BEDREIGDE INDIANENTALEN VAN BOLIVIA

Twee Nijmeegse promovendi leefden maandenlang tussen de Boliviaanse Indianen om hun verdwijnende taal op te tekenen. Het leverde twee promoties en een woordenboek op. Wat vonden die Indianen daarvan? En wat heb je aan een woordenboek van een taal die niemand spreekt?

-----

NIEUWSBERICHTEN over...

1. de hersenprinter;

1. de genetica van oorsmeer;

1. de slakkenrobot;

1. en acteren tegen het vergeten

...vindt u bij: Noorderlog (onderste link)

-----

RAZENDSNELLE EVOLUTIE IN HET VICTORIAMEER

Leidse wetenschappers ontdekten dat in het Afrikaanse Victoriameer een aantal vissensoorten zich in recordtempo evolueren. Het gaat om cichliden, een bijzondere groep vissen waar vele gespecialiseerde soorten van bestaan die niettemin allemaal afstammen van dezelfde soort. Twintig jaar na de uitzettng van de vraatzuchtige nijlbaars als goedkope bron van voedsel, was er van de oorspronkelijke soortenrijkdom nauwelijks iets over. Maar de cichliden komen terug, zij het in een andere vorm. Noorderlicht ging op reportage.

-----

LOGBOEK VAN EEN NERD

Een gesprek met natuurkundige Jeroen van den Brink. In zijn oratie, getiteld 'logboek van een nerd' waarschuwt hij zijn vakgenoten voor de fascinatie van de natuurkunde voor het allerkleinste.

-----

Buiten de wetenschap: WERKLOZE HUURDERS AAN HET WERK

Woningcorporatie De Woonplaats in Enschede gaat zes huurders zonder baan begeleiden naar werk. Na drie jaar kunnen de deelnemers hun huurhuis kopen tegen de huidige waarde minus 10 procent. De woningcorporatie is bezig met een groot herstructureringsproject en wil met deze proef investeren in woonomgeving en niet alleen in baksteen. Djoeke Veeninga praat met de projectleider, Irene Hensbroek.

**De afgelopen dagen werd in het Zwitserse ski-oord Davos het jaarlijkse World Economic Forum georganiseerd. Ooit begonnen als een informele ontmoeting tussen bedrijfsleiders en politici, is de chique borrel in het Alpenstadje uitgegroeid tot een megaspektakel. Meer dan 2000 topmanagers en wereldleiders uit meer dan 80 landen worden getrakteerd op tientallen debatten over de grote wereldproblemen en voor veel prominenten, pop en filmsterren is het ook een gelegenheid om hun mededogen te tonen met de minder gelukkigen der aarde.
Fred Stroobants en correspondente Renske Heddema uit Zwitserland waren er dit jaar bij.

** Aan de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart neemt een opvallend groot aantal lokale jongerenpartijen deel. Waarmee houden zij zich vooral bezig? Waarom organiseren zij zich in aparte partijen en niet in jongerenafdelingen van bestaande partijen? Een debat tussen ondermeer David Riphagen, lijsttrekker van Stip (Studenten Techniek in de Politiek, Delft) en Jasper Honkoop (vice-voorzitter van de JOVD)

40% van alle geweldsdelicten vindt zijn oorsprong in een belediging. Maar de beledigde burger vindt meestal geen gehoor bij een rechter en gaat er zelf voor spelen. Om dat te voorkomen wil het CDA een "kwets-commissie" instellen die zich over alle aangiftes van belediging zal uitspreken. Zal deze commissie het krachtige middel zijn in het voorkomen van geweldsdelicten en verruwing van onze omgangsvormen?

Gesprek: Woorden als 'defricheren' en 'pantoffelregiment' zijn wel zogenaamde verdwijnwoorden. Dat zijn woorden die in het hedendaags Nederlands niet meer worden gebruikt of een totaal andere betekenis hebben gekregen. Vandaag verschijnt het 'verdwijnwoordenboek', een overzicht van woorden met hun betekenis gebundeld in een heus woordenboek. Samensteller van dit boek is de hoofdredacteur van de Dikke van Dale Ton den Boon.

Debat: Met 15 duizend handtekeningen kunt u straks een onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer krijgen. Tenminste, als het aan Kamervoorzitter Weisglas ligt. Het burgerinitiatief is het zoveelste voorstel om de beruchte kloof tussen u, de burger en de politici in de Haagse kaasstolp te overbruggen. Maar zitten we eigenlijk wel op zo'n burgerinitiatief te wachten? En zal het 'de KLOOF' overbruggen?
Een debat met de voorzitter van de Tweede Kamer, Frans Weisglas en de Leidse hoogleraar politicologie Bart Tromp.

Gesprek: De krijgsmacht in België moet afslanken, in letterlijke zin wel te verstaan. Overgewicht speelt ook onze zuiderburen parten en het leger vormt geen uitzondering op die trend. Gelukkig houdt het VLD-kamerlid Ingrid Meeus de landsverdediging in alle opzichten in de gaten en dank zij haar tussenkomst vliegen de pondjes er straks weer af.

Reportage: De droogte in Oost-Afrika laat niet af en bijna dagelijks groeit het aantal mensen dat voedselhulp nodig heeft. In Kenia is de nood is het grootst onder boeren en herdersvolken in de het noorden en zuiden. Het Maasai-volk brengt de ellende van de droogte naar de hoofdstad Nairobi. Overal in de miljoenenstad zijn ze met hun koeien, schapen en geiten op zoek naar gras en water.

Gesprek: Vorige week donderdag werd het duidelijk, maar vrijdagochtend wist iedereen het zeker. In de Palestijnse Gebieden was de kleur van de ochtend groen, de kleur van Hamas. Een nieuw tijdperk is aangebroken.
Maar wie zijn de leiders van Hamas - voorzover nog niet gedood door de Israeli's? Een gsprek met Mouin Rabbani, analist bij de International Crisis Group in Amman.
Ook een gesprek over wat de overwinning van de fundamentalistisch-islamitische Hamas gaat beteken voor niet-moslims, bijvoorbeeld de christenen, met Toine van Teeffelen. Hij is onderwijsadviseur bij het Arab Educational Institute in Bethlehem.

Column: Freelance-verslaggeefster Antoinette de Jong verblijft enkele weken in het aardbevingsgebied in Kashmir, Pakistan. Ze doet daar verslag van de wederopbouw en het dagelijks leven in koude winter in de bergen. Elke maandag stuurt ze een Radiobrief over haar bevindingen.

Het Interview: Gesprek met Jeroen Dijsselbloem. Hij liep te hoop tegen ranzige muziekclipjes op TMF en MTV. Hij vindt dat de overheid geen pardon moet hebben met jongeren die de sfeer in grote steden verzieken. En deze maand stelde hij voor om gezinnen die dreigen te ontsporen een staatsopvoeding te geven. Geluiden die je al snel verbindt aan een partij als het CDA, maar die in dit geval afkomstig zijn van het PvdA Tweede Kamerlid. Wie is hij en met welke missie is hij de politiek ingegaan?

Reportage: In het voormalige concentratiekamp Vught gaat morgen een tentoonstelling van start over Jehova's Getuigen. Jehova's getuigen, in kamp Vught? Ja, want niet alleen Joden en Zigeuners werden opgesloten in de kampen, ook de Jehova's Getuigen moesten het ontgelden. Het openlijke protest van de Getuigen tegen Hitlers Nazi-regime was de dictator een doorn in het oog. Toch schrokken ze niet terug voor de harde aanpak. We kennen de Jehova's Getuigen van de hardnekkige bekeringsdrift. En dat bekeringswerk ging in de kampen gewoon door, zodat sommige andere gevangenen zich zelfs bij de Getuigen aansloten. Maarten Hagg sprak met twee overlevenden.

Nationaal Monument Kamp Vught: http://www.nmkampvught.nl/
De tentoonstelling: http://www.nmkampvught.nl/index.php?id=1740

** De commissie-Posthumus onderzocht de geruchtmakende fouten in de zaak van de Schiedammer parkmoord, waarin ontlastend bewijsmateriaal werd weggemoffeld. De onthulling van deze affaire wordt gezien als een belangrijke mijlpaal in de Nederlandse strafrechtpraktijk. De Tweede Kamer vergadert volgende week opnieuw over de aanbevelingen van Posthumus. Maar degene die de hele zaak aan het rollen heeft gebracht, heeft geen enkele blijk van waardering gekregen. Integendeel, hij is bij de politie de laan uitgestuurd. In Argos het verhaal van klokkenluider Harrie Timmerman. Met details die tot nu toe buiten de publiciteit zijn gebleven.

** Afgelopen weekend werd de gas toevoer naar Georgie door een vernieling van de pijplijn stilgelegd. Het land is in belangrijke mate afhankelijk van de Russische gasleveranties en het is nog onduidelijk wie verantwoordelijk is voor deze daad. Deze aanslag komt op een ongelegen moment omdat de regering het gasnetwerk wil privatiseren, maar de oppositie daartegen groeit. Het land is twee jaar na de Rozenrevolutie bezig alles te privatiseren, maar wat is het effect van deze operatie. Een verslag vanuit de Caucasus over de groeipijnen van een jonge natie.

** In de frequent opgestelde ranglijstjes van machtigste mannen en vrouwen in het bedrijfsleven staat zijn naam steevast in de hoogste regionen: jonkheer Aarnout Loudon. Nog even, want Aarnout Loudon gaat het rustiger aan doen. Binnenkort vertrekt hij als president-commissaris bij AKZO Nobel en ook bij ABN AMRO, waar hij dezelfde functie bekleedt, zit zijn langste tijd er op. Als commissaris van grote beursgenoteerde bedrijven heeft hij de veranderde verhoudingen in het bedrijfsleven die vooral volgden op de grote boekhoudschandalen nauw meegemaakt. De greep van aandeelhouders op grote ondernemingen is verstevigd, de spelregels veranderd. Interview over die gewijzigde verhoudingen en de daarbij behorende gewijzigde mores in het bedrijfsleven.

Research: Advocaten laten slachtoffers mensenhandel in de kou staan

Dat zegt Loes Vellenga, voorzitter van de Vereniging voor Asieladvocaten: ,,Ik vind dat ernstig. Ik neem wel eens zaken over en dan zie je wat er is gebeurd. Dan denk je: nou, nou... Als je slachtoffers van mensenhandel begeleidt, ben je natuurlijk min of meer verplicht om je kennis van het vreemdelingenrecht op peil te houden, om zo de mensen goed te kunnen helpen.''

In deze uitzending het aangrijpende verhaal van Rebecca uit Nigeria. Zij is één van de ruim drieduizend vrouwen die in Nederland jaarlijks het slachtoffer worden van mensenhandel (zie ook www.mensenhandel.nl). Rebecca wist uiteindelijk te ontsnappen, maar is - vooral omdat zij aangifte deed op aandringen van de IND - nog elke dag bang voor represailles van haar criminele handelaars.

Onder bepaalde voorwaarden kunnen slachtoffers als Rebecca rechtsbescherming en een verblijfsvergunning krijgen. Advocaten horen hen daarin wegwijs te maken. Maar juist daar worden de slachtoffers soms opnieuw in de kou gezet. Hoe kan dat?

Gesprek: Dit weekend vindt in de RAI de Love-and-marriage beurs plaats waar aanstaande echtparen zich kunnen vergapen aan de nieuwste bruidsjurken en assecoires bij de bruidsmodeshows. Ook zullen de bruidsfotografen, de cateraars en de bloemisten niet ontbreken. Opvallender is de stand van het Bisdom Haarlem met de afdeling Huwelijk en gezin, die ook aanwezig zullen zijn op de beurs. Wat hebben zij op de beurs te zoeken? Een gesprek met Stefan van Aken, theoloog en stafmedewerker op het Bisdom Haarlem.

Repo: In navolging van Frankrijk kent ook Italie toenemende problemen rond de scheiding van kerk en staat. Zo werd een moslimschool verboden en spande een zichzelf atheist noemende Italiaan een zaak aan om het kruis uit de school van zijn kinderen verwijderd te krijgen. In het land waar de kerk begon, moet ze nu op de bres voor haar grondlegger. Een reportage van Angelo van Schaik.

Gesprek: Afgelopen zaterdag is de Kosovaars-Albanese leider Ibrahim Rugova overleden op 61-jarige leeftijd. De man werd, vooral door de Westerse media, versleten voor de 'Gandhi van de Balkan'. Vandaag wordt hij begraven. Wat was zijn rol voor Kosovo? En wie gaat hem opvolgen?

Gesprek: Een nieuwe aflevering van de rubriek Neef aan de Overkant. De neven bespreken de Palestijnse verkiezingen, die woensdag werden gehouden.

Gesprek: Nederland moet uitkijken voor provincialisme. 'We' staan met de rug naar Europa. Dat is niet goed, vindt VNO/NCW-voorzitter Bernard Wientjes. Nederland dreigt de aansluiting met de internationale economie te missen. En daarom moeten we juist werken aan een sterk Europa. Maar hoe? In Het Interview een gesprek met Wientjes.

Repo: 'Grafstenen zeggen iets over God'

Een dokter en een dominee onderzochten de afgelopen jaren welke teksten er op graven worden gezet. Vorige week presenteerden zij hun onderzoek. Plaats van onderzoek was de gemeente Heerde met drie begraafplaatsen. Hoe kun je daar zien hoe er de afgelopen zestig jaar is gedacht over leven en dood en over God? Elsbeth Gruteke liet zich rondleiden door dominee Venema en dokter Grootendorst.

Beide senioren zijn al jarenlang geïntrigeerd door teksten op grafstenen. Bij Grootendorst begon dat al op jonge leeftijd. Vlak na de Tweede Wereldoorlog dwaalde hij vaak over begraafplaatsen. Geleidelijk kwam de vraag bij hem boven: Wat zeggen de teksten op deze stenen over de overleden?

Beide heren merkten op dat op het merendeel van de stenen staat dat de overledene 'lief' was. Het woord 'lief' komt het meest voor. Verder bleek in Heerde vaak 'De Heer is mijn herder' te staan op stenen. Een 'toevertrouwenstekst' noemden ze deze en soortgelijke teksten.

Het genre van de zogenoemde 'gevoelsteksten' deed zijn intrede in de afgelopen twintig jaar. ,,Op het graf van iemand die op 25-jarige leeftijd overleed, zie je staan 'Waarom?'. Als je dat ziet, dan gaat er een gedachtenwereld voor je open.''

De beide grafsteenkenners hebben zelf ook al een keuze gemaakt voor hun eigen grafsteen. ,,Op de mijne moet komen te staan 'Geborgen in God','' zegt dokter Grootendorst.

** Reportage: tv-kijken in 2015

Er heerst nog steeds grote onrust in omroepland over de nieuwe indeling van de televisiezenders, de afgelopen weken heeft u daar al van alles over gehoord. Maar de vraag is hoelang die zenderindeling een probleem blijft en hoe we met z'n allen over enkele jaren televisie kijken. Komen er inderdaad duizenden zenders bij en kunnen we elk willekeurig programma op 't moment bekijken dat 't ons uit komt.
Een reportage van verslaggever Jan Peels, die zich afvroeg hoe het TV-kijken in 2015 er uit gaat zien...

** Reportage: verkrachting in Westergeest

De 650 inwoners inwoners van een klein dorp in Friesland, Westergeest, zijn enorm geschokt. Een 25-jarige inwoner heeft bekend een 13-jarig meisje te hebben verkracht. Iedereen dacht elkaar te kennen in het gehucht, niet dus.
Trek een lijn van Leeuwarden naar Groningen, en daar ergens tussenin ligt Westergeest. Verslaggever Bert Molenaar bezocht een gesloten gemeenschap die Westergeest heet.

** Interview: Joop Wijn

Staatssecretaris Joop Wijn van Financiën kwam gisteravond terug uit China. Daar leidde hij een Nederlandse handelsmissie en probeerde hij de Chinezen warm te maken voor de gunstige belastingvoorwaarden in ons land. Is dat gelukt? Zijn de Chinezen gevallen voor ons aantrekkelijke belastingstelsel voor ondernemingen? En krijgen Nederlandse ondernemingen meer toegang op de schier oneindige Chinese markt?

** Buitenlandforum

Europarlementariër Edith Mastenbroek (PvdA) is EU-verkiezingswaarnemer in Gaza bij de verkiezingen in Palestijns gebied. Zij doet verslag vanuit Gaza.

In de studio praat het buitenlandforum verder over de Palestijnse verkiezingen. Hamas maakt kans op eenderde van de stemmen, terwijl de Fatah-partij van president Abbas zelf waarschijnlijk geen meerderheid behaald. Forumleden Arend-Jan Boekestijn en Hans Jansen zijn pertinent tegen onderhandelingen met Hamas. GroenLinks-Kamerlid Farah Karimi vindt juist dat door te praten met terreurbewegingen de verhoudingen kunnen normaliseren.

Verder bespreekt het forum de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de Europese Unie. De Europese regeringsleiders vinden dat dit volgend jaar moet gebeuren, het Europees Parlement is ook akkoord. Nu is het woord aan de nationale parlementen. CDA-Tweede-Kamerlid Jan Jacob van Dijk is pertinent tegen de Roemeense en Bulgaarse toetreding.

** Interview: Roel Meertens

Vandaag formuleert het Openbaar Ministerie in het Hofstadproces de strafmaat tegen de leden van de vermeende terroristencel. Eerder tijdens het proces lieten de verdachten al een totale minachting zien voor de rechters. En uit getuigenverklaringen is een beeld ontstaan van in zichzelf gekeerde radicaliserende jongens. Moet er een steekje aan je los zitten om je zo van de wereld af te keren? En waarom gaan mensen uiteindelijk over tot het plegen van terreuraanslagen? Kun je dat alleen doen als je pychisch gestoord bent of is er iets anders aan de hand?

Sociaal-psycholoog Roel Meertens schreef met zijn collega's Yvonne Prins en Bertjan Doosje het boek 'In iedereen schuilt een terrorist'.
Een sociaal-psychologische analyse van terroristische sekten en aanslagen.

** Reportage uit de Afghaanse provincie Uruzgan

Gaan we nu wel of niet naar de Afghaanse provincie Uruzgan?
Wat zijn de risico's en wat is nu eigenlijk de situatie ter plekke.
Als een van de weinige buitenlandse verslaggevers trok Arnold Karskens de afgelopen weken door de Afghaanse provincie Uruzgan, oerconservatief talibanland - waar de centrale regering in Kabul geen grip op lijkt te hebben.

** Reportage: wat doet de vos in de stad?

In Amsterdam rukt de dierenambulance tegenwoordig steeds vaker uit om ergens in de stad een vos te vangen. Maar wat doen die beesten in de stad? Is het een toevalligheid, een reeks incidenten, of verruilt de vos definitief het platteland voor de stad?
Verslaggever Norbert Reintjens ging wandelen met de Amsterdamse stadsecoloog Martin Melchers, en vroeg hem onder meer hoe je nou kan zien of er ergens een vos actief is geweest.

BUITENAARDS LEVEN:

Aanstaande zondag begint een nieuwe serie Paradisolezingen met als motto 'Uitzicht op Inzicht'. Acht vooraanstaande wetenschappers zullen telkens een grote wetenschappelijke vraag voor hun rekening nemen. De eerste lezing, komende zondag, gaat over de vraag of we alleen zijn in het universum. Pascale Ehrenfreud spreekt dan over het ontstaan van leven, en over de mogelijkheid dat dat meer dan een keer is gebeurd. Noorderlicht doet alvast een voorzet en spreekt met drie medewerkers van het astrobiologisch laboratorium van de Universiteit van Leiden over de mogelijkheid dat we binnen afzienbare tijd een ruimtewezen tegenkomen. In de studio zijn te gast Hans Fraaije, Inge Loes ten Kate en Kees van Sluis.

PARADISO-LEZINGEN

De lezingen vinden plaats op zondagochtend van 11.00 tot 13.00 uur in Paradiso, Weteringschans 6 te Amsterdam. Na afloop van de lezingen is er gelegenheid voor het stellen van vragen. Toegangskaarten kosten EURO 8,- per persoon, OKW-donateurs en VPRO-Backstage-leden betalen EURO 6,50. Meer informatie over de Paradisolezingen vindt u op de website van de K.L. Poll-stichting.

FABCHANNEL

De Paradiso-lezingen in de serie 'Uitzicht op Inzicht' zullen ook beschikbaar komen via Fabchannel. U kunt ze dan thuis bekijken in Real Video. Meer daarover op de website Fabchannel.com.

** Dinsdagmorgen maakt de Raad van Europa in Straatsburg bekend of er mogelijk geheime CIA kampen op Europees grondgebied zijn.
Een gesprek met de voorzitter van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, Rene van der Linden.
Daarna een debat over de haalbaarheid van de initiatieven van de Commissie van het Europees Parlement om een onderzoek in te stellen naar de beschuldiging dat de CIA met geheime vluchten verdachten vervoert naar detentiecentra binnen Europa.
Vragen die aan de orde komen zijn: hoe lang is Europa al op de hoogte en waarom werken de landen niet mee aan het openbaar maken van gegevens.

Deelnemers aan het debat:
Jan Marinus Wiersma, PvdA europarlementarier en lid van de Onderzoekscommissie.
Roger Vleugels: inlichtingendienstdeskundige en Lars van Troost van Amnesty International.

** Het vierde en laatste deel van onze serie over waterschappen gaat over de toekomst. We gaan op pad met twee muskus- en 8 beverratten-bestrijders die rond 2007 alle beverratten uit hun waterschap willen verdrijven. En we richten ons op de plannen die waterschap Rijnland heeft voor 2025. Waterschapsbestuurder L. van de Kalle denkt dat de Nederlandse overheid onvoldoende rekening houdt met een forse stijging van de zeespiegel.

** Vorige week werd een rechercheur gearresteerd omdat hij ervan wordt verdacht informatie te hebben doorgespeeld aan de Hells Angels. In de zomer van 2002 werd een parlementaire enquête gehouden naar fraude in de bouw. Is Nederland corrupt en in hoeverre heeft dat een ontwrichtende werking? Een gesprek met de Amsterdamse criminoloog Hans Nelen.

In Het Onderzoek de radiodocumentaire 'Hectometerpaaltje 64,4' een reconstructie van het drama op de snelweg A27. Twee maanden geleden, tijdens het beruchte weekend van het 'verkeersinfarct', viel een 42-jarige inwoner van Vianen van de Lekbrug. Hij wilde een vrachtwagenchauffeur te hulp te schieten, die op de andere weghelft een ongeluk had gekregen. Hij belandde tussen de brugdelen en kwam om het leven.

Verslaggever Koos van Noppen sprak met betrokkenen: de collega van het slachtoffer, de vrachtwagenchauffeur, getuigen van het ongeluk, mensen van de KLPD en politie, de brandweer en reddingswerkers die ruim drie weken intensief naar het lichaam hebben gezocht. De documentaire kwam tot stand met medewerking van de familie.

Met dank aan Gert Jan Post (KLPD), Albert Geerts (politie Vianen), Bert Steehouder (brandweer Vianen), Sven Olav Johanson (ReddingsBrigade IJsselstein), Esther van Neerbos (SIGNI zoekhonden), schipper Eelco van Velzen ('Calypso', Maasland). De andere betrokkenen gaven er de voorkeur aan anoniem mee te werken.

De muziek uit de documentaire is een fragment uit het 'Kyrie' van de 'Missa Creolla' van de Argentijnse componist Ariel Ramirez, uitgevoerd door Giora Feidman, klarinet, en het Philarmonisches Kammerorchester München. Afkomstig van de cd 'Goira Feidman, Concert for the Klezmer'.

Gesprek: Een nieuwe netheid in Duitsland: de politieagenten moeten allemaal voor het WK-voetbal naar de kapper. Correspondent Hans Verbeek legt uit.

Reportage en gesprek: Een vooruitblik op de Palestijnse verkiezingen van woensdag. Met onder meer een reportage van Mustaphah Oukbih uit Hebron, waar twee broers camapgne voeren: een voor Fatah en een voor Hamas. Ook een gesprek over de toekomstscenario's voor verhouding tussen Israel en de Palestijnse autoriteit na een electorale overwinning van Hamas.

Column: Freelance-verslaggeefster Antoinette de Jong verblijft enkele weken in het aardbevingsgebied in Kashmir, Pakistan. Ze doet daar verslag van de wederopbouw en het dagelijks leven in koude winter in de bergen. Elke maandag stuurt ze een Radiobrief over haar bevindingen.

Het Interview: Gesprek met Ludo van Halderen, de grote baas van energiebedrijf Nuon. Vorig jaar kwam hij in het nieuws door zijn hoge salaris terwijl de aandeelhouders niet echt onder de indruk waren van zijn geleverde prestaties. Zijn salaris werd met een ton afgeroomd en verder bleef alles bij hetzelfde. Van Halderen trekt deze maand vier jaar aan de touwtjes bij Nuon. Maar hoe gaat het met dit energiebedrijf? Wat zijn de consequenties van de op handen zijnde splitsing van energiebedrijven, dus ook de Nuon? En hoe afhankelijk is Nuon van gas uit Rusland?

Reportage: De Binnenvaart is bezig met een opmerkelijke comeback. Begin jaren '90 staakten de binnenschippers nog massaal tegen de liberalisering van de Europese vaarwegen, die ze als grote bedreiging zagen. Ook de plannen voor de Betuwelijn zaten de binnenschippers van meet af aan niet lekker. Maar afgelopen week kregen de varende goederentransporteurs een flinke steun in de rug van eurocommissaris Barrot. Die wil de komende jaren 4 miljard euro extra investeren in de binnenvaart. "Europa kan zich niet veroorloven het potentieel van de binnenvaart niet te gebruiken", aldus Barrot. Hoe is het de binnenschippers de afgelopen jaren vergaan, en hoe staan ze er nu voor? Verslaggever Maarten Hagg stapte aan boord bij schipper Toby Shouwstra.

Gesprek: De lijsttrekker van het CDA in de Amsterdamse Binnenstad is een bekende coffeeshopeigenaar. Michael Veling heeft en bruin cafeetje in het hart van de Jordaan, waar hij ook wiet en hash mag verkopen. Maar wat moet Veling bij een partij die zich steeds sterker tegen het softdrugs-gedoogbeleid keert?

Nederland heeft sinds kort een landelijke anti-terreur-eenheid, samengesteld uit specialisten van politie en defensie: de BBE-SIE (Bijzondere Bijstandseenheid - Snelle Interventie Eenheid). Is die eenheid wel zo krachtdadig en effectief als het kabinet beweert? Is de eenheid voldoende opgeleid en toegerust om gevaarlijke missies adequaat te kunnen uitvoeren? Wordt de eenheid ook ingezet voor klussen die andere eenheden, zoals de arrestatieteams van de politie, veel beter kunnen klaren? Heeft de regering de Tweede Kamer wel juist geïnformeerd? Argos over de militarisering van de binnenlandse veiligheid.

** In november stroomde er bij de Noord-Chinese stad Harbin een benzeengolf van tachtig kilometer de Shonghuarivier in. Het werd wereldnieuws omdat de giftige golf richting Sovjet Unie dreef. Maar in de meeste gevallen reppen de gecontroleerde Chinese staatsmedia niet over de milieurampen, die volgens Chinese milieu-activisten op grote schaal voorkomen. Een reportage uit China waar meer dan tweeduizend milieu-organisaties actief zijn.

** Ahmed Marcouch, lijsttrekker voor de PvdA in het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart, is beleidsambtenaar Jeugd en Veiligheid in het Amsterdamse stadsdeel Zeeburg. Daarvoor heeft hij 10 jaar bij het hoofdstedelijke korps gediend. Vanaf 1 februari gaat hij aan de slag bij het Landelijk Expertisecentrum Diversiteit als hoofdinspecteur van politie. Hij zal de politie adviseren op het gebeid van diversiteit en interventie bij interetnische spanningen.** Verder in het eerste uur een reportage over een kleinschalige hulpactie na de Tsunami - en waar het geld terechtkwam.

Research: Het Onderzoeksuur. 'Meten is weten'. Dat geldt overal - behalve voor de hoeveel geluid vliegtuigen maken die stijgen en landen op onze nationale luchthaven Schiphol. Daar is nog steeds geen meetsysteem opgezet om na te gaan of Schiphol zich aan de wettelijke geluidsnormen houdt. Begin deze week kreeg het kabinet een advies van de 'commissie-Eversdijk' waarin ronduit wordt erkend dat er in werkelijkheid meer geluid wordt gemaakt dan de computerberekeningen aangeven. Eind jaren negentig was dat al bekend uit onderzoek - maar met die gegevens gebeurde niets.
Voormalig minister Netelenbos van Verkeer deed in 1999 een manipulatieve poging om het probleem van de werkelijke hoeveelheid lawaai op Schiphol op te lossen, zoals blijkt uit een vertrouwelijke brief van haar aan twee collega-ministers, waar wij onlangs de hand op wisten te leggen (zie bijlage).

Gesprek: Softdrugs wordt al jaren in Nederland gedoogd en er gaan steeds meer stemmen op om de joint te legaliseren. Maar is een jointje echt zo onschuldig als we in Nederland denken? Aan de Vrije Universiteit is deze week een nieuw onderzoek naar het gebruik van softdrugs gepresenteerd. Met opvallende uitkomsten. Eén van de onderzoekers van de VU is Jaqueline Vink. Zij gaat in debat met de organisator van de hennepbeurs, die vrijdag begint.

Gesprek: De arbeidsproductiviteit is er dramatisch laag en met het zelfvertrouwen is het al niet veel beter gesteld. Het gaat over Portugal, waar aanstaande zondag presidentsverkiezingen worden gehouden. Over de Portugese politiek en de Portugese ziel een gesprek met twee deskundigen.

Reportage: In een lege fabriekshal in Eindhoven wordt deze maand het toneelstuk Ghetto uitgevoerd, door de jonge acteurs van Stichting Theaterplan. Het stuk, van de Israëlische toneelschrijver Joshua Sobol, speelt zich af in het getto van Vilnius (zie de link), de hoofdstad van Litouwen, tijdens de Tweede Wereldoorlog. De stad was de parel van de Oost-Europese Jiddische cultuur en werd daarom ook liefkozend het "Litouws Jeruzalem"genoemd.

En over een maand, op 17 februari, vindt in Vilnius zelf, de première plaats van de speelfilm Ghetto, gebaseerd op dit toneelstuk. Wat maakt dit stuk nog zo actueel? Paul Öfner zoekt het uit.

Informatie:
De voorstelling Ghetto gespeeld door de jonge acteurs van Stichting Theaterplan is nog tot en met 28 januari te zien in Eindhoven. Reserveren kan telefonisch, 040-211 1122 of via www.schouwburgeindhoven.nl

Gesprek: Een nieuwe aflevering van de serie Neef aan de overkant.

Interview: Het CDA investeert veel tijd en energie in de strijd tegen terreur en radicalisering. In een deze week gepresenteerd rapport worden allerlei voorstellen gedaan om onze democratie beter tegen dit soort bedreigingen te beschermen. Premier Balkenende vindt dat ons land ruim 1.100 militairen naar Zuid-Afghanistan moet sturen om te voorkomen dat radicale moslims daar weer terugkeren aan de macht. En de CDA-fractie staat positief-kritisch tegenover de oproep van het kabinet om goedkeuring aan een nieuwe Afghanistan-missie te verlenen. Over deze en andere zaken een gesprek met CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen. En: houden de drie coalitiepartijen nog een beetje van elkaar of is er sprake van een gedwongen liefde?

