- vrijdag 28 december 2001
-
11:02Het onderzoek:argos
- vrijdag 28 december 2001
-
10:02De buitenlandreportage
Deze week geen buitenlandreportage, in verband met het marathoninterview.
Meer informatie - dinsdag 25 december 2001
-
11:02Noorderlicht radio
L.E.J. Brouwer was tegelijk briljant wiskundige, rokkenjager, mysticus en ruzieschopper. Emiritus hoogleraar Dirk van Dalen schreef zijn biografie: "De kroniek van een veelzijdig genie". Rob van Hattum in gesprek met de auteur.
Meer informatieLuitzen Egberts Jan Brouwer (1881-1966) wordt wel de grootste Nederlandse wiskundige sinds Christiaan Huygens genoemd. Maar behalve briljant wiskundige was hij ook een intrigerend mens. Zo was hij bevriend met Frederik van Eeden, liet hij -ondanks dat hij getrouwd was- vriendinnen in zijn tuinhuisjes wonen en had hij altijd met iedereen ruzie. Vandaar dat ook een biografie zonder al te diepgravende wiskunde gerechtvaardigd was. "Een schitterende biografie" volgens Dirk van Dellft in het NRC.
Rob van Hattum in gesprek met de auteur, Prof. Dr. Dirk van Dalen, emiritus hoogleraar wiskunde en filosofie aan de Universiteit Utrecht.Nieuwe biografie:
Dirk van Dalen: Het heldere licht der wiskunde. L.E.J. Brouwer 1881-1966. Een biografie. Bert Bakker. 560 blz. fl. 71,50.De Engelstalige biografie van Brouwer (1991) bevat aanmerkelijk meer wiskunde: 'Mystic, Geometer, and Intuitionist: The Life of L.E.J. Brouwer, volume 1, The Dawning Revolution. 448 pagina's. Prijs: ?
Ook onlangs verschenen en door Dirk van Dalen van commentaar voorzien:
L.E.J. Brouwe en de grondslagen van de wiskunde. Epsilon Uitgaven, 209 blz. fl. 39,75 - dinsdag 25 december 2001
-
10:02Het buitenland
In het buitenlanduur deel 1 van 'the Devils Pit' (herhaling van 14 augustus jl).
Meer informatie10.00 - 11.00: Buitenland
10.07 - The Devil's Pit, Boston - New Orleans
"From the devils pit, berichten uit het duivelsgat" deel 1 (herh.)
Een tweeluik uit de meest beruchte wijken van de Verenigde Staten.
Southie in Boston en Saint Thomas in New Orleans, allebei ooit gebouwd
als eerste sociale woningbouw. Vanaf de jaren zeventig namen drugs en misdaad het straatbeeld over.
Deel 1: In Zuid Boston laat jeugdwerker Leo Rull zien waar hij opgroeide. Dit is een herhaling van 14 augustus jl. - vrijdag 21 december 2001
-
11:02Het onderzoek:argos
- vrijdag 21 december 2001
-
10:02De buitenlandreportage
In het buitenlanduur een terugblik van journalist Michael Stein op zijn ruim 30-jarige ervaringen als journalist in het Midden-Oosten. En rubriek de boeken.
Meer informatie10.00 - 11.00: Buitenland
10.06 - Het Midden-Oosten
Michael Stein over het vastgelopen vredesproces tussen de Israeli's en de Palestijnen en een terugblik op zijn ruim 30 jarige ervaringen als journalist in het Midden Oosten.10.48 - De boeken
Boekenrubriek van Aukje Holtrop:- Gerard Reve: De Avonden, Facsimile-uitgave van het manuscript, uitgeverij Bezige Bij;
- Willem Brakman: Letter in kleur, uitgeverij De Prom;
- Willem Elschot: De parelduiker, uitgeverij Athenaeum.
- dinsdag 18 december 2001
-
11:02Noorderlicht radio
Geoloog Jan Smit deed onderzoek in Mexico naar de meteorietinslag, die miljoenen jaren geleden de dinosauriërs uit de wereld hielp. Smit is nu terug in Nederland en Ger Jochems spreekt met hem. Verder legt sociaal psychologe Marloes van Engen het verschil uit tussen leidinggevende mannen en vrouwen, en vertelt cardioloog Pim van Lommel over zijn onderzoek naar bijna dood ervaringen (BDE).
