10.00 - 11.00: Buitenland

10.06 - Portugal
Reportage over de gigantische inspanningen die Portugal zich moet getroosten om te voldoen aan de financiële normen om lid te mogen blijven van de Europese Unie. Door dit lidmaatschap zijn de al bestaande grote verschillen tussen een arme onderklasse en een rijke bovenklasse enorm toegenomen.

10.46 - De boeken
Boekenrubriek van Jan Meng:

• The blood doctor, Barbara Vine alias Ruth Rendell;
• The cadans of grass, Thomas McGuane;
• Belcanto, Ann Patchett.

09.00 - 10.00: Interview

09.10 - Demonisering in Delft
Djoeke Veeninga in gesprek met Martin Stoelinga van Leefbaar Delft.

09.17 - De Grave en de kritiek van de ACOM
Minister De Grave van Defensie heeft donderdag bij de viering van het honderdjarig bestaan van de ACOM fel uitgehaald naar de CNV-bond voor militairen. Hij vindt het ,"buiten proporties'' dat de bond de viering heeft aangegrepen om de Koninklijke Landmacht via de media in diskrediet te brengen. Aanleiding voor een gesprek met de demissionaire minister, over zijn beleid van de afgelopen kabinetsperiode, de nasleep van het Srebrenica-rapport en over zijn verwachtingen voor de toekomst van Defensie.

09.44 - Onveiligheid in Helmond
In de dierenbuurt van Helmond heeft 38,8 procent van de bevolking op de lijst Pim Fortuyn gestemd. Het is één van de hoogste scores in heel Nederland.
Waarom stemt deze oude buurt zo massaal op Fortuyn? Wat zit daarachter?
Verslaggevers Steffie van den Oord en Silvia Brens gingen op zoek naar de gevoelens van onveiligheid in de buurt.

De arrogantie van de economische en militaire macht van de G7 landen moet plaats maken voor respect voor alle volkeren. Dat betekent dat de nationale staten een deel van hun soevereiniteit moeten afstaan. Want, wereldwijde afspraken over milieu en duurzaamheid houden alleen stand als er sprake is van een efficient, democratisch mondiaal bestuur. Dat zegt prof.dr.ir. Kees Zoeteman, aan de Katholieke Universiteit Brabant, bij de aanvaarding van zijn ambt als voorzitter van Globus, Instituut voor Mondialisering en Duurzame Ontwikkeling.

Stoffen in chocola zouden ons humeur opbeuren, lust opwekken, helpen bij menstruatieklachten en ons high maken. In 1999 werden bij een Belgische man sporen van cannabis in de urine gevonden. De verdachte ontkende echter dat hij marihuana had gebruikt. De cannabis-sporen zouden zijn te danken aan de grote hoeveelheden chocola die de verdachte had gegeten. Na verder onderzoek in het laboratorium werd de man alsnog veroordeeld. De man zou tientallen kilo's chocola moeten hebben gegeten voor een vergelijkbare hoeveelheid cannabis in de urine. Dat leek de rechtbank niet waarschijnlijk.
Maar welk effect heeft chocola nu werkelijk op lichaam en geest? Onderzoeker Henk Smit, verbonden aan de universiteit van Bristol, studeerde zowel levensmiddelenwetenschappen als psychologie en promoveerde op de vraag waarom mensen chocola lekker vinden.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.06 - Hoe Denemarken met zijn buitenlanders omgaat
De regering van Denemarken krijgt de laatste maanden internationale kritiek op haar nieuwe voorgestelde beleid ten aanzien van buitenlanders. Het Deense parlement heeft inmiddels in meerderheid voor het pakket maatregelen gestemd, dat niet alleen het aantal nieuw aan te nemen vluchtelingen drastisch beperkt, maar ook de gezinshereniging en -vorming sterk aan banden legt.
Een reportage uit Denemarken, met onder andere de woordvoerder van de rechts-radicale Deense Volkspartij, en nader commentaar van Kees Groenendijk, hoogleraar in de rechtssociologie en voorzitter van het Centrum voor migratierecht van de universiteit Nijmegen.

10.40 - De uitbreiding van de Europese Unie
Lousewies van der Laan, Europarlementariër voor D'66 heeft laten weten tegen uitbreiding van de Europese Unie te zullen stemmen. Ze gaat in debat met PvdA Europarlementariër Max van den Berg.

10.51 - Foster Parents Plan
Niets helpt - Foster Parents Plan verandert zijn naam in Plan Nederland, maar nog willen de donkere wolken niet verdwijnen. Donateurs verdwijnen bij duizenden. Begin deze maand stapte iterim directeur Rolph Pagano op na ophef over de hoogte van zijn salaris van achttienduizend euro per maand voor een driedaagse werkweek. En gisteren liet minister Herfkens van Ontwikkelingssamenwerking weten, dat zijn overweegt de 23 miljoen euro die Plan Nederland van haar krijgt aan andere goede doelen te geven. Aan de telefoon is de Utrechtse advocaat Bernard Tomlow.

09.00 - 10.00: Interview

09.11 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif: 'Slapen'.

09.14 - Een alternatief financieel regeeraccoord
Gesprek met Eduard Bomhoff, directeur van directeur Sociaal economisch onderzoeksinstituut Nyfer over een door Nyfer opgesteld alternatief financieel regeeraccoord.

09.45 - Gratis openbaar vervoer Utrecht
Discussie tussen Leefbaar Utrecht raadslid Jan Peetoom en Ward Verkuilen, regiomanager van openbaar vervoerbedrijf Connexxion, over de plannen van Leefbaar Utrecht om gratis openbaar vervoer te realiseren.

PERSBERICHT 24 mei 2002

"ALLE VORMEN VAN BURGEROORLOG ZIJN MOGELIJK TUSSEN ALLE PARTIJEN"

GEHEIM RAPPORT MINISTERIE VWS SCHETST DEPLORABEL BEELD OVER BESTRIJDING WACHTLIJSTEN IN ZIEKENHUIZEN

De zorgverzekeraars maken hun regierol niet waar. Ziekenhuizen, specialisten en zorgverzekeraars werken elkaar tegen door hun hokjesgeest. Voorbereiding op de vergrijzing gebeurt niet. Relaties van mensen die in het ziekenhuis werken, of mensen met een belangrijke maatschappelijke positie krijgen een voorkeursbehandeling.

Dat zijn maar een aantal van de onthullende conclusies uit een tot nu toe geheim onderzoek naar de wachtlijsten in de ziekenhuizen. Het is uitgevoerd in opdracht van minister Borst van Volksgezondheid door onderzoekers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en van haar eigen ministerie. De onderzoekers schetsen een deplorabel beeld van de toestand van de ziekenhuissector.

Het Vpro-radioprogramma Argos maakt het onderzoeksrapport ("Wachttijden in ziekenhuizen. Een onderzoek naar de praktijk van ziekenhuizen en verzekeraars") vandaag openbaar (vrijdag 24 mei 2002, Radio 1, 11.00-12.00 uur).

Wachtlijsten in de zorg. Dat was één van de voorbeelden van 'de puinhopen van paars' waarmee Pim Fortuyn furore maakte in de verkiezingsstrijd. Sinds 1997 is er door het tweede paarse kabinet veel extra geld beschikbaar gesteld maar toch zijn de wachtlijsten niet verdwenen. Waarom dat niet lukte, dat moesten de onderzoekers voor minister Borst uitzoeken.

De onderzoekers van het ministerie van Volksgezondheid en de Inspectie voor de Gezondheidszorg bezochten daarvoor in één regio acht ziekenhuizen. Daar spraken ze met alle geledingen, de raden van bestuur, de medisch specialisten en de verplegers. Ook bezochten ze de huisartsen in die regio en spraken ze met de zorgverzekeraars. In 95 gesprekken, die in de maanden juni en juli vorig jaar plaatsvonden, spraken de onderzoekers met in totaal 216 mensen. En dat allemaal met één centrale vraag: waarom zijn er nog steeds wachtlijsten in de Nederlandse ziekenhuizen?

In principe zijn wachtlijsten in de Nederlandse ziekenhuizen helemaal niet nódig, schrijven de onderzoekers: "Er lijkt voldoende capaciteit aanwezig in de Nederlandse ziekenhuizen om de huidige zorgvraag in potentie aan te kunnen."

Over de oorzaken schrijven de onderzoekers in diezelfde conclusie: "Ongelijke werkbelasting, weinig ontwikkelde organisatie van de zorg, onnodig werk, slechte planning, weinig samenwerking, te hoog ziekteverzuim en teveel uitval vertroebelen de aanwezige mogelijkheden voor zorg van voldoende kwaliteit: tijdig en toegesneden op de behoeften van patiënten."

Dat er van alles mis is in de organisatie van de gezondheidszorg is al langer bekend. Maar niet eerder werd de deplorabele stand van zaken in de ziekenhuizen, zo duidelijk beschreven als in dit onderzoek. En dat in een rapport van het ministerie zélf.

De meest recente informatie over hoe lang een patiënt op een operatie moet wachten is eenvoudig te vinden op Internet. Dat is een idee van minister Borst. Eén van de initiatieven van de minister in haar strijd tegen de wachtlijsten. Daarmee zijn patiënten in staat een ziekenhuis in een andere regio te zoeken, als daar de wachtlijst korter is. En de concurrentie tussen de ziekenhuizen zou ermee bevorderd worden. De onderzoekers schrijven daarover: "Parate kennis over de wachttijden en de mate waarin deze problematisch zijn is in ziekenhuizen dun gezaaid. Het beschikbaar zijn van deze informatie heeft de motivatie om de wachttijden te verkorten niet bij iedereen bevorderd."

De ziekenhuizen houden zich volgens het rapport niet zoveel met de wachtlijsten bezig:"De aanpak van wachttijdproblemen blijkt in de praktijk in zeven van de acht ziekenhuizen een zaak van in het ziekenhuis min of meer geïsoleerd opererende afdelingen of specialismen te zijn, meer dan beleid van het ziekenhuis."

