พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ หรือพระนามเดิม พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ ทรงเป็นต้นราชสกุลกิติยากร

เนื้อหา 1 พระประวัติ 2 ผลงานทางวิชาการอันโดดเด่น 3 พระโอรส-ธิดา 3.1 หม่อมเจ้าหญิงอัปสรสมาน เทวกุล 3.2 หม่อม 4 พระเกียรติยศ 4.1 พระอิสริยยศ 4.2 เครื่องราชอิสริยาภรณ์ 5 ราชตระกูล 6 อ้างอิง 7 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] พระประวัติ

พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ เป็นพระราชโอรสองค์ที่ ๑๒ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับเจ้าจอมมารดาอ่วม ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน ๗ ปีจอ ตรงกับวันที่ ๘ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๑๗ ในพระบรมมหาราชวัง เนื่องจากเจ้าจอมมารดาอ่วมเป็นลูกจีน พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ จึงถูกล้อว่า "ปีจอ วันจันทร์ เดือนเจ็ด ลูกเจ้า หลานเจ๊ก" ซึ่งมาจาก เกิดปีจอ วันจันทร์ เดือนเจ็ด ลูกพระจุล หลานพระจอม ตัวเป็นเจ้า ตาเป็นเจ๊ก

(เจ้าจอมมารดาอ่วม เป็นธิดาของพระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (เจ้าสัวยิ้ม) เป็นเจ้าของเรือกลไฟชื่อ "เจ้าพระยา" เดินระหว่างกรุงเทพฯ-สิงคโปร์ เพียงลำเดียวในสมัยนั้น เป็นต้นตระกูล "พิศลยบุตร" )

ทรงจบการศึกษาชั้นประถมจากโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ทรงเป็นพระราชโอรสรุ่นแรกที่เสด็จไปศึกษาต่อ ณ ประเทศอังกฤษ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๘ ประกอบด้วย

• กรมพระจันทบุรีนฤนาถ (พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์)
• กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ (พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์)
• กรมหลวงปราจิณกิติบดี (พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม)
• กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช)

ทรงสำเร็จสาขาบูรพคดีศึกษา (Oriental Studies) จากสถาบันตะวันออก มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด สาขาวิชา ภาษาบาลีและสันสกฤต เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๗ ระหว่างศึกษาอยู่ พระองค์ทรงสังกัด 'วิทยาลัยแบเลียล' (Balliol College)ของมหาวิทยาลัย

เมื่อเสด็จนิวัติกลับพระนคร ทรงรับราชการในกรมราชเลขานุการ จากนั้นมาทรงงานในตำแหน่งอธิบดีกรมศึกษาธิการ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นจันทบุรีนฤนาถ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๕ ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯให้เป็น กรมพระจันทบุรีนฤนาถ พ.ศ. ๒๔๖๓ ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ทรงปรีชาสามารถในด้านการคลังและการเศรษฐกิจ, ทรงพระดำริจัดตั้งคลังออมสินให้ราษฎรได้นำเงินฝากเพื่อให้ปลอดจากโจรภัยและอัคคีภัยและส่งเสริมการออมทรัพย์, ทรงจัดตั้งกรมพาณิชย์และสถิติพยากรณ์ และจัดการตั้งสหกรณ์, ทรงร่างกฎหมายวางระเบียบวิธีการศุลกากร และทรงแก้ไขปรับปรุงภาษีสรรพากร รวบรวมหน่วยงานจัดเก็บภาษีให้มารวมอยู่ในบังคับบัญชากระทรวงเดียวกัน, ทรงจัดให้สุราและฝิ่นเป็นสิ่งผูกขาดของรัฐบาล เพื่อเตรียมการที่จะบังคับให้การสูบฝิ่นเป็นสิ่งต้องห้ามในเวลาต่อมา

ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ทรงได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นอภิรัฐมนตรี ที่ปรึกษาในการบริหารราชการแผ่นดิน และทรงเป็นกรรมการราชบัณฑิตยสถาน

ปลายปี พ.ศ. ๒๔๗๓ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถได้เสด็จไปรักษาพระองค์ที่กรุงปารีส และสิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ ๒๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๔ รวมพระชนมายุได้ ๕๘ ชันษา กระทรวงพาณิชย์ได้ดำเนินการสร้างพระรูปพระองค์ท่านประดิษฐานไว้หน้าตึกที่ทำการกระทรวงกระทรวงพาณิชย์ ถนนสนามไชย เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เพื่อรำลึกพระเกียรติคุณในฐานะที่ทรงเป็นเสนาบดีกระทรวงพาณิชย์พระองค์แรก