Meer informatieEen grote meteoriet maakte 65 miljoen jaar geleden een einde aan het leven van de dinosauriërs. De Amsterdamse geoloog en paleontoloog Jan Smit was een van de eersten die dit in de jaren 70 ontdekte. Afgelopen maand was Smit in Mexico om de meteorietinslag te bestuderen. Nu is hij terug om verslag te doen van zijn bevindingen.
Het verschil in leiderschap tussen mannen en vrouwen is minder groot dan vaak wordt aangenomen. Dat blijkt uit een studie van Marloes van Engen, die onlangs op haar onderzoek promoveerde aan de Katholieke Universiteit Brabant.
Verder een gesprek met hoogleraar Pim van Lommel over zijn 13-jaar durende studie naar bijna-dood ervaringen (BDE). Van Lommel, als cardioloog werkzaam bij het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem, concludeert uit zijn onderzoek dat het bewustzijn geen produkt van de hersenen kan zijn.
Slechts 18% van de 434 patiënten die werden bijgebracht na een hartstilstand hadden een herinnering aan de periode dat zij buiten bewustzijn waren. Daarvan kon 12% gekenmerkt worden als een typische BDE (zien van licht aan het einde van een tunnel; buiten lichaam treden; leven als een film aan je voorbij zien gaan, etc).
Als de BDE een fysiologische verklaring heeft, zoals zuurstoftekort in de hersenen, zou je verwachten dat een veel hoger percentage een BDE zou melden. Ook blijkt de BDE niet samen te hangen met medicijngebruik of angst voor de dood. Belangrijker is echter van Lommel's constatering dat de BDE plaatsvindt als de patiënt niets meer kàn waarnemen.
Ongeveer 10 seconden na hartstilstand is er geen meetbare electrische activiteit in de hersenen. De patiënten zijn dan klinisch dood en hun hersenen zijn dan uitgeschakeld. Voor van Lommel staat vast dat op hetzelfde moment een BDE kan plaatsvinden. Zijn conclusie: het bewustzijn moet ergens anders zitten dan in de hersenen. Waar het bewustzijn wèl zit is ook voor van Lommel een raadsel.
Van Lommel's controversiële verklaring voor de BDE wordt niet gedeeld door de meeste neurobiologen. Zij menen dat een vlak EEG niet betekent dat de hersenen totaal niet meer actief zijn. Andere sceptici denken dat de BDE plaatsvindt vlak voor verlies van het bewustzijn en niet tijdens de klinische dood. Niemand heeft echter een overtuigende verklaring voor de wonderlijke herinneringen die mensen hebben aan zaken die zij nooit waargenomen konden hebben. - dinsdag 18 december 2001
-
10:02Het buitenland
In het buitenlanduur de Vlaamsche Connectie, een gesprek met Eddy Boutmans van de Vlaamse groene partij Agalev en een reportage over woonmaatschappelijk werkers. Zij willen voorkomen dat mensen die extreme overlast veroorzaken, uit huis worden gezet.
Meer informatie10.00 - 11.00: Buitenland
10.05 - De Vlaamsche Connectie
Net zoals in Duitsland hebben de Belgische Groenen hun idealen moeten inruilen voor de ´Realpolitik´. Maar hoever willen ze gaan? Toen tijdens de Belgische kabinetsformatie Navo-bommen op Joegoslavië vielen, riep de huidige staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking Eddy Boutmans van de Vlaamse groene partij Agalev dat zijn partij nooit zou deelnemen aan een oorlogskabinet.
Na 11 september beperken de Belgische Groenen zich tot kanttekeningen. Het journalistenforum 'De Vlaamse Connectie' voelt daarom staatssecretaris Boutmans aan de tand.10.47 - Woonmaatschappelijk werk
José van den Berg werkt met vier andere 'woonoverlast maatschappelijk werkers' in Utrecht. Zij wil voorkomen dat mensen die extreme overlast veroorzaken, hun huis worden uitgezet. Extreme overlast kan variëren van geluidsoverlast tot verwaarlozing of tot stankoverlast doordat mensen veel huisdieren bezitten.
Verslaggeefster Irene Houthuijs trok een dag op met de maatschappelijk werkers Eligio Martina en José van den Berg. - vrijdag 14 december 2001
-
11:02Het onderzoek:argos
Argos over de juridische loopgravenoorlog tussen een farmacie-gigant en een arts met gewetensbezwaren
Meer informatieVorige week deed de kantonrechter in Amsterdam uitspraak in de zaak Stiekema versus Organon. Een voorlopig einde aan een jarenlang durend conflict. Een conflict tussen een onderzoeker die vast hield aan zijn ethische principes, en Nederlands grootste pillenfabrikant Organon, die daar niet van gediend was.
In 1998 startte Organon een serie onderzoeken, de zogenaamde Pentua-studie. Een grote internationale studie, die in meerdere Europese landen wordt uitgevoerd. Het gaat om een studie naar een nieuw medicijn dat gebruikt wordt bij zogenaamde Instabiele Angina Pectoris. Patienten met deze hartkwaal hebben een verhoogd risico op een hartinfarct. De strijd tussen Stiekema en Organon spitste zich toe op de laagste dosering die nog verantwoord te testen is . Stiekema wilde met 4.0 mg. starten. Organon vond een aanzienlijk lagere dosering van 2.5 mg ook nog verantwoord om mee te beginnen. Stiekema vond dat er is geen bewijs was dat het medicijn bij die dosering zou werken. En daarom was hij bang dat patienten die aan het onderzoek meededen levensgevaarlijk risico's liepen. Stiekema lichtte in verschillende landen een ethische commissie in over zijn opvattingen.
Daarmee ontspon zich een harde strijd tussen Stiekema en Organon
Argos deze week met een reconstructie van een loopgravenoorlog met verstrekkende consequenties. - vrijdag 14 december 2001
-
10:02De buitenlandreportage
In het buitenlanduur deel 2 van de wederopbouw in Oost-Timor, het moeizame opereren van de Serious Crime Unit op Oost-Timor. En is Somalië de klos na Afghanistan?
Meer informatie10.00 -11.00: Buitenland
10.06 - Oost-Timor, deel 2
De spanning tussen verzoening en behoefte aan gerechtigheid op Oost-Timor:
Het vereffenen van de rekening na een jarenlang proces van onderdrukking en geweld blijft een taai ongerief: veel modellen zijn al geprobeerd, waarheidscommissies, amnestieregelingen, lokale vormen van rechtspraak, internationale tribunalen, maar de ultieme oplossing voor de spanning tussen de noodzaak tot verzoening en de schreeuw om gerechtigheid lijkt nog niet gevonden. Ook niet op Oost-Timor, waar de bevolking zich in 1999 uitsprak voor onafhankelijkheid van Indonesië. Reden voor het Indonesische leger en haar Timorese handlangers om het land plat te branden en te plunderen, met bijkomende moord en doodslag. Sinds september 1999 bestuurt de VN Oost Timor en één van haar taken is het voor de rechter brengen van de grootste oorlogsmisdadigers. In zijn tweede verslag vanaf Oost Timor in deze week van de wederopbouw bericht Chris Kijne over het moeizame opereren van de Serious Crimes Unit op Oost-Timor.10.40 - Is Somalië de klos na Afghanistan?
De ogen van Amerika lijken zich te richten op Somalië voor een volgende aanval.
En de organisatie die hun interesse heeft is Al Itihaad, een fundamentalistische moslimorganisatie. Gesprek met Ayan Mahamoud, bestuurslid Vluchtelingen Organisatie Nederland.10.48 -De boeken
Boekenrubriek van Geert Mak:- Jan Thielen, Zorreguieta, Uitg Mets en Schild;
- Jet Bussemaker en Rick vd Ploeg, Leven na Paars? uitg Prometheus;
- Joost Lagendijk en Jan Marinus Wiersma, Brussel-Warschau-Kiev, Op zoek naaar de grensen van de Europese Unie, uitg Balans;
- Larry Siedentop, Democracy in Europe, Penquin Books.
- dinsdag 11 december 2001
-
11:02Noorderlicht radio
U dacht misschien uit deeltjes te bestaan, maar volgens de quantummechanica bent u een golf, net als uw goudvis en uw computer. Bij extreem lage temperaturen treedt ook een ander fenomeen op: atomen gaan zich samen gedragen als één grote golf. Dr. Klaasjan van Druten van de TU Delft over deze "Bose-Einstein condensaten". Verder vertelt Chantal Melser over selectieve abortus bij slangekruid en hondstong.
