เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์)
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
| เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ เมื่อ พ.ศ. 2453 |
|||||||||||||||
|
|||||||||||||||
มหาอำมาตย์เอก พลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ หรือ หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์ (นามเดิม หม่อมราชวงศ์กลาง) (24 มิถุนายน พ.ศ. 2409 [1] - 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483) อดีตเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ (พ.ศ. 2452 – 2455) และกระทรวงคมนาคม ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว องคมนตรีในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระอัยกาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เคยเป็นข้าหลวงใหญ่ปักปันเขตแดนระหว่างไทยกับแคว้นอินโดจีนตอนเหนือ (หลวงพระบาง) ของฝรั่งเศส ระหว่าง พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2450 [2]
หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์ เป็นบุตรของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ กับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (ศศิสมิต) [3] พระบิดาเรียกท่านว่า "กลาง" [4]
หม่อมราชวงศ์สท้าน ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ไปศึกษาวิชาทหารบกที่เดนมาร์ก เมื่อ พ.ศ. 2425 เป็นเวลา 11 ปี เดินทางกลับประเทศไทยเมื่อ อายุ 27 ปี และเข้ารับราชการจนได้เป็นผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อยทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2442 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น "หม่อมชาติเดชอุดม" หม่อมราชินิกุล และเป็นผู้จัดตั้งโรงเรียนเสนาธิการทหาร [2]
เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ เมื่อ พ.ศ. 2453 [2] ในปลายสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น กระทรวงคมนาคม ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรพาณิชยการ โดยรวมกระทรวงเกษตราธิการ กับกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม เป็นกระทรวงเดียวกัน เรียกว่า กระทรวงเกษตรพาณิชยการ [5]
เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ และท้าววนิดาพิจาริณี เป็นผู้เลี้ยงดูสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในระหว่าง พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2477 เมื่อหม่อมหลวงบัว ต้องติดตามหม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร ไปปฏิบัติราชการ ตำแหน่งเลขานุการเอก ณ สถานเอกอัครราชทูตไทย ประจำกรุงวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา [6]
เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ เป็นผู้ร่วมก่อตั้งโรงเรียนสายปัญญา โดยเมื่อพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ สิ้นพระชนม์ ท่านเป็นต้นคิดในหมู่ทายาท ให้นำวังของพระบิดา มาก่อตั้งเป็นสถานศึกษาสำหรับสตรี โดยได้รับพระราชทานนามโรงเรียนจาก พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2459
เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483 ด้วยไข้มาลาเรีย เบาหวาน และโรคหัวใจ [7] ศิริอายุรวม 74 ปี
[แก้] บุตร-ธิดา
หม่อมราชวงศ์สท้าน สมรสกับ ท่านผู้หญิงวงศานุประพัทธ์ นามเดิม นางสาวตาด สิงหเสนี (เป็นธิดา พระยาณรงค์เรืองฤทธิ์ (เอม สิงหเสนี) กับคุณหญิงขลิบ) [8] มีบุตร-ธิดา 6 คน คือ
- หม่อมหลวงจรูญ สนิทวงศ์ ต่อมาได้เป็น หลวงจรูญสนิทวงศ์
- หม่อมหลวงจรัญ สนิทวงศ์ ต่อมาได้เป็น หลวงจรัญสนิทวงศ์
- หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์ ต่อมาได้เป็น หลวงเดชสหกรณ์
- หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงแส สนิทวงศ์ (กฤดากร) (สมรสกับ หม่อมเจ้าเสริมสวาสดิ์ กฤดากร พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์)
- นายแพทย์ หม่อมหลวงเกษตร สนิทวงศ์
หม่อมราชวงศ์สท้านมีบุตร-ธิดากับ ท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) นามเดิม บาง สุจริตกุล ได้แก่
- หม่อมหลวงบัว สนิทวงศ์ พระราชชนนีในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ (สมรสกับหม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร)
- พลโท นายแพทย์ หม่อมหลวงจินดา สนิทวงศ์ อดีตนายแพทย์ประจำพระองค์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- หม่อมหลวงมณีรัตน์ สนิทวงศ์ ต่อมาคือ ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค (สมรสกับนายสุรเทิน บุนนาค)
บุตร-ธิดา ที่เกิดกับภรรยาอื่นๆ ได้แก่ [8]
- หม่อมหลวงชื่น สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงทัยเกษม สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงกมล สนิทวงศ์
- หม่อมหลวงสารภี สนิทวงศ์ (ท่านผู้หญิงสารภี มิ่งเมือง) เกิดจาก อุบะ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงสงบ (จู๊ด) สนิทวงศ์ (เสียชีวิตตั้งแต่เด็ก)
[แก้] อ้างอิง
- ^ หนังสือ "ประวัตินายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (ม.ร.ว. สท้าน สนิทวงศ์)" โดยข้าราชการในกรมรถไฟ และกองทางกรมโยธาเทศบาล พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ ระบุว่าเกิด 21 มิถุนายน พ.ศ. 2409
- ^ 2.0 2.1 2.2 เอนก นาวิกมูล. ลิ้นชักภาพเก่า ประมวลภาพ จากคอลัมน์เปิดกรุภาพเก่าในนิตยสารแพรวรายปักษ์ และคอลัมน์ลิ้นชักภาพเก่าในวิทยาจารย์. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์วิญญูชน, พ.ศ. 2550. 392 หน้า. ISBN 978-974-94365-2-3
- ^ http://web.schq.mi.th/~afed/today/jun/jun.html
- ^ ข้าราชการในกรมรถไฟ และกองทางกรมโยธาเทศบาล, ประวัตินายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (ม.ร.ว. สท้าน สนิทวงศ์) , พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาส 29 มีนาคม พ.ศ. 2484
- ^ http://www.fisheries.go.th/DOF_THAI/Intro/History/history_dof.htm
- ^ http://www.sf.ac.th/honour/honour.htm
- ^ http://thainews.prd.go.th/rachinephp/queen4.html
- ^ 8.0 8.1 อรวรรณ ทรัพย์พลอย. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ปราชญ์ผู้เป็นกำลังของแผ่นดิน. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2552. 352 หน้า. ISBN 978-974-341-578-4
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหาหรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |
