke Halsema (Groen Links). Hoe gaan zij om met vertrouwelijke informatie die ze van de regering krijgen? Hoe verhoudt de geheimhouding zich tot de taak van het parlement om de regering in het openbaar te controleren? Zijn er verschillen tussen een regeringspartij en de oppositie? Ter rechtvaardiging van geheimhouding worden vaak veiligheidsbelangen opgevoerd; maar zijn dat ook de werkelijke redenen? Of gebruikt de regering vertrouwelijkheid ook om het parlementaire debat bij lastige kwesties te omzeilen en de oppositie de mond te snoeren?

Argos over omstreden militaire operaties, die ook jaren na dato nog steeds als staatsgeheim worden behandeld. Over het wegmoffelen van de doodsoorzaken van teruggestuurde asielzoekers. En over de Commissie Stiekem van de Tweede Kamer, die het functioneren van de inlichtingendiensten moet controleren.

Deze week was het Europese Parlement in Straatsburg opnieuw in de ban van de beruchte Bolkensteinrichtlijn. Het ontwerp voor de liberalisering van de dienstverlening in Europa dateert van 13 januari 2004, toen de toenmalige Commissaris voor de Interne Markt Frits Bolkestein de Europese Commissie een tekst liet goedkeuren die later Europa in rep en roer zou zetten. De dienstenrichtlijn werd in de hele Europese Unie het symbool van de afbraak van het Europese sociale model en het het icoon van de ongelimiteerde vrije markt. In Frankrijk werd het ontwerp al gauw de Frankensteinrichtlijn genoemd en het was voor vele Fransen de hoofdreden om tegen de Europese Grondwet te stemmen. Deze week lag in het Europese Parlement een nieuwe tekst voor, met meer dan 400 amendementen. Fred Stroobants was in Straatsburg en was er getuige van hoe de Euro-parlemetariërs zich door een doolhof van wijzigingsvoorstellen worstelden, op zoek naar een compromis.

Interview met de Rotterdamse PvdA-lijsttrekker Peter van Heemst. Vier jaar geleden leed zijn partij, die sinds de Tweede Wereldoorlog in Rotterdam in het stadsbestuur had gezeten, een ongekende nederlaag. Pim Fortuyns Leefbaar Rotterdam behaalde toen een klinkende zege. Is de PvdA in die vier jaar werkelijk veranderd, welke lessen zijn er getrokken en wat schiet Rotterdam op met een eventuele terugkeer van de PvdA in het stadsbestuur?

Research: De discussie over een nieuwe kerncentrale is opgelaaid. Maar kernenergie is gevaarlijk en dat vraagt veel kennis en kundigheid bij toezichtinstanties. In Het Onderzoek: hoe is het gesteld met de kwaliteit van het nucleair toezicht?

Gesprek: De Nijmeegse huisarts Maria van den Muijsenbergh maakt zich grote zorgen over de positie van zieke illegalen in Nederland. Het komt regelmatig voor dat patiënten niet de medische hulp krijgen waar ze recht op hebben, waardoor klachten verergeren en soms zelfs levensbedreigende situaties ontstaan. Ze heeft politiek Den Haag nog niet van de ernst van de situatie kunnen overtuigen. Maar Van den Muijsenbergh heeft ook medestanders. Want volgende maand reikt de Vereniging van Vrouwelijke Artsen haar de Corrie Hermann Prijs 2006 uit.

Repo: De Spaanse regering van premier Zapatero praat alleen met terroristen, homoseksuelen en Catalanen. Wanneer gaan ze eindelijk eens met normale mensen aan tafel zitten? Het is een van de talloze shockerende uitspraken die dagelijks uit de radiozender komen van de Spaanse bisschoppenconferentie. Onder aanvoering van de rechts-populistische presentator Federico Jiménez Losantos voert Cadena Cope een dagelijkse tirade tegen socialistische regering in Madrid en tegen de regionale regering van Catalonië. Volgens de zender van de bisschoppen is Spanje een totalitaire staat, de premier een analfabeet en worden de Spaanstalige inwoners van Catalonië vervolgd. Drie miljoen Spanjaarden luiteren dagelijks naar radio Cope. Maar de hetze begint zulke vormen aan te nemen dat de bezorgdheid toeneemt. Een reportage van correspondent Lex Rietman.

Interview: De Islam is een fabriek van verboden geworden. Een leger aan schriftgeleerden en imams zorgt voor een oneindige stroom restricties en voorschriften over zo ongeveer alle details van het leven. Theoloog en filosoof Mohamed Ajouaou wil af van al die ge- en verboden en pleit voor een rekkelijk geloof. Hij schreef er een boek over, getiteld: 'De Moslim die ik ben'. Maar wat is een rekkelijk geloof? En wat kunnen we daar mee, terwijl steeds meer moslims steeds fundamentalistischer worden? Over cartoons, radicale jongeren en de polderislam in Het Interview een gesprek met Mohamed Ajouaou.

Repo: De vier van de serie over de Bredase volkswijk De Heuvel. Deze keer: hoe Marokkaanse vrouwen de wijk bij elkaar proberen te houden.

Gesprek: Clean Air Nederland lobbyt al jaren voor rookvrije publieke ruimtes, zoals de horeca. Maar hoe succesvol is de lobby eigenlijk? Een gesprek met voorzitter Willem van den Oetelaar.

** Reportage: slikken, slikken, slikken

Ruim anderhalf miljoen Nederlanders slikken dagelijks slaap- en kalmeringsmiddelen. Daarmee zijn het de meest voorgeschreven geneesmiddelen in Nederland. Toch weet de hele medische wereld, dat bij langdurig gebruik, slaap- en kalmeringsmiddelen verslavend en schadelijk zijn voor de gezondheid. Maar waarom schrijven huisartsen ze dan toch zo vaak voor? En hoe kan het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen worden teruggedrongen? Een reportage van Norbert Reintjens.

** Interview: Leo Blokhuis

Eerder werd al het Klein Cultureel Woordenboek van de Nederlandse Geschiedenis uitgegeven. Deze week verschijnt bij uitgeverij Anthos het Klein Cultureel Woordenboek van de Popmuziek. Het duo Matthijs van Nieuwkerk en Leo Blokhuis, bekend van de 'Popquiz A Gogo' , hebben samen deze 'love baby' verwekt. Een gesprek met ' popprofessor' Leo Blokhuis over de geschiedenis van de popmuziek.

** Amerikaanse aanvalsplannen tegen atoomprogramma Iran

Het Amerikaanse ministerie van Defensie werkt aan een gedetailleerd aanvalsplan om nucleaire installaties in Iran te kunnen vernietigen. Volgens de Britse krant Sunday Telegraph gaat het om militair ingrijpen als blijkt dat Iran inderdaad over atoomwapens beschikt, en als diplomatieke bemiddeling in het conflict definitief is mislukt. Conflictdeskundige Leon Wecke weegt de implicaties van het Amerikaanse plan.

** Het buitenlandforum

Het buitenlandforum debatteert over twee onderwerpen: morgen stemt het Europees Parlement over de dienstenrichtlijn. Krijgt de EU na vrij verkeer van personen en goederen ook een vrij verkeer van diensten? En: wat is er eigenlijk over van de oorspronkelijke dienstenrichtlijn van Bolkestein nu er 404 amendementen zijn ingediend? Daarover praat het het buitenlandforum, dat deze keer bestaat uit Peter van Ham, onderzoeker bij Instituut Clingendael, publiciste Linda Polman en SP-europarlementariër Kartika Liotard.

En verder: Agnes van Ardenne, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, vindt dat eenderde van de 38 VN-organisaties moet verdwijnen. De hervormingen bij de Verenigde Naties gaan haar niet snel genoeg. En nu wil zij haar bijdrage aan die 'ongewilde' organisaties stopzetten. Heeft Van Ardenne gelijk om haar portemonnee als machtsmiddel in te zetten? Kathleen Ferrier, CDA-Tweede-Kamerlid schuift aan.

** Reportage: de strijd tussen Adidas en Puma

Terwijl in Turijn de Olympische Winterspelen worden gehouden, vindt in een kleine Duits stad een geheel andere strijd plaats: die tussen de aartsrivalen Adidas en Puma. Beide sportmerken komen uit dezelfde gemeente: Herzogenaurauch in de Duitse deelstaat Beieren. De oprichters van Adidas en Puma waren twee broers, die uit elkaar gegroeid zijn en elkaar sindsdien beconcurreren. Correspondent Hans Verbeek bericht vanuit Herzogenaurach over de bizarre gevolgen voor deze gespleten stad in het zuiden van Duitsland.

** Interview: Geert Jan Jansen

Schilderen kan Geert Jan Jansen als de beste, op het niveau dat velen graag aan de muur zouden hebben - het niveau van Picasso, Appel of Miró. Maar zijn reputatie blijft achter bij deze grote namen, want hij vervalste jarenlang hun werk. Hij zat er een half jaar voor in een Franse gevangenis. En nu doet Jansen het niet meer, zegt hij. Zet niet meer andermans handtekening onder zijn werk. Leidt een eerzaam leven, heeft een eigen galerie, en schildert alleen nog 'in de stijl van' . Onlangs zorgde hij nog voor reuring bij veilinghuis Christie's in Amsterdam door openlijk de echtheid en de kwaliteit van een aantal aangeboden werken te betwijfelen. Een interview met voormalig meestervervalser Geert Jan Jansen.

** Reportage: MBO-opleidingen kansloos?

Middelbare beroepsopleidingen voor sport, theater, mode en communicatie moeten maar geen studenten meer aannemen. Dat zei Hans de Boer begin deze week, als voorzitter van de Taskforce die de jeugdwerkloosheid moet terugdringen. Een leerlingenstop voor deze studierichtingen zou de werkloosheid onder jongeren omlaag kunnen brengen. "De beroepsopleidingen moeten kijken naar wat de arbeidsmarkt vraagt en niet opleiden voor werkloosheid", aldus De Boer. Een reportage van Jan Peels uit Tilburg.

** Interview: Peer de Rijk

Kernenergie heeft weer toekomst in Nederland. Staatssecretaris Van Geel van Milieu pleit sinds deze week voor een extra kerncentrale, naast die van Borssele. Want volgens een gisteren verschenen rapport is dat de goedkoopste oplossing om de CO²-uitstoot te beperken. Werk aan de winkel dus voor de anti-kernenergie-beweging. Maar bestaat die eigenlijk nog wel?
Dat is de hamvraag voor Peer de Rijk, directeur van milieu-organisatie WISE
(World Information Service on Energy).

HET RAADSEL VAN WATER

Eén enkel watermolecuul is nog geen water. Pas als zes watermoleculen elkaar gevonden hebben, ontstaat een stof die zich als water gedraagt. Is dit toeval? Had het ook heel anders kunnen uitpakken? De nieuwe reeks Paradisolezingen gaat over acht grote, nog niet beantwoorde vragen uit de wetenschap. Fysisch chemicus Daan Frenkel gaat in op de raadselen rondom de samenstelling van materialen.
***

Paradisolezingen

De lezingen vinden plaats op zondagochtend van 11.00 tot 13.00 uur in Paradiso, Weteringschans 6 te Amsterdam. Na afloop van de lezingen is er gelegenheid voor het stellen van vragen. Toegangskaarten kosten EURO 8,- per persoon, OKW-donateurs en VPRO-Backstage-leden betalen EURO 6,50. Meer informatie over de Paradisolezingen vindt u op de website van de K.L. Poll-stichting.
***

Fabchannel

De Paradiso-lezingen in de serie 'Uitzicht op Inzicht' zullen ook beschikbaar komen via Fabchannel. U kunt ze dan thuis bekijken in Real Video. Meer daarover op de website Fabchannel.com (zie link).

-----

NIEUWSBERICHTEN

Groen vs rood

Biefstuk vergroot de kans op darmkanker. Maar gelukkig is er een effectief tegengif, te weten: spinazie. Het groen uit de groente blijkt als een puzzelstukje te passen op het rood uit het vlees, en zo neutraliseert de spinazie de biefstuk. Om het kankerverwekkende effect van rood vlees tegen te gaan, moet de groene groente wel tijdens dezelfde maaltijd genuttigd worden als het lapje vlees. Dit kleurrijke dieet-advies komt voort uit onderzoek van Johan de Vogel, die morgen promoveert aan de Wageningen Universiteit. Rob van Hattum spreekt met hem.
***

Overige berichten over het mannetje in de maan vindt u bij Noorderlicht Nieuws en Noorderlog (zie bovenste links).

-----

BACTERIE-METARMOFOSE

Bacteriën kunnen binnen één dag hun DNA veranderen, en daarmee heel andere eigenschappen krijgen. Dat blijkt uit het proefschrift van microbioloog Mark van Passel. Dit zou een verklaring kunnen zijn waarom bacteriën razendsnel resistent worden, bijvoorbeeld tegen antibiotica.

-----

BUITEN DE WETENSCHAP: ECHTSCHEIDINGEN VOORKOMEN

De overheid kan meer doen om echtscheidingen te voorkomen. Dat levert minder uitkeringen op en ook voor de kinderen is het beter. Dat stelt Albert Janssen, raadslid voor de Christen Unie in Veendam, vanochtend in Trouw. Elles de Bruin praat met hem.

** Gesprek met schrijver Henk Weltevreden, terug uit een afgelegen gebied in Eritrea, tegen de grens met Ethiopie. Als gevolg van de oorlog met Ethiopie is de helft van de bevolking weggetrokken, er is een schrijnend gebrek aan mannen, en het brandhout is merendeels gekapt. Weltevreden bezocht ondermeer de Carmelieten Zusters uit India die de bevolking helpen met "solar cooking" en kredietprogramma's organiseren.

** De wederopbouw van Afghanistan gaat grotendeels voorbij aan het Nederlandse bedrijfsleven. Aad van Rijn van Tradepoint in Hellevoetsluis is de enige Nederlandse ondernemer die probeert zaken te doen in Kabul. Staat de Nederlandse overheid als een man achter haar militaire missies, de ondernemers ontberen elke vorm van steun. Aad van Rijn geeft zijn visie op ondernemen in een land van wederopbouw.

** Gisteren heeft Iran de eerste stappen genomen die moeten leiden tot het verrijken van uranium. Iran lijkt daarmee onverstoorbaar haar kernprogramma voort te zetten. Daarmee lijkt een het conflict tussen Europa en Amerika en Iran verder op te lopen over de bedoelingen van het Iraanse kernprogramma. Een veroordeling door de VN Veiligheidsraad komt daarmee steeds dichterbij. Wat doet Iran nu precies, wat willen ze en mogen ze dat?
Daarover gaan we discussiëren met Dick Leurdijk verbonden aan het instituut Clingendael en Karel Koster, verbonden aan het Project European Nuclear Non-Proliferation, een netwerk van ngo's tegen kernbewapening.

** Hoe ongezonder je leeft, hoe hoger je ziektenkostenpremie. Het is wettelijk nog niet mogelijk, maar er wordt steeds vaker voor gepleit. De Raad voor Volksgezondheid en Zorg adviseerde minister Hoogervorst deze maand nog eens zorgvuldig naar de mogelijkheden te kijken. Directeur Alexander van Loon van verzekeraar AXA liet gisteren weten dat hij voorstander is van een jaarlijkse screening van iedereen, op basis waarvan de hoogte van de premie kan worden vastgesteld. Een debat met naast Van Loon onder anderen arts en hoogleraar Yvan Wolffers.

** Het vierde deel van de serie Jongerenwerkplaats, waarin negen meiden worden gevolgd die in oktober aan een stage begonnen aan de jongerenwerkplaats U2 in Amsterdam-West.

Het Onderzoek: SLO: Helden terug in het onderwijs

HILVERSUM - Nationale helden moeten weer terug in het onderwijs. Niet louter als historische personen, maar als voorbeeldfiguren, modelburgers, waaraan jongeren zich kunnen spiegelen. Dat zegt Hans Hooghoff van stichting Leerplan Ontwikkeling maandag 13 februari in het EO-radioprogramma De Ochtenden (11 uur).

De Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) werkt momenteel met subsidie van het ministerie aan een onderwijs-concept over Michiel de Ruyter, wiens 400e geboortedag volgend jaar wordt herdacht.
Hooghoff: 'Het is de eerste keer dat we een project maken rond een historisch persoon. Toen ik tien jaar geleden lesmateriaal uit Californië meebracht, waarbij de geschiedenis was opgehangen aan bekende Amerikanen uit heden en verleden, was dat not done. Je zou leerlingen op het verkeerde been zetten, het was taboe. Nu willen we de discussie aangaan om helden terug te brengen in het onderwijs voor een stukje nationale identiteitsontwikkeling".

In een binnenkort te publiceren onderwijsconcept voor de herdenking van Michiel de Ruyter wordt de zeehheld ingezet als rolmodel voor goed burgerschap. Dat is een vernieuwende onderwijsaanpak, aldus Hooghoff. "Hoe kon De Ruyter als voortijdig schoolverlater uitgroeien tot een van de iconen van de 17e eeuw? Hoe was zijn karakter, welke hoogte- en dieptepunten kende zijn loopbaan? Welke actieve bijdrage leverde hij als lid van de gemeenschap? Dat zijn actuele vragen waarmee jongeren aan de slag kunnen".
"Jongeren kijken vaak al gauw naar helden in de sport- of muziekwereld, maar ze zouden ook gewezen moeten worden op prominenten uit de geschiedenis".
Dat De Ruyter ook in verband gebracht kan worden met slavenhandel, doet niets af aan zijn betekenis, vindt Hooghoff.

SLO ontwikkelt het leerplan met subsidie die VVD-Kamerlid Szabó lospeuterde bij het ministerie van onderwijs. Het kamerlid zegt op Radio 1: 'Als iedereen een stukje Michiel de Ruyter in zich heeft, in denken en handelen, komt dit land nog beter vooruit.'

Gesprek: Topsporters proberen de concurrentie altijd te slim af te zijn. Snellere pakken, dunnere schaatsen en aerodynamische strips kunnen het verschil maken tussen wel of geen Olympische medaille. Sommige sporters grijpen naar illegale middelen om dat verschil te maken. Ze gaan doping gebruiken.
Een woord dat steeds vaker opduikt in de media is gendoping. Gesprek met hoogleraar genetica Hidde Haisma, werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen, over de zin en onzin van doping en zijn pleidooi een eind te maken aan dat eeuwige kat- en muisspel tussen controleurs en zondaars.

Gesprek met Ronald Lepez, de geestelijk verzorger van de Olympische Winterspelen in Turijn voor sporters van alle nationaliteiten. Wat voor kostgangers melden zich bij hem en met welke problemen?

Gesprek: Een nieuwe tabakswet legt het roken aan banden in Spanje. Maar dat heeft allerlei onvoorziene gevolgen waar de makers van de wet helemaal niet blij mee zijn.... Correspondent Lex Rietman in Barcelona.

Reportage: Brandende ambassades, geboycotte zuivelindustrie en bedreigde 'expats': Denemarken zit in zwaar weer sinds de omstreden cartoons door Deense imams aan het Midden-Oosten getoond werden. Ook in Denemarken zelf staan de verhoudingen daardoor nu op scherp - tussen moslims en overige Denen en tussen moslims onderling. Een reportage over hoe de Deense moslims de crisis ervaren en hoe ze proberen de verhoudingen te herstellen..

Gesprek: Zondagsarbeid, het evolutieverhaal op school, meewerken aan abortus - indirect hebben deze en andere ethische kwesties afgelopen week de regering van Slowakije doen struikelen. Premier Dzurinda zag niets in een afspraak met het Vaticaan, reden voor de partij Christendemocratische Beweging om uit de kabinet te stappen. Hoe ziet de morele agenda er uit in deze jonge EU-lidstaat?

Column: Freelance-verslaggeefster Antoinette de Jong verblijft enkele weken in het aardbevingsgebied in Kashmir, Pakistan. Ze doet daar verslag van de wederopbouw en het dagelijks leven in koude winter in de bergen. Elke maandag stuurt ze een Radiobrief over haar bevindingen. Vandaag deel 5.

Het Interview: Voettocht langs 's Heeren wegen

Inentingen en abortus zijn uit den boze, vrouwen zijn ondergeschikt aan mannen en op zondag ga je twee keer naar de kerk. Welkom in de starre omgeving van de zwartekousenkerk. Welkom in Staphorst, Nunspeet, Putten, Veenendaal en andere dorpen die tesamen ook wel bekend staan als de Nederlandse Bible Belt.

Auteur Willem Oosterbeek maakte een voettocht door deze Gordel van God, het gebied dat loopt van Staphorst via de noordrand van de Veluwe naar Rotterdam en dan uitwaaiert over de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. Hij kwam erachter dat hij als niet-religieuze bewoner van de Amsterdamse grachtengordel toch vaker de mening van de Bible Belt-bewoners deelt dan hij voorheen had willen toegeven.

Oosterbeek observeerde, sprak met verschillende mensen en zocht antwoord op tal van vragen door zich te verdiepen in de denk- en leefwereld van orthodox-protestanten. Hoe is de Gordel van God ontstaan? Hoe ziet het dagelijks leven er hier uit? Naar wat voor kerken gaan de inwoners en hoe wordt daar gepredikt? Hoe denken ze over wereldlijke zaken zoals internet, McDonalds, de islam, Europa en het milieu? En hoe vertalen ze hun strenge leerstellingen naar de voortdurend veranderende realiteit van 2006? Zijn het inderdaad sombere mensen die andersdenkenden verketteren of staan ze open voor discussie?

In De Ochtenden een gesprek met auteur Willem Oosterbeek die een kijkje geeft in een doorgaans gesloten deel van onze samenleving.

Gordel van God; Voettocht langs 's Heeren wegen
door Willem Oosterbeek
Prijs: EURO 19,95
Omvang: 144 pagina's
ISBN 90 6611 674 9

Reportage: De Polen komen, en hoe! Sinds Polen op 1 mei 2004 tot de Europese Unie toetrad, hebben naar schatting al zo'n honderdduizend Polen de oversteek naar Nederland gewaagd. Veel van hen werken hier op een Duits paspoort, via uitzendbureaus. Maar met name in de bouwwereld duiken ook steeds meer goedkope éénmansbedrijfjes op. De vakbonden houden deze kleine zelfstandigen nauwlettend in de gaten, en spreken van 'schimmige schijnzelfstandigen' en oneerlijke concurrentie. Maarten Hagg bekeek de wereld van de Poolse bedrijfjes eens van dichtbij.

Gesprek: Er is crisis in het Delfzijlse gemeentebestuur. Terwijl de burgemeester op vakantie is, hebben de drie wethouders haar de portefeuille personeelsbeheer ontnomen, omdat de burgemeester 'essentiele informatie' zou hebben achter gehouden. Het is niet de eerste keer dat Delfzijl met affaires en crises in het nieuws komt. Ruzies en conflicten domineren het beeld van de afgelopen jaren. Meerdere wethouders en een burgemeester stapten op. En daarbij komt nu dus deze nieuwe vertrouwensbreuk tussen college en burgemeester.
Wat is er aan de hand in Delfzijl? Gesprek met Jan Menninga, fractievoorzitter van de Delfzijlse PvdA, de grootste fractie in de Raad.

Niemand weet precies hoeveel het er zijn: psychiatrische patiënten, die op een interne wachtlijst staan. Dat zijn patiënten, die al zijn opgenomen, maar moeten worden overgeplaatst naar een andere afdeling om daar de behandeling te krijgen die ze nodig hebben. Argos reconstrueert vandaag de laatste jaren van Igor Moerbeek.

Igor wordt behandeld door 'Altrecht', een van de grootste zorgaanbieders in de psychiatrie. Hij zit ruim drie jaar op een crisisafdeling, wachtend op overplaatsing naar een afdeling die hem meer rust en meer perspectief op herstel zal bieden. Als hij in 2003 tijdens verlof in een psychotische bui zijn huis in brand steekt, ontvouwt zich een drama, dat uiteindelijk leidt tot zijn zelfmoord.

In Argos: 'De bruiloft van Igor'. Een verhaal over een patiënt, die niet alleen verstrikt raakt in zijn eigen waanbeelden maar ook in de organisatie van de psychiatrie.

In juli 2001 vond in Genua de bijeenkomst van de G8 top plaats.
Silvio Berlusconi had net de verkiezingen gewonnen en was vastbesloten geen ongeregeldheden toe te staan.
De top van Genua kenmerkte zich door ongekend geweld.
Op vrijdag 20 juli werd de 23jarige Carlo Giuliani door de politie doodgeschoten.
Een dag later, toen de top al afgelopen was, vond een politie-inval plaats in een school waar demonstranten lagen te slapen.Van de 90 arrestanten werden er ruim 60 bont en blauw geslagen, meer dan 20 belandden in het ziekenhuis, enkele lagen in coma.

Kortgeleden is het proces begonnen tegen 29 hoge Italiaanse politiefunctionarissen die voor deze gebeurtenissen in staat van beschuldiging zijn gesteld.
Een verslag van de procesgang en de schokkende getuigenissen van slachtoffers en getuigen.

** Interview met schrijver Kader Abdolah, die zich na het schrijven van zijn succesvolle roman 'In het huis van de moskee' heeft gestort op een groot project: het vertalen van de Koran. Abdolah wil de ' literair meest waardevolle' maar ook 'gevaarlijke' passages vertalen en voorzien van zijn eigen, eigentijdse commentaar. Hoe beoordeelt hij de ophef over de Deense cartoons, en welke vrijheden kan hij zich bij het interpreteren van de Koran nog permitteren in dit politieke klimaat? ** Op zeven maart worden in heel Nederland gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Ook in het Brabantse Halderberge. Verslaggever Teun van de Keuken volgt deze weken de campagne van VVD lijsttrekker Gerard Huijpen en zijn manschappen. Vandaag een spannende dag: Lijsttrekker Huijpen houdt een persconferentie voor het lokale journaille. deel 2 in de reportage over de aankomende gemeenteraads-verkiezingen in Halderberge. **

Research: De wereldwijde commotie over de Deense cartoons roept herinnering op aan de affaire 'Rushdie', die begon in februari 1989. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? Wat is er nodig om de gemoederen tot bedaren te brengen?

Gesprek: Morgen is het zover. Dan beginnen de 20e Olympische Spelen in Turijn. De komende twee weken is de hele wereld voor even helemaal in de ban van langlaufen, shorttracken, curling, bobsleeën en natuurlijk: schaatsen. De Amerikanen, de Noren en de Italianen staan allemaal klaar om het goud voor de neus van de Nederlanders weg te kapen. Is het Nederlandse schaatsen over zijn hoogtepunt heen, of is dat te somber en valt het allemaal wel mee? Een gesprek met Henk Gemser, NOC*NSF-lid, schaatscoach in ruste en voormalig NOS-commentator.

Morgen beginnen in de Italiaanse stad Turijn de 20e Olympische winterspelen. Een feest dat, zoals in elke gaststad, het openbare leven volledig op zijn kop zet. Eerst was er chaos door de aanleg van de accomodaties en nu chaos vanwege de strikte veiligheidsmaatregelen. En natuurlijk de spanning bij de autoriteiten of het allemaal wel goed zal gaan, zeker omdat het al een aantal keer fout ging bij de fakkeloptocht door Italië.

Oostenrijkse adel gaat zich (her)groeperen en timmert aan de weg middels een zojuist opgerichte vereniging. Zie ook www.edelleute.at . Wacht, ik stuur het itemsheet als bijlage mee.

Repo en gesprek over Poolse en Turkse reactie op cartoonkwestie.

Interview: De Partij van de Arbeid viert zaterdag haar 60-jarig jubileum. Welke rol speelden de sociaal-democraten in de Nederlandse politiek? En in hoeverre lijkt de huidige PvdA nog op de sociaal-democratische partij die in 1946 werd opgericht? Op deze en andere vragen gaat partijleider Wouter Bos in Het Interview dieper in.

Repo: Het derde deel van de serie De Heuvel. Een aantal portretten van de Bredase volkswijk De Heuvel. Afgelopen keer werd bekeken hoe het nieuwe zorgstelsel het loonstrookje beinvloedde. Vandaag: hoe kom je eigenlijk rond van 35 euro in de week?

Gesprek: Oud-tennisser Richard Krajicek kwam afgelopen week met een nieuw boek, getiteld Honger naar de bal. In het boek gaat Krajicek op zoek naar de diepste motieven, gevoelens en emoties van een twaalftal topsporters, onder wie Inge de Bruijn, Ruud Gullit, Esther Vergeer en Pieter van den Hoogenband. Een boek over passie, doorzettingsvermogen en de weg naar succes. Over het hoe en waarom van het boek een gesprek met de uitgever van het boek, Aernoud Oosterholt.

** Reportage: harde actie NS tegen zwartrijders uitgewerkt?

Sinds oktober vorig jaar treedt de NS hard op tegen mensen die zonder of met het verkeerde kaartje reizen. Zes miljoen onbetaalde reizen per jaar werd het spoorbedrijf te veel. 650 controleurs treden streng op. Zomaar een kaartje bij de conducteur kopen kan niet meer. Nu moet de reiziger de rit betalen en daar bovenop een boete van 35 euro. In eerste instantie nam het zwartrijden met veertig procent af. Maar volgens twee NS-medewerkers is er weer een behoorlijke toename van het zwartrijden te constateren. Het scherpe beleid lijkt alweer te zijn uitgewerkt. Bert Molenaar doet verslag.

** Woningbouwverenigingen: meer dan verhuurder alleen

Een baan via de woningbouwvereniging en als het lukt ook nog de kans om je eigen huurhuis tegen wel zeer scherpe voorwaarden te kopen. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Maar het kan sinds kort in Enschede. Woningcorporatie De Woonplaats is een experiment gestart om - buiten het CWI en de gemeente om - mensen aan een vaste baan te helpen. Een reportage van Frank van Deutekom.

** Lokale verkiezingen Nepal

Vandaag gaan de Nepalezen naar de stembus voor de lokale verkiezingen. Dat is de eerste stembusgang in zeven jaar. Een gesprek met de Nederlandse consul in Nepal Matthias Moyersoen.

** Het buitenlandforum

In de luwte van het debat over het sturen van militairen naar Uruzgan besloot de Tweede Kamer vorige week dat Nederland vluchtelingen gaat terugsturen naar Centraal-Irak. VVD, CDA en LPF stemden voor terugsturen. D66 en de linkse oppositie stemden tegen omdat, zelfs volgens Minister Verdonk, Centraal-Irak nog steeds erg onveilig is. Is het wel verantwoord om vluchtelingen terug te sturen naar een gebied waar vrijwel elke dag dodelijke slachtoffers vallen? Hierover discussieert het buitenlandforum dat deze keer bestaat uit:

1. Wim van Fessem, Tweede-Kamerlid voor het CDA;
2. Gerrie ter Haar, van het Instituut voor Sociale Studies;
3. Edith Mastenbroek, europarlementariër voor de PvdA.

** Interview: Ben Bot

De crisis rond de Deense spotprenten blijft zich uitbreiden als een olievlek. In talloze islamitisch landen als Libanon, Syrië en Afghanistan blijft het onrustig en de Denen moeten het flink ontgelden. Deense producten worden geboycot, diplomatieke posten in brand gestoken. Hoe kan deze crisis worden beteugeld? Kan Nederland daarbij een constructieve rol spelen en waarom horen we toch zo weinig vanuit Europa over deze kwestie? Ik praat hierover met minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot.

** Hakkert wil heropening onderzoek naar moord op zijn vrouw

Adriaan Hakkert uit het Brabantse Den Dungen is geraakt door het onderzoek dat Maurice de Hond doet naar de Deventermoordzaak. Vorige week werd bekend dat justitie opnieuw onderzoek gaat doen naar de moord op de 60-jarige Jaqueline Wittenberg in 1999. Voor die moord zit Ernst Louwes een straf uit van twaalf jaar. Maar volgens Maurice Hond heeft een ander de moord gepleegd en wisten politie en justitie dat al op het moment dat Louwes veroordeeld werd.
Adriaan Hakkert ziet overeenkomsten met zijn zaak. Hij werd in 2002 tot achttien jaar veroordeeld voor de moord op zijn vrouw waarbij ook zijn dochter levensgevaarlijk gewond raakte. Na twee jaar gevangenisstraf werd hij vrijgesproken omdat niet onomstotelijk vast stond dat hij de moordenaar was. Verslaggever Jan Peels sprak met Hakkert.

VERANDERENDE TIJDEN

De biologische klok in de hersenen blijkt zich na een transatlantische vlucht razendsnel te kunnen aanpassen aan het tijdsverschil. Toch loopt de rest van het lichaam uit de pas, waardoor het ritme van de lever ineens achter kan blijven bij het ritme van de darmen. Joke Meijer, neurofysiologe aan het Leids Universitair Medisch Centrum, wil weten wat deze vertraging veroorzaakt. Meijer onderzoekt de biologische klok in de hersenen van knaagdieren en is een van de 29 medewerkers van EUCLOCK, een Europees onderzoeksproject naar de werking van de biologische klok. Domien Beersma, hoogleraar chronobiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, doet ook mee aan het project. Het Groningse onderzoek richt zich op de invloed van de biologische klok op gedrag. Rob van Hattum praat met de twee klok-deskundigen.

-----

NIEUWSBERICHTEN

Racen tijdens hartaanval

Mannen met een hartaanval melden zich veel sneller bij een ziekenhuis dan vrouwen. Gemiddeld is een man in 2,8 uur na de eerste symptomen in het ziekenhuis te vinden, terwijl vrouwen zich pas na 14 uur melden. Zelfs als de symptomen verergeren, wachten vrouwen nog ruim 3 uur met hulp vragen, terwijl mannen er twee keer zo snel bij zijn. Dit blijkt uit Iers onderzoek, gepubliceerd in het Journal of Advanced Nursing. Je zou dus zeggen dat mannen hun hartaanval veel serieuzer nemen dan vrouwen. Maar niets is minder waar. Het bleek dat één op de veertien mannen gewoon met de auto naar het ziekenhuis reed nadat de eerste symptomen optraden, omdat ze zich naar eigen zeggen goed genoeg voelden. Bij aankomst in het ziekenhuis melden ze plotseling dat ze toch op instorten stonden. Geen wonder dat uit het onderzoek ook bleek dat mannen, als ze eenmaal in het ziekenhuis komen, veel sneller behandeld worden dan vrouwen.
***

Overige berichten over rozengeur, ruiken in stereo, het placebo-effect en duivelse kanker vindt u bij Noorderlog en Noorderlicht Nieuws (bovenste links)

-----

GAS, WIND EN WATER

Windmolens leveren te weinig energie als het windstil is, maar juist teveel als het hard waait. Elektriciteitsproducenten voorzien daarom grote problemen met de toevoer van groene stroom. Energieonderzoeker Kas Hemmes van de Technische Universiteit Delft bedacht een oplossing om een overschot aan windenergie efficiënt op te slaan: door met wind aardgas om te zetten in waterstof.

**Een gesprek met advocaat Clive Stafford Smith. Hij verdedigt veertig gevangenen in Guantanamo Bay van wie een aantal meedoet aan de hongerstaking. Hij is net terug uit Cuba waar de "force feeding" - het gedwongen toedienen van voeding - dagelijkse praktijk is geworden.

**Hans Jaap Melissen van de Wereldomroep is in Haiti. Morgen wordt er onder toezicht van de Verenigde Naties een nieuwe president gekozen. In de aanloop naar de verkiezingen neemt het geweld toe. Een reportage.

**Te gast in de studio twee studenten van de UVA die tien dagen in Iran verbleven. Ze trokken daar met Iraanse studenten op. Ze bezochten ondermeer het Iraanse parlement en diverse krantenredacties om meer inzicht te krijgen in de actuele politieke situatie ter plekke.

** Jongeren tussen de 16 en 23 jaar krijgen sinds 1 januari 2004 niet langer automatisch een uitkering als zij zich melden bij de Sociale Dienst. In Amsterdam moeten ze naar een 'Jongerenloket'. Daar wordt gekeken of er een baan voor ze is of een opleiding. Soms worden de werkloze jongeren naar een 'Jongerenwerkplaats' doorverwezen.
Negen meiden zijn begin oktober begonnen aan hun stage op de Jongerenwerkplaats U2 in Amsterdam West. Ze worden begeleid door Esther van der Meulen van 'Octra en Partners'. Verslaggever Irene Houthuijs volgt deze meiden deze maanden. Vandaag aflevering 3.

** In de vier grote steden is nog maar een kleine meerderheid autochtoon. Met de komende gemeenteraadsverkiezingen zou je verwachten dat politieke partijen staan te dringen om de gunst van allochtone kiezers, maar dat is niet het geval. Dat zegt Jean Tillie, politicoloog en onderdirecteur van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies van de Universiteit van Amsterdam zaterdag in een interview met de Volkskrant. Hoe komt dat? Over deze vraag een gesprek met Jean Tillie, vice directeur van het Instituut voor Migratie- en Etnische Studies (IMES), Herman Meijer, voorzitter van GroenLinks en voormalig wethouder in Rotterdam voor die partij en Yucel Aydemir, hij is gemeenteraadslid in Utrecht voor de PvdA.

De opheffing van het bordeelverbod, 5 jaar geleden, heeft geen einde gemaakt aan dwang en uitbuiting in de sexbranche. Er wordt dan ook steeds vaker gepleit voor een aparte Prostitutiewet. Na Amsterdam, Den Haag en Eindhoven drong vorige week ook het Zeeuws-Vlaamse Terneuzen aan op zo'n wet, die de prostituees beter moet beschermen. - Maar helpt zo'n wet in de strijd tegen uitbuiting en dwang in de sexbranche? De onderzoeksredactie peilde de stand van zaken in Groningen, een stad die het prostitutiebeleid goed op orde heeft. Toch zijn dwang en uitbuiting er allerminst verdwenen.
Na de reportage wordt er gediscussieerd door de Tweede Kamerleden Khadisja Arib van de PvdA en Marleen de Pater van het CDA.

De publicatie van Deense spotprenten van de profeet Mohammed leidt in het Midden Oosten tot heftige protesten. Gewapende Palestijnen omsingelden vorige week het kantoor van de Europese Unie in Gaza stad en dreigementen werden geuit aan het adres van iedere buitenlander die afkomstig is uit een van de landen waar de spotprenten zijn afgedrukt.
Hoe komt het dat moslims zo anders reageren op lasterlijke cartoons dan christenen en joden? Kennen de moslims geen zelfspot of is het een gebrek aan humor? Of prevaleert de vrijheid van meningsuiting in het westen dusdanig boven de godslastering dat joden en christenen hierin berusten? We vroegen het achtereen volgens aan Rabbijn Evers van het Nederlands Israelitisch Kerkgenootschap, Ahyan Tonca voorzitter van het contactorgaan Moslims en Overheid en Arie Slob, Tweedekamerlid voor de Christen Unie.

Orthodoxe joden in België zullen niet kunnen deelnemen aan de lokale verkiezingen op 8 oktober dit jaar. Die dag valt namelijk samen met het begin van het Loofhuttenfeest en de gang naar de stembus is dan voor religieuze joden verboden. Gesprek met de heer Pinchas Kornfeld te Antwerpen, ondervoorzitter van het Centraal Israelitisch Consistorie en bestuurslid van het Forum der joodse organisaties.

Moslimscholen in Indonesie
In Het Buitenland een reportage uit Indonesie over de zogenaamde Pesantren, oftewel moslimscholen. Volgens Amerika zijn het broedplaatsen waar terroristen worden opgeleid en die dus hard aangepakt moeten worden. Dat gaat Indonesie nu doen, waardoor veel pesantren zich gestigmatiseerd voelen. Het fenomeen Pesantren is tijdens koloniale bezetting opgericht door niemand minder dan ex-president Wahid als tegenhanger van het discriminerende onderwijsstelsel van de Nederlanders.

Biodieselfrabriek naar Belgie
Afgelopen week werd bekend dat twee Vlaamse bedrijven de krachten bundelen met de Amerikaanse voedingsreus Cargil om een grote biodieselfabriek te bouwen in Gent. In diezelfde week kondigde de Amerikaanse president Bush aan in zijn State of the Union dat de VS tegen 2025 onafhankelijk moeten zijn van onzekere olie leverende landen. De vraag dringt zich op waar dit soort fabrieken in Nederland verrijzen. Het antwoord luidt: niet. Over de toepassing van biobrandstof in de transportsector in de ons omringende landen een gesprek met Hein Aberson. Hij is directeur bij Solaroilsystems, een bedrijf dat onderdelen levert en technische ondersteuning biedt in de biobrandstofsector.

Radiobrief Kashmir
Vanmorgen valt een nieuwe Radiobrief op de mat uit Kashmir, gepost door Antoinette Jong. Deze journaliste is daar nu, in de barre winter na de allesverwoestende aardbeving van oktober, om verslag te doen van de slachtoffers en de hulpverlening.
.

Het lukt de kleinste regeringspartij keer op keer om zich volop in de schijnwerpers te laten zetten, zij het lang niet altijd in positieve zin. Vorig jaar sneuvelde het voorstel voor een gekozen burgemeester en moest Minister Thom de Graaf het veld ruimen. Deze keer viel voor fractieleider Boris Dittrich het doek na maandenlang gesteggel over deelname aan een militaire missie naar Afghanistan. Wat is er toch aan de hand met het jubilerende D66? - de partij bestaat dit jaar veertig jaar - En is er nog toekomst voor de Democraten en wie moet die toekomst vorm gaan geven? Over de problemen, de politieke standpunten en de toekomstvisie van D66 een gesprek met oud-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Gerrit-Jan Wolffensperger, met het D66-statenlid in Zeeland, Jikkie van der Giessen en met Boris van der Ham, lid van de Tweede Kamer.

Bezuinigingen Kraamzorg
Sinds 1 januari is in Nederland de tijd voorgoed voorbij dat een kraamverzorgster acht dagen lang een gezin in de kraamtijd draaiend hield. Zij is er nu in principe alleen voor de strikt noodzakelijke zorg voor moeder en kind. Aan de hand van een soort puntensysteem - het Landelijk Indicatie Protocol - kennen kraambureaus sinds dit jaar gezinnen een aantal zorguren toe. In de praktijk zijn dat er vaak veel minder dan voorheen. Belangrijk brein achter het indiceringsprotocol zijn de verzekeraars. Zij waren ook nauw betrokken bij het opstellen van een puntensysteem. De kraamwereld zelf houdt inmiddels z'n hart vast, blijkt uit een rondgang langs onder meer kraambureaus, kraamverzorgenden en andere betrokkenen. De nieuwe, strenge indicering kan in gezinnen leiden tot aanzienlijke problemen. Een bijdrage van Esther de Hek.

Hoe zat het parlementaire besluitvormingsproces in elkaar: wanneer wist de Kamer wat? De informatievoorziening leek overvloedig, maar werd het parlement tegelijkertijd niet voor voldongen feiten gesteld? En: hoe wordt er binnen de militaire top van de NAVO werkelijk gedacht over de situatie in Afghanistan? Weet de Kamer dat wel? Argos had inzage in een geheim gespreksverslag en stelt ook de vraag: wat staat er nu in dat geheime rapport van de MIVD waarover zoveel te doen is geweest?

Wat betekent het voor de NAVO dat Nederlandse troepen naar Uruzgan gaan? Is de NAVO in staat een antwoord te geven op het internationale terrorisme? Hoe zal de relatie tussen de NAVO en de VS zich verder ontwikkelen? Hoe verdeeld is de NAVO eigenlijk? Een debat met Michiel Patijn, van 2001 tot afgelopen najaar Nederlands ambassadeur bij de NAVO, Rob de Wijk, ondermeer directeur van het Centrum voor Strategische Studies van Clingendael en TNO en Bram Stemerdink, ex-Minister van Defensie van de PvdA.

Deze week was er opnieuw gemor binnen de partijgelederen over de manier waarop de Tweede Kamer-fractie en D66-ministers in het kabinet opereerden in het debat over de Afghanistan-missie. En opnieuw klinkt de roep om een speciaal partijcongres.

Research: De trend dat alcohol en cocaine samen gebruikt worden, is al een aantal jaren bekend. De combinatie van alcohol en cocaine kan tot agressief en gewelddadig gedrag leiden. Nu pas onderneemt het ministerie van justitie aktie. Is dat niet te laat?

Gesprek: In samenwerking met de Gemeente Rotterdam heeft Feijenoord eind 2005 een project gestart dat zich richt op de begeleiding van jonge supporters van de club. Een gesprek met de projectleider. Waarom doet Feijenoord dit?

Repo: Een oude grootmoeder vertelt op haar sterfbed aan haar kleindochter een zorgvuldig bewaard geheim: ze is Armeense. Op zich niet heel schokkend, maar wel als het in Turkije gebeurd. De kleindochter, advocate Fethiye Çetin, schreef een boek over haar overleden grootmoeder. Het is opvallend genoeg al maanden een bestseller in een land waar intellectuelen voor de rechter gedaagd werden als zij de 'Armeense kwestie' aan de orde wilden stellen. Begint het grote 'Armeense taboe' toch bespreekbaar te worden? Correspondent Bernard Bouwman doet verslag...

Gesprek:
Dat mosterd na de maaltijd heel zuur kan uitpakken, heeft de Deense krant Jyllands Posten ervaren. Vorig jaar september drukte de krant 12 tekeningen van Deense cartoonisten af die de profeet Mohammed afbeeldden (zie afbeelding links). Aanvankelijk was er niet veel reactie, maar inmiddels is de stilte verdreven door een woeste storm van protest, waarvan het einde nog niet in zicht is.

Om te peilen wat nu precies het venijn is waaraan moslims zich zo storen, hebben we contact opgenomen met een drietal woordvoerders uit de Arabische wereld. En om die reacties te duiden, zit arabist Leo Kwarten in Zwolle in de studio.

De boosheid in de Arabische en islamitische wereld over de spotprenten is opmerkelijk te noemen, omdat ook de Arabische pers regelmatig cartoons publiceert waarin christelijke of joodse symbolen op de hak worden genomen (zie tekening links uit de Palestijnse krant Alquds).

Uit eigen onderzoek blijkt verder dat de groep Deense imams die eind vorig jaar een tournee maakte door het Midden-Oosten met de originele 12 tekeningen, ook drie extra tekeningen meenam. De bron hiervan is onbekend gebleven. Op deze drie tekeningen wordt Mohammed met varkenssnuit afgebeeld, als pedofiel en biddend gedekt wordt door een hond. De Deense tabloidkrant Ekstra Bladet publiceerde eerder deze maand het rapport wat de geestelijken mee hebben genomen op hun reis. Dat document bevatte niet 12, maar 15 tekeningen, waaronder de drie gewraakte. Navraag door de krant bij moslimorganisaties leverde op dat deze tekeningen anoniem bezorgd zijn bij islamitische organisaties. De imams hebben deze drie tekeningen meegenomen om de sfeer in Denemarken te schetsen, waarbinnen de 12 cartoons in Jyllands Posten werden gepubliceerd. Het lijdt geen twijfel dat dit heeft bijgedragen tot de woede in islamitische landen.

Drie woordvoerders uit de Arabische wereld zijn aan het woord gekomen:

1. Dr. Essam Al-Aryan. Hij is parlementariër voor de Moslimbroederschap in Egypte. De Broederschap heeft afgelopen november bij de verkiezingen in Egypte fors gewonnen. Hij is een belangrijk lid van de Shura, het 'Politbureau' van de Broederschap en is ook het gezicht naar buiten toe van de Broederschap. Daarnaast is hij arts en plaatsvervangend hoofd van het Medisch Syndicaat in Cairo.
2. Hassam Hatrash. Hij is 'senior reporter' bij Arab News, een belangrijke krant die in het hele Midden-Oosten wordt verkocht en is gevestigd in Jeddah, Saoedi-Arabië.
3. Dr. Bilal Philips. Hij is een bekeerling en geestelijke van Jamaicaanse komaf. Ooit was hij gitarist in de scene van Jimmi Hendrix. Hij is in in 1972 overgegaan tot de islam. Hij studeerde in Medina en Riyadh. Hij heeft overal op het Arabisch Schiereiland islamitische informatiecentra opgezet, die vooral tot doel hebben niet-moslims te bekeren. Sinds 2004 staat hij aan het hoofd van het Qatar Guest Centre in Doha, ook een 'informatiecentrum'. Qua ideeën is hij salafist, zeer streng in de leer.

Interview: Als het aan de bevolking van Urk had gelegen, was Dick Schutte gewoon hun burgemeester gebleven. Schutte had weliswaar vertrouwelijke informatie doorgespeeld over een op handen zijnde controle op Urker kotters, maar dit was zonder kwade opzet gebeurd. 'Een zondetje', zo typeerden veel Urkers deze misstap, maar zeker geen doodzonde. Toch besloot Schutte geen gehoor te geven aan de oproep niet op te stappen. Vandaag biedt de gemeente Urk hem een afscheidsreceptie aan en per 1 maart is hij officieel burgemeester af. In Het Interview blikt hij terug.

Repo: Deel twee van de serie De Heuvel: Heuvelop of bergafwaarts? Hoe komen de inwoners van volkswijk De Heuvel in Breda de winter door, nu het leven duurder wordt? Wat betekent de stijging van de ziektekostenpremie en wat als de energierekening omhoog gaat? Nu de armoede in Nederland toeneemt, volgt De Ochtenden de ontwikkelingen in de wijk op de voet. (Beluister ook het eerste deel van de reportage).

** Gesprek: gemeenteraadsverkiezingen

Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen zien de kiezers weer allerlei nieuwe lokale partijen op de kieslijst staan. Terwijl er vier jaar geleden al een hausse aan nieuwe partijen was, met name de Leefbaren.
Hoe hebben die lokale partijen het ervan afgebracht? Hebben ze de kloof tussen burger en politiek kunnen dichten? Een gespek met:

1. Arnout Heemskerk, politiek verslaggever voor het Haarlems Dagblad;
2. Jacques Monasch, communicatie-adviseur en oud-campagneleider
3. Rodney Weterings, bestuurskundige aan de Universiteit van Tilburg.

** Edith Mastenbroek in Palestijns gebied

De radicale islamitische beweging Hamas heeft de parlementsverkiezingen in de Palestijnse gebieden glansrijk gewonnen. De Verenigde Staten en de Europese Unie zijn zich een ongeluk geschrokken en dreigen met het stopzetten van de financiële hulp aan de Palestijnen. Hierdoor wordt de toch al instabiele situatie nog explosiever en dreigt een totale ineenstorting van de Palestijnse Autoriteit. Een gesprek met Edith Mastenbroek.

** Het buitenlandforum

Afgelopen nacht hield de Amerikaanse president George W. Bush zijn jaarlijkse 'state of the union'. Is dit een brave soort Prinsjesdag, zoals Amerikadeskundige Frans Verhagen vindt, of een visionaire toespraak? Heeft Bush kunnen overtuigen? Het forum bestaat uit: Frans Verhagen, rechtsfilosoof Afshin Ellian en historicus Ronald Havenaar.

Verder in het forum: volgens VVD-Kamerlid Zsolt Szabo kunnen arme Afrikaanse landen sneller ontwikkelen dankzij investeringen van multinationals dan via ontwikkelingssamenwerking. Call-centers versus micorkrediet voor keuterboeren. Szabo in dicussie met Manuela Montreiro van Hivos, de humanistische ontwikkelingsorganisatie.

** Reportage: hekserij in Zuid-Afrika

Hekserij lijkt voor de meeste Nederlanders iets uit spannende kinderboeken, maar in Zuid-Afrika maakt het geloof in heksen deel uit van het dagelijkse leven. Als iemand als heks bestempeld wordt, dan moet hij of zij vaak vluchten voor z'n leven. Sommigen gaan naar vrienden of familie in een ander dorp of vertrekken naar een stad waar niemand ze kent. Anderen vluchten naar een zogenaamd 'heksendorp'. Zoals Elisabeth Ngoepe. Zij werd net op tijd gered door de politie en vluchtte naar het heksendorp Helena.

** Willem Holleeder en de vastgoedwereld

Jarenlang dook zijn naam op in allerlei politieonderzoeken en werd hij in verband gebracht met afpersingspraktijken, liquidaties en Hells Angels. Oud-Heineken-ontvoerder Willem Holleeder wist echter uit handen van justitie te blijven, tot afgelopen maandag. De Nationale Recherche hield hem aan op verdenking van afpersing van vastgoedhandelaren, mishandeling en bedreiging.

Over Holleeder en over de louche sfeer die vaak rond de vastgoedwereld hangt, een gesprek met:

1. misdaadjournalist Bas van Hout;
2. vastgoedondernemer Rudy Stroink van TCN Property;
3. PvdA-Tweede-Kamerlid Staf Depla.

Tot voor kort was de heersende opvatting binnen de psychologie dat een verslaving het resultaat is van een afweging van voor- en nadelen. Het bewuste, expliciete, systeem binnen onze hersenen is verantwoordelijk voor rationele afweging. In ons handelen speelt ook het onderbewustzijn een rol. Dit is het 'impliciete' systeem van onze hersenen en dit is ook van invloed op verslavingen. Reinout Wiers, onderzoeker in de Experimentele Psychologie, doet hier al jaren onderzoek naar. Verslaggever Bert ter Hoeve ging samen met Wiers op zoek naar het impliciete systeem in zijn brein.