W ciele człowieka znajduje się od 15 do 30 miligramów jodu. Większość jodu znajduje się w gruczole tarczycy gdzie jest niezbędny do wytwarzania hormonów tarczycy, tyroksyny i trójjodotyroniny.
Hormony te regulują przemiany energetyczne, wzrost, rozmnażanie, syntezę białek, regenerację skóry, wzrost włosów, rozwój i pracę mózgu oraz układu nerwowego. Tyroksyna, wraz z insuliną i chromem regulują intensywność przemian energetycznych w komórkach, powodując syntezę ATP w mitochondriach komórkowych.
Niedoczynność tarczycy powoduje zmęczenie i brak energii, zaburzenia pamięci i sprawności intelektualnej, depresję, dreszcze, bóle stawów, upośledzenie słuchu, wypadanie włosów, podatność na przeziębienia i infekcje dróg oddechowych, objawy przyspieszonego starzenia się.
Niskie spożycie jodu prowadzi do niedoczynności tarczycy i powstania na szyi wola endemicznego.
Schorzenie to jest opisane w starożytnych pismach chińskich, w hinduskich Wedach i Starym Testamencie. Leczono je wtedy przez spożywanie popiołu z palonych gąbek.
Niedobór jodu w okresie ciąży prowadzi do niedorozwoju płodu, bardzo silnego niedorozwoju umysłowego i fizycznego, zwanego kretynizmem. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu przypadki takie były częste w rejonach górskich i podgórskich gdzie jod, bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, jest wypłukiwany przez wody opadowe. Zarówno woda jak i żywność wyprodukowana na tych terenach nie posiada dostatecznej ilości jodu.
Część znajdującego się w organizmie jodu jest użytkowana ponownie. Mimo to, dopiero ponad dwudziestokrotne przekraczanie dawek jest szkodliwe. Powoduje nadczynność tarczycy i powstawanie wola, podobnego jak przy niedoczynności.
Efektem rozregulowania działania hormonów tarczycy jest nadpobudliwość, przyspieszona akcja serca, przyspieszony metabolizm, nieodporność na podwyższoną temperaturę, chudnięcie, niepokój i wytrzeszcz oczu.
Długotrwałe stosowanie jodu może doprowadzić do rozwoju nadczynności tarczycy. W Polsce w latach 2000 - 2001 przeprowadzono badania populacyjne, które wykluczyły, aby przewlekła suplementacja jodu niosła ryzyko rozwoju nadczynności tarczycy. Tym samym uznano obowiązujący w Polsce model profilaktyczny za bezpieczny.
Preparaty zawierające jod polecane są okresowo w ramach profilaktyki a w szczególności gdy obserwujemy u siebie niektóre z poniższych objawów niedoboru jodu:
- Zmęczenie, obniżona energia,Nadwaga,
- Ociężałość umysłowa,
- Suche, łamiące się włosy
- Obniżona aktywność,
- Nerwowy niepokój,
- Uczucie zimna,
- Wzmożone odczuwanie stresu,
W czym pomaga jod w organizmie człowieka:
- Witalność
- Zdolność koncentracji
- Prawidłowa praca serca
- Kontrola wagi
- Pokonanie stresu
- Produkcja energii
- Prawidłowy wzrost
- Prawidłowy poziom cholesterolu
- Wzrost paznokci i włosów
- Zdrowa skóra
- Wykorzystanie węglowodanów
Zaburzenia funkcjonowania tarczycy i powstawanie wola mogą powodować również substancje zawarte w konserwowanym mięsie (wędliny), w surowych warzywach z rodziny krzyżowych (kapusta, rzepa, kalafior, gorczyca), orzeszkach ziemnych i soi.
Substancjami tymi są azotany i azotyny z których po spożyciu powstają nitrozoaminy i ich pochodne acetylowe, powodujące powiększenie tarczycy.
Podobne działanie maja niektóre leki sulfonamidowe jak sulfoguanidyna, disulfiram, tiomocznik i inne.
Szkodliwe działania tych substancji można z redukować przez zwiększone spożycie pokarmów zawierających jod oraz spożywanie warzyw, z rodziny krzyżowych, w postaci ugotowanej.