จังหวัดเชียงราย
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
-
สำหรับเชียงราย ในความหมายอื่น ดูที่ เชียงราย (แก้ความกำกวม)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เชียงราย เป็นชื่อจังหวัดที่อยู่ทางตอนเหนือที่สุดของประเทศไทย ตั้งศาลากลางที่ตำบลเวียง อำเภอเมืองเชียงราย อาณาเขตทิศเหนือจรดแคว้นเชียงตุง ประเทศพม่า โดยมีทางหลวงแผ่นดินทะลุผ่านถึงกัน ส่วนทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดต่อกับแม่น้ำโขง ทิศตะวันออกจดทิวเขาหลวงพระบางซึ่งปันเขตแดนไทยกับลาว และติดต่อกับจังหวัดพะเยา ทิศใต้กับจังหวัดพะเยา จังหวัดลำปาง และเชียงใหม่ ส่วนทิศตะวันตกกับจังหวัดเชียงใหม่
จังหวัดเชียงรายเป็นเมืองท่องเที่ยวสำคัญเมืองหนึ่งของประเทศไทย และเป็นเมืองเศรษฐกิจสำคัญตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจชายแดนจีนตอนใต้-อินโดจีน
เนื้อหา |
[แก้] พัฒนาการทางประวัติศาสตร์
ปรากฏในพงศาวดารโยนกว่า พ่อขุนเม็งรายสร้างขึ้น ณ ที่ซึ่งเดิมเป็นเวียงชัยนารายณ์ เมื่อ พ.ศ. 1805 และครองราชสมบัติอยู่ ณ เมืองเชียงรายจนถึง พ.ศ. 1839 จึงไปสร้างเมืองเชียงใหม่ขึ้นในท้องที่ระหว่างดอยสุเทพกับแม่น้ำปิง และครองราชสมบัติอยู่ ณ เมืองเชียงหม่จนถึง พ.ศ. 1860 จึงสวรรคตเพราะถูกฟ้าผ่า
สำหรับเมืองเชียงรายนั้น เมื่อพ่อขุนเม็งรายย้ายไปครองราชสมบัติที่เมืองเชียงใหม่แล้ว พระราชโอรสคือ ขุนคราม หรืออีกชื่อหนึ่งว่าพระไชยสงคราม ก็ได้ครองราชสมบัติสืบต่อมา นับแต่นั้นเมืองเชียงรายก็ขึ้นต่อเมืองเชียงใหม่
ครั้นต่อมาเมื่อแคว้นล้านนาไทยตกไปอยู่ในปกครองของพม่า พม่าได้ตั้งขุนนางมอญคือพระยาชิตวงศ์มาปกครองเมืองเชียงราย ซึ่งมอญก็คงครองเมืองเชียงรายสืบต่อ ๆ กันมาจนถึง พ.ศ. 2329 ปีนั้น พระยายองกับพระยาแพร่คิดด้วยกันจะสวามิภักดิ์ต่อกรุงเทพมหานคร จึงจับเอาปะกามณี แม่ทัพที่พม่าตั้งให้ปกครองเมืองเชียงราย เป็นเชลยแล้วนำตัวส่งลงมาถวายยังกรุงเทพมหานคร
ต่อมา พ.ศ. 2330 พม่ายกกองทัพจากแคว้นเชียงตุงลงมา ตีได้เมืองเชียงแสนและเมืองเชียงราย ทัพเมืองฝางจึงเข้าสมทบทัพพม่า และทัพพม่านี้เดินทางผ่านเมืองพะเยาลงมาเอาเมืองนครลำปาง แต่ถูกไทยตีแตกพ่ายกลับไป นับแต่นั้นเมืองเชียงรายก็ร้างไปถึง พ.ศ. 2386 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้ตั้งเมืองเชียงรายขึ้นเป็นเมืองโดยให้สังกัดเมืองเชียงใหม่ กระทั่ง พ.ศ. 2453 จึงมีพระราชบัญญัติยกเมืองเชียงรายขึ้นเป็นจังหวัด
[แก้] สภาพภูมิประเทศและภูมิอากาศ
จังหวัดเชียงรายมีภูมิประเทศเป็นป่าไม้และเทือกเขาสูง ทำให้ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมจากทะเลน้อยมาก และยังผลให้ฤดูร้อนกับฤดูหนาวมีความแตกต่างกันค่อนข้างมาก คือ ประมาณเดือนธันวาคมของทุกปีอุณหภูมิจะต่ำมาก เฉลี่ยประมาณ 8.7 องศาเซลเซียส และในเดือนเมษายนจะมีอุณหภูมิค่อนข้างสูง โดยใน พ.ศ. 2541 เป็นปีที่มีอุณหภูมิสูงที่สุดของจังหวัดเชียงราย คือ 36.4 องศาเซลเซียส
[แก้] หน่วยการปกครอง
การปกครองแบ่งออกเป็น 18 อำเภอ 124 ตำบล 1,510 หมู่บ้าน
 |
[แก้] เศรษฐกิจ
พลเมืองส่วนมากมีอาชีพเกษตรกรรม นอกจากนั้นก็ทำสวนเมี่ยง ทำไร่ยาสูบ ไร่อื่น ๆ ตลอดจนทำป่าไม้ ปศุสัตว์ ทำสวนเป็นต้น
[แก้] การคมนาคม
การคมนาคมจากกรุงเทพมหานครไปยังจังหวัดเชียงราย กระทำได้โดยการโดยสารรถไฟสายเหนือลงที่สถานีลำปางเป็นระยะทางหกร้อยสี่สิบสองกิโลเมตร แล้วเดินทางต่อไปตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (พหลโยธิน) ถึงตัวเมืองเป็นระยะทางอีกสองร้อยสามสิบสี่กิโลเมตร รวมเป็นแปดร้อยเจ็ดสิบหกกิโลเมตร หรือจะโดยสารรถทั่วไปจากกรุงเทพมหานครตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 ถึงตัวเมืองเป็นระยะทางเก้าร้อยสี่สิบสามกิโลเมตร
นอกจากนี้จังหวัดเชียงรายยังมีท่าอากาศยานนานาชาติเชียงราย (ท่าอากาศยานนานาชาติแม่ฟ้าหลวงเชียงราย)
[แก้] สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
- ตราประจำจังหวัด : รูปช้างสีขาวใต้เมฆ หมายถึง นิมิตของความรุ่งเรืองในอดีต เพราะพ่อขุนเม็งรายเคยใช้ช้างเป็นกำลังสำคัญในการทำศึกปราบศัตรูจนได้ชัยชนะ นอกจากนี้ ช้างยังเป็นชนวนให้พ่อขุนเม็งร้ายมาก่อร่างสร้างเมืองนี้ขึ้นอีกด้วย โดยว่ากันว่า ช้างทรงของพ่อขุนเม็งรายหลุดหายไปจากหลักที่ผูกไว้ พ่อขุนเม็งรายติดตามไปจนถึงภูมิประเทศอันบริบูรณ์ริมน้ำกก จึงโปรดให้ตั้งเมืองเชียงรายขึ้น ณ ที่นั้น[3]
- ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกพวงแสด (Pyrostegia venusta)
- ต้นไม้ประจำจังหวัด: กาสะลองคำ (Radermachera ignea) โดยเป็นไม้ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระราชทานให้เป็นไม้ประจำจังหวัดเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2537 เนื่องในโอกาสฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี[3]
- คำขวัญประจำจังหวัด: เหนือสุดในสยาม ชายแดนสามแผ่นดิน ถิ่นวัฒนธรรมล้านนา ล้ำค่าพระธาตุดอยตุง
[แก้] สถานที่สำคัญ
[แก้] สถานที่ท่องเที่ยว
- วัดพระมหาชินธาตุเจ้า (ดอยตุง)
- พระธาตุดอยตุง
- วัดร่องขุ่น ฝีมือ อ.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์
- พระธาตุ ๙ จอม
- เสาสะดือเมืองเชียงราย
- พระตำหนักดอยตุง
- สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ เชียงราย
- สามเหลี่ยมทองคำ (สบรวก)
- ย่านการค้าชายแดน (อำเภอแม่สาย)
- วนอุทยานแห่งชาติน้ำตกขุนกรณ์ (น้ำตกขุนกรณ์) อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย
- วนอุทยานแห่งชาติภูชี้ฟ้า (ภูชี้ฟ้า) อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
- ดอยแม่สลอง (บ้านสันติคีรี)
- ดอยหัวแม่คำ
- ดอยวาวี
- ผาตั้ง
- เมืองโบราณเวียงกาหลง อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงแสน อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย
- วัดพระธาตุเจดีย์หลวง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย
- วัดพระธาตุผาเงา อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย
- วัดพระธาตุสองพี่น้อง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย
[แก้] อุทยานแห่งชาติทางบก
[แก้] สำนักสงฆ์และที่พักสงฆ์
[แก้] การศึกษา
[แก้] สถาบันอุดมศึกษา
- มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
- มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย
- มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา เชียงราย
- วิทยาลัยเชียงราย
[แก้] สถาบันอาชีวศึกษา
- วิทยาลัยเทคนิคเชียงราย
- วิทยาลัยอาชีวศึกษาเชียงราย
- วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีเชียงราย
- วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภิเษกเชียงราย
- วิทยาลัยการอาชีพเชียงราย
- วิทยาลัยการอาชีพเทิง
- วิทยาลัยการอาชีพเวียงชัย
- โรงเรียนพณิชยการเชียงราย
- โรงเรียนเทคโนโลยีกรุงธนเชียงราย
- โรงเรียนวิรุณบริหารธุรกิจและเทคโนโลยีเชียงราย
- โรงเรียนโปลิเทคนิคเชียงราย
- โรงเรียนอาชีวศึกษาแม่สาย
[แก้] โรงเรียนระดับมัธยมศึกษา
[แก้] ชาวเชียงรายที่มีชื่อเสียง
- นายแพทย์เสม พริ้งพวงแก้ว - ผู้บุกเบิกและสร้างความเจริญก้าวหน้าแก่โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์
- ถวัลย์ ดัชนี - จิตรกรและศิลปินแห่งชาติ
- ศาสตราจารย์กิตติคุณ เดชา บุญค้ำ - ภูมิสถาปนิกและศิลปินแห่งชาติ
- เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ - จิตรกรผู้ออกแบบและก่อสร้างวัดร่องขุ่น
- จูหลิง ปงกันมูล - คุณครูผู้เสียสละ
- ปริม อินทวงศ์ - อดีตนักวอลเลย์บอลทีมชาติไทย
- ยงยุทธ ติยะไพรัช - อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและอดีตประธานรัฐสภา
- พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว.วชิรเมธี)
- สายสวรรค์ ขยันยิ่ง - ผู้ประกาศข่าวช่อง 3
- สามารถ แก้วมีชัย - รองประธานสภาผู้แทนราษฎร
- บัวบาน ผามั่ง - เป็นนักกรีฑาพุ่งแหลนโอลิมปิก
- นพ.เอกภพ เพียรพิเศษ - ประธานสโมสรฟุตบอลจังหวัดเชียงราย
- ปฏิภาณ หล่อเสถียร - เซน เดอะสตาร์ 6
[แก้] เกร็ดข้อมูล
- สับปะรดนางแลเป็นสับปะรดที่มีชื่อเสียงของจังหวดเชียงราย เนื่องจากมีขนาดใหญ่ สีเหลืองสด และมีรสชาติหวานฉ่ำ
- สับปะรดภูแลเป็นสับปะรดลูกผสมระหว่างสับปะรดนางแลกับสับปะรดภูเก็ต มีขนาดเล็กเท่าฝ่ามือเหมือนพันธุ์ภูเก็ตและมีสีเหลืองสด รสชาติหวานฉ่ำเหมือนพันธุ์นางแล นิยมปลูกมากบริเวณตำบลนางแล
- อำเภอแม่สาย มีทิวเขาชื่อทิวเขานางนอน ซึ่งถ้ามองจากที่ไกลจะเห็นเหมือนผู้หญิงนอนหงายอยู่ โดยจะมองเห็นชัดว่ามีหน้าผาก จมูก ปาก คาง คอ และมีผมยาว โดยสามารถมองเห็นได้จากด้านซ้ายมือบนถนนเชียงราย-แม่สาย ว่ากันว่าที่ชื่อ "นางนอน" นี้ เดิมมีหญิงเชียงรายนางหนึ่งรักกับชายชาวกรุงเทพมหานคร แต่ต่อมาชายนั้นจากไป ซึ่งหญิงก็คงรออยู่จนทอดกายกลายเป็นภูเขา
- วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว เป็นวัดที่ตั้งอยู่บนดอยเขาควาย ไปตามเส้นทางไปดงมะดะ มีตำนานเหลือเชื่อของ แมงสี่หูห้าตากินถ่านไฟแดงและถ่ายเป็นทองคำ บนยอดดอยมีจุดชมวิวของตัวเมืองเชียงราย สวยงามทั้งกลางวันและกลางคืน
[แก้] อ้างอิง
- ^ ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
- ^ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2552." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/stat/y_stat.html 2553. สืบค้น 30 มีนาคม 2553.
- ^ 3.0 3.1 จังหวัดเชียงราย. (ม.ป.ป.). สัญลักษณ์ประจำจังหวัด. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.chiangrai.net/CPOC/2009/Articles/viewArticle.aspx?A=2. (เข้าถึงเมื่อ: 26 กันยายน 2551).
- อักขรานุกรมภูมิศาสตร์ไทยฉบับราชบัณฑิตยสถาน. (2512-2513). "เชียงราย 1". สารานุกรมไทยฉบับราชบัณฑิตยสถาน, (เล่ม 10 : ฉันท์-เชียงราย). พระนคร : โรงพิมพ์รุ่งเรืองธรรม. หน้า 6481-6483.
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
พิกัดภูมิศาสตร์: 19°55′N 99°50′E / 19.91°N 99.83°E
- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดเชียงราย
- แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแมปส์
- ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
- ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย
|
|||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||
|
|||||