Ziekenhuizen doen dus weinig aan hun wachtlijsten, maar bovendien blijken die wachtlijsten niet eerlijk te zijn. Het rapport constateert: "'VIP treatment' blijkt alom voor te komen. In 23 van de 24 gesprekken (96%) waren de gesprekspartners unaniem in hun vaststelling dat voorrang voor relaties van mensen die in het ziekenhuis werken of voor mensen met een belangrijk geachte maatschappelijke positie aan de orde is. (..) De huisartsen waarmee is gesproken bleken eveneens van deze praktijk van voorkeursbehandelingen op de hoogte."

Een van de interviewers is zelf ook arts. Eén medisch specialist verwoordde het tegenover hem zó: "Luxe geneeskunde: je kunt niemand tegenhouden en een collega al helemaal niet. U als collega kunt iedere operatie krijgen."

Het Landelijk Platform Wachtlijsten bedacht in 2000 de zogenaamde 'Treeknormen'. Dat zijn streefnormen voor aanvaardbare wachttijden per operatie. De zorgverzekeraars, de Vereniging van Ziekenhuizen en de medisch specialisten hebben zelfs een convenant getekend waarin ze vastleggen dat ze die normen in 2003 zullen halen. Maar ook daarover is het onderzoeksrapport somber: "De vijf bezochte verzekeraars waren unaniem van mening dat zij ziekenhuiszorg moeten contracteren zodanig dat wachttijden voor hun verzekerden binnen de Treeknorm blijven. Echter geen van hen achtte zich daartoe in staat.

Geen van de acht bezochte ziekenhuizen voldeden met hun wachttijden ten tijde van het onderzoek aan de Treeknorm.

Bij geen enkel ziekenhuis werd een plan van aanpak aangetroffen om in 2003 de zorg binnen de Treeknormen te leveren. Er is geen reden gevonden om te veronderstellen dat deze situatie in 2003 beter zal zijn."

Een van de grootste donderwolken die boven de gezondheidszorg hangt, is de vergrijzing. Maar ook dat blijkt de meeste ziekenhuizen en zorgverzekeraars niet bezig te houden: "Geen van de verzekeraars was planmatig bezig of voelde zich in staat in "haar" ziekenhuizen de capaciteit af te stemmen op de door demografische ontwikkelingen toenemende vraag.

Van daadwerkelijke anticipatie op demografische ontwikkelingen was sprake in één van de 8 ziekenhuizen."

Vanaf 1997 is er regelmatig veel extra geld gestopt in de bestrijding van de wachtlijsten. Geld is volgens minister Borst de oplossing voor de wachtlijsten. Extra geld, dat omgeven door een woud van regelgeving ervoor moet zorgen dat de wachtlijsten verdwijnen. Allerlei varianten van financiering zijn geprobeerd. Maar in het rapport van het ministerie staat dat eerdere financiële ingrepen juist de óórzaak zijn van de malaise. "De in 1994 ingevoerde wijze van betaling van medisch specialisten heeft de productie prikkel bij hen weggenomen. Het remt het nemen van initiatieven tot noodzakelijke zorgvernieuwing om de kwaliteit van zorg te verbeteren en de wachttijden te verkorten."

Maar niet alleen de betaling van medisch specialísten is veranderd. Op alle fronten is er voortdurend gesleuteld aan de wijze van financiering. En dat heeft vervelende gevolgen: "De aan de ene kant jaarlijks onvoorspelbare, maar financieel forse, aanpassingen van de bekostigingsregels en aan de andere kant trage invoering van, in de ogen van velen, constructieve verbeteringen, dragen bij aan een defensieve en passieve houding van sommige ziekenhuizen en medisch specialisten."

De onderzoekers komen met een voor het beleid van minister Borst vernietigende conclusie: "Het is illusoir met algemeen geldende bekostigingsregels vanuit Den Haag het publieke belang in de perifere praktijk te dienen zonder zeer ongewenste effecten

In het onderzoek krijgen alle partijen in de ziekenhuissector een deel van de schuld. Er wordt een ontluisterend beeld geschetst van allerlei groeperingen die hun eigen belang nastreven. De minister heeft als uitgangspunt van haar beleid dat de wachtlijsten hét grote probleem van de zorg zijn. En dat iedereen al het mogelijke doet om daar een eind aan te maken. Het rapport schetst een ander beeld. Hoe slecht de sfeer in de ziekenhuizen soms is, blijkt uit wat de onderzoekers te horen krijgen over de rol van de medisch specialisten: "Gedemotiveerde medisch specialisten hebben ook als minderheid een aanzienlijke "hindermacht". Meest extreem afkerig van meewerken aan oplossingen leken ons de oogartsen in een ziekenhuis die vertelden de wachtlijsten zo weg te kunnen werken, maar niet van plan te zijn de reeds afgesproken extra productie te leveren, omdat ze het tarief eerst verdubbeld wilden zien. Dat er meer productie geleverd kon worden illustreerde een van deze oogartsen door te vertellen zijn reguliere productie (dus conform de productieafspraken) al te halen terwijl hij na iedere drie weken een week vrijaf nam, het hele jaar door."

Het komt dus voor dat patiënten op de wachtlijst staan en de artsen vakantie nemen. Klachten over die onwillige houding van de medisch specialisten, troffen de onderzoekers ook op het hoogste niveau binnen de ziekenhuizen, bij de Raden van Bestuur: "In de raden van bestuur werd twee maal er op gewezen dat de specialisten niet meer in beweging waren te krijgen door de onzekerheden over de effecten van veranderingen op hun inkomen, anderen hadden het over gebrek aan motivatie, aan visie, aan bereidheid tot samenwerken en over de fusieperikelen die hen meer bezig zouden houden. Al met al was men dus in tenminste de helft van de onderzochte ziekenhuizen weinig optimistisch en positief gestemd."

Het kabinet presenteerde in november 2000 het 'Actieplan Zorg Verzekerd'. Het zoveelste plan om de wachtlijsten weg te werken. Minister Borst nam daarin een belangrijk initiatief. Ze maakte de rol van de zorgverzekeraars bij het terugdringen van de wachtlijsten cruciaal. De verzekeraars, die de grote financiers zijn van de gezondheidszorg, krijgen een regierol. Zij krijgen in feite de leiding in de strijd tegen de wachtlijsten. Zij moeten zodanige contracten afsluiten met ziekenhuizen dat die gestimuleerd worden wachtlijsten te verminderen. Maar uit de gesprekken die de onderzoekers in de acht ziekenhuizen hebben gevoerd, blijkt dat iedereen, alle partijen in de sector, ontevreden zijn over die rol van de verzekeraars. Allereerst de medisch specialisten en de lagere managers: "De medische specialisten die zich uitten waren unaniem tegen een regie van de verzekeraars. Het middel management zag in vijf van de zeven gesprekken niks in de regierol van de verzekeraars."

Ook bij de Raden van Bestuur troffen de onderzoekers grote weerstand aan tegen de rol van de verzekeraars: "De raden van bestuur vinden unaniem dat de verzekeraar onvoldoende in staat is inhoudelijk invulling te geven aan haar taak als regisseur. De verzekeraar zou daarvoor niet de juiste mensen hebben met voldoende knowhow, interesse in de gang van zaken in het ziekenhuis. De negatieve beeldvorming van de verzekeraars bij de raden van bestuur was in twee ziekenhuizen zo ernstig dat er emotionele uitingen werden gedaan waarbij doorgaans geen samenwerking denkbaar is."

Zorgverzekeraars zijn commerciële partijen, gericht op het maken van winst dus. De onderzoekers schrijven in hun slotconclusies dat dat de reden is dat de ziekenhuizen verzekeraars wantrouwen. Kan een commerciële partij het publieke belang wel goed dienen, zo vraagt men zich af bij de ziekenhuizen.

De onderzoekers spraken ook met vijf verzekeraars. Deze vijf verzekeren ruim de helft van alle Nederlanders tegen ziektekosten.

Zelfs bij deze zorgverzekeraars bestaat ernstige kritiek aan op de eigen rol: "Vier van de vijf verzekeraars waren het oneens met de verdeling van de verantwoordelijkheid zoals deze is geschetst in "Zorg verzekerd" en waarin zij als verzekeraars de regierol toebedeeld kregen. Met de delegatie van de regie die voorheen aan de overheid werd toegedacht is vooral onmacht gedelegeerd en naar hun idee niet de mogelijkheid om voldoende invloed op ziekenhuizen uit te oefenen."

Het onderzoeksrapport van het Ministerie beschrijft de sfeer in de ziekenhuizen als een die wordt overheerst door hokjesgeest. Alle partijen strijden voor hun eigen belangen en zijn maar al te graag bereid tegenover de onderzoekers kritiek op de ander te leveren.

Zo zeggen de verzekeraars het volgende over de Raden van Bestuur van de ziekenhuizen: "Vier van de vijf verzekeraars lieten zich uit over hun beeld van het ziekenhuis management. Geen van de verzekeraars was daar positief over. Raden van Bestuur zouden prikkels missen om in beweging te komen."

Over de verhouding tussen de Raden van Bestuur, de verzekeraars en de specialisten schrijven de onderzoekers: "Er is alle reden voor zorg over de onderlinge verhoudingen tussen de belangrijkste samenwerkingspartners in de ziekenhuissector: raden van bestuur, verzekeraars en medisch specialisten."

De onderzoekers vatten de sfeer samen in één vernietigende zin: "Alle vormen van burgeroorlog zijn mogelijk tussen alle partijen."

10.00 - 11.00: Buitenland

10.06 - De toekomst van de Europese Unie
Nog een jaar lang vergadert in Brussel de Europese Conventie - een breed discussieforum met vertegenwoordigingen van o.a. de regeringen, nationale parlementen en kandidaat lidstaten - over de toekomst van de Europese Unie.
De Conventie moet in 2004 aan de regeringen van de lidstaten voorstellen doen om te komen tot een echte Europese Grondwet.
Vanaf de Conventie in Brussel een discussie met Conventie-ondervoorzitter Jean Luc Dehaene en de Nederlandse regeringsvertegenwoordiger op de Conventie Hans van Mierlo.

10.48 - De boeken
Boekenrubriek van Aukje Holtrop:

• Alles is verlicht, Jonathan Safran Foer, uitgeverij Anthos/ Manteau, ISBN 90-76341-35-4;
• De judaskas, Antonio Lobo Antunes, uitgeverij Cosse, ISBN 90-5936-007-9;
• Eeuwelingen, Steffie van den Oord, uitgeverij Contact, ISBN 90-254-1579-2.