Repo: Vanmiddag wordt in Den Haag de Inktspotprijs uitgereikt voor de beste politieke prent van het afgelopen jaar. Steven Emmens bezocht met een tekenaar de bijbehorende expositie. Zo (zie illustratie) zie je Balkenende bijna nooit! Want hij is onder politieke tekenaars met afstand de meest schlemielig neergezette premier aller tijden. Alle cartoonisten schetsen hem consequent als een miezerig schooljongetje, een verdwaalde padvinder. Zo komt hij ook langs op de expositie Politiek in Prent 2005. De tentoonstelling loopt tot 20 februari in Nieuwspoort, daarna van 6 maart tot 2 april in de Openbare Bibliotheek in Den Haag, vervolgens in het Persmuseum, Amsterdam (3 april - 21 mei) en Openbare Bieb in Utrecht (22 mei - 15 juni).

De Ochtenden vroeg zich af wat er gebeurt als een politieke tekenaar JP als held neerzet. Tekenaar Bas van der Schot van het Algemeen Dagblad zag er wel een uitdaging in en modelleerde Balkenende naar filmster James Dean: vetkuif, bakkenbaarden en sigaret, maar dan wel met de stoppelbaard van Lubbers. Verslaggever Steven Emmens nam de tekening mee naar Den Haag en sprak over de impact van satire met aanstormend tekentalent Raymond Hendriks, winnaar van de Junior Inktspotprijs 2004.

** Reportage: waar is het Rembrandthuis?

Dit jaar wordt met allerlei tentoonstellingen en festivals gevierd dat vierhonderd jaar geleden Rembrandt van Rijn geboren werd. De beroemde Meester heeft een groot deel van zijn werken in Amsterdam geschilderd, maar zijn geboortehuis stond in Leiden. Maar waar precies? Dat is helaas niet meer te reconstrueren. Een reportage van Anita van der Hulst.

** Interview: Sander Kramer

Wie kent ze niet: de met plastic zakken bepakte dak- en thuislozen, die de binnensteden afstruinen naar iets te eten, of naar een plek om met hun slaapzakje te gaan liggen. Deze daklozen ziet u over zeven jaar niet meer. Althans: dat hebben de vier grote steden met de rijksoverheid afgesproken. Persoonlijke begeleiding van iedere dakloze moet hiervoor zorgen. Kosten: 170 miljoen per jaar. Een gesprek met Sander Kramer, hoofdredacteur van het Rotterdamse Straatmagazine, over de haalbaarheid van dit plan.

** Gesprek: de situatie in Uruzgan

Den Haag worstelt al weer geruime tijd met de vraag of Nederland 1200 militairen naar de Afghaanse provincie Uruzgan moet sturen. Het zou er te gevaarlijk zijn en daarom is het geen plek om aan wederopbouw te doen, vindt bijvoorbeeld de D66-fractie in de Tweede Kamer. De militaire inlichtingendienst noemt het een "risicovolle" operatie en het laatste woord is hier zeker niet over gezegd. Hoe is de situatie werkelijk in Uruzgan? Hebben de Amerikaanse soldaten het verpest bij de lokale bevolking? En houden de krijgsheren nog steeds de touwtjes in handen?
Een gesprek met verslaggever Arnold Karskens die gisteren terugkeerde uit Uruzgan.

** Het buitenlandforum

Iran heeft na een pauze van twee jaar zijn nucleaire programma weer opgestart. Volgens de Amerikanen zijn de Iraniërs druk bezig met het fabriceren van een atoombom en de Europese diplomatieke besprekingen met Iran lijken definitief op een dood spoor te zijn beland. Hoe is Iran van het nucleaire pad of te brengen? Moeten sancties worden opgelegd, een olie exportverbod bijvoorbeeld? En wat zijn de gevolgen van de oplopende spanningen voor de olieprijzen?
Deze keer bestaat het forum uit: Paul Aarts, politicoloog aan de UvA, Arie van der Vlis, ex-chef defensiestaf en Han Entzinger, hoogleraar migratiestudies aan de Erasmus Universiteit.

Michelle Bachelet is afgelopen zondag gekozen tot president van Chili. haar naam en ze wil de kloof tussen arm en rijk in Chili verkleinen en kan, als het aan haar ligt, laat Chili het verleden onder dictator Pinochet definitief achter zich. Links heeft het niet alleen in Chili voor het zeggen. Het lijkt er wel op alsof langzamerhand het hele Zuid-Amerikaanse continent rood wordt gekleurd, met onder andere Brazilië, Venezuela, Argentinië en sinds kort Bolivia. Is er dan eindelijk hoop voor de miljoenen armen van Zuid-Amerika? En is een terugkeer van rechtse dictaturen nu echt uitgesloten?
Marjon van Royen, Zuid-Amerika-correspondent schuift aan.

Verder discussieert het forum over de vraag of Ayaan Hirsi Ali de Nobelprijs voor de Vrede zou verdienen. Rechtsfilosoof Afshin Ellian vindt in ieder geval van wel.

** Interview: Leon de Wolff

Rumoer in het Nederlandse medialandschap. De oplagecijfers van de kranten daalden in 2005 nog verder. En er kijken en luisteren steeds minder mensen naar de publieke omroep. Ingrijpende maatregelen worden genomen om kijkers, luisteraars en lezers weer terug te krijgen. Zo verliezen de omroepen hun thuisnet en gaan de kranten over op tabloidformaat. Helpt dat? Of moet je je er gewoon bij neerleggen dat mensen minder behoefte hebben om de krant te lezen of op gezette tijden naar een programma te moeten kijken. Spelen de verschillende media wel genoeg in op de behoeftes van lezers, kijkers en luisteraars?
Gesprek met Leon de Wolff, hij heeft een bureau dat marktonderzoek doet en adviezen geeft aan verschillende media.

** Serie: uitgeprocedeerd... deel 7

Yusuf, Naila en hun drie kinderen behoren tot de groep uitgeprocedeerde asielzoekers die in het Terugkeer Project van Minister Verdonk terecht kwamen. Yusuf is Afghaan en Naila Oezbeekse. Ze waren uitgeprocedeerd, maar dienden een herhaald asielverzoek in. Dat verzoek wordt nu behandeld.
Een maand terug zat de familie nog in de noodopvang in Wageningen en gingen de twee oudste kinderen naar een nieuwe school. Verslaggever Joost Wilgenhof volgt de familie nu bijna een half jaar en zocht ze weer op, maar eerst even een korte terugblik.

Verslaggever Joost Wilgenshof zocht de familie andermaal op.

** Chaos in het Europees Parlement

Joelende politici, gezwaai met spandoeken en sinds kort zelfs heuse knokpartijen. Het Europees Parlement ontwikkelt zich de laatste tijd ook steeds vaker tot een chaotische vergaderplek, waar incidenten en ordinair geschreeuw aan de orde van de dag zijn. Dit tot grote ergernis van parlementsvoorzitter Borrell, die de dwarsliggende parlementariërs met sancties en geldboetes het zwijgen op wil leggen. We praten over de troebelen in Europees parlement met Europarlementariër Thijs Berman.

DE VRIJE WIL

De mens verschilt niet veel van een kikker. Als een kikker naar een vlieg hapt is dat een reflex, geen bewuste daad. En volgens Victor Lamme, hoogleraar cognitieve neurowetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, is ook het brein van de mens niets meer dan een verzameling reflexen. Daarom zijn we niet verantwoordelijk te houden voor wat we doen. In Noorderlicht discussieert hij hierover met Maureen Sie, filosofe verbonden aan de Erasmus Universiteit. Zij schreef het boek 'Justifying Blame', waarin ze precies het tegenovergestelde beweert.

ONGEDIERTEBESTRIJDING DOOR MIEREN

Sommige mieren bedrijven zeer geavanceerde landbouw. Ze beheren landerijen met schimmels die de populatie in leven houden. En ze blijken bovendien bacteriën te fokken die antibiotica aanmaken en daarmee voorkomen dat de schimmels ziek worden. In Noorderlicht een gesprek met Koos Boomsma, één van de onderzoekers die dit opmerkelijke fenomeen ontdekte.

** Thailand. Trouw correspondente Minka Nijhuis over militante islamitische groeperingen die in de drie, merendeels islamitische, zuidelijke provincies actief zijn. Mensenrechtenorganisaties melden dat de Thaise overheid zwarte lijsten hanteert op basis waarvan verdachten gevangen worden gezet of naar heropvoedingsprogramma' s worden gestuurd. Is er in het zuiden van Thailand sprake van een religieus conflict, of zijn de spanningen te wijten aan wanbeleid, sociale ongelijkheid en ethnische verschillen?

** Afghanistan. Met wie krijgen de Nederlandse militairen te maken in Uruzgan als de kamer later deze week instemt met de zending van 1200 Nederlandse militairen naar de Afghaanse provincie? Wie zijn de bewoners van deze provincie en omliggende gebieden? Een gesprek met Qader Shafik, gevlucht journalist uit Afghanistan.

** Pakistan. Marjan Lucas van het IKV reisde naar het aardbevingsgebied in Pakistan met de vraag of deze ramp een oplossing van het conflict over Kashmir dichterbij kan brengen. Zelfs premier Singh van India en president Musharraf van Pakistan belden met elkaar om over en weer hulp aan te bieden. Maar hoe lang zal dit positieve effect beklijven?

Interview met ondernemer Marike van Lier Lels, die zitting heeft in het Innovatieplatform dat in opdracht van het kabinet voorstellen doet om de kenniseconomie aan te jagen. Van Lier Lels, in 2004 door FEM Business uitgeroepen tot machtigste zakenvrouw van Nederland, was onder meer directeur van Van Gend & Loos en operationeel directeur van Schiphol. Vorig jaar werd ze bij Schiphol gedwongen te vertrekken, na een conflict met topman Cerfontaine. Van Lier Lels is een van de auteurs van het rapport waarin de visie van het Innovatieplatform op Nederland in het jaar 2027 is gevat.

Een samenleving zonder stress, zonder ADHD, zonder depressie. Zelfs zonder dementie. Sinds de ontdekking dat onze hersenen veranderbaar zijn, lijkt een dergelijke samenleving mogelijk. In Het Onderzoek de vraag: hoe ver zijn we er nog van verwijderd?

