รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์

รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ เป็นรางวัลโนเบลหนึ่งใน 5 สาขา ที่ริเริ่มโดยอัลเฟร็ด โนเบล ตั้งแต่ ค.ศ. 1895 โดยสถาบัน Royal Swedish Academy of Sciences แห่งประเทศสวีเดน เป็นผู้คัดเลือกผู้รับรางวัล ซึ่งมีผลงานวิจัยด้านฟิสิกส์อย่างโดดเด่น มีพิธีมอบเป็นครั้งแรก เมื่อ ค.ศ. 1901 พิธีมอบรางวัลมีขึ้นในวันที่ 10 ธันวาคม ของทุกปี ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันเสียชีวิตของอัลเฟร็ด โนเบล ที่กรุงสต็อกโฮล์ม

พุทธศักราช 2444 - 2468

ปี พ.ศ./ค.ศ.	ชื่อ	ประเทศ	หัวข้อ
2444/1901	วิลเฮล์ม คอนราด เรินต์เกน	แม่แบบ:Country data Germany old	การค้นพบรังสีเอกซ์
2445/1902	เฮนดริค ลอเรนทซ์ ปีเตอร์ เซมาน	เนเธอร์แลนด์	"ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงผลงานอันเลิศที่พวกเขาได้ฝากไว้ ด้วยการทดลองต่างๆ เกี่ยวกับผลของสภาพแม่เหล็กต่อปรากฏการณ์การแผ่รังสี" ดูเพิ่มเติม ผลกระทบเซมาน
2446/1903	อองตวน อองรี เบ็กเกอเรล	ฝรั่งเศส	"ในการระลึกถึงผลงานอันเยี่ยมที่เขาได้ทำไว้โดยการค้นพบกัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นเอง (spontaneous radioactivity)"
	ปิแยร์ กูรี มารี กูรี	ฝรั่งเศส  โปแลนด์/ ฝรั่งเศส	"ในการระลึกถึงผลงานอันเยี่ยมที่พวกเขาได้ให้ไว้โดยงานวิจัยที่พวกเขาทำร่วมกันเกี่ยวกับ ปรากฏการณ์การแผ่รังสี ที่ค้นพบโดยศาสตราจารย์ อองรี เบ็กเกอเรล"
2447/1904	จอห์น วิลเลียม สตรัทท์	สหราชอาณาจักร	"สำรับการสืบเสาะค้นหาความหนาแน่นของก๊าซต่างๆ ที่สำคัญมาก และ การค้นพบ อาร์กอน ซึ่งเกี่ยวโยงกับการศึกษาเหล่านี้ของเขา"
2448/1905	ฟิลิปป์ เอดูอาร์ด แอนตัน วอน เลนนาร์ด	แม่แบบ:Country data Germany old	"สำหรับงานเกี่ยวกับ รังสีแคโทดต่างๆของเขา"
2449/1906	โจเซฟ จอน ธอมสัน	สหราชอาณาจักร	"ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงคุณอันยิ่งใหญ่ในการสืบเสาะค้นหาทาง ทฤษฎี และ การทดลอง เกี่ยวกับการนำไฟฟ้าด้วยก๊าซต่างๆ"
2450/1907	อัลเบิร์ต อับราฮาม ไมเคิลสัน	สหรัฐ	"สำหรับอุปกรณ์ทัศนศาสตร์ที่มีความแม่นยำ และ การสืบเสาะค้นหาอย่างจำเพาะ และ การวัดผลอย่างเป็นตรรก ซึ่งได้ดำเนินไปด้วยความช่วยเหลือของพวกเขา" ดูเพิ่มเติม การทดลองของไมเคิลสัน-มอร์เลย์
2451/1908	กาเบรียล ลิพพ์มานน์	ฝรั่งเศส	"สำหรับ แผ่นภาพลิพพ์มานน์ ซึ่งเป็นวิธีที่จะผลิตซ้ำภาพสีในการถ่ายภาพ โดยยืนพื้นบนปรากฏการณ์การแทรกสอด"
2452/1909	กูกลิเอลโม มาร์โคนิ คาร์ล เฟอร์ดินานด์ บรอน	แม่แบบ:Country data Italy old แม่แบบ:Country data Germany old	"ในการระลึกถึงการมีส่วนร่วมในการพัฒนาโทรเลขไร้สายของพวกเขา"
2453/1910	โยฮานัส ดิเดอริค วาน เดอ วาลส์	เนเธอร์แลนด์	"สำหรับงานเกี่ยวกับสมการสถานะของก๊าซ และ ของเหลว" ดูเพิ่มเติม แรง วาน เดอ วาลส์
2454/1911	วิลเฮล์ม วีน	แม่แบบ:Country data Germany old	"สำหรับการค้นพบเกี่ยวกับกฏที่ใช้อธิบายการแผ่รังสีความร้อนของเขา"
2455/1912	นิลส์ กุสตาฟ เดเลน	สวีเดน	"การประดิษฐ์ลิ้นปิดเปิดอัตโนมัติที่ออกแบบเพื่อใช้ในการทำงานร่วมกับเครื่องสะสมก๊าซ ใน ประภาคาร และ ทุ่นแสง (light-buoys)"
2456/1913	ไฮเก คาเมอร์ลินจ์-โอเนส	เนเธอร์แลนด์	"สำหรับการค้นคว้าวิจัยของเขาในสมบัติของสสารที่อุณหภูมิต่ำ ซึ่ง ในท่ามกลางสิ่งอื่น นำไปสู่การผลิต ฮีเลียมเหลว (liquid helium)"
2457/1914	มากซ์ วอน ลอ	แม่แบบ:Country data Germany old	"สำหรับการค้นพบการเลี้ยวเบนของเอกซ์เรย์โดยผลึกของเขา"
2458/1915	ลอเรนซ์ แบรกก์ เซอร์เฮนรี แบรกก์	สหราชอาณาจักร  ออสเตรเลีย (ออสเตรเลียใต้, ภายหลังคือ ออสเตรเลีย)	การวิเคราะห์โครงสร้างผลึกโดยใช้รังสีเอกซ์
2459/1916	ไม่มีการมอบรางวัล		เงินรางวัล มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้
2460/1917	ชาลส์ โกลเวอร์ บาร์คลา	สหราชอาณาจักร	"สำหรับการค้นพบลักษณะเฉพาะของการแผ่รังสีเรินต์เกนของธาตุต่างๆ"
2461/1918	มากซ์ พลางค์	แม่แบบ:Country data Germany old	"ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงผลงานที่เขาได้ฝากไว้ในความก้าวหน้าของฟิสิกส์ด้วยการค้นพบพลังงานที่ไม่ต่อเนื่อง (energy quanta)" ดูเพิ่มเติม ค่าคงที่ของพลางค์.
2462/1919	โยฮานัส สตาร์ค	แม่แบบ:Country data Germany old	"สำหรับการค้นพบผลกระทบดอพเพลอร์ ในรังสีคานาล (หรือ รังสีเอโนด) และ การแยกออกของ เส้นความถี่จำเพาะ (spectral lines) ในสนามไฟฟ้า"
2463/1920	ชาลส์ เอดูอาร์ด กูอิลลอเม	สวิตเซอร์แลนด์	"ในการระลึกถึงผลงานที่เขาได้ฝากไว้ สำหรับการวัดที่แม่นยำในฟิสิกส์ โดย การค้นพบสิ่งผิดปกติใน สตีลอัลลอย ของ นิเกิล"
2464/1921	อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์	เยอรมนี  สวิตเซอร์แลนด์	"สำหรับผลงานของเขาในฟิสิกส์ทฤษฎี และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคำอธิบายปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริกของเขา"
2465/1922	นีลส์ เฮนริค เดวิด บอหร์	เดนมาร์ก	"สำหรับผลงานของเขาเกี่ยวกับการสืบเสาะค้นหา โครงสร้างของอะตอม และ การที่พวกมันแผ่รังสี"
2466/1923	โรเบิร์ต แอนดรูวส์ มิลลิแกน	สหรัฐ	"สำหรับงานเกี่ยวกับ ประจุพื้นฐานของไฟฟ้า และ ผลกระทบโฟโตอิเล็กทริก"
2467/1924	คาร์ล มานเน ยอร์จ ซีกบาห์น	สวีเดน	"สำหรับการค้นพบ และ งานวิจัย ในสาขา การหาแถบความถี่จำเพาะด้วยเอกซ์เรย์ (X-ray spectroscopy)"
2468/1925	เจมส์ แพรงค์ กุสตาฟ ลุดวิก เฮิร์ตซ์	เยอรมนี เยอรมนี	"สำหรับการค้นพบกฏที่ครอบคลุมการประทะระหว่าง อิเล็กตรอน และ อะตอม"

พุทธศักราช 2469-2493

ปี พ.ศ./ค.ศ.	ชื่อ	ประเทศ	หัวข้อ
2469/1926	ฌอง บาติสต์ แปร์แรง
2470/1927	Arthur Compton Charles Thomson Rees Wilson
2471/1928	โอเวน วิลลานส์ ริชาร์ดสัน	สหราชอาณาจักร	"สำหรับงานของเขาเกี่ยวกับ การปลดปล่อยเทอร์มิออนิก และ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับการค้นพบ กฎของริชาร์ดสัน ซึ่งได้ถูกตั้งชื่อขึ้นตามชื่อของเขา"
2472/1929	เจ้าชาย ลุยส์-วิกตอร์ ปิแยร์ เรย์มอนด์ เดอ บรอ-กลี (หรือ เดอ บรอยก์)	ฝรั่งเศส	"สำหรับการค้นพบธรรมชาติความเป็นคลื่นของอิเล็กตรอน" ดูเพิ่มเติม สมมุติฐานของ เดอ บรอ-กลี
2473/1930	จันทราเสการ์ เวนกาตะ รามาน	อินเดีย	"สำหรับงานของเขาเกี่ยวกับการกระเจิงของแสง และ สำหรับการค้นพบ การกระเจิงของรามาน ซึ่งถูกตั้งชื่อขึ้นตามชื่อของเขา"
2475/1932	เวอร์เนอร์ คาร์ล ไฮเซนแบร์ก	เยอรมนี	"สำหรับการสร้างกลศาสตร์ควอนตัม ซึ่งนำไปสู่การค้นพบรูปแบบอื่นๆ ของ ไฮโดรเจน"
2476/1933	แอร์วิน ชเรอดิงเงอร์ พอล ดิแรก	ออสเตรีย สหราชอาณาจักร	"สำหรับการค้นพบรูปแบบต่างๆ ที่มีประโยชน์ต่อ ทฤษฎีอะตอม"
2477/1934	ไม่มีการมอบรางวัล		เงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนหลัก และเงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้
2478/1935	เจมส์ แชดวิก	สหราชอาณาจักร	"สำหรับการค้นพบนิวตรอน"
2479/1936	วิคทอร์ ฟรันซ์ เฮสส์	ออสเตรีย	"สำหรับการค้นพบการแผ่รังสีคอสมิก"
	คาร์ล เดวิด แอนเดอร์สัน	สหรัฐ	"สำหรับการค้นพบโพซิตรอน"
2480/1937	Clinton Davisson
	George Paget Thomson
2481/1938	เอนรีโก แฟร์มี
2482/1938	Ernest Lawrence
2483/1940	ไม่มีการมอบรางวัล		เงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนหลัก และเงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้
2484/1941
2485/1942
2486/1943	ออตโต ชแตร์น
2487/1944	อิสิดอร์ อิซาค ราบี	สหรัฐ	"สำหรับวิธีการสั่นพ้องของเขา สำหรับบันทึกคุณสมบัติทางแม่เหล็ก ของ นิวเคลียสของอะตอม"
2488/1945	วอล์ฟกัง แอร์นสท์ เพาลี	ออสเตรีย	"สำหรับการค้นพบหลักการกีดกัน ซึ่งถูกเรียกได้อีกอย่างว่า หลักของเพาลี"
2489/1946	Percy Williams Bridgman
2490/1947	Edward Victor Appleton
2491/1948	Patrick Blackett
2492/1949	ฮิเดะคิ ยุคะวะ
2492/1950	Cecil Frank Powell

พุทธศักราช 2494-2518

ปี พ.ศ./ค.ศ.	ชื่อ	ประเทศ	หัวข้อ
2496/1953	ฟริตส์ เซอร์นิคะ	เนเธอร์แลนด์	"สำหรับการสาธิตวิธีความแตกต่างของเฟส (phase contrast method) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับ สิ่งประดิษฐ์ของเขา -- กล้องจุลทรรศน์ชนิดที่ใช้ความต่างเฟส"
2497/1954	มักซ์ บอร์น	เยอรมนีตะวันตก	"สำหรับงานวิจัยพื้นฐานของเขาเกี่ยวกับกลศาสตร์ควอนตัม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การตีความหมายเชิงสถิติของ ฟังก์ชันคลื่น"
	วาลเทอร์ โบเท	เยอรมนีตะวันตก	"สำหรับวิธีการเหตุการณ์อุบัติพร้อม (coincidence method) และ การค้นพบอื่นๆ โดยวิธีการนั้น"
2498/1955	วิลลิส ยูจีน แลมบ์	สหรัฐ	"สำหรับการค้นพบของเขาเกี่ยวกับ โครงสร้างละเอียด (fine structure) ของ ความถี่จำเพาะ (spectrum) ของไฮโดรเจน" ดูเพิ่มเติม การเลื่อนของแลมบ์ (Lamb shift)
2499/1956	วิลเลียม แบรดฟอร์ด ชอกลีย์ จอห์น บาร์ดีน วอลเตอร์ เฮาเซอร์ แบรตเทน	สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ	การวิจัยด้านสารกึ่งตัวนำ (semiconductors) และการค้นพบปรากฏการณ์ทรานซิสเตอร์
2501/1958	ปาเวล อเลกซีเยวิช เชียเรนคอฟ อิลยา มิไฮลาวิช ฟรานค อีกอร์ เยเกเนวิช ตามม์	สหภาพโซเวียต  สหภาพโซเวียต  สหภาพโซเวียต	สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์เชียเรนคอฟ
2505/1962	เลฟ ดาวิดาวิช ลันเดา	สหภาพโซเวียต	"สำหรับผลงานที่ยอดเยี่ยมและโดดเด่นในทางฟิสิกส์ของสสารควบแน่น"
2507/1964	ชาร์ลซ์ ฮาร์ด เทาซ์ นิคาลัย เกนนาดิเยวิช บาซัฟ อเลกซานดระ มิไฮลาวิช โพรฮารอฟ	สหรัฐ  สหภาพโซเวียต  สหภาพโซเวียต	"สำหรับงานพื้นฐานเกี่ยวกับ อิเล็กทรอนิกส์ควอนตัม (quantum electronics) ซึ่งนำไปสู่การสร้าง เครื่องสั่น (oscillator) และ เครื่องขยาย (amplifier) โดยยืนพื้นบนหลักการของ เมเซอร์-เลเซอร์ (maser-laser)"
2508/1965	ชินอิชิโร โทโมนางะ จูเลียน ชวิงเกอร์ ริชาร์ด ฟิลลิพส์ ฟายน์มัน	ญี่ปุ่น สหรัฐ สหรัฐ	"สำหรับงานพื้นฐานของพวกเขาเกี่ยวกับ อิเล็กโทรดายนามิกส์ควอนตัม (quantum electrodynamics) โดยผลที่ตามมาได้หยั่งรากลึกลงไปในฟิสิกส์ของอนุภาคพื้นฐาน (physics of elementary particles)"
2509/1966	อัลเฟรด คาสเทลอร์	ฝรั่งเศส	"สำหรับการค้นพบและพัฒนาทัศนวิธีในการศึกษา การสั่นพ้องแบบเฮิรตซ์ (Hertzian resonances) ในอะตอม"
2514/1971	เดนนิส กาบอร์	สหราชอาณาจักร	"สำหรับสิ่งประดิษฐ์ของเขา และ การพัฒนาวิธีการโฮโลแกรม (holographic method)"
2515/1972	จอห์น บาร์ดีน ลีออน นีล คูเปอร์ จอห์น โรเบิร์ต ชริฟเฟอร์	สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ	การพัฒนาทฤษฎีสภาพนำยวดยิ่ง (superconductivity) หรือที่นิยมเรียกว่าทฤษฎี BCS

พุทธศักราช 2519-2543

ปี พ.ศ./ค.ศ.	ชื่อ	ประเทศ	หัวข้อ
2522/1978	ปีเตอร์ เลโอนิดาวิช คาปิซา	สหภาพโซเวียต	"สำหรับผู้คิดค้นและค้นพบในงานด้านฟิสิกส์อุณหภูมิต่ำ"
	อาร์โน เพนเซียส โรเบิร์ต วิลสัน	สหรัฐ สหรัฐ	"สำหรับการค้นพบรังสีพื้นหลังของเอกภพ"
2524/1981	นิโคลาส โบลมเบอร์เกน อาเธอร์ ลีโอนาร์ด ชอว์โลว์	สหรัฐ สหรัฐ	"สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนาการหาความถี่จำเพาะโดยใช้เลเซอร์ (laser spectroscopy)"
2532/1989	นอร์แมน ฟอสเตอร์ แรมซี	สหรัฐ	"สำหรับการประดิษฐ์วิธีการสนามการสั่นแยก (separated oscillatory fields method) และ การใช้ประโยชน์ของมันใน เมเซอร์ไฮโดรเจน (hydrogen maser) และ นาฬิกาอะตอมอื่นๆ (atomic clocks)"
	ฮานส์ จอร์จ เดอเมลท์ วอล์ฟกัง เพาล์	สหรัฐ  เยอรมนี	"สำหรับการพัฒนาเทคนิคการกักขังไอออน (ion trap technique)"
2540/1997	สตีเฟน ชู โคลด โคเฮน-ทานนุดจิ วิลเลียม แดเนียล ฟิลลิพส์	สหรัฐ  ฝรั่งเศส สหรัฐ	"สำหรับการพัฒนาวิธีการทำให้อะตอมเย็นลง และ การกักขังอะตอม ด้วยแสงเลเซอร์"
2543/2000	แจค คิลบี	สหรัฐ	"สำหรับงานวิจัยด้านระบบปริภัณฑ์"
	ชาเรส อีวานาวิช อัลฟโยรอฟ เฮอร์เบิร์ต โครเมอร์	รัสเซีย สหรัฐ	"สำหรับการคิดค้นและพัฒนาเทคนิคด้านฟิสิกส์ของสารกึ่งตัวนำ"

พุทธศักราช 2544-2568

ปี พ.ศ./ค.ศ.	ชื่อ	ประเทศ	หัวข้อ
2544/2001	อีริค แอลลิน คอร์เนลล์ วอล์ฟกัง เคทแทร์เล คาร์ล เอดวิน ไวอ์แมน	สหรัฐ  เยอรมนี สหรัฐ	"สำหรับการบรรลุผลสำเร็จในการทำ สถานะควบแน่นแบบ โบส-ไอน์สไตน์ ใน ก๊าซอัลคาไลเจือจาง และ สำหรับ การแรกเริ่มศึกษาพื้นฐานของคุณสมบัติของ สถานะควบแน่น"
2545/2002	เรย์มอนด์ เดวิส มาซาโตชิ โคชิบา	สหรัฐ  ญี่ปุ่น	การศึกษาฟิสิกส์ดาราศาสตร์จากการตรวจจับอนุภาค "นิวทริโน" ในอวกาศ (cosmic neutrinos)
	ริคคาร์โด แจ็คโคนี	สหรัฐ	บุกเบิกสาขาฟิสิกส์ดาราศาสตร์ ซึ่งนำไปสู่การค้นพบแหล่งกำเนิดรังสีเอกซ์ในอวกาศ
2546/2003	อเลกซี่ อเลกซีเยวิช อาบริโคซอฟ วิตาลี ลาเซียเรียวิช กินซ์บูร์ก แอนโทนี่ เลกเกท	รัสเซีย รัสเซีย สหราชอาณาจักร	"เป็นผู้คิดค้นทฤษฎีตัวนำยิ่งยวดประเภททุติยภูมิและทฤษฎีของเหลวยิ่งยวดฮีเลียม-3"
2547/2004	เดวิด เจ. กรอส เอช. เดวิด พอลิตเซอร์ แฟรงก์ วิลเชก	สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ	สำหรับการค้นพบ ความอิสระเข้าใกล้ ในทฤษฎี ปฏิกิริยาอย่างเข้ม
2548/2005	รอย เจย์ กลอเบอร์	สหรัฐ	"สำหรับการมีส่วนร่วมในทฤษฎีควอนตัมของ ความพร้อมเพรียงเชิงทัศนศาสตร์ (optical coherence)"
	จอห์น ลิวอีส ฮอลล์ เทโอดอร์ วอล์ฟกัง เฮนช์	สหรัฐ  เยอรมนี	"สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนา การหาความถี่จำเพาะที่มีความแม่นยำโดยการใช้เลเซอร์ รวมไปถึงเทคนิคหวีความถี่เชิงทัศนศาสตร์ (optical frequency comb technique)"
2549/2006	จอห์น ซี แมเธอร์ จอร์จ เอฟ สมูท	สหรัฐ สหรัฐ	"สำหรับการค้นพบรูปแบบวัตถุดำและ ความไม่สม่ำเสมอ (Anisotropy) ของ รังสีจักรวาลพื้นหลังในย่านไมโครเวฟ (cosmic microwave background radiation)"
2550/2007	อัลเบิร์ต เฟิร์ต ปีเตอร์ กรุนแบร์ก	ฝรั่งเศส  เยอรมนี	"สำหรับการค้นพบ ปรากฏการณ์ ความต้านทานแม่เหล็ก ขนาดยักษ์ (Giant magnetoresistive effect) ของพวกเขา"
2551/2008	โยอิชิโร นัมบุ	ญี่ปุ่น สหรัฐ	"สำหรับการค้นพบกลไกการทำลายสมมาตรที่เกิดขึ้นเอง (Spontaneous symmetry breaking) ในฟิสิกส์ที่เล็กกว่าอะตอม (subatomic physics)"
	มาโกโตะ โคบายาชิ โตชิฮิเดะ มาสคาวะ	ญี่ปุ่น	"สำหรับการค้นพบต้นกำเนิดของสมมาตรที่ถูกทำลาย ซึ่งทำนายการมีอยู่ของ ควาร์ก อย่างน้อยสามตระกูล ในธรรมชาติ"
2552/2009	ชาร์ลส ก. เกา	สหราชอาณาจักร	"สำหรับความสำเร็จที่เป็นกุญแจพื้นฐานเกี่ยวกับการส่งผ่านแสงในเส้นใยนำแสงสำหรับการสื่อสารเชิงทัศนศาสตร์"
	วิลลาร์ด ส. บอยล์ จอร์จ อ. สมิธ	แคนาดา สหรัฐ	"สำหรับการประดิษฐ์ วงจรกึ่งตัวนำ ที่เกี่ยวกับการรับภาพ - ตัวตรวจวัดซีซีดี (CCD)"

แหล่งข้อมูลอื่น

• มูลนิธิโนเบล - เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
• ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์