09.00 -10.00: Interview

09.11 - Het grote ongenoegen in Helmond
In de dierenbuurt van Helmond heeft 38,8 procent van de bevolking op de lijst Pim Fortuyn gestemd. Het is één van de hoogste scores in heel Nederland.
Waarom stemt deze oude buurt zo massaal op Fortuyn? Wat zit daarachter?
Verslaggevers Steffie van den Oord en Silvia Brens gingen op zoek naar de onvrede.

09.21 - Een nieuwe wind im het integratiebeleid
Met een centrum-rechts kabinet in het vooruitzicht lijkt er een nieuwe wind te gaan waaien in het integratiebeleid. De LPF pleit voor stringente inburgering en een stevig spreidingsbeleid.
Een debat over de nieuwe integratie-politiek met onder anderen Haci Karacaer van de Turkse organisatie Milli Gôrüs, Ahmed Aboutaleb van Forum en Ruben Gowricham, bijzonder hoogleraar vraagstukken van de multiculturele samenleving aan de Katholieke Universiteit Brabant.

Er bestaat algehele twijfel aan de hardheid van economie. Een gesprek over de gebrekkige voorspellende waarde van economische modellen met Cars Hommes, hoogleraar Economische Dynamica aan de Universiteit van Amsterdam. Hommes houdt aanstaande zondag een lezing over dit onderwerp in de reeks 'Helse problemen', het overkoepelende thema van de jaarlijkse serie wetenschapslezingen in Paradiso. De lezing vindt plaats op zondagochtend van 11.00 - 13.00 uur in Paradiso, Weteringschans 6 in Amsterdam. Toegangskaarten kosten EURO 7,- per kaart. OKW-donateurs betalen EURO 5,50. Na afloop van de lezing is er ruimte voor het stellen van vragen.
Voor meer informatie over psychologische aspecten van de economie verwijst Hommes door naar het boek "Irrational Exuberance", van Robert Shiller.

Wie in deze barre tijden wil ontsnappen aan de binnenlandse werkelijkheid hoeft niet ver te gaan. Want bij het Amsterdamse Bos aan het Nieuwe Meer ligt "Het Buitenland", een kunstenaarskolonie ter groote van een voetbalveld. Op een zonovergoten Hemelvaartsdag vierden de kunstenaars een geestverruimend feest, met XTC en psychoanalytische chemococktails. Verslaggever Jair Stein deed participerend onderzoek.

De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor studies die aantoonden dat ecstacy (XTC) blijvende hersenschade veroorzaakt. Een recent artikel in de New Scientist laat zien dat deze studies vaak niet best uitgevoerd zijn. Bovendien zouden tijdschriften niet snel geneigd zijn om onderzoeksresultaten te publiceren die het gevaar van XTC relativeren. Ook een studie van Liesbeth Reneman, onderzoekster bij het AMC in Amsterdam, wordt in het artikel kritisch besproken. Noorderlicht Radio legt de kritiek aan haar voor.

Hiphop is in 15 jaar tijd uitgegroeid van een underground muziekstroming tot big business. Van de laatste plaat van rapper 'Eminem' werden bijvoorbeeld meer dan 15 miljoen exemplaren verkocht.
Communicatiewetenschapster Mir Wermuth volgde de omslag in de hiphop, van subcultuur tot muziek voor de massa's. Haar conclusie: ondanks de toegenomen populariteit heeft hiphop de subcultuurstatus behouden. Volgende week promoveert zij op haar onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.06 - Colombia en de verkiezingen
Komende zondag gaat Colombia naar de stembus, verkiezingen die in het teken zullen staan van geweld. De kandidaten zijn voortdurend in levensgevaar. Ze betwisten elkaar het beste recept voor de vrede. Maar de totale oorlog lijkt onafwendbaar. Verslaggever Edwin Koopman volgde de campagne van de familie van de ontvoerde presidentskandidate Ingrid Betancourt.

10.40 - Wat voor kabinet krijgen we?
Djoeke in gesprek met Margriet van Lith van het Radio 1 Journaal, zij bevindt zich op de persconferentie.

10.50 - Groepsaanranding zwembade de Tongelreep
Twee Helmondse meisjes van 14 en 15 jaar zijn afgelopen weekend aangerand door spelers van een voetbalclub in Rotterdam in het subtropisch zwemparadijs de Tongelreep in Eindhoven. En dat terwijl de directie van het zwembad vijf jaar geleden een groot project startte om de overlast van de vooral allochtone jongeren te voorkomen. Er werden bijv. 17 camera's geïnstalleerd. Aan de telefoon is meneer Heesterbeek, directeur van het Eindhovens zwembad.

09.00 - 10.00: Interview

09.10 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif met Ellen Pieters: 'Japans'.

09.14 - De Rotterdamse haven
Reportage van Gerrit Kalsbeek over de Rotterdamse haven, waar het momenteel niet erg goed gaat.

09.21 - De SP en den nieuwe politieke verhoudingen
Gesprek met Jan Marijnissen, fractieleider van de Socialistische Partij en de derde grote overwinnaar bij de Kamerverkiezingen. Komt er als het aan hem ligt een coalitie van overwinnaars? Of gaat hij weer de oppositie in?

09.45 - De Rotterdamse haven, een gesprek met van Sluis
Gesprek met de machtigste wethouder van ons land: Wim van Sluis, de nieuwe wethouder van havenzaken voor Leefbaar Rotterdam. Het gaat niet erg goed met de Rotterdamse haven: wat gaat hij daaraan doen?

De spanningen tussen India en Pakistan lopen hoog op na de bloedige aanslag afgelopen dinsdag in Kashmir. Deze week werd bekend dat de Amerikaanse regering bij een eerdere escalatie van dit conflict in 1999 rekening hield met de inzet van kernwapens. Toch beloonde Washington na 11 september de beide kemphanen voor hun steun aan de strijd tegen het terrorisme met een opheffing van het wapenembargo.

De Nederlandse regering heeft al verschillende keren geprobeerd de Nederlandse vergunningenstop op wapenexporten naar deze landen op te heffen. Maar de Kamer lag steeds dwars. Hoe kan het dat desondanks in december 2000 een aantal vergunningen zijn afgegeven voor Nederlandse wapenexporten naar India? Is de Nederlandse vergunningenstop via een sluiproute afgeschaft? En is het parlement om de tuin geleid?

10.00 - 11.00: Buitenland

10.06 - Waar zijn Karadzic en Mladic?
Voor de mensen in voormalig Joegoslavie is de oorlog niet voorbij zolang hoofdverdachten als Radko Mladic en Radovan Karadzic nog vrij rondlopen. In april nam de Federale Joegoslavische regering een wet aan die bepaalde dat door het Tribunaal gezochte mensen moesten worden uitgeleverd. Van de lijst van 17 verdachten zijn er vier die zich inmiddels vrijwillig in Den Haag hebben gemeld; de rest zou in Servie of Montenegro verblijven.
De nieuwe wet heeft de mogelijkheden om onder te duiken drastisch beperkt. Maar toch nog steeds geen gearresteerde Karadzic en geen gearresteerde Mladic. Terwijl ze volgens de verhalen die de ronde doen niet ver weg kunnen zijn. Zeker Mladic niet.
Goran Trkulja, zelf een Bosnische servier, besloot op onderzoek te gaan. Hij ging alleen, maar hield telefonisch kontakt met de redaktie in Hilversum. Zijn zoektocht begon in een boekhandel in Republika Serpska.

10.32 - Afghanistan
Vandaag hebben de samenwerkende strijdkrachten van de internationale coalitie in het oosten van Afghanistan de strijd weer opgepakt tegen leden van Al Qaeda en de Taliban. Ondertussen laait de strijd elders in Afghanistan ook weer op en wel tussen elkaar bestrijdende krijgsberen die eigenlijk samen in de huidige overgangsregering van verzoening zitten, die nog tot 20 juni onder internationale bescherming opereert. Verslaggeefster Daphne Meijer is in de noordelijke stad Mazar-i-Sharif.

10.39 - Fortuyn in Duitsland
Wat moeten de Nederlandse ambassades in het buitenland antwoorden op vragen over de politieke aardverschuiving in Nederland, het verschijnsel Fortuyn en de politieke moord in dit altijd zo rustige land aan de Noordzee? De instructie van het ministerie van Buitenlandse Zaken luidt dat het ministerie zelf de woordvoering doet. Vooral in Europa krijgen de ambassades vragen om uitleg, daarbuiten krijgen de gebeurtenissen wel aandacht, maar maakt men zich minder ongerust. Rik Delhaas belde met de ambassade in Berlijn en sprak daar met de woordvoerder Jan Boeles.

10.48 - De boeken
Rubriek de boeken van Sjoerd de Jong:

• De puinhopen van professor Pim Fortuyn, door Peter Heerschop, Hans Sibbel en Viggo Waas. Vasallucci Amsterdam 2002 (uit de handel) isbn 90 5000 448 2
• Anders en beter, Jan Peter Balkenende, Aspekt 2002, isbn 90 5911 072 2
• Stijlen van leiderschap, persoon en politiek van Thorbecke tot Den Uyl, Henk te Velde, Wereldbibliotheek, isbn 90 284 1956 x.

09.00 -10.00: Interview

09.08 - Pronk's vertrek uit het parlement
Gesprek met demissionair Minister van VROM Pronk, over zijn vertrek als kamerlid.

09.18 - Europa en de Nederlandse verkiezingen
Debat met een aantal Europarlementariers over de verkiezingen in Nederland waarin Europa nauwelijks een rol speelde, en de gevolgen van de uitslag voor de Nederland in de Europese verhoudingen.

'Eerst moet het ergens een keer goed mis gaan, doordat een college van bestuur zo los komt te staan van zijn eigen universiteit dat het onwerkbaar wordt. Dan zal men aan andere universiteiten misschien zeggen: zo willen we het niet. En dan komt hopelijk het inzicht terug dat draagvlak toch van wezenlijk belang is. Maar voor het zover is, zijn waarschijnlijk wel een paar jaar verder.' Deze profetische woorden sprak toenmalig voorzitter van de Landelijke Studentenorganisatie ISO, Erik van Buiten in 1997, in het nieuwsblad van de Universiteit Twente. Enkele jaren later blijkt het ook in Twente goed mis gegaan te zijn.

