สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
-
สำหรับความหมายอื่น ดูที่ วิสุทธิกระษัตริย์
| พระนาม | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์ |
| พระอิสริยยศ | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น ๔ ทรงกรม |
| ฐานันดรศักดิ์ | เจ้าฟ้า |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์จักรี |
| พระราชบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| พระราชมารดา | สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี |
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล[I] โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์ (๒๔ เมษายนพ.ศ. ๒๓๙๘ - ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๐๖) พระราชธิดาพระองค์ที่ ๑๖ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระองค์ที่ ๒ ใน สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี ทรงเป็นพระขนิษฐาร่วมพระครรโภธรพระองค์เดียวในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
เนื้อหา |
[แก้] พระประวัติ
พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าจันมณฑล (พระยศเมื่อแรกประสูติ) ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๖ ขึ้น ๙ ค่ำ ปีเถาะ สัปตศก จุลศักราช ๑๒๑๗ ตรงกับวันที่ ๒๔ เมษายนพ.ศ. ๒๓๙๘ รัชกาลที่ 4 สถาปนาเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี พระองค์ทรงเป็นที่โปรดปรานในพระบรมราชชนกยิ่งนัก ทรงอุ้มอยู่กับพระองค์เสมอ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๖ แรม ๑๒ ค่ำ ปีกุน เบญจศก จุลศักราช ๑๒๒๕ ตรงกับวันที่ ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๐๖ พระชันษา ๙ ปี ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๒๖ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดฯ ให้สถาปนาพระอัฐิขึ้นเป็น สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์
[แก้] พระอิสริยยศ
- พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าจันทรมณฑล (๒๔ เมษายนพ.ศ. ๒๓๙๘ - พ.ศ. ๒๔๐๕)
- สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี (พ.ศ. ๒๔๐๕ - สิ้นรัชกาลที่ ๔)
- สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี (ต้นรัชกาลที่ ๕) - พ.ศ. ๒๔๒๖)
- สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์ (พ.ศ. ๒๔๒๖ - รัชกาลที่ ๕)
- สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์ (ปัจจุบัน)
[แก้] พระอนุสรณ์
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ ตัดถนนเริ่มจากถนนราชดำเนินนอกไปบรรจบกับถนนสามเสน ที่แยกบางขุนพรหม บริเวณธนาคารแห่งประเทศไทย เพื่ออุทิศส่วนกุศลพระราชทาน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์
[แก้] ราชตระกูล
| สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์ |
พระชนก: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก |
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี |
|||
| พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: เจ้าขรัวเงิน |
||
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ |
|||
| พระชนนี: สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี |
พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว |
|
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: เจ้าจอมมารดาทรัพย์ |
|||
| พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: พระชนนีน้อย |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล |
||
| พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: คุณม่วง |
[แก้] เชิงอรรถ
I. ^ พระนามพระราชโอรสและพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ประสูติแต่สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินีจะมีพระนามที่สอดคล้องกัน ได้แก่ จุฬาลงกรณ์ จันทรมณฑล จาตุรนต์รัศมี ภาณุรังษีสว่างวงศ์ ดังนั้น จันทรมณฑล จึงอ่านว่า จัน - ทอน - มณ - ฑล เพื่อให้สอดคล้องกับจุฬาลงกรณ์
[แก้] อ้างอิง
- จุลลดา ภักดีภูมินทร์, เจ้านายราชวงศ์ นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ 2514 ปีที่ 49 ประจำวันอังคาร ที่ 24 ธันวาคม 2545
- ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. ISBN 974-221-818-8
- บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. ISBN 974-005-650-8
- กนกวลี ชูชัยยะ. พจนานุกรมวิสามานยนามไทย : วัด วัง ถนน สะพาน ป้อม. กรุงเทพ : ราชบัณฑิตยสถาน, พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2548. 488 หน้า. ISBN 974-9588-38-3
- Jeffy Finestone , แปลโดยชาคริต ชุ่มวัฒนะ. สมุดพระรูปพระราชโอรส พระราชธิดาและพระราชนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4). กรุงเทพ : โลมาโฮลดิ้ง, พ.ศ. 2543. ISBN 974-8714-88-2