In de uitzending komt professor René Kahn aan het woord. Hij heeft een boek geschreven over het onderzoek naar hersenveranderingen bij de mens, dat begin deze maand is uitgegeven. Het heet 'Onze hersenen. Over de smalle grens tussen normaal en abnormaal' (Uitgeverij Balans, ISBN 9050187129).

Zie voor meer info de site van het boek.

De Verenigde Staten van Amerika wordt steeds religieuzer. Dat is niet alleen een privé-zaak, want steeds meer werknemers sluiten zich ook aan bij een geloofsgroep op het werk. Uit recente onderzoeken blijkt dat bijna 50 procent minstens één keer in de week collega's ontmoet om te bidden. En dan hebben we het over Moslims, Joden, Christenen en Hindoes, om maar een paar groepen te noemen. Bedrijven blijken graag mee te betalen aan bijvoorbeeld gebedsruimten en geestelijk verzorgers. Waarom doen de grote multinationals dat?

Eén van de oudste voorbeelden van godsdienst op de zaak is nauw verbonden met het werk van het Ford Interfaith Network (FIN).

Het FIN is een werknemersorganisatie die gesteund wordt door Ford. Het netwerk 'helpt de onderneming om wereldleider te worden in de promotie van religieuze tolerantie, de integriteit van bedrijven en menselijke waardigheid.' Het netwerk is begonnen in Dearborn, Michigan, het hoofdkwartier van Ford. In die streek leeft al jarenlang de grootste Arabische bevolking in de Verenigde Staten. Een van de eerste moskeeën van Amerika werd in 1914 gebouwd in Dearborn.

De onderneming steunt religieuze groepen door geld en faciliteiten ter beschikking te stellen. Vooral voor moslims is deze religieuze tolerantie belangrijk, omdat ze vijf keer per dag worden geacht te bidden. Maar ook steeds meer groepen christenen in bedrijven hebben behoefte aan momenten van gebed tijdens het werk.

Beluister de reportage van Marjan Moolenaar.

Ze wilde een boek schrijven over haar lange politieke loopbaan. Werktitel: Het leeuwenbekje gaat open. Van het boek is nog niets terecht gekomen, maar het 'Leeuwenbekje' gaat wel open: in Het Interview een uitgebreid gesprek met CDA-politica Hannie van Leeuwen, die deze week 80 jaar hoopt te worden. Al vijfenzestig jaar is Van Leeuwen politiek actief, momenteel nog als lid van de Eerste Kamer. Wie is Van Leeuwen eigenlijk? Wat zijn haar drijfveren en waarom wil 'de grande dame van het CDA' doorgaan in de politiek tot ze 85 jaar oud is? In de Ochtenden een onderhoud met diva Hannie van Leeuwen over het CDA van toen en nu, over solidariteit, armoede en over de koers van het kabinet-Balkenende.

Persbericht De Ochtenden, 13 januari
Speciale uitzending: De Avonden in De Ochtenden

Door de plannen van de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep wordt het programma De Avonden, het dagelijks cultureel informatief programma van de VPRO op Radio 747, in haar bestaan bedreigd. De Raad van Bestuur wil van de zender Radio 747, het vroegere Radio 5, overdag een lichte muziek-zender maken en het is op z'n zachtst gezegd onwaarschijnlijk dat een verdiepend cultureel programma als De Avonden in de avonduren een plek behoudt in die nieuwe context.

Uit protest tegen die voornemens biedt De Ochtenden op Radio 1 deze vrijdagochtend de volle drie uur lang de ruimte aan De Avonden. Wie vertrouwt is met De Avonden zal bekende onderdelen horen als de recensie-rubriek De Droomhandel, de column van Micha Wertheim en een kort verhaal van Thomas Verbogt. Verder in deze uitzending onder meer interviews met filosoof Kees Vuyk over de vraag waarom de overheid de handen lijkt af te trekken van 'hogere' cultuur, schrijver en boekhandelaar Maarten Asscher over zijn uitgeversplannen en Tommy Wieringa naar aanleiding van zijn nieuwe bundel reisverhalen.

avondenprotest@vpro.nl

Persbericht De Ochtenden, 13 januari
Speciale uitzending: De Avonden in De Ochtenden

Door de plannen van de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep wordt het programma De Avonden, het dagelijks cultureel informatief programma van de VPRO op Radio 747, in haar bestaan bedreigd. De Raad van Bestuur wil van de zender Radio 747, het vroegere Radio 5, overdag een lichte muziek-zender maken en het is op z'n zachtst gezegd onwaarschijnlijk dat een verdiepend cultureel programma als De Avonden in de avonduren een plek behoudt in die nieuwe context.

Uit protest tegen die voornemens biedt De Ochtenden op Radio 1 deze vrijdagochtend de volle drie uur lang de ruimte aan De Avonden. Wie vertrouwt is met De Avonden zal bekende onderdelen horen als de recensie-rubriek De Droomhandel, de column van Micha Wertheim en een kort verhaal van Thomas Verbogt. Verder in deze uitzending onder meer interviews met filosoof Kees Vuyk over de vraag waarom de overheid de handen lijkt af te trekken van 'hogere' cultuur, schrijver en boekhandelaar Maarten Asscher over zijn uitgeversplannen en Tommy Wieringa naar aanleiding van zijn nieuwe bundel reisverhalen.

avondenprotest@vpro.nl

Persbericht De Ochtenden, 13 januari
Speciale uitzending: De Avonden in De Ochtenden

Door de plannen van de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep wordt het programma De Avonden, het dagelijks cultureel informatief programma van de VPRO op Radio 747, in haar bestaan bedreigd. De Raad van Bestuur wil van de zender Radio 747, het vroegere Radio 5, overdag een lichte muziek-zender maken en het is op z'n zachtst gezegd onwaarschijnlijk dat een verdiepend cultureel programma als De Avonden in de avonduren een plek behoudt in die nieuwe context.

Uit protest tegen die voornemens biedt De Ochtenden op Radio 1 deze vrijdagochtend de volle drie uur lang de ruimte aan De Avonden. Wie vertrouwt is met De Avonden zal bekende onderdelen horen als de recensie-rubriek De Droomhandel, de column van Micha Wertheim en een kort verhaal van Thomas Verbogt. Verder in deze uitzending onder meer interviews met filosoof Kees Vuyk over de vraag waarom de overheid de handen lijkt af te trekken van 'hogere' cultuur, schrijver en boekhandelaar Maarten Asscher over zijn uitgeversplannen en Tommy Wieringa naar aanleiding van zijn nieuwe bundel reisverhalen.

avondenprotest@vpro.nl

Gesprek: Eén op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding. Karakterbotsingen en "een ander in het spel" zijn de meeste gehoorde redenen, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het vele scheiden wordt gezien als een nieuw cultuurverschijnsel.

Maar niet iedereen legt zich hier bij neer. Een groep van ongeveer vijftig sociologen, kinderpsychologen, juristen en economen hebben zich verenigd in een expertgroep, die zich verzet tegen deze scheidingscultuur en probeert alsnog het tij te keren. Een gesprek met één van hen.

Als expert groep proberen ze aandacht te vragen voor dit onderwerp en veranderingen door te voeren. De overheid moedigt nu echtscheidingen aan in plaats van het te ontmoedigen. Deze aanmoediging bestaat uit gratis rechtsbijstand, flitsscheiding en financiële bijdragen voor het verminderde inkomen na de scheiding en dergelijke. In 2004 presenteerde de expertgroep het manifest "Integriteit van het ouderschap" aan minister Donner. Ook was de heer Wim Orbons, woordvoerder van de expertgroep, nauw betrokken bij de totstandkoming van een aanpassing in de echtscheidingswet. Het wetsvoorstel Luchtenveld waarin gepleit wordt voor gelijkwaardig ouderschap.

UItgebereide informatie over het manifest via de link op deze pagina.
Op deze site ook een interview met Marga Akkerman, één van de opstellers van het manifest, met Andries Knevel in Het Elfde Uur.

En verder:
Research: Vice-premier Dewael van Belgie had deze week forse kritiek op het Nederlandse Vreemdelingenbeleid. In Het Onderzoek blijkt dat ook veel Nederlandse allochtonen de sfeer verhard vinden. Steeds meer allochtonen verhuizen naar Belgie.

Gesprek: Door selectieve abortus is de afgelopen twintig jaar de geboorte van tien miljoen meisjes in India voorkomen. Een half miljoen baby's worden jaarlijks geaborteerd op grond van geslacht. In China liggen de cijfers nog scherper: tegen 2020 dreigt daar een overschot van 40 miljoen mannen, ook als gevolg van selectieve abortus. Stevenen beide landen af op een sociale ramp? Zijn culturele factoren hiervan de oorzaak? Een gesprek met demografe dr. Alinda Bosch van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut.

Repo: Een nieuwe aflevering van de serie Neef aan de Overkant. Hoe reageren de neven op het ziekbed en het waarschijnlijk politieke einde van de Israelische premier Sharon?

Interview: Stuurt Nederland nu wel of geen militairen naar Zuid-Afghanistan? Als het aan minister Kamp van Defensie ligt wel, de Tweede Kamer twijfelt nog. Morgen buigt de ministerraad zich opnieuw over deze kwestie en wordt opnieuw geprobeerd ook de beide D66-ministers van het belang van de missie te overtuigen. Over de argumenten pro en contra een gesprek met minister Kamp.

Repo: Een middelbare school in Lelystad gaat vanaf volgend schooljaar het keuzevak meditatie geven. En daarin staan ze niet alleen want meditatie kan op lagere- en middelbare scholen op een toenemende belangstelling rekenen. En dan gaat het om meditatie in allerlei vormen. Een school waar al 20 jaar gemediteerd wordt is basisschool De Fontein in Lelystad waar alle leerlingen aan transcedente meditatie doen. Een reportage van Esther de Hek en Elsbeth Gruteke.

** Reportage: vakantieland Turkije

Bijna één miljoen Nederlandse toeristen kozen in 2005 Turkije als vakantiebestemming. En ook vele andere Europese toeristen hebben het land met de 300 dagen zon en de lage prijzen ontdekt. Turkije is daarmee een geduchte concurrent van landen als Spanje en Griekenland. Maar het succes is wankel. De Turkse rivièra is bijna volledig afhankelijk van het toerisme en er hoeft maar iets te gebeuren - zoals de uitbraak van het dodelijke vogelgriepvirus- of de vakantiegangers blijven weg. Een reportage van Simone Weimans over de slag om de toerist.

** Interview: minister Donner

Roofmoorden, overvallen en afrekeningen waren al aan de orde van de dag op Curaçao. Maar sinds de honderd-procentscontrole op Schiphol is de sfeer grimmiger. Per week zijn op het eiland, waar minder mensen wonen dan in Apeldoorn, gemiddeld twee moorden die vrijwel allemaal met drugs te maken hebben. Deze week is minister Donner van Justitie op werkbezoek op Curaçao en met hem praten we over de drugsproblemen die het eiland teisteren.

Oorlogsverslaggever Arnold Karskens is in de Afghaanse provincie Uruzgan. Daar gaan 1.200 Nederlandse militairen wel of niet heen, afhankelijk van het besluit dat het kabinet komende vrijdag neemt.

** Het buitenlandforum

Over de mogelijke missie in Afghanistan praten de leden van het buitenlandforum verder. Nang Arsela woonde als Afghaans vluchteling jarenlang in Nederland en werkt tegenwoordig als Adviseur voor het Afghaanse ministerie van Onderwijs. Arsela is vóór de missie, de militairen zijn van groot belang voor de veiligheid en opbouw in Uruzgan. Forumlid Christ Klep (militair historicus) is tegen.

Verder praat het forum over Israël. Welke gevolgen heeft de uitschakeling van Sharon voor de Palestijnse en Israëlische verkiezingen? En wie volgt Sharon op? Politicoloog Radi Suudi en Gidi Markuszower van Likud-Nederland schuiven aan. Ook godsdienstwetenschapster Gerrie ter Haar doet mee aan dit forum.

** Reportage: Pakistan, drie maanden na de beving

Verslaggeefster Josephine Krikke ging een week mee met het Rode Kruis de Pakistaanse Noord-Westelijke grensprovincie. Wegens het slechte weer was het rampgebied lange tijd afgesneden van hulp. Onze verslaggeefster ging mee met de eerste helikoptervlucht de bergen in om te zien hoe het staat met de hulpverlening in het geïsoleerde gebied.
---
Bekijk ook fotoreportage van Josphine Krikke, volg de link rechtsbovenaan deze site.

** Interview: Hein Verbruggen

Op 10 februari gaan de Olympische Winterspelen van start in het Italiaanse Turijn. Veel Nederlandse sporters hebben zich al geplaatst voor de Winterspelen, maar medaillekansen lijken er alleen te zijn voor de schaatsers. Hein Verbruggen was tot voor kort lid van het Internationaal Olympische Comité (IOC), en is nu weer kandidaat IOC-lid. Turijn is de aanloop naar de Olympische Spelen in Peking in 2008. Verbruggen is de voorzitter van de coördinatiecommissie die de Spelen in China in goede banen moet leiden. Liggen de Chinezen op schema? En wie heeft het laatste woord: Hein Verbruggen of de Chinese organisatie?

** Interview: Willem Wijnstekers

Het gaat niet goed met de steur en dat heeft alles te maken met de caviaarconsumptie. In alle gebieden waar kuit van de steur wordt gewonnen, daalt de populatie. Vandaar dat de VN-organisatie die toezicht houdt op de handel in bedreigde diersoorten, Cites, een verbod heeft afgekondigd tegen de handel in kaviaar en andere steurproducten. Maar komt dat verbod niet een beetje laat? En heeft zo'n verbod eigenlijk wel zin als je ziet dat overal ter wereld leefgebieden van dieren en planten kleiner worden, en dat soorten uitsterven. Ondanks Cites. Een gesprek met secretaris-generaal van Cites, Willem Wijnstekers.

OP WEG NAAR DE VOLGENDE IJSTIJD

De afwisseling van ijstijden en warmere periodes wordt gestuurd door een astronomische cyclus, net zoals de afwisseling tussen zomer en winter. Alleen de schaal waarop dat gebeurt is groter. Die astronomische cyclus is een hard gegeven. Kleine klimaatpiekjes en vage rimpeltjes in de zeespiegel brengen daar geen verandering in. Daarom wordt het tijd dat we afstappen van denken in 'de menselijke maat', en beginnen met denken in de maat van de natuur. Een pleidooi van Salomon Kroonenberg, hoogleraar technische aardwetenschappen aan de Technische Universiteit Delft.

Naast onderzoeker is Kroonenberg ook columnist en verhalenverteller. Steeds probeert hij zijn lezers en toehoorders over de horizon van miljoenen jaren te laten kijken, en levert hij commentaar op beleidsmakers. Milieukwesties en planologische structuren zet hij in een ander perspectief. Volgens hem zijn politici met hun natuurontwikkelingsplannen en maatregelen die klimaatveranderingen moeten tegengaan tuinierders op planetaire schaal. "Voor ons is de aarde een tuin waarin we schoffelen totdat het is zoals we willen. Maar de natuur en het milieu zijn niet met een menselijke maat te meten."

In februari 2006 verschijnt van Kroonenberg het boek 'De menselijke maat' bij uitgeverij Atlas. Hier links in het rijtje links is een voorpublicatie te lezen op de website van Delta, het universiteitsblad van de Technische Universiteit Delft.

TE WEINIG OBDUCTIES BIJ VOGELGRIEP

Nog meer slecht nieuws van het vogelgriepfront. Niet alleen rukt het voor mensen gevaarlijke H5N1-virus gestaag op naar het westen, maar er wordt ook veel te weinig in de lichamen van de dodelijke slachtoffers gesneden. Tot nu toe is op slechts vier of vijf van de ongeveer tachtig dodelijke vogelgriepslachtoffers sectie verricht.

Volgens de Rotterdamse viroloog en vogelgrieponderzoeker Ab Osterhaus wordt de zoektocht naar een vaccin ernstig gehinderd door dat gebrek aan obducties. Om zo'n vaccin te maken, is het van belang om te weten hoe het virus zich in het lichaam gedraagt. En daar kun je alleen maar achter komen als je in het lichaam van overleden slachtoffers kijkt. In de Aziatische landen waar het virus tot nu toe vooral heeft huisgehouden, wordt nogal terughoudend gedacht over het concept van het ter beschikking van de wetenschap stellen van je lichaam na de dood, wat het onderzoek behoorlijk bemoeilijkt.

PARANORMAAL OF PSYCHOTISCH?

Onderzoekers van het Utrechts Universitair Medisch Centrum beginnen met een studie naar buitenzintuiglijke ervaringen. Ongeveer 15 procent van de bevolking heeft bijzondere ervaringen zoals het horen van stemmen en telepathie. Deze mensen zijn niet ziek, en kunnen gewoon leven met deze 'wanen'. Maar waar ligt de grens tussen 'gezonde wanen' en psychoses? In Noorderlicht een gesprek met Thomas Rietkerk, onderzoeker bij de afdeling Psychiatrie van de Divisie Hersenen van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht.

Op de website van de onderzoeksgroep, 'Verken uw geest', kunt u een vragenlijstje invullen. Dan krijgt u een profielschets toegestuurd die ingaat op uw aanleg voor het bovennatuurlijke. Een deel van de deze mensen wordt vervolgens uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek.

De Noorderlichtredactie komt na het invullen van de vragenlijst uit de bus als 'De nuchterheid zelve'. "[..] Uw zakelijke blik op de wereld laat weinig ruimte over voor het extranormale en u hebt hier dan ook weinig of geen ervaringen mee. Het horen van stemmen heeft nooit onderdeel van uw leven uitgemaakt en u gelooft dan ook niet in paranormale krachten."

Een hele opluchting.

** "Hoe is het om te leven zonder bed, zonder waterdicht huis, zonder de zekerheid van dagelijks brood?" In september 2005 publiceerde "M" het maandblad van NRC Handelsblad een indrukwekkend artikel getiteld 'Het gezicht van De Armoede'. Op 9 januari opent de Kunsthal in Rotterdam een tentoonstelling van de foto's van Jan Banning, de fotograaf die samen met journalist Dick Wittenberg twee weken tussen de bewoners van het afgelegen dorp Dickson in Malawi leefde. Ze bezochten, beschreven en fotografeerden alle 44 huizen en hun bewoners.Twaalf miljoen mensen in zuidelijk Afrika lijden onder voedseltekort, waarvan 5 miljoen in Malawi. De tentoonstelling loopt tot 9 april 2006. ** Katja Schoondergang schreef de roman "Het grote Feest", gebaseerd op een verblijf aan het Centrum voor Arabische Taal en Oosterse Studies in 2000 in de hoofdstad van Jemen, Sana' a. De westerse studenten waren voor het merendeel verdwenen uit het talencentrum. Vrome studenten en moslimfundamentalisten namen hun plaats in. Een van haar studiegenoten was John Walker Lindh, die in november 2001 gearresteerd werd door de Amerikanen in Afghanistan. Hij werd bekend als de Taliban-Amerikaan.

Het grote feest - Katja Schoondergang - Gianotten- ISBN 90-77276-15-7

In de week waarin nationale instituten als het NOS Journaal en Met het Oog op Morgen hun jubilea vieren, waarin opnieuw dalende oplages van de dagbladen bekend worden gemaakt en waarin de publieke omroepen zich opmaken voor een zwaar jaar, stuurt vanaf zijn werkadres in Indiania, in de VS, docent-onderzoeker Journalistiek en Media Mark Deuze via de mail een artikel rond waarin hij de traditionele journalistiek nog net niet dood verklaart, maar veel scheelt het niet. 'De journalistiek lijkt overbodig omdat de samenleving steeds meer een redactioneel karakter krijgt, waarin iedereen voortdurend met elkaar in nieuwsvergadering zit om te besluiten wat de meest belangrijke en relevante informatie van de dag, het uur of het moment is'. Journalistiek is, stelt Deuze, in wezen niet meer nodig noch relevant in de 2ste eeuw. Nieuwe media laten volgens hem zien wat onder het juk van de 'oude' media altijd al ' ons aller burgerrecht was: zelf journalist worden'. Een discussie met naast Mark Deuze ook Trouw-hoofdredacteur Frits van Exter en Theo van Stegeren, programmamanager van de masteropleiding Journalistiek en Media aan de Universiteit van Amsterdam.** Meer loon in ruil voor vakantie, luidde vorige week de krantenkop. Het voorstel bleek gevat in een notitie die werkgeversorganisatie VNO-NCW binnenkort aan zijn leden voorlegt. Een ànder voorstel uit diezelfde notitie haalde de krantenkoppen niet, maar is minstens zo ingrijpend: de werkgeversorganisatie wil namelijk ook dat werknemers met een deeltijdbaan niet langer meer uren kunnen opeisen. Tot nog toe is het zo dat werkgevers een dergelijk verzoek niet mogen weigeren. Aan de telefoon Guusje Dolsma, beleidsmedewerker van VNO-NCW, en ook Edith Snoey, voorzitter van Abvakabo FNV.** Voor een land waarvan de meeste bewoners onder het nivo van de zeespiegel wonen, is waterbeheer vanzelfsprekend van het grootste belang. Sterker nog, het is de oudste democratische overheid die we kennen. Gek genoeg (in deze tijd van klimaatsveranderingen) is het tevens de minst bekende bestuurslaag. Verkiezingsopkomsten zijn onveranderd laag en ook is het vanwege het personenstelsel vaak onduidelijk op wie je kan stemmen en waarom. Toch hebben de waterschappen belangrijke taken zoals het zorgen voor droge voeten (dijken en gemalen), peilbeheer, rattenbestrijding, vaarwegbeheer en op sommige plaatsen zelfs wegenbeheer. Deze maand januari elke dinsdagochtend tussen 9 en 10 uur in de ochtenden een korte serie over deze minst bekende bestuurslaag van ons land: het waterschap.

