ยศทหารและตำรวจในประเทศไทย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ยศทหารและตำรวจในประเทศไทยตามแบบชาติตะวันตกเริ่มกำหนดให้มีขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นยุคที่มีการปรับปรุง และจัดระบบระเบียบการบริหารราชการแผ่นดินใหม่ตามแบบยุโรปในทุกด้าน โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แยกยศและบรรดาศักดิ์ออกจากกันอย่างเด็ดขาด และโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติสำหรับลำดับยศนายทหารบกขึ้นในปี พ.ศ. 2431 กำหนดให้มียศทหารบกตามลำดับชั้นแบบอารยประเทศ ต่อมาเมื่อจัดระเบียบฝ่ายทหารบกเรียบรีอยแล้วจึงให้จัดระเบียบยศทหารเรือ โดยอนุโลมตามแบบกองทัพเรือต่างประเทศเป็นลำดับถัดมา

เมื่อมีการจัดตั้งกองทัพอากาศในสมัยรัชกาลที่ 8 ก็ได้จัดระเบียบยศทหารโดยอนุโลมตามแบบกองทัพเรือ ส่วนยศของตำรวจนั้นได้นำรูปแบบยศของกองทัพบกมาปรับใช้โดยอนุโลม

ยศต่างๆ ในประเทศไทยสมัยปัจจุบันมีกฎหมายรองรับเป็นพระราชบัญญัติยศทหาร พุทธศักราช 2479 สำหรับยศของสามเหล่าทัพ^[1] และพระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ. 2547 สำหรับหน่วยงานตำรวจ^[2] ซึ่งแบ่งได้ดังต่อไปนี้

เนื้อหา 1 ยศทหารบก 1.1 ชั้นสัญญาบัตร 1.2 ชั้นประทวน 1.3 ต่ำกว่าชั้นประทวน 1.4 นักเรียนทหาร 2 ยศทหารเรือ 2.1 ชั้นสัญญาบัตร 2.2 ชั้นประทวน 2.3 ต่ำกว่าชั้นประทวน 2.4 นักเรียนทหาร 3 ยศทหารอากาศ 3.1 ชั้นสัญญาบัตร 3.2 ชั้นประทวน 3.3 ต่ำกว่าชั้นประทวน 3.4 นักเรียนทหาร 4 ยศตำรวจ 4.1 ชั้นสัญญาบัตร 4.2 ชั้นประทวน 4.3 ต่ำกว่าชั้นประทวน 4.4 นักเรียนตำรวจ 5 อัตราเงินเดือนข้าราชการทหาร-ตำรวจ 5.1 นายทหาร-ตำรวจ ชั้นประทวน 5.2 นายทหาร-ตำรวจ ชั้นสัญญาบัตร 6 ข้อควรรู้เกี่ยวกับยศทหาร-ตำรวจในประเทศไทย 7 เชิงอรรถ 8 ดูเพิ่ม 9 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] ยศทหารบก

[แก้] ชั้นสัญญาบัตร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ	ธงหมายยศ[3]
จอมพล	-	Field Marshal	-	OF-10
พลเอก	พล.อ.	General	Gen.	OF-9
พลโท	พล.ท.	Lieutenant General	Lt.Gen.	OF-8
พลตรี	พล.ต.	Major General	Maj.Gen.	OF-7
พลจัตวา[4]	พล.จ.	Brigadier General	Brig.Gen.	OF-6	-
พันเอก (พิเศษ)[5]	พ.อ.(พิเศษ)	Senior Colonel	Sr COL	OF-6	30px
พันเอก	พ.อ.	Colonel	Col.	OF-5		-
พันโท	พ.ท.	Lieutenant Colonel	Lt.Col.	OF-4		-
พันตรี	พ.ต.	Major	Maj.	OF-3		-
ร้อยเอก	ร.อ.	Captain	Capt.	OF-2		-
ร้อยโท	ร.ท.	First Lieutenant	Lt.	OF-1		-
ร้อยตรี	ร.ต.	Second Lieutenant	2,Lt.	OF-1		-

[แก้] ชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ
จ่าสิบเอก	จ.ส.อ.	Master Sergeant First Class	1MSGT หรือ SMG	OR-9
จ่าสิบโท	จ.ส.ท.	Master Sergeant Second Class	2MSGT หรือ MSG	OR-8
จ่าสิบตรี	จ.ส.ต.	Master Sergeant Third Class	3MSGT หรือ SFC	OR-7
สิบเอก	ส.อ.	Sergeant	SGT	OR-5
สิบโท	ส.ท.	Corporal	CPL หรือ SP6	OR-4
สิบตรี	ส.ต.	Lance Corporal	LCPL หรือ SP5	OR-3
สิบตรีกองประจำการ	ส.ต.ฯ	Private First Class	PFC หรือ SP4	OR-2