[แก้] ผลงานทางวิชาการอันโดดเด่น

กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ทรงพระปรีชาสามารถในภาษาบาลี ได้ทรงแปลเรื่อง จันทกุมารชาดก จาก ภาษาบาลี เป็นไทยจนทรงได้รับพระราชทานพัดเปรียญ ๕ ประโยคจาก รัชกาลที่ ๗ ทั้งที่ทรงเป็นฆราวาส เป็นกรณีพิเศษ ทรงพระนิพนธ์ ปทานุกรม บาลี-ไทย-อังกฤษ-สันสกฤต โดยอาศัยพจนานุกรมบาลีของอาร์.ซี. ชิลเดอรส์ (R.C.Childers) ที่ สมาคมบาลีปกรณ์ดำเนินการจัดพิมพ์มาก่อนหน้านี้แล้วเป็นหลัก แต่ต้นฉบับที่ทรงจัดทำไม่เรียบร้อยดีทุกส่วน ต่อมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คณะสงฆ์วัดบวรนิเวศวิหาร ร่วมกับ ศ.ม.ล.จิรายุ นพวงศ์ องคมนตรี ตรวจชำระต้นฉบับที่พระองค์ทรงร่างขึ้นแล้วโปรดให้ มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย จัดพิมพ์ปทานุกรมดังกล่าวเพื่อเผยแผ่ นับแต่นั้น ปทานุกรม เล่มนี้จึงเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายมากยิ่งขึ้น

[แก้] พระโอรส-ธิดา

[แก้] หม่อมเจ้าหญิงอัปสรสมาน เทวกุล

เมื่อเสด็จนิวัติพระนคร ทรงประทับอยู่ ณ วังเทเวศร์ ทรงอภิเษกสมรสกับหม่อมเจ้าหญิงอัปสรสมาน เทวกุล พระธิดาองค์โตของกรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ เสนาบดีกระทรวงต่างประเทศ เมื่อวันที่ ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๓๘ มีพระโอรสพระธิดา ๑๒ พระองค์ ^[1]

