พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
| พระนามเต็ม | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช |
| พระอิสริยยศ | พระองค์เจ้า |
| ฐานันดรศักดิ์ | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์จักรี |
| ประสูติ | 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2419 |
| สวรรคต | 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456 |
| พระราชชนก | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| พระชนนี | เจ้าจอมมารดาทับทิม |
จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ทรงเป็นพระราชโอรสองค์ที่ ๑๗ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประสูติแต่ เจ้าจอมมารดาทับทิม โดยทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกลุ่มแรกที่ทรงไปศึกษาต่อในทวีปยุโรป เมื่อกลับมาประเทศไทยทรงเข้ารับราชการในกองทัพบกและกระทรวงกลาโหมในตำแหน่งต่าง ๆ และทรงเป็นจอมพลพระองค์แรกของกองทัพบกสยาม พระองค์ทรงเป็นต้นราชสกุล "จิรประวัติ"
เนื้อหา |
[แก้] พระประวัติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ทรงเป็นพระราชโอรสองค์ที่ ๑๗ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงประสูติแต่ เจ้าจอมมารดาทับทิม (ธิดาพระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)) เมื่อวันที่ ๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๑๙ ในพระบรมมหาราชวัง
พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช ทรงสำเร็จการศึกษาชั้นต้นที่พระตำหนักสวนกุหลาบ ทรงเป็นพระราชโอรสกลุ่มแรก ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงไปศึกษาต่อในทวีปยุโรป เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๘ พร้อมกัน ๔ พระองค์ คือ
- กรมพระจันทบุรีนฤนาถ (พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์)
- กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ (พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์)
- กรมหลวงปราจิณกิติบดี (พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม)
- กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช)
พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช ทรงศึกษาวิชาทหาร ที่ประเทศเดนมาร์ก เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๔ - ๒๔๓๗ ได้รับพระราชทานพระยศเป็นนายร้อยตรีแห่งกองทัพบกประเทศเดนมาร์ก จากนั้นทรงเข้าศึกษาในโรงเรียนชั้นสูงสำหรับนายทหารทั่วไป เมื่อทรงสอบวิชาทหารปืนใหญ่ได้แล้ว ใน พ.ศ. ๒๔๓๙ จึงออกไปฝึกราชการอยู่ในกรมทหารปืนใหญ่สนามของประเทศเดนมาร์ก
เสด็จกลับประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๐ เข้ารับราชการในกองทัพบกและกระทรวงกลาโหม ทรงดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ, ปลัดกองทัพบก, เสนาธิการทหารบก และเสนาบดีกระทรวงกลาโหม ทรงเป็นจอมพลพระองค์แรกของ กองทัพบกสยาม
ขณะดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมได้ทรงปรึกษากับ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ เสนาธิการทหารบก ถึงความจำเป็นที่ประเทศไทยจะต้องมีเครื่องบินไว้ใช้ป้องกันประเทศ เหมือนอย่างอารยประเทศ และริเริ่มจัดตั้งกองบินทหารบก ซึ่งในเวลาต่อมาได้พัฒนาเป็น กองทัพอากาศไทย
จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช สิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ ๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๕๖สิริพระชนมายุได้ ๓๗ พรรษา ทรงได้รับการยกย่องให้เป็น "พระบิดาแห่งกองทัพบกไทย"
[แก้] พระโอรส-ธิดา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ทรงได้รับพระราชทานวังมหานาคจากสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงให้เป็นที่ประทับของพระองค์และเจ้าจอมมารดาสึบมา ทรงเป็นต้นราชสกุล จิรประวัติ ณ อยุธยา [1] ทรงอภิเษกสมรสกับ หม่อมเจ้าหญิงประวาศสวัสดี โสณกุล (๒๕ ธันวาคม ๒๔๒๖ - ๑๑ ธันวาคม ๒๔๔๕) เมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๔๑
- หม่อมเจ้าหญิงวิมลปัทมราช จิรประวัติ (๑๗ พฤษภาคม ๒๔๔๒ - ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๘)
- หม่อมเจ้าหญิงนิวาศสวัสดี จิรประวัติ (๑๖ กรกฎาคม ๒๔๔๓ - ๒๘ มีนาคม ๒๕๑๙)
- หม่อมเจ้าชายประสบศรีจิรประวัติ จิรประวัติ (๘ พฤศจิกายน ๒๔๔๔ - ๑๙ พฤศจิกายน ๒๔๘๓)
- หม่อมเจ้าหญิง ไม่ปรากฏพระนาม
ภายหลังที่ชายาองค์แรกทรงสิ้นชีพิตักษัย ได้ทรงเสกสมรสกับ หม่อมเจ้าหญิงสุมนมาลย์ โสณกุล ซึ่งเป็นพระขนิษฐาร่วมพระบิดา-มารดาเดียวกันกับหม่อมเจ้าหญิงประวาศสวัสดี (๑๔ เมษายน ๒๔๓๑ - ๒๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๓) เมื่อวันที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๔๗
- หม่อมเจ้าชายนิทัศนาธร จิรประวัติ (๙ มกราคม ๒๔๔๙ - ๓ มีนาคม ๒๕๐๖) เสกสมรสกับ หม่อมอนุวงศ์ กุญชร ณ อยุธยา
- หม่อมราชวงศ์วัฒนาธร จิรประวัติ สมรสกับ รจนา ไรซ์
- หม่อมหลวงวราธร จิรประวัติ
- หม่อมหลวงหญิงภัทธราธร จิรประวัติ
- หม่อมหลวงจิรธร จิรประวัติ
- หม่อมหลวงหญิงรจนาธร จิรประวัติ
- หม่อมหลวงหญิงวิฏราธร จิรประวัติ
- หม่อมราชวงศ์วัฒนาธร จิรประวัติ สมรสกับ รจนา ไรซ์
- หม่อมเจ้าชายขจรจิรพันธ์ จิรประวัติ (๑๖ ตุลาคม ๒๔๕๕ - ๑๕ สิงหาคม ๒๕๑๔) เสกสมรสกับ หม่อมราชวงศ์หญิงกุลปราโมทย์ สวัสดิกุล
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุรภี จิรประวัติ สมรสกับ หม่อมราชวงศ์วุฒิสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์
- หม่อมหลวงหญิงเสาวรส สวัสดิวัตน์
- หม่อมหลวงหญิงกุลยา สวัสดิวัตน์ [2]
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุรภี จิรประวัติ สมรสกับ หม่อมราชวงศ์วุฒิสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์
[แก้] เครื่องราชอิสริยาภรณ์
พระองค์ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดของตระกูลต่าง ๆ ดังต่อไปนี้[3]
เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (พ.ศ. ๒๔๔๐)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (พ.ศ. ๒๔๕๔)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (พ.ศ. ๒๔๔๓)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (พ.ศ. ๒๔๕๔)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ ๑ ประถมาภรณ์ช้างเผือก (พ.ศ. ๒๔๔๔)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ ๑ ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (พ.ศ. ๒๔๔๓)
เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (พ.ศ. ๒๔๔๐)
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ ชั้นที่ ๒ (พ.ศ. ๒๔๔๔)
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๖ ชั้นที่ ๑ (พ.ศ. ๒๔๕๓)
เหรียญจักรมาลา (พ.ศ. ๒๔๕๒)
_ribbon.JPG){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
[แก้] ราชตระกูล
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช |
พระชนก: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระศรีสุริเยนทร์ |
|||
| พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ |
||
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: หม่อมน้อย |
|||
| พระชนนี: เจ้าจอมมารดาทับทิม |
พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: พระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ) |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ |
|
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ |
|||
| พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ขรัวยายอิ่ม |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ |
||
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ |
[แก้] อ้างอิง
- ^ http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/thailand/i215.html
- ^ กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 978-974-312-022-0
- ^ จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช จากเว็บไซต์กองทัพบก
- ณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม,พระประวัติและงานสำคัญ ของ จอมพลกรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช, พระนคร, โรงพิมพ์แพร่การช่าง, 2514.
- จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. ๒๔๕๗ (เก็บรักษาไว้ที่ หอสมุดแห่งชาติและ หอวชิราวุธานุสรณ์)
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
- http://www.rta.mi.th/command/33command.htm
- http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/thailand/i215.html
| สมัยก่อนหน้า | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | สมัยถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้า กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช |
 |
ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ (8 สิงหาคม พ.ศ. 2444 - 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453) |
 |
เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์ อรุณ ฉัตรกุล) |
| สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ |
|
เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (11 ธันวาคม พ.ศ. 2453 - 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456) |
|
เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์ อรุณ ฉัตรกุล) |
|
||||||||||||||||
|
|||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||
.svg)