[แก้] ต่ำกว่าชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ
พลทหาร	พลฯ	Private	PVT	OR-1	ไม่มี

[แก้] นักเรียนทหาร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
นักเรียนนายร้อย	นนร.	Army Cadet	-	ไม่มี
นักเรียนแพทย์ทหาร	นพท.	Medical Cadet	-	ไม่มี
นักเรียนนายสิบทหารบก	นนส.	Army Non - Commissioned Officer Student	-	ไม่มี

[แก้] ยศทหารเรือ

[แก้] ชั้นสัญญาบัตร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ	ธงหมายยศ[3]
จอมพลเรือ		Admiral of the Fleet	ADMF	OF-10
พลเรือเอก	พล.ร.อ.	Admiral	ADM	OF-9
พลเรือโท	พล.ร.ท.	Vice Admiral	VADM	OF-8
พลเรือตรี	พล.ร.ต.	Rear Admiral	RADM	OF-7
พลเรือจัตวา[4]	พล.ร.จ.	Commodore	CDRE	OF-6	-
นาวาเอก (พิเศษ)[5]	น.อ.(พิเศษ) (ชื่อ) ร.น.	Senior Captain	Sr CAPT	OF-6	-
นาวาเอก	น.อ. (ชื่อ) ร.น.	Captain	CAPT	OF-5
นาวาโท	น.ท. (ชื่อ) ร.น.	Commander	CDR	OF-4
นาวาตรี	น.ต. (ชื่อ) ร.น.	Lieutenant Commander	LCDR	OF-3
เรือเอก	ร.อ. (ชื่อ) ร.น.	Lieutenant	LT	OF-2
เรือโท	ร.ท. (ชื่อ) ร.น.	Junior Lieutenant	JLT	OF-1
เรือตรี	ร.ต. (ชื่อ) ร.น.	Sub-Lieutenant	SUBLT	OF-1

[แก้] ชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ
พันจ่าเอก	พ.จ.อ.	Chief Petty Officer First Class	1 CPO	OR-9
พันจ่าโท	พ.จ.ท.	Chief Petty Officer Second Class	2 CPO	OR-8
พันจ่าตรี	พ.จ.ต.	Chief Petty Officer Third CLASS	3 CPO	OR-7
จ่าเอก	จ.อ.	Petty Officer First Class	1 PO	OR-5
จ่าโท	จ.ท.	Petty Officer Second Class	2 PO	OR-4
จ่าตรี	จ.ต.	Petty Officer Third CLASS	3 PO	OR-2

[แก้] ต่ำกว่าชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ
พลทหาร (ปี 2)	พลฯ	Seaman First Class	1 SEAMAN	OR-1	ไม่มี
พลทหาร (ปี 1)	พลฯ	Seaman Second Class	2 SEAMAN	OR-1	ไม่มี

[แก้] นักเรียนทหาร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
นักเรียนนายเรือ	นนร.	Naval Cadet	-	ไม่มี
นักเรียนจ่าทหารเรือ	นรจ.	Naval Rating Student	-	ไม่มี

[แก้] ยศทหารอากาศ

[แก้] ชั้นสัญญาบัตร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ	ธงหมายยศ[3]
จอมพลอากาศ	-	Marshal of the Royal Thai Air Force		OF-10
พลอากาศเอก	พล.อ.อ.	Air Chief Marshal	ACM	OF-9
พลอากาศโท	พล.อ.ท.	Air Marshal	AM	OF-8
พลอากาศตรี	พล.อ.ต.	Air Vice Marshal	AVM	OF-7
พลอากาศจัตวา[4]	พล.อ.จ.	Air Commodore	ACDR	OF-6	-
นาวาอากาศเอก (พิเศษ)[5]	น.อ.พิเศษ	Senior Group Captain	Sr Gp Capt	OF-6	-
นาวาอากาศเอก	น.อ.	Group Captain	Gp Capt	OF-5
นาวาอากาศโท	น.ท.	Wing Commander	Wng Cdr	OF-4
นาวาอากาศตรี	น.ต.	Squadron Leader	Sqn Ldr	OF-3
เรืออากาศเอก	ร.อ.	Flight Lieutenant	Flt Lt	OF-2
เรืออากาศโท	ร.ท.	Flying Officer	Flg Off	OF-1
เรืออากาศตรี	ร.ต.	Pilot Officer	Plt Off	OF-1