• หม่อมเจ้าเกียรติกำจร กิติยากร (พระราชนัดดาองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) (๗ กันยายน ๒๔๓๙ - ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๔๔๕)
• หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร (๑๘ มกราคม ๒๔๔๐ - ๑๔ สิงหาคม ๒๕๑๑) สมรสกับหม่อมพิณ หม่อมเจ้าหญิงชวลิตโอภาส รพีพัฒน์ และ หม่อมเจ้าหญิงจีริกา กิติยากร ^[2][3]
  • หม่อมราชวงศ์หญิงวีณา กิติยากร (๑๐ เมษายน ๒๔๖๔ - ?)
  • หม่อมราชวงศ์กิตินัดดา กิติยากร (๖ พฤษภาคม ๒๔๖๕ - ๑๗ สิงหาคม ๒๕๐๙)
  • หม่อมราชวงศ์อมราภินพ กิติยากร (๓๑ กรกฎาคม ๒๔๖๗ - ๒๗ มิถุนายน ๒๕๔๘) สมรสกับชาวอังกฤษ
    • หม่อมหลวงกิติ กิติยากร
    • หม่อมหลวงชวลิต กิติยากร
    • หม่อมหลวงอมฤต กิติยากร
    • หม่อมหลวงนฤนาท กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์หญิงกิติอัจฉรา กิติยากร (๒๑ เมษายน ๒๔๗๐ - ) สมรสกับนายสมิธิ์ ปวนะฤทธิ์
    • พิมพ์อัจฉรา ปวนะฤทธิ์
    • อัจฉราพร ปวนะฤทธิ์
    • เอกฤทธิ์ ปวนะฤทธิ์
    • ปิยกิจ ปวนะฤทธิ์
  • หม่อมราชวงศ์กิติสมาน กิติยากร (๑๐ กันยายน ๒๔๘๑ - ?) สมรสกับ ระเบียบ กิติยากร ณ อยุธยา
    • หม่อมหลวงจีริเกียรติ กิติยากร
    • หม่อมหลวงหญิงจีริหทัย กิติยากร
    • หม่อมหลวงจีริเนตร กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจีริก กิติยากร (๒๖ พฤษภาคม ๒๔๙๕ - ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๒๘)
• หม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร (๔ มกราคม ๒๔๔๑ - ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๖) (ได้รับสถาปนาเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้านักขัตรมงคล เมื่อ ๘ พฤษภาคม ๒๔๙๓ และเป็นพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ เมื่อ ๕ พฤษภาคม ๒๔๙๕ สมรสกับ หม่อมหลวงบัว สนิทวงศ์
  • หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากร สมรสกับ อรุณ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    • หม่อมหลวงพลายชุมพล กิติยากร
    • หม่อมหลวงหญิงสิริณา กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร สมรสกับ หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล
    • หม่อมหลวงโสมสวลี กิติยากร (ปัจจุบันคือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ)
    • หม่อมหลวงสราลี กิติยากร (จิราธิวัฒน์)
  • หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร (ปัจจุบันคือ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ)
  • หม่อมราชวงศ์บุษบา กิติยากร (ปัจจุบันคือ ท่านผู้หญิงบุษบา สธนพงศ์) สมรสกับหม่อมหลวงทวีสันต์ ลดาวัลย์ และ นาวาเอกยุทธ์ สธนพงษ์
    • ท่านผู้หญิงสุธาวัลย์ เสถียรไทย สมรสกับนายสุรเกียรติ เสถียรไทย
• หม่อมเจ้าหญิงกมลปราโมทย์ กิติยากร (๕ ธันวาคม ๒๔๔๑ - ๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๑๗) สมรสกับหม่อมเจ้ามรุพรพันธุ์ เทวกุล และหม่อมเจ้าวงศานุวัตร เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์มรุต เทวกุล สมรสกับ อุไร พู่เรือหงส์
    • หม่อมหลวงหญิงอัจโรบล เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์กมลิกา เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์นิศารัตน์ เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์เทพ เทวกุล สมรสกับ ขวัญตา ศิริวงศ์ ณ อยุธยา
    • หม่อมหลวงหญิงอาภาวดี เทวกุล
    • หม่อมหลวงหญิงขวัญกมล เทวกุล
    • หม่อมหลวงหญิงรดีเทพ เทวกุล
• หม่อมเจ้ามาโนชมานพ กิติยากร (๒๔ มกราคม ๒๔๔๓ - ๒๔ สิงหาคม ๒๔๔๔)
• หม่อมเจ้าขจรจบกิตติคุณ กิติยากร (๑๕ มีนาคม ๒๔๔๔ - ๒๘ มกราคม ๒๕๑๐) สมรสกับหม่อมราชวงศ์วิจิตรโฉม ชยางกูร
  • หม่อมราชวงศ์เกียรติคุณ กิติยากร สมรสกับ อาภัสรา หงสกุล และ เอมมา อูโล
    • หม่อมหลวงรุ่งคุณ กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์สฤษดิคุณ กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์สุจิตคุณ กิติยากร (ท่านผู้หญิงสุจิตคุณ สารสิน) สมรสกับ อาสา สารสิน
    • กิตติยา สารสิน
    • พาที สารสิน
    • ปิยมา สารสิน
• หม่อมเจ้าหญิงพิบูลย์เบญจางค์ กิติยากร (๑๓ พฤศจิกายน ๒๔๔๕ - ๒๗ เมษายน ๒๕๑๒) สมรสกับ หม่อมเจ้าวรรณไวทยากร วรวรรณ (พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์)
  • หม่อมราชวงศ์วิบูลย์เกียรติ วรวรรณ สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ทิพพากร อาภากร
    • หม่อมหลวงเกียรติกร วรวรรณ
    • หม่อมหลวงสุทธิ์ธรทิพย์ วรวรรณ
• หม่อมเจ้าหญิงกัลยางค์สมบัติ กิติยากร (๒๘ มีนาคม ๒๔๔๗ - ๔ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๕) สมรสกับ หม่อมเจ้ามุรธาภิเศก โสณกุล
  • หม่อมราชวงศ์หญิงธีรา โสณกุล สมรสกับ ปีเตอร์ โคเมอร์
    • พีรวุฒิ โคเมอร์
    • เมธิต โคเมอร์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงศรี โสณกุล สมรสกับ ประพจน์ ลิมปิชาติ
    • พจกร ลิมปิชาติ สมรสกับ สุธาสินี ชัยเกียรติ มีบุตรสาว ณัฐอร ลิมปิชาติ
    • ณพสิริ ลิมปิชาติ สมรสกับ แฟรงกี้ รุมัมบี มีบุตรสาว ภัสรพร ลิมปิชาติ และ จารุพร ลิมปิชาติ
    • กิติสรา ลิมปิชาติ สมรสกับ สิทธิศักดฺ์ วิมุตตานนท์ มีบุตรสาว กมลนันท์ วิมุตตานนท์
    • จิราภัสร ลิมปิชาติ สมรสกับ วิชญกูล คงพูลศิลป์ มีบุตร พงษพล คงพูลศิลป์
  • หม่อมราชวงศ์เศาณ โสณกุล
• หม่อมเจ้าหญิงจิตรบรรจง กิติยากร (๒๘ มกราคม ๒๔๔๙ - ๒๙ ตุลาคม ๒๔๘๗) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อเสกสมรสกับ หม่อมราชวงศ์นักษัตร ลดาวัลย์
  • หม่อมหลวงอดุลยเดช ลดาวัลย์ สมรสกับ มัณฑนา ดีเหมือนวงศ์
    • กัณฑรา ลดาวัลย์ ณ อยุธยา
    • รักเกศ ลดาวัลย์ ณ อยุธยา
• หม่อมเจ้าหญิงทรงอัปษร กิติยากร (๒๒ กรกฎาคม ๒๔๕๐ - ๒๘ มีนาคม ๒๕๓๑) สมรสกับ หม่อมเจ้าเพลิงนภดล รพีพัฒน์
  • หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์ สมรสกับ จันทรา ปิตะชาติ และ บังเอิญ เกิดอารีย์
    • หม่อมหลวงหญิงกฤติกา รพีพัฒน์
    • หม่อมหลวงหญิงณพอร รพีพัฒน์
  • หม่อมราชวงศ์รพีพงศ์ รพีพัฒน์ สมรสกับ หม่อมหลวงศิริมา ศรีธวัช และ จริยา รอดประเสริฐ
    • หม่อมหลวงหญิงศิริธิดา รพีพัฒน์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงอัปสร รพีพัฒน์ สมรสกับ ทวีเกียรติ กฤษณามระ และ จอห์น โรก๊อช
    • นพรังสี กฤษณามระ
    • อรัญ โรก๊อช
• หม่อมเจ้าหญิงสรัทจันทร์ กิติยากร (๒๖ ธันวาคม ๒๔๕๑ - ๓๐ กันยายน ๒๔๖๖)
• หม่อมเจ้าพุฒ กิติยากร พระชนม์ ๑๑ เดือน (๘ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๔ - ๒๖ ธันวาคม ๒๔๕๔)

[แก้] หม่อม

หม่อมจอน วิชยาภัย ( - ๒๙ ธันวาคม ๒๔๖๗)

• หม่อมเจ้าหญิงพัฒนคณณา กิติยากร (๓๐ กันยายน ๒๔๔๖ - ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๐๙) สมรสกับหม่อมเจ้าวิวัฒนไชย ไชยยันต์ (พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิวัฒนไชย)
  • หม่อมราชวงศ์กิติวัฒนา ไชยยันต์ สมรสกับนายวุธจิระ ปกมนตรี
    • อวัสดา ปกมนตรี
    • กีรดี ปกมนตรี
• หม่อมเจ้าสมาคม กิติยากร (๑๕ กันยายน ๒๔๔๘ - ๑ ตุลาคม ๒๕๓๑) สมรสกับหม่อมราชวงศ์สมัยการ เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์ (ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก)
  • หม่อมราชวงศ์หญิงวิริยาภา กิติยากร สมรสกับ ไพบูลย์ ช่างเรียน
    • จิตตาภา ช่างเรียน
    • ภัสพิชญ์ ช่างเรียน
  • หม่อมราชวงศ์จิราคม กิติยากร สมรสกับ พิณน้อย ศรีสวัสดิ์
    • หม่อมหลวงนันทจิตร กิติยากร
    • หม่อมหลวงอรณิช กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์สมลาภ กิติยากร สมรสกับ เนาวรัตน์ โขมพัตร
    • หม่อมหลวงปวริศน์ กิติยากร
    • หม่อมหลวงหญิงภัทรสุดา กิติยากร
• หม่อมเจ้าพรพิพัฒน์ กิติยากร (๓๐ สิงหาคม ๒๔๕๐ - ๗ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๘)
• หม่อมเจ้ากิติมตี กิติยากร (๓ พฤษภาคม ๒๔๕๘ - ๒๗ มกราคม ๒๕๒๕)

หม่อมละออง วิจารณ์บุตร (เมษายน ๒๔๒๕ - ๗ พฤษภาคม ๒๕๐๔)

• หม่อมเจ้าชมชิด กิติยากร (๑๖ ตุลาคม ๒๔๔๘ - ๒๒ มกราคม ๒๔๙๑)
• หม่อมเจ้าโกลิต กิติยากร (๑๓ กรกฎาคม ๒๔๕๓ - ๒ มกราคม ๒๕๑๙) สมรสกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพิสิฐสบสมัย
  • หม่อมราชวงศ์หญิงพิลาศลักษณ์ กิติยากร สมรสกับนายบัณฑิต บุณยะปาณะ (สารสิน)
    • พิทูร บุณยะปาณะ
    • ศิถี บุณยะปาณะ
    • สิรี บุณยะปาณะ

หม่อมจั่น อินทุเกตุ (๒๔๓๖ - ๑๐ พฤศจิกายน ๒๔๖๕)

• หม่อมเจ้าหญิงจีริกา กิติยากร (๒๗ เมษายน ๒๔๕๖ - ๘ พฤศจิกายน ๒๕๑๘) สมรสกับ หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร
• หม่อมเจ้าจีรินันท์ กิติยากร (๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๘ - ๙ เมษายน ๒๕๑๖) สมรสกับ สมลักษณ์ ทิพย์สมัย
  • หม่อมราชวงศ์จีริเดชา กิติยากร สมรสกับ หม่อมหลวงหญิงเอื้อมศุขย์ ศุขสวัสดิ
    • หม่อมหลวงหญิงวรีวรรณ กิติยากร
    • หม่อมหลวงหญิงยุวันวรี กิติยากร
    • หม่อมหลวงพงศ์วริน กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์จีรินัดดา กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจีริสุดา กิติยากร สมรสกับ พิศิษฐ์ วุฒิไกร
    • จีรสิทธิ์ วุฒิไกร
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจีริกัญญา กิติยากร สมรสกับ หรรษา โชติกเสถียร
    • จิตีวันต์ โชติกเสถียร
    • อภิธร โชติกเสถียร
• หม่อมเจ้าจีริดนัย กิติยากร (๑ ธันวาคม ๒๔๕๙ - ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๒๓) สมรสกับ หม่อมเจ้าหญิงกิติปปียา กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์วงศ์ดนัย กิติยากร

หม่อมละเมียด เปลี่ยนประยูร (ตุลาคม ๒๔๓๙ - ๕ สิงหาคม ๒๕๒๔)

• หม่อมเจ้าหญิงวินิตา กิติยากร (๒ ธันวาคม ๒๔๕๖ - ๖ มีนาคม ๒๕๔๑) สมรสกับ หม่อมเจ้าวิมวาทิตย์ รพีพัฒน์
  • หม่อมราชวงศ์วิภากร รพีพัฒน์ สมรสกับ หม่อมเจ้าหญิงวุฒิวิทู วุฒิชัย และ เย็นจิตต์ สัมมาพันธ์ (เย็นจิตต์ รพีพัฒน์ ณ อยุธยา)
    • หม่อมหลวงหญิงนิภาพร รพีพัฒน์
    • หม่อมหลวงปกรวิช รพีพัฒน์
• หม่อมเจ้าสุวินิต กิติยากร (๔ มีนาคม ๒๔๕๘ - ๒๙ มีนาคม ๒๕๒๓) สมรสกับ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงสุทธสิริโสภา
  • หม่อมราชวงศ์หญิงสุนิดา กิติยากร สมรสกับ สีหชาติ บุณยรัตพันธ์
    • สุชาดา บุณยรัตพันธ์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเสาวนิต กิติยากร
• หม่อมเจ้าหญิงกิติปปียา กิติยากร (๖ ธันวาคม ๒๔๖๖ - ) สมรสกับ หม่อมเจ้าจีริดนัย กิติยากร

[แก้] พระเกียรติยศ

[แก้] พระอิสริยยศ

• พ.ศ. ๒๔๔๕ - กรมหมื่นจันทบุรีนฤนาท
• พ.ศ. ๒๔๕๔ - กรมหลวงจันทบุรีนฤนาท
• พ.ศ. ๒๔๕๙ - กรมพระจันทบุรีนฤนาท สุรเชษฐาธิราชกิตติยากร วรลักษณสุนทรีวีรวิจิตร สรรพรัชดาธิกิจโกศล วิมลรัตนมหาโกศาธิบดี ธีรคุโณฬาร ศุภสมาจารสารสมบัติ มัทวเมตตาธยาศรัย ไตรศรีรัตนสรณาคม อุดมศักดิบพิตร

[แก้] เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พระองค์ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดของตระกูลต่าง ๆ ดังต่อไปนี้^[4]

• เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นเสนางคะบดี (ส.ร.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม)
• เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ ชั้นที่ ๒ (จ.ป.ร.๒)
• เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๖ ชั้นที่ ๑ (ว.ป.ร.๑)
• เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๗ ชั้นที่ ๑ (ป.ป.ร.๑)
• เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ.ผ.))

[แก้] ราชตระกูล

พระราชตระกูลในสามรุ่นของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ	พระชนก: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระศรีสุริเยนทร์
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: หม่อมน้อย
	พระชนนี: เจ้าจอมมารดาอ่วม ในรัชกาลที่ 5	พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (เจ้าสัวยิ้ม)	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ

[แก้] อ้างอิง

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• http://kitiyakara.com
• http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/thailand/i44.html

ด • พ • ก ต้นราชสกุล ใน รัชกาลที่ 5 ราชสกุลกิติยากร ณ อยุธยา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ราชสกุลจักรพงษ์ ณ อยุธยา จอมพล สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ราชสกุลจิรประวัติ ณ อยุธยา จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ราชสกุลจุฑาธุช ณ อยุธยา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย ราชสกุลฉัตรไชย ณ อยุธยา พลเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน ราชสกุลบริพัตร ณ อยุธยา จอมพลเรือ จอมพล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ราชสกุลประวิตร ณ อยุธยา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม กรมหลวงปราจิณกิติบดี ราชสกุลเพ็ญพัฒน์ ณ อยุธยา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม ราชสกุลมหิดล ณ อยุธยา จอมพลเรือ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ราชสกุลยุคล ณ อยุธยา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ ราชสกุลรพีพัฒน์ ณ อยุธยา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ราชสกุลรังสิต ณ อยุธยา สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารังสิตประยูรศักดิ์ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร ราชสกุลวุฒิชัย ณ อยุธยา พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ราชสกุลสุริยง ณ อยุธยา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุริยงประยุรพันธุ์ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส ราชสกุลอาภากร ณ อยุธยา พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ ต้นราชสกุล ใน รัชกาลที่ 1 • รัชกาลที่ 2 • รัชกาลที่ 3 • รัชกาลที่ 4 • รัชกาลที่ 5

ด • พ • ก พระราชโอรสและพระราชธิดาในรัชกาลที่ 5 ที่ได้ทรงกรม พระราชโอรส กรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน · กรมพระจันทบุรีนฤนาถ · กรมพระยาชัยนาทนเรนทร · กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ · กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส · กรมขุนเทพทวาราวดี · กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช · กรมหลวงนครราชสีมา · กรมพระนครสวรรค์วรพินิต · กรมหลวงปราจิณกิติบดี · กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม · กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ · กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย · กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ · กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ · กรมขุนศรีธรรมราชธำรงฤทธิ์ · กรมหลวงสงขลานครินทร์ · กรมหมื่นสรรควิสัยนรบดี · กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร · กรมหลวงสุโขทัยธรรมราชา พระราชธิดา กรมพระเทพนารีรัตน์ · กรมขุนพิจิตรเจษฎ์จันทร์ · กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร · กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร · กรมขุนศรีสัชนาลัยสุรกัญญา · กรมขุนสวรรคโลกลักษณวดี · กรมขุนสุพรรณภาควดี · กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี เจ้าต่างกรม ใน รัชกาลที่ 1 • รัชกาลที่ 2 • รัชกาลที่ 3 • รัชกาลที่ 4 • รัชกาลที่ 5 • วังหน้าและวังหลัง