Sinds de invoering van de MUB (Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie) in 1997 hebben zich financiele drama's voorgedaan op de universiteiten van Twente en Eindhoven. In Eindhoven kampt men met een tekort van 300 miljoen gulden en ook in Twente zijn er grote tekorten. Hadden deze problemen voorkomen kunnen worden als er meer inspraak was geweest van studenten en docenten? De Landelijke Studenten Vakbond presenteerde dit jaar een kritisch rapport waarin de problemen met de MUB aan de kaak gesteld worden. Uit het rapport blijkt dat de universitaire democratisering van de jaren zestig vakkundig om zeep geholpen is, sinds de invoering van de nieuwe wet.

In de verhalen over koning Arthur nemen de bijfiguren een bijzondere plaats in: Dwergen treiteren de ridders en verleiden ze tot vechtpartijen, jonkvrouwen vertellen over de reden van het conflict en kluizenaars leveren kritiek op de hoofdpersonen. Deze vaste rollen hielpen de luisteraars om de draad vast te houden van deze middeleeuwse soap opera. Bernadette Smelik schreef een boek over dit onderwerp. Bernadette Smelik promoveert op 24 mei aan de Faculteit der Letteren van de Universiteit Utrecht. Van haar proefschrift verschijnt ook een handelseditie, getiteld: Bijfiguren in de 'Lancelot en prose', uitgegeven bij de Keltische Draak.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.07 - De inlijving van Gibraltar bij Spanje
Spanje en Groot Brittannie zijn in onderhandeling over teruggave van 'de rots' aan Spanje. Heftig verzet is het gevolg want de bewoners van Gibraltar voelen zich Britser dan Brits. Een reportage van Gerrit Kalsbeek.

10.29 - Verkiezingen in Sierra Leone
Een gesprek met Afrika-kenners Bram Posthumus en Linda Polman over de verkiezingen in Sierra Leone die vandaag - onder auspiciën van de Verenigde Naties - plaatsvinden. Vraag is of stabiliteit in Sierra Leone kan standhouden zonder buurlanden Guinee Conacry en Liberia daarbij te betrekken. Regelmatig laaien in die landen conflicten op waaraan verschillende rebellengroepen meedoen. Liberia balanceert op de rand van de afgrond sinds de VN strenge sancties op de diamanthandel doorvoerde en de belangrijkste bron van inkomsten onmogelijk maakte.

10.45 - Reportage 'Molukkers'
Reportage over de verhoudingen tussen christen- en moslimmolukkers.

09.00 - 10.00: Interview

09.11 - Een goed gesprek
Een goed gesprek van Marjan Luif met Pierre Bokma: 'Arie'.

09.14 - De demonisering van de milieubeweging
Gesprek met Jaap Dirkmaat van Das en Boom over de demonisering van de milieubeweging.

09.26 - De mondialisering van het dorp Nederland
Naar aanleiding van de moord op Fortuyn laait de discussie over de multiculturele samenleving weer hoog op. Interview over de mondialisering van het dorp Nederland met emeritus hoogleraar niet-westerse sociologie Jan Breman.

09.46 - In memoriam: Martin van Amerongen
In memoriam oud-Groene hoofdredacteur Martin van Amerongen.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - De economische toestand in de wereld
Tafel over de economische toestand in de wereld. Hij spreekt met Jan van der Putten *(correspondent van de Volkskrant in China), Roel Jansen (medewerker van het NRC en econoom), Ernst Schade (ontwikkelingswerker in Portugal).

10.46 - De boeken
Boekenrubriek van Aukje Holtrop:

• Terug in de tijd, Koos Postema, ISBN 90-295-3640-3;
• De maand van Marie, Luuk Gruwez, ISBN 90-295-2227-5;
• 100% Chemie, Doeschka Meijsing, ISBN 90-214-7470-0.

09.00 - 10.00: Interview

09.11 - John Peet, 'the Economist'
Elles de Bruin in gesprek met journalist bij the Economist, John Peet. In het nummer van afgelopen week stond een uitgebreid artikel over Nederland wat nogal opzien baarde. Een gesprek over hoe hij na de dood van Pim Fortuyn aankijkt tegen zijn eerdere publicaties.

09.16 - Het onderhoud: Arie van der Zwan
Gesprek met Arie van der Zwan, over een artikel wat hij geschreven heeft in het laatste nummer van Socialisme en Democratie, een blad van de Wiardi Beckmanstichting, het wetenschappelijk buro van de PvdA. De titel van het stuk is 'Waar blijft de ombuiging in het immigratiebeleid?" Het is een opvallend artikel over immigratie in Nederland. Een onderwerp dat de afgelopen maanden, vooral door toedoen van Pim Fortuyn, weer volop in discussie is.

09.48 - Emoties na de dood van Pim Fortuyn
In Haarlem gaat een man de straat op met het bord: 'Dood aan het tuig van rood!'.
In Zaandam verschijnen extreem-rechtse tekens op verkiezingsborden.
Nederland reageert heftig op de moord op Pim Fortuyn.
Steffie van den Oord peilt de emoties op straat en op het net; met Erik Schaap van het anti-discriminatiebureau in Zaandam, die bezorgd achter de computer zit.

In het derde uur van De Ochtenden een gesprek met extreem-rechts specialist Meindert Fennema; een discussie over de schokkende voorpaginafoto en 'demonisering' van Pim Fortuyn in de media, met de voorzitter van de NVJ en de eindredacteuren van Volkskrant en Trouw; een reportage over de tocht naar het huis van Fortuyn; en een gesprek met Altmayer, bondsdaglid van de CDU, over eerdere politieke aanslagen in het buitenland.

10.00 - 11.00: Buitenland

10.05 - Tafel: De Arabische landen en het Midden-Oosten conflict
Kunnen de Arabische landen een politieke rol spelen in de uitzichtloze situatie in het Midden Oosten?
Of ligt de sleutel tot de oplossing bij Amerika, de Palestijnen en Israël?
De afgelopen weken zijn er grote demonstraties in verschillende Arabische landen geweest tegen het Israëlische optreden in de bezette gebieden. Leiden deze spanningen tot problemen voor de Arabische regimes en bijvoorbeeld tot een verdere radicalisering van de politieke islam. Is het mogelijk dat het conflict zich uitbreidt naar andere landen in de regio? We praten er over met de arabist Leo Kwarten en de politicoloog Fuad Hoessein. Aan de telefoon Thomas Erdbrink, correspondent in Teheran en Betsy Udink, freelance journaliste in Cairo. En aan de telefoon ook Hans van den Broek, oud-minister van Buitenlandse Zaken. Rik Delhaas leidt het gesprek.

10.52 - Gesprek met Oscar Garschagen
Elles de Bruin in gesprek met Oscar Garschagen over de persbeslommeringen van het Algemeen Dagblad met een onthulling over minister Jorritsma van Economische Zaken. Zij had de 'schijn van belangenverstrengeling' op zich geladen, schreef de krant.

09.00 - 10.00: Interview

09.11 - De dood van Pim Fortuyn
Gesprek over de moord om Pim Fortuyn in het mediapark gisteren te Hilversum, met: Hendrik-Jan Schoo (voormalig hoofdredacteur Elsevier), Syb Stuurman (politicoloog), F. Bonke (nummer 9 op de lijst Fortuyn en oud-rector magnificus te Maastricht).

Dat probleem blijken historici en andere wetenschappers die politiek-historisch onderzoek verrichten naar belangrijke historische gebeurtenissen, de laatste tijd steeds vaker te hebben. Het 'inzagerecht van derden' lijkt in de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, die eind deze maand ingaat, verbeterd, maar blijkt in de praktijk weinig veranderd te hebben aan de toegankelijkheid van de archieven van de BVD.

Luistert u naar een verhaal over de moeizame omgang tussen openbare wetenschap en inlichtingendiensten die geen pottenkijkers dulden.

10.00 -11.00: Buitenlandreportage

10.05 - Franse socialisten versus Le Pen
Na de smadelijke nederlaag van Lionel Jospin is links Frankrijk in rep en roer. De enige manier om de "facho" Le Pen een nederlaag te bezorgen is om aanstaande zondag op de conservatief Jacques Chirac te stemmen. Hoe gaan de socialisten hier mee om en hoe denken zij Le Pen in de toekomst te gaan bestrijden? Een reportage.

10.47 - De boeken
Rubriek de boeken van Aukje Holtrop:

• De val van een bergredenaar (het politieke leven van Willem Aantjes), Roelof Bouwman, uitgeverij Boom, ISBN 90-5352-717-6;
• De lijfarts, Maria Stahlie, uitgeverij Promotheus, ISBN 90-446-0123-7;
• Bos' Schoolatlas der geheele aarde, in 29 kaarten, uitgeverij Wolters Groningen, ISBN 90-01-12098-9.

09.00 - 10.00: Interview

09.09 - Kroegentocht vanuit Hoogeveen
Heibel in Hoogeveen. Begin deze week was de Koningin er nog op bezoek. En nu alweer ruzie. Wat is het geval? De gemeente heeft een tweedaags uitje georganiseerd naar Belgie. Op de tweede dag staat een kroegentocht gepland. Op kosten van de gemeente.
Gerard Fidom, kersvers raadslid voor Leefbaar Hoogeveen, is verontwaardigd.
Hij is aan de telefoon.

09.15 - Foster Parents en het grote geld
Gesprek met Rolph Pagano, interim manager van Plan Nederland (voorheen Foster Parents Plan), naar aanleiding van de ophef over de hoogte van zijn salaris, dat 'excessief' zou zijn voor een non-profit-organisatie.

09.30 - De kamernood van studenten
Reportage over kamernood onder studenten in Utrecht, naar aanleiding van een rapport van de Landelijke Studenten Vakbond en een aantal studentenhuisvesters, dat maandag aan staatssecretaris Remkes van Volkshuisvesting wordt aangeboden.

09.37 - De VVD: linksom of rechtsom?
Gesprek met oud-VVD-kamerlid Anne Lize van der Stoel over de positie van de VVD aan de vooravond van de landelijke verkiezingen en over haar nieuwe functie als voorzitter van de stadsdeelraad Binnenstad in Amsterdam.