[แก้] ชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ
พันจ่าอากาศเอก	พ.อ.อ.	Flight Sergeant First Class	1FS	OR-9
พันจ่าอากาศโท	พ.อ.ท.	Flight Sergeant Second Class	2FS	OR-8
พันจ่าอากาศตรี	พ.อ.ต.	Flight Sergeant Third Class	3FS	OR-7
จ่าอากาศเอก	จ.อ.	Sergeant	SGT	OR-5
จ่าอากาศโท	จ.ท.	Corporal	CPL	OR-4
จ่าอากาศตรี	จ.ต.	Leading Aircraft man	LAC	OR-2

[แก้] ต่ำกว่าชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	รหัสนาโต้ (NATO Code)	เครื่องหมายยศ
พลทหาร	พลฯ	Airman	AMN	OR-1	ไม่มี

[แก้] นักเรียนทหาร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
นักเรียนนายเรืออากาศ	นนอ.	Air Cadet	-	ไม่มี
นักเรียนจ่าอากาศ	นจอ.	Air Technical Student	-	ไม่มี

[แก้] ยศตำรวจ

[แก้] ชั้นสัญญาบัตร

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
พลตำรวจเอก	พล.ต.อ.	Police General	POL.GEN.
พลตำรวจโท	พล.ต.ท.	Police Lieutenant General	POL.LT.GEN.
พลตำรวจตรี	พล.ต.ต.	Police Major General	POL.MAJ.GEN.
พลตำรวจจัตวา[4]	พล.ต.จ.	Police Brigadier General	POL.BRIG.GEN.
พันตำรวจเอก (พิเศษ)[5]	พ.ต.อ. (พิเศษ)	Police Senior Colonel	POL.SR.COL.
พันตำรวจเอก	พ.ต.อ.	Police Colonel	POL.COL.
พันตำรวจโท	พ.ต.ท.	Police Lieutenant Colonel	POL.LT.COL.
พันตำรวจตรี	พ.ต.ต.	Police Major	POL.MAJ.
ร้อยตำรวจเอก	ร.ต.อ.	Police Captain	POL.CAPT.
ร้อยตำรวจโท	ร.ต.ท.	Police Lieutenant	POL.LT.
ร้อยตำรวจตรี	ร.ต.ต.	Police Sub-Lieutenant	POL.SUB.LT.

[แก้] ชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
ดาบตำรวจ	ด.ต.	Police Senior Sergeant Major	POL.SEN.SGT.MAJ.
จ่าสิบตำรวจ	จ.ส.ต.	Police Sergeant Major	POL.SGT.MAJ.
สิบตำรวจเอก	ส.ต.อ.	Police Sergeant	POL.SGT.
สิบตำรวจโท	ส.ต.ท.	Police Corporal	POL.CPL.
สิบตำรวจตรี	ส.ต.ต.	Police Lance Corporal	POL.L หรือ C

[แก้] ต่ำกว่าชั้นประทวน

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
พลตำรวจ	พลฯ	Policeman Constable หรือ Police Private	POL.CONST.	ไม่มี

[แก้] นักเรียนตำรวจ

ชื่อยศ ภาษาไทย	อักษรย่อ (ไทย)	ชื่อยศ ภาษาอังกฤษ	อักษรย่อ (อังกฤษ)	เครื่องหมายยศ
นักเรียนนายร้อยตำรวจ	นรต.	Police Cadet	ไม่มี

[แก้] อัตราเงินเดือนข้าราชการทหาร-ตำรวจ

[แก้] นายทหาร-ตำรวจ ชั้นประทวน

อัตรา	ชั้นยศ
ป.1	ชั้นยศ นายสิบ ทหารบก+ตำรวจ จ่า ทหารเรือ+ทหารอากาศ (C1)
ป.2	ชั้นยศ จ่า ทหารบก+ตำรวจ พันจ่า ทหารเรือ+ทหารอากาศ (C2)
ป.3	ชั้นยศ จ่าสิบเอก(พิเศษ) พันจ่าเอก(พิเศษ) พันจ่าอากาศเอก(พิเศษ) ดาบตำรวจ

[แก้] นายทหาร-ตำรวจ ชั้นสัญญาบัตร

อัตรา	ชั้นยศ
น.1	ร้อยตรี-ร้อยโท เรือตรