พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ | |||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ |
|||||||||||||||||||||||||||
|
พลเรือโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ (3 กันยายน พ.ศ. 2386 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2441) พระนามเดิม หม่อมเจ้าขจร อดีตผู้บัญชาการกรมทหารเรือระหว่าง 8 เมษายน พ.ศ. 2430 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2441 และทรงเป็นผู้บัญชาการกรมทหารเรือในสงครามระหว่างไทยกับฝรั่งเศสในกรณีพิพาท ร.ศ. 112อีกด้วย
หม่อมเจ้าขจร เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ ประสูติแต่หม่อมกลีบ ต่อมาทรงได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ ทรงเป็นผู้กำกับกรมช่างสิบหมู่ กรมพระคชบาล เป็นผู้ออกแบบสร้างพระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ เป็นพลับพลาแบบจตุรมุข เพื่อเป็นที่ประทับในคราวเสด็จประพาสต้น เมื่อปี พ.ศ. 2433 ประดิษฐานอยู่ที่ถ้ำพระยานคร ในเขตอุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ประจวบคีรีขันธ์ โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จมาทรงยกช่อฟ้าด้วยพระองค์เอง
พระองค์รับราชการในหน้าที่ต่าง ๆ จนกระทั่ง ในปี พ.ศ. 2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรมมีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นปราบปรปักษ์[1]
[แก้] พระโอรส-พระธิดา
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ ทรงมีโอรส-ธิดา จำนวน 11 คน จากหม่อมจำนวน 8 คน หม่อมราชวงศ์ทั้ง 11 คน มีชื่อขึ้นต้นด้วย ป ปลา เป็นอักษรพยางค์เดียวทั้งหมด
- หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล (เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี) เกิดจากหม่อมเปี่ยม
- หม่อมหลวง ปิ่น มาลากุล
- หม่อมราชวงศ์ปุ้ม มาลากุล (เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี) เกิดจากหม่อมทับ
- หม่อมหลวงเทียม มาลากุล (หลวงมาลากุลวิวัฒน์) เกิดจากเจ้าหญิงฟองแก้ว ณ เชียงใหม่
- หม่อมหลวง ปีกทิพย์ มาลากุล
- นางสาวปนัดดา มาลากุล ณ อยุธยา
- นาย ปีย์ มาลากุล ณ อยุธยา
- พลเอก แป้ง มาลากุล ณ อยุธยา
- คุณหญิงทิพยวดี ปราโมช ณ อยุธยา (สมรสกับ หม่อมหลวงเสรี ปราโมช)
- นางทับทิม มาลากุล เลน
- หม่อมหลวง ปุ่ม มาลากุล
- หม่อมราชวงศ์หญิงแป้น มาลากุล เกิดจากหม่อมจับ ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 5
- หม่อมราชวงศ์หญิง ปั้ม มาลากุล เกิดจากหม่อมทับ ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 5
- หม่อมราชวงศ์หญิง แป้ม มาลากุล เกิดจากหม่อมจับ ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 5
- หม่อมราชวงศ์หญิงแป้ว มาลากุล เกิดจากหม่อมทับ ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 5
- หม่อมราชวงศ์หญิง ปุย มาลากุล เกิดจากหม่อมเพิ่ม ถวายตัวเป็นเจ้าจอมในรัชกาลที่ 5
- หม่อมราชวงศ์โป้ย มาลากุล (พระยาเทวาธิราช) เกิดจากหม่อมสุ่น
- หม่อมราชวงศ์โป๊ะ มาลากุล (พระยาชาติเดชอุดม) เกิดจากหม่อมกลิ่น
- หม่อมราชวงศ์เปี๊ยะ มาลากุล เกิดจากหม่อมกลั่น
- หม่อมราชวงศ์ปีก มาลากุล เกิดจากหม่อมอิน
[แก้] อ้างอิง
- ^ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศการสถาปนา พระเจ้าน้องยาเธอ พระวรวงษ์เธอ เปนต่างกรม แลสถาปนา หม่อมเจ้าเปนพระองคเจ้า แลเลื่อนตำแหน่งยศข้าราชการผู้ใหญ่, เล่ม ๑๓, ตอน ๑, ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๙, หน้า ๑๖
สมัยก่อนหน้า | พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าขจรจรัสวงษ์ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ | สมัยถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
นายพลเรือโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ |
ผู้บัญชาการทหารเรือ (15 เมษายน พ.ศ. 2433 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2441) |
นายพลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ |
|