Meer informatieVolgens de klassieke mechanica is materie opgebouwd uit deeltjes. De quantummechanica zegt dat materie uit golven bestaat. Onder normale omstandigheden is dit niet zichtbaar. Pas als materie afkoelt tot extreem lage temperaturen komt de golf-eigenschap naar voren. Bij de laagst haalbare temperaturen treedt ook een ander effect op: de golflengtes van de verschillende atomen gaan overlappen, waarbij de atomen hun individuele eigenschappen verliezen. Samen vormen zij dan één grote golf, een zogeheten "Bose-Einstein condensaat".
Dit jaar kreeg de natuurkundige Wolfgang Ketterle de Nobelprijs voor onderzoek naar Bose-Einstein condensaten. Dr. Klaasjan van Druten van de TU Delft deed onderzoek met hem en vertelt over deze merkwaardige superatomen.Chantal Melser promoveerde aan de Universiteit Leiden op een onderzoek naar selectieve abortus bij planten. Al langer was bekend dat planten meer bloemen maken dan nodig. Uit het onderzoek van Melser blijkt nu dat planten juist de embryonale kneusjes aborteren. Of het om een actieve ingreep van de ouderplant gaat, is niet duidelijk. Het zou namelijk kunnen dat de minder geslaagde exemplaren ook zonder ouderlijk ingrijpen afsterven, door het proces van natuurlijke selectie. Toch blijkt screening van gezonde embryo's een natuurlijker proces dan vaak gedacht wordt. Wat zegt dat over medisch ethische discussies in verband met selectieve abortus bij de mens? Ger Jochems in gesprek met Chantal Melser.
- dinsdag 11 december 2001
-
10:02Het buitenland
In het buitenlanduur het eerste deel van de wederopbouw in Oost-Timor. En een reportage over tandheelkundige zorg voor illegalen in Amsterdam.
Meer informatie10.00 - 11.00: Buitenland
10.09 - De wederopbouw, Oost-Timor
Sinds Oost-Timor bij referendum in september 1999 koos voor onafhankelijkheid van Indonesië, wordt het land bestuurd door de VN-missie UNTAET, de United Nations Transitional Adminstration for East Timor. Ruim twee jaar nu werkt de VN aan de wederopbouw in een land dat door het Indonesische leger en hun Timorese handlangers direct na het referendum voor tachtig procent verwoest werd. 'Wat is een staat?' ,vroeg verslaggever Chris Kijne zich af toen hij afreisde naar Oost Timor, 'en hoeveel van die kenmerken vertoont het nieuwe Oost-Timor inmiddels?'. Deze reportage vormt het eerste deel van een serie van vier reportages onder het motto 'De wederopbouw'.10.47 - Tandheelkundige zorg voor illegalen
Een reportage over een plek in Amsterdam waar daklozen en illegalen tandheelkundige zorg kunnen verkrijgen. - vrijdag 07 december 2001
-
11:02Het onderzoek:argos
Argos over dubieuze declaraties, een gesubsidieerde luchtlijn en handige ondernemers
Meer informatieVolgende week besluit minister Netelenbos over de hoogte van de afkoopsom die vliegveld Eelde meekrijgt bij de verzelfstandiging op 1 januari aanstaande. De rijksoverheid, voor 80% eigenaar van Eelde, trekt zich per 1 januari uit het verliesgevende vliegveld terug en betaalt nog een keer een laatste zoenoffer van, volgens schatting van betrokkenen, 15 miljoen gulden. Twee jaar geleden al besloot Netelenbos dat Eelde haar startbaan met 700
meter mag verlengen, met 25 miljoen gulden overheidsgeld. Samen is dat 40 miljoen en daarmee kun je mooie dingen doen. En dus staan de projectontwikkelaars in de rij, waaronder de in opspraak geraakte Groningse
bouwondernemer Henk Koop. Argos reconstrueert vandaag de besluitvorming rond de baanverlenging en de verzelfstandiging, en stuitte daarbij op dubieuze declaraties van een gedeputeerde, een gesubsidieerde luchtlijn en slimme trucs van de beste
klant van vliegveld Eelde, de Groningse bouwondernemer Henk Koop. - vrijdag 07 december 2001
-
10:02De buitenlandreportage
In de buitenlandreportage een interview met Ingrid Betancourt, oprichtster van de partij Oxigeno. Een gesprek over de situatie in Mazar I Shariff en rubriek de boeken.
Meer informatie10.00 - 11.00: Buitenland
10.07 - Woede in het hart, Colombia
Een uitgebreid interview met de Colombiaanse Ingrid Betancourt, oprichtster van de partij Oxígeno, (zuurstof). Ingrid Betancourt is presidentskandidate in de komende verkiezingen in Colombia. Zij schreef het boek "Woede in het hart", en beschrijft daarin haar strijd tegen corruptie en drugskartels.10.34 - De situatie in Mazar I Shariff
Gesprek met Journaliste Daphe Meijer, over haar bezoek aan het fort van Mazar-i-Shariff, kort nadat zich daar het drama van de vele gedode Talibanstrijders afspeelde.10.46 - De boeken
Boekenrubriek van Aukje Holtrop:- Geletterde mannen (interviews), Elisabeth Lockhorn, de Bezige Bij, ISBN 90-234-7084-2;
- De tuinen van de herinnering, Michel Quint, de Bezige Bij, ISBN 90-234-0023-2;
- Ik heet Karmozijn, Orhan Pamuk, ISBN 90-295-3587-3.
- dinsdag 04 december 2001
-
11:02Noorderlicht radio
'Ecogenomics' is een relatief nieuw onderzoeksgebied op het grensvlak van ecologie en genetica. Rob van Hattum spreekt met Lousie Vet en George Kowalchuk van het NIOO over de vele toepassingen van genetica voor milieuvraagstukken en ecologisch onderzoek. Verder een gesprek met Bruno Stricker over onstekingsremmers en de ziekte van Alzheimer. En losse berichten uit de wetenschap.
Meer informatieGenetisch onderzoek kennen we vooral van genetisch gemanipuleerde voedingsmiddelen en biomedische toepassingen. Minder bekend is 'ecogenomics': genetisch onderzoek op het gebied van ecologie en milieu. Een gesprek hierover met Prof.dr.Louise Vet, directeur van het Nederlands Instituut voor Oecologisch Onderzoek (NIOO) en Dr.George Kowalchuk, bioloog en psycholoog, eveneens verbonden aan het NIOO in Heeteren.
Van alle Nederlanders boven de zeventig lijdt vijf procent aan de ziekte van Alzheimer. De ziekte treft een derde van alle 85-plussers. Maar er is hoop:
Een Nederlandse onderzoeksgroep heeft aangetoond dat eenvoudige ontstekingsremmers bescherming bieden tegen het ontstaan van Alzheimer. Het onderzoek in de Rotterdamse wijk Ommoord, werd breed uitgemeten in buitenlandse kranten, maar trok niet veel aandacht in de vaderlandse pers.
Bruno Stricker is hoogleraar farmaco-epidemiologie en biostatistiek aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Stricker deed mee aan het onderzoek en legt uit waarom ouderen niet massaal naar de Ibuprofen moeten grijpen.Kris Kras berichten: In de Wetenschappelijke nieuwsberichtenrubriek aandacht voor witte vlekken in chocoladeletters; de ontdekking van het kleinste reptiel; het verkorte leven van walvis-vrouwtjes en beschermde paddestoelen
- dinsdag 04 december 2001
-
10:02Het buitenland
In het buitenlanduur het vierde en tevens laatse deel van Standplaats Westbank. Een gesprek over de rol van Arafat in de huidige geweldsexplosie in Israël en de Palestijnse gebieden en een reportage over de suggestie om taxi's in de Amsterdamse binnenstad alleen langs vaste routes te laten rijden.
Meer informatie10.00 - 11.00: Buitenland
10.07 - Standplaats Westbank, deel 4
Laatste en vierde aflevering van 'Standplaats Westbank'. Het gaat slecht met de economie op de Westbank. De in- en export ligt bijna stil. Ruim een jaar geleden, voor de tweede intifadah, werkten er ruim 200.000 Palestijnse arbeiders in Israël. Dat aantal ligt nu tussen de 15.000 en 20.000.
In deze aflevering onder meer een reportage over de duizenden arbeiders die in de vroege ochtend de grens met Israël clandestien oversteken.10.27 - Rol van Arafat
Een gesprek over de rol van Arafat in de huidige geweldsexplosie in Israël en de Palestijnse gebieden.10.47 - Vaste routes voor taxi's Amsterdam
Een reportage over de suggestie van de Amsterdamse korpschef Jelle Kuiper om taxi's in de Amsterdamse binnenstad alleen langs vaste routes te laten rijden. Aansluitend een gesprek met verkeerseconoom Henk van Gent.