จังหวัดจันทบุรี
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
-
สำหรับจันทบุรี ในความหมายอื่น ดูที่ จันทบุรี (แก้ความกำกวม)
จังหวัดจันทบุรี เป็นจังหวัดทางชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย ทิศเหนือติดกับจังหวัดฉะเชิงเทรา สระแก้ว และปราจีนบุรี ทิศตะวันออกติดกับจังหวัดตราดและราชอาณาจักรกัมพูชา ทิศใต้ติดกับอ่าวไทย และทิศตะวันตกติดกับจังหวัดระยองและชลบุรี อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 245 กิโลเมตร สภาพพื้นที่มีทั้งป่าไม้ ภูเขา ที่ราบสูง ที่ราบลุ่มน้ำ และที่ราบชายฝั่งทะเล
เนื้อหา |
[แก้] ตำนานและความเป็นมา
จันทบุรีเป็นเมืองเก่าจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เชื่อกันว่ามีอายุไม่ต่ำกว่า 1,000 ปี สร้างขึ้นโดยชนชาติ ชอง บางตำนานก็ว่าสร้างโดยชนชาติ ขอม หัวเมืองเดิมตามศิลาจารึกเรียกว่า "ควนคราบุรี" ชาวพื้นเมืองเรียกว่า "เมืองกาไว" ตามชื่อผู้ปกครอง เมืองจันทบุรีเดิมตั้งอยู่บริเวณหน้าเขาสระบาป มีชนพื้นเมืองเดิมอาศัยอยู่เรียกว่า ชาวชอง มีภาษาพูดเป็นภาษาของตนเอง ซึ่งแตกต่างจากภาษาไทยและภาษาเขมร เจ้าผู้ครองเมืองที่ยิ่งใหญ่ในตำนานคือ พระเจ้าพรหมทัต (พ.ศ. 1349-1399) ครั้นถึงปี พ.ศ. 1800 ได้มีการย้ายถิ่นฐานมาสร้างเมืองใหม่ที่บ้านหัววัง ตำบลพุงทลาย ซึ่งอยู่ใกล้กับแม่น้ำจันทบุรีในปัจจุบัน
ต่อมาปี พ.ศ. 2200 ได้ย้ายมาสร้างเมืองใหม่ที่บ้านลุ่ม อยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจันทบุรี ในปี พ.ศ. 2310 หลังจากกรุงศรีอยุธยาเสียกรุงให้แก่พม่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้เข้ายึดเมืองจันทบุรีเพื่อใช้เป็นแหล่งสะสมเสบียงอาหารและรวบรวมกำลังพลในการกอบกู้กรุงศรีอยุธยาคืนจากพม่า ในคราวนั้นเจ้าเมืองจันทบุรีนามว่าเจ้าขรัวหลาน(ยศเจ้าเมืองจันทบุรีเดิม) ชึ่งราษฎรเลือกขึ้นเมื่อเสียกรุงศรีอยุธยา โดยหวังว่าพระยาจันทบูรณ์จะช่วยปกป้องรักษาเมืองจันทบุรีให้อยู่รอดสืบต่อไป ได้ต่อต้านกองทัพของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช โดยได้พยายามทำทุกวิถีทางเพื่อให้เมืองจันทบุรีอยู่รอดเป็นอิสระ รักษาแผ่นดินไว้ให้ชนชาติบูรพา แต่สุดท้ายก็ต้องปราชัยพ่ายแพ้แก่กองทัพของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช โดยพระองค์ทรงใช้พญาช้างศึกบุกชนกำแพงเมืองจนสามารถเข้าตีเมืองเอาไว้ได้สำเร็จ เจ้าเมืองจันทบุรีได้หลบภัยไปอาณาจักรกัมพูชาจนถึงแก่อสัญกรรม เมืองจันทบุรีจึงตกเป็นของสยามนับแต่นั้นเป็นต้นมา
ต่อมาในปี พ.ศ. 2436 ฝรั่งเศสได้เข้ายึดเมืองจันทบุรีไว้นานถึง 11 ปี[3] เนื่องจากไทยมีข้อพิพาทเรื่องดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง โดยฝรั่งเศสกล่าวหาว่าไทยล่วงล้ำดินแดนอาณานิคมของฝรั่งเศส ส่วนไทยได้อ้างว่าดินแดนดังอ้างว่าดินแดนดังกล่าวเป็นของไทย ฝ่ายไทยเห็นว่าจะต่อสู้ทางทหารฝรั่งเศสไม่ได้จึงขอเปิดการเจรจา ทางฝรั่งเศสยื่นคำขาด โดยฝ่ายไทยต้องยอมยกดินแดนที่เป็นข้อพิพาทรวมทั้งเกาะทั้งหมดในลำน้ำโขง พร้อมเงินอีกหนึ่งล้านฟรังก์และสามล้านบาท โดยจนกว่าจะดำเนินการเสร็จฝรังเศสจะยึดเมืองจันทบุรีไว้ก่อน แต่เมื่อทางไทยดำเนินการเสร็จ ฝรั่งเศสไม่ได้ถอนกำลังออก ฝ่ายไทยจึงต้องยอมยกเมืองตราดและเมืองประจันตคีรีเขตร์ (เกาะกง) เพื่อแลกกับเมืองจันทบุรี และอีกหนึ่งปีต่อมาไทยยอมยกเมืองพระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ เพื่อแลกเมืองตราดคืนมา แต่ฝรั่งเศสไม่ได้คืนเมืองประจันตคีรีเขตร์แต่อย่างใด ปัจจุบันเมืองประจันตคีรีเขตร์จึงอยู่ในการปกครองของราชอาณาจักรกัมพูชา ต่อมามีการจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาคเป็นแบบมณฑลเทศาภิบาล จัดตั้งมณฑลจันทบุรี โดยมีเมืองจันทบุรี ระยอง และตราดอยู่ในเขตการปกครองจนถึงปี พ.ศ. 2476 ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย จึงยกเลิกมณฑลเทศาภิบาลและได้จัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดินใหม่ โดยแบ่งออกเป็นจังหวัดและอำเภอ ดังนั้นเมืองจันทบุรีจึงมีฐานะเป็นจังหวัดจนถึงปัจจุบันนี้
[แก้] ทำเนียบรายพระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี
| ชื่อ | ช่วงเวลาดำรงตำแหน่ง |
|---|---|
| 1. พระภิรมย์ฯ | |
| 2. พระจันทบุรีศรีสมุทร์เขตต์ | |
| 3. หม่อมเจ้านพมาศ | พ.ศ. 2459 - พ.ศ. 2469 |
| 4. พระยามานิตย์กุลพัทธ | พ.ศ. 2469-ธ.ค. 2471 |
| 5. พระพิสิษฏสุทธเลขา | 17 ธันวาคม พ.ศ. 2471-31 พฤษภาคม พ.ศ. 2477 |
| 6. พระนิกรบดี | 1 มิถุนายน พ.ศ. 2477-2 ธันวาคม พ.ศ. 2479 |
| 7. ขุนประสงค์สุขการี | 2 ธันวาคม พ.ศ. 2479-1 ธันวาคม พ.ศ. 2484 |
| 8. หลวงอรรถสิทธิสุนทร (ผวน ทองสยาม) | 2 ธันวาคม พ.ศ. 2484-2 ตุลาคม พ.ศ. 2485 |
| 9. หลวงอรรถเกษมเกษา (สวิง อรรถเกษม) | 3 ตุลาคม พ.ศ. 2485-1 มกราคม พ.ศ. 2487 |
| 10. ขุนรัฐวุฒิวิจารณ์ (สุวงศ์ รัฐวุฒิวิจารณ์) | 11 มกราคม พ.ศ. 2487-13 มิถุนายน พ.ศ. 2489 |
| 11. ชุบ พิเศษนครกิจ | 7 ตุลาคม พ.ศ. 2489-23 พฤษภาคม พ.ศ. 2492 |
| 12. ถนอม วิบูลมงคล | 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2492-7 มกราคม พ.ศ. 2495 |
| 13. ขุนคำนวณวิจิตร (เชย บุนนาค) | 8 มกราคม พ.ศ. 2495-2 เมษายน พ.ศ. 2496 |
| 14. ขุนวรคุตตคณารักษ์ | 3 เมษายน พ.ศ. 2496-18 มีนาคม พ.ศ. 2499 |
| 15. ผาด นาคพิน | 19 มีนาคม พ.ศ. 2499-12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2501 |
| 16. หม่อมเจ้าทองคำเปลว ทองใหญ่ | 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2501-28 กันยายน พ.ศ. 2507 |
| 17. ส่ง เหล่าสุนทร | 29 กันยายน พ.ศ. 2507-18 กรกฎาคม พ.ศ. 2512 |
| 18. จ.ต.ต. ชั้น สุวรรณทรรภ | 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2512-25 ธันวาคม พ.ศ. 2514 |
| 19. วิชิต ศุขะวิริยะ | 26 ธันวาคม พ.ศ. 2514-6 ธันวาคม พ.ศ. 2516 |
| 20. บุญช่วย ศรีสารคาม | 7 ธันวาคม พ.ศ. 2516-30 กันยายน พ.ศ. 2519) |
| 21. น.อ.จำลอง ประเสริฐยิ่ง ร.น. | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2519-30 กันยายน พ.ศ. 2520 |
| 22. ประกิต อุตตะโมต | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2520-14 ตุลาคม พ.ศ. 2521 |
| 23. พิบูลย์ ธุรภาคพิบูล | 15 ตุลาคม พ.ศ. 2521-30 กันยายน พ.ศ. 2523 |
| 24. บุญนาค สายสว่าง | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2523-30 กันยายน พ.ศ. 2528 |
| 25. สมพงศ์ พันธ์สุวรรณ | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2528-30 กันยายน พ.ศ. 2532 |
| 26. ปรีดา มุตตาหารัช | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2532-14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2533 |
| 27. เรือตรี สุกรี รักษ์ศรีทอง | 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2533-30 กันยายน พ.ศ. 2534 |
| 28. วิมล พวงทอง | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2534-30 กันยายน พ.ศ. 2536 |
| 29. อมร อนันตชัย | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2536-30 กันยายน พ.ศ. 2541 |
| 30. ประพันธ์ ชลวีระวงศ์ | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2541-30 กันยายน พ.ศ. 2543 |
| 32. อัครพงศ์ พยัคฆันตร | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2543-30 กันยายน พ.ศ. 2544 |
| 32. วิทยา ปิณฑะแพทย์ | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2544-30 กันยายน พ.ศ. 2547 |
| 33. พนัส แก้วลาย | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2547-30 กันยายน พ.ศ. 2550 |
| 33. ประจักษ์ สุวรรณภักดี | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2550-30 กันยายน พ.ศ. 2551 |
| 34. พูลศักดิ์ ปณุทนรพาล | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2551-ปัจจุบัน |
[แก้] ภูมิศาสตร์
[แก้] ขนาดและที่ตั้ง
จังหวัดจันทบุรีตั้งอยู่บนพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย ระหว่างเส้นรุ้งที่ 12-13 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 101-102 องศาตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 245 กิโลเมตร มีพื้นที่ทั้งหมด 6,338 ตารางกิโลเมตร หรือ 3,961,250 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 16.6 ของพื้นที่ภาคตะวันออก และเท่ากับร้อยละ 1.8 ของพื้นที่ทั้งประเทศ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง คือ
- ทิศเหนือ ติดจังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดสระแก้ว และจังหวัดปราจีนบุรี
- ทิศตะวันออก ติดจังหวัดตราดและราชอาณาจักรกัมพูชา
- ทิศใต้ ติดอ่าวไทย
- ทิศตะวันตก ติดจังหวัดระยองและจังหวัดชลบุรี
[แก้] ลักษณะภูมิประเทศ
สภาพพื้นที่โดยทั่วไปทางด้านทิศเหนือและทิศตะวันออก เป็นป่าไม้ ภูเขา และที่ราบสูงเป็นส่วนใหญ่ อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 30-190 เมตร ทิศใต้เป็นชายฝั่งทะเลมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่ม บางแห่งเป็นอ่าวแหลมและหาดทราย สูงจากระดับน้ำทะเล 30-190 เมตร
พื้นที่จังหวัดจันทบุรี แยกลักษณะภูมิประเทศออกได้เป็น 3 ลักษณะ คือ
- ภูเขาสูงและเนินเขา
- ที่ราบสูงและที่ราบเชิงเขา
- ที่ราบลุ่มน้ำและที่ราบชายฝั่งทะเล
[แก้] ลักษณะภูมิอากาศ
สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไปจังหวัดจันทบุรีตั้งอยู่ในเขตที่มีอากาศร้อนชื้น มีฝนตกชุกติดต่อกันประมาณ 6 เดือนต่อปี และในปี พ.ศ. 2542 มีฝนตกจำนวน 182 วัน วัดปริมาณน้ำฝนโดยรวม 3,509.40 มิลลิเมตร และเดือนที่มีอุณหภูมิต่ำสุดในรอบปี คือเดือนธันวาคม วัดได้ 13.10 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปี 28.46 องศาเซลเซียส ประกอบด้วย 3 ฤดู คือ
- ฤดูร้อน ตั้งแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม
- ฤดูฝน ตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม
- ฤดูหนาว ตั้งแต่กลางเดือนพฤศจิกายนถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์
[แก้] หน่วยการปกครอง
การปกครองแบ่งออกเป็น 10 อำเภอ 76 ตำบล 690 หมู่บ้าน
 |
[แก้] สถานศึกษา
มหาวิทยาลัย
- มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี
- มหาวิทยาลัยบูรพา วิทยาเขตสารสนเทศจันทบุรี
- มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี
โรงเรียน
[แก้] ห้างสรรพสินค้า
- โรบินสัน จันทบุรี
- เทสโก้ โลตัส จันทบุรี
- เทสโก้ โลตัส จันทบุรี-ขลุง
- บิ๊กเอ ซุเปอร์เซ็นเตอร์ (ไม่ใช่บิ๊กซี) ขณะนี้ปิดการดำเนินการ
- อินเด็กซ์ ลิฟวิ่ง มอลล์ สาขาจันทบุรี
- โฮมโปร สาขา จันทบุรี
- คาร์ฟูร์ (กำลังก่อสร้าง)
- แม็กโคร จันทบุรี
[แก้] การคมนาคมขนส่ง
การเดินทางสู่จังหวัดจันทบุรีมีเส้นทางดังนี้
- เส้นทางสายกรุงเทพฯ–ชลบุรี–พัทยา–บ้านฉาง–ระยอง–จันทบุรี โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3 (ถนนสุขุมวิท) ระยะทางประมาณ 291 กิโลเมตร
- เส้นทางสายกรุงเทพฯ–ชลบุรี–ศรีราชา–บ้านฉาง–ระยอง–จันทบุรี โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 36 (ถนนเมืองพัทยา-ระยอง) ระยะทางประมาณ 254 กิโลเมตร
- เส้นทางสายกรุงเทพฯ–ชลบุรี–แกลง–จันทบุรี โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 344 (ถนนชลบุรี-แกลง) ระยะทางประมาณ 245 กิโลเมตร
- เส้นทางยุทธศาสตร์เชื่อมระหว่างภาคตะวันออกเฉียงเหนือผ่านปราจีนบุรี ผ่านทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 33 (ถนนสุวรรณศร) เข้าสู่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 317 (ถนนจันทบุรี-สระแก้ว) ผ่านอำเภอสอยดาว อำเภอโป่งน้ำร้อน และอำเภอมะขาม เข้าสู่จังหวัดจันทบุรี
- เส้นทางจันทบุรี–ตราด ระยะทาง 78 กิโลเมตร
- เส้นทางจันทบุรี–ระยอง ระยะทาง 103 กิโลเมตร
- เส้นทางจันทบุรี–ชลบุรี ระยะทาง 155 กิโลเมตร
[แก้] สินค้าพื้นเมือง
- ผลไม้ เป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อของจังหวัดจันทบุรี ระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน ได้แก่ ทุเรียน เงาะ มังคุด ระกำหวาน ในช่วงฤดูผลไม้จะมีนักท่องเที่ยวนิยมเดินทางไปท่องเที่ยวและซื้อหาผลไม้รสอร่อยราคาย่อมเยาคุณภาพดีที่จังหวัดจันทบุรี
- เสื่อจันทบูร หัตถกรรมพื้นบ้านอีกชนิดที่มีชื่อเสียงของจังหวัด ผลิตจากกก ได้มีการนำเอากกมาดัดแปลงเป็นเครื่องใช้ต่าง ๆ มากมาย
- พริกไทย จันทบุรีเป็นแหล่งปลูกพริกไทยที่สำคัญของประเทศไทยเป็นพืชเศรษฐกิจที่ทำรายได้ให้กับเกษตรกรในจังหวัดจันทบุรี
- ก๋วยเตี๋ยวเส้นจันท์ นับเป็นสินค้าพื้นเมืองที่เป็นเอกลักษณ์อีกสิ่งหนึ่งของจังหวัด เหมาะที่จะซื้อเป็นของที่ระลึกเมื่อมาเที่ยวจังหวัดจันทบุรี
- อัญมณี เป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อของจังหวัด นักท่องเที่ยวสามารถหาซื้อได้ตามร้านจำหน่ายอัญมณีบนถนนอัญมณีในวันศุกร์ วันเสาร์ และวันอาทิตย์
[แก้] สถานที่ท่องเที่ยว
[แก้] อุทยานแห่งชาติทางบก
- อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฏ
- อุทยานแห่งชาติเขาสิบห้าชั้น
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกพลิ้ว
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกเขาสอยดาว
[แก้] วนอุทยานแห่งชาติ
[แก้] ดูเพิ่ม
- สโมสรฟุตบอลจันทบุรี
- ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า
- วิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี
- รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดจันทบุรี
[แก้] อ้างอิง
- ^ ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
- ^ กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2552." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/stat/y_stat.html 2553. สืบค้น 30 มีนาคม 2553.
- ^ "เหตุสงครามระหว่างไทยกับฝรั่งเศสและจดหมายเหตุฝรั่งเศสยึดเมืองจันทบุรี (พ.ศ. 2436-2447)." พระนคร: กรมศิลปากร, 2483.
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
พิกัดภูมิศาสตร์: 12°37′N 102°07′E / 12.61°N 102.11°E
- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดจันทบุรี
- แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแมปส์
- ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
- ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย
|
|||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||
|
|||||