3 januari - afl 1: droge voeten, mooie meiden en schoon water. Over organisatie en bestuur

10 januari-afl 2: Vroeger was alles beter. Nederland verdroogt, hoe komt dat en wat doen we eraan?

17 januari-afl 3: boer, wat is uw water schoon! over cutters, membranen, bagger en modern zuiveren.

24 januari-afl 4: amersfoort aan zee? toekomst van het waterbeheer. Is de randstad wel te redden?

Eind vorig jaar stelde artsenorganistie KNMG een richtlijn vast voor palliatieve sedatie, het buiten bewustzijn brengen van mensen in de laatste levensfase. Twee hoogleraren leveren in het onderzoeksuur kritiek op de richtlijn; omdat er geen toezicht is op de manier waarop artsen ermee omgaan. Wordt sedatie een sluiproute voor euthanasie als toezicht ontbreekt?
Met een reactie van Siem Buijs (CDA).

Dinsdag a.s. zendt Netwerk een reportage uit over de SGP. Voor het eerst liet deze partij een cameraploeg achter de schermen toe, die de SGP-fractie een aantal weken van binnenuit mocht volgen. Netwerk-verslaggever Ton van der Ham vertelt over zijn ervaringen met de camera in een TV-mijdende omgeving. Ook laat hij alvast enkele fragmenten uit de documentaire horen.

Wat staat Israel te wachten na het tijdperk Sharon? Een poging om de beoogde nieuwe leider in Israel - Ehud Olmert - te portretteren, die opvallend veel vrienden op Urk blijkt te hebben. Jan van Benthem schetst de scenario's voor Israel en Olmert. En de Neven-aan-de-overkant schrijven elkaar of het wegvallen van Sharon een cruciale moment is in het vredesproces.

Vandaag is het precies een jaar geleden dat er een vredesakkoord tussen het islamitische Noord- en christelijke Zuid-Sudan werd ondertekend. Een wondertje - na 50 jaar burgeroorlog (met een kleine onderbreking). Sindsdien is er veel gebeurd: de charismatische leider van het Zuiden, John Garang, kwam om bij een helicopter-ongeluk, er is een begin gemaakt met de repatriering van de miljoenen vluchtelingen uit de kampen in Sudan en de omringende landen, en er wordt voorzichtig 'wederopgebouwd'. De stand van zaken na 1 jaar vrede - met o.a. reportages en interviews met de UNHCR en ZOA.

'De ruimte voor anderen moet maximaal blijven'

Het eerste uur was Lousewies van der Laan (D66) te gast. Als kind dagdroomde ze van een baan als secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Toen ze lid was van het Europees Parlement leek het haar ook wel leuk om zangeres te worden en een eigen band te hebben. Dat is nog niet gelukt, maar wie weet. Maar wel zit ze - na vier jaar lid geweest van het Europees Parlement - sinds 2003 voor D66 in de Tweede Kamer. Een poging haar beter te leren kennen.

,,Het enige waar ik altijd tegen ben is intolerantie,'' zegt ze tegen Elsbeth Gruteke. ,,We moeten niet kiezen voor één bepaald geloof. Er zijn veel mensen die een samenleving willen waarin ruimte is voor ieders overtuiging. Niemands overtuiging staat daarin boven die van een ander. Niets staat boven de democratie.''

,,Democratie en andere overtuigingen kun je niet met elkaar vergelijken. Geen van die overtuigingen mag gaan domineren. Altijd moet er behoud van rechten van minderheden blijven, van allerlei minderheden. We moeten proberen ieders vrijheid te maximaliseren zonder dat je daarmee anderen raakt. Iedereen mag denken en vinden wat hij wil. Al die overtuigingen kunnen alleen maar naast elkaar bestaan in een democratie. Democratie is geen geloof, maar een methode, een manier van de samenleving inrichten.''

,,Er moet debat zijn. Op mijn meisjesschool had ik die behoefte aan debat al. De nonnen vonden het niet goed om er inhoudelijk over te discussiëren. Mijn ouders hebben mij protestants godsdienstonderwijs laten volgen. De bijbel heeft altijd een ongelofelijke invloed gehad in de cultuurgeschiedenis. Maar ik haal er geen steun uit. Mijn moeder was katholiek, mijn vader was protestants. Zij wilden dat hun kinderen zelf leren kiezen.''

,,Mensen die mijn van anti-religieuze hetze betichten maken een karikatuurbeeld van mij. Het is een feit dat veel mensen een religie hebben en daar steun aan hebben. Ik verzet me alleen tegen de gedachte, dat er één absoluut waar geloof zou bestaan. Voor de ruimte van je geweten kom ik op. De ruimte moet maximaal blijven, totdat de ruimte van anderen erdoor in het gedrang komt.''

Röntgenfoto's van het sleutelbeen. Die zijn cruciaal als bewijsstuk voor jonge asielzoekers, die hier alleen, zonder familie, arriveren. Alleenstaande minderjarige asielzoekers, ama's, worden ze genoemd. Sinds hun aantal in de tweede helft van de jaren '90 sterk toenam, vindt de Nederlandse overheid het van belang om vast te stellen of zij ook daadwerkelijk minderjarig zijn. Aan de hand van het sleutelbeen valt te controleren of iemand ouder is dan 20 jaar. Als uit de röntgenfoto blijkt dat een ama meerderjarig is, krijgt die geen verblijfsvergunning.
De manier waarop dit botonderzoek in Nederland wordt uitgevoerd, is omstreden. Een kleine groep deskundigen bestrijdt elkaar al jaren te vuur en te zwaard, maar de Nederlandse Vereniging voor Radiologie concludeerde vorig jaar dat het botonderzoek deugt.
Hoe kwam dit oordeel tot stand? Hoe onafhankelijk is die radiologen-vereniging? Welke belangen heeft de verenigingsvoorzitter bij het voortzetten van het botonderzoek? En welke rol speelt de medisch-ethische 'Commissie Leeftijdsonderzoek', die het botonderzoek moet controleren?
Argos over botten en belangenverstrengeling.

Onder president Mahmoud Ahmadinejad zijn de hervormingen in Iran tot stilstand gekomen en is de politieke Islam aan een revival bezig. Bewust wordt de confrontatie met het westen gezocht. Een discussie over het programma van de Islamisten in het Midden-Oosten. Met onder andere publicist Wilfried Bossier (NRC) en de Iraaks-Koerdische journalist Mariwan Kani.

Natuurmonumenten lijkt van haar oorspronkelijke taak, het beheren en beschermen van natuurgebieden, af te wijken. Ze onderhandelt met overheden en levert daarbij zo nodig natuurgebied in onder het motto 'natuur is betrekkelijk in een dichtbevolkt land als Nederland, natuurbescherming ook". Jan Jaap de Graeff, algemeen directeur van Natuurmonumenten over het beleid van de stichting.

De onderzoeksredactie stuitte op een nieuw geval van groepsverkrachting in de Randstad. Dat nieuws leidt tot de vraag: wat is de rol van scholen in een geval van groepsverkrachting?

Kinderen dragen kroontjes en gaan zingend van deur tot deur om er snoep mee te verdienen. Vrijdag is het katholieke feest 'Driekoningen', een verwijzing naar het verhaal in het evangelie van Mattheus, waar verhaald wordt dat 'wijzen uit het Oosten' een ster volgden en een bezoek brachten aan de pasgeboren Jezus. Naar alle waarschijnlijkheid begonnen die wijzen, eigenlijk magiërs, aan hun reis in Babylon (vlak bij Bagdad) en reisden dwars door het Midden-Oosten naar Bethlehem, in de toenmalige Romeinse provincie Judea. Met verslaggevers en studiogasten gaat De Ochtenden op reis, in het kielzog van 'de Wijzen uit het Oosten'. Verslaggever Hans-Jaap Melissen begint aan de reis in Bagdad in een Humvee van het Amerikaanse leger.

De ANWB moest deze week bekend maken dat er 200.000 leden opstapten, onder andere door de komst van concurrent Route Mobiel. In Het Interview een gesprek met directeur Guido van Woerkom. Over een aantal affaires van het afgelopen jaar (van dubbele contributies tot een falend advies over de Chinese SUV Landwind), en over de strategie voor het komend jaar.

In steeds meer gemeenten verzetten groepen mensen zich tegen de komst van UMTS zendmasten voor mobiele telefonie. Ze doen dat uit angst om ziek te worden van de straling. Het verzet loont, want al meer dan 40 gemeentebesturen hebben besloten de bouw van de masten voorlopig stil te leggen. Maar is het verzet tegen de zendmasten wel terecht? Worden de vage klachten als slapeloosheid en hartkloppingen wel veroorzaakt door UMTS? Neurobioloog Hugo Schooneveld nam verslaggever Maarten Hagg mee op veldonderzoek.

** Reportage: wordt het Nederlands elftal wereldkampioen?

2006 wordt een belangrijk sportjaar. Om te beginnen volgende maand de Olympische Winterspelen in Turijn en daarna in juni het wereldkampioenschap voetbal in Duitsland. Langzaam maar zeker maakt de oranje-koorts zich van Nederland meester. Hoe ver gaat het Nederlands elftal komen? Zit het erin dit jaar, worden we wereldkampioen? Een reportage van Anita van der Hulst.

** Gesprek: 'moedige moeder' Gary Kok

Cocaïne snuiven is onder jongeren in opkomst. Onderzoek naar uitgaansdrugs in 2004 en 2005 meldt enerzijds een afname van XTC-gebruik, maar anderzijds een toename van cocaïnegebruik. Cocaïne wordt ook wel 'de witte sloper' genoemd. Plattelandsdorpen zoals Urk en Volendam kregen te maken met een sterke toename in het cocaïnegebruik. Volendam werkt ook keihard aan oplossingen, en aan voorkóming van druggebruik onder jongeren. Moeders spelen hierin een grote rol. Te gast is Gary Kok, oprichtster van Moedige Moeders uit Volendam.

** Gesprek: nieuwe wereldwonderen

De Chinese Muur, Paaseiland, de Acropolis in Griekenland, het Alhambra in Spanje, de Eiffeltoren, het Colloseum, het Operahuis in Australië, het vrijheidsbeeld, het Kremlin en Stonehenge, allemaal maken ze kans een wereldwonder te worden. Deze week zijn in totaal 21 gebouwen genomineerd voor de nieuwe lijst van zeven wereldwonderen. Dit jaar kan iedereen stemmen, en op 1 januari 2007 zal de uitslag bekend zijn. Ik praat over deze nieuwe lijst met Aaron Betsky, directeur van het Nederlands Architectuurinstituut en Gerard van Zeijl emeritus hoogleraar architectuurgeschiedenis.

** Het buitenlandforum

Deze keer blikt het forum vooruit op een aantal belangrijke zaken die in dit nieuwe jaar gaan spelen. Het besluit over de Europese dienstenrichtlijn, verkiezingen in de Palestijnse gebieden en Israël, het vertrek van Kofi Annan bij de Verenigde Naties en kopen we de Joint Strike Fighter nu wel of niet?
Maar eerst gaan we het hebben over gas. Want door het conflict tussen Rusland en Oekraïne staat de gastoevoer naar Europa onder druk. Hoe machtig is Rusland met de hand aan de gaskraan?
Ik praat erover met het buitenlandforum:
Peter van Ham, onderzoeker aan Instituut Clingendael;
Arend Jan Boekestijn, historicus aan de Universiteit Utrecht;
En Afshin Ellian, rechtsgeleerde aan de Universiteit van Leiden.

** Reportage: armoede aan de Costa

Overwinteren in Spanje is niet langer meer een kwestie van luxe. Want veel pensionado's die hun oude dag slijten aan de Costa's hebben het niet breed. Sterker: in sommige gevallen is er sprake van armoede - al zal minister Zalm daar de schouders bij ophalen. En de gevolgen van het nieuwe zorgstelsel maken het er voor mensen allemaal niet prettiger op.
Een reportage van correspondent Rop Zoutberg.

** Interview: Joyce Sylvester

Het kabinet, onder het motto 'eigen verantwoordelijkheid eerst', gaat in volle vaart verder met het afstoten van overheidstaken, ondanks dat tweederde van de bevolking dat helemaal niet ziet zitten. Markt na markt wordt vrijgemaakt, maar consumenten blijken nauwelijks van zorgverzekering of energiebedrijf te wisselen. De rompslomp, het vele uitzoekwerk en de schier eindeloze keuzemogelijkheden: de consument zit er niet op te wachten. Ook is het de consument niet duidelijk of hij wel beter wordt van die vrije marktwerking.
Kortom, wáár zitten dan de voordelen van de vrije markt? En hoever kun je gaan met het afstoten van overheidstaken?
Een gesprek met Joyce Sylvester, senator voor de PvdA in de Eerste Kamer en directeur van Spirit Organisatieadvies BV.

** Reportage: verplichte pas voor taxichauffeurs

Vijf jaar geleden werd de taximarkt vrijgegeven. Het gevolg - met name in de grote steden - een grote chaos. Korte ritten worden geweigerd, klanten worden opgelicht. De overheid heeft een nieuw wapen tegen de chaos: de chauffeurspas. Iedere taxichauffeur moet per 1 januari zo'n pas hebben. Volgens de Amsterdamse wethouder Van der Horst is een kwart van de 4000 chauffeurs er niet in geslaagd om het examen te halen. Verslaggever Bert Molenaar was bij de standplaats.

** Gesprek: vergoedingen fysiotherapie

Sinds dit voorjaar bepaalt de overheid niet meer wat een fysiotherapeut krijgt per behandeling, maar moeten de therapeuten daarover onderhandelen met de zorgverzekeraars. En dit heeft niet lóuter positieve effecten, vindt fysiotherapeut Hans van Mourik uit Gorinchem. Volgens misleiden de zorgverzekeraars hun cliënten als ze zeggen de kosten van fysiotherapie volledig te vergoeden. Een gesprek met Van Mourik en met gezondheidseconoom Marco Varkevisser van de Erasmus Universiteit in Rotterdam

VEROUDERING - deel 2

In dit tweeluik gaat het nadrukkelijk niet over de vele manieren om zo oud mogelijk te worden in goede fysieke gezondheid. Want hoe fijn het ook is om een topfitte bejaarde te zijn, we hebben er niks aan als het verval van onze hersenen gewoon doorgaat. Een lichaam dat het brein overleeft, is voor iedereen een schrikbeeld. Maar ook is het voor de kerngezonde oudere weinig aantrekkelijk om na het pensioen nog zo'n twintig jaar in de marge van de maatschappij te leven, zoals nu vaak het geval is.

Vorige week deden we verslag van opmerkelijk en veelbelovend onderzoek op het gebied van dementie. In deel 2 kijken we verder. Wat moeten al die lichamelijk en geestelijk topfitte ouderen in de toekomst met hun leven? Het lijkt weinig bevredigend eerst twintig, dertig jaar keihard te werken, om vervolgens nog eens twintig, dertig jaar te golfen, in Spanje te overwinteren, of achter de geraniums te zitten in het bejaardentehuis. Wetenschapsredacteur Annemieke Smit rapporteert over de economische en maatschappelijke toekomst van de "superbejaarde".

Wetenschappers in de uitzending:

1. Prof. dr. Joop Schippers - Bijzonder hoogleraar Arbeids- en Emancipatie-economie verbonden aan het Economisch Instituut van de Universiteit Utrecht;

1. Prof. dr. Kees Knipscheer - Emeritus hoogleraar Sociale Gerontologie, VU Amsterdam;

1. Dr. Eus van Someren - Slaaponderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek;

1. Prof. dr. Rudi Westendorp - Hoogleraar Ouderengeneeskunde aan het Leids Universitair Medisch Centrum.

*****

Dit is het slot van een tweeluik over veroudering. Deel 1, over opmerkelijk onderzoek naar dementie, werd uitgezonden op 27 december 2005 en is terug te beluisteren via de website.

Verslag van een reis door de meest westelijke provincie van China, Xinjiang, waar acht miljoen Islamitische Oeigoeren zich achtergesteld voelen door de instroom van grote aantallen Han Chinezen.
Volgens mensenrechtenorganisaties is er sprake van een groeiende repressie. De Oeigoerse mensenrechtenactiviste Rebiya Kadeer, die 6 jaar in China in de gevangenis heeft doorgebracht, spreekt over onderdrukking van haar volk. Peking vreest dat de stabiliteit van deze provincie in gedrang komt door Islamitische rebellen die afscheiding willen.
---

Heel goed dat kranten en weekbladen zich verzetten tegen de nieuwe spelling, maar kunnen ze zich zelf ook minder schuldig maken aan taalmishandeling? René Appel, taalkundige en schrijver van misdaadboeken, wees de redactie van De Volkskrant vanmorgen in een ingezonden brief fijntjes op veel voorkomende lelijke zinsconstructies. Een ironisch briefje misschien, maar de vraag dringt zich op: richt het verzet zich niet op - in goed Nederlands - een minor problem en zouden we ons drukker moeten maken over de daadwerkelijke taalmishandeling? René Appel is aan de telefoon.

Gast is Paul van Tongeren, directeur van het ECCP.
Terwijl er veel geld gespendeerd wordt aan grote vredesmissies van de Verenigde Naties en NAVO, ontvangen kleine burgerorganisaties, zoals kerken en particuliere hulporganisaties bijna geen financiële ondersteuning.
Toch zijn het juist deze kleine organisaties die de meeste kans van slagen hebben bij het oplossen van conflicten. Dat blijkt uit het boek "People Building Peace", uitgegeven door het European Centre for Conflict Prevention (ECCP), de organisatie die het geld bijeen sprokkelt waar deze kleine hulporganisaties zo'n behoefte aan hebben.

People Building Peace II, Successful Stories of Civil Society. Edited by Paul van Tongeren, Malin Brenk, Marte Hellema, and Juliette Verhoeven
Uitg. Rienner, ISBN 1 58826 383 5
---

Wat is in Nederland na rijk, provincie en gemeente de 4e bestuurslaag? Weet u het antwoord? Inderdaad, de waterschappen, hier en daar ook hoogheemraadschappen geheten. Hun doel is het beheer van water. Niet onbelangrijk in een natie waarvan een belangrijk deel onder het nivo van de zeespiegel ligt. Toch zijn verkiezingsopkomsten voor waterschapsbesturen laag en op wie je dan uiteindelijk kan stemmen en waar die kandidaat-bestuursleden dan voor staan, wordt nooit helemaal duidelijk. Vandaag de eerste aflevering van een 4-delige serie over de minst bekende bestuurslaag van ons land, het waterschap, onder de titel: Droge voeten, mooie meiden en schoon water

Elk nieuw jaar begint met goede voornemens. Welke goede voornemens hebben de mensen in een doorsnee dorp in Nederland? Van welke fouten willen ze leren? Wat willen ze anders doen? Wat zijn de wensen voor het persoonlijk leven en de dorpsgemeenschap? Een portret van het dorp Linschoten, net onder Woerden.

Het jaar 2005 was door de VN uitgeroepen tot Jaar van het Microkrediet. Hoe heeft dit wapen in de strijd tegen armoede gefunctioneerd? Wat zijn de successen, de fiasco's en de leerpunten? Met drie betrokkenen maken we de balans op: Frank Bakx, de nieuwe voorzitter van het Nederlands Platform voor Microfinanciering, Koenraad Verhagen, consultant microfinance en dr. Henk van Oosterhout, die onlangs promoveerde op microkrediet.

Ieder jaar wordt in De Ochtenden de vraag gesteld: Hoe tolerant is Nederland? Wat verdragen we van elkaar, hoe gaan we om met nieuwkomers en hoe kort is ons lontje? De soms heftige discussies van 2005 worden nader bekeken: wat moet er gebeuren met het bijzonder onderwijs? Is artikel 23 nog wel van deze tijd? Waarom moeten burka's uit het straatbeeld verdwijnen? Hoe terecht is het dichtdraaien van de subsidiekraan van de SGP? En wanneer is een Nederlander daadwerkelijk ingeburgerd? Een terugblik op 2005 met monseigneur Everhard De Jong, hulpbisschop van Roermond; de publiciste Ebru Umar, en met Patrick van Schie, voorzitter van het wetenschappelijk bureau van de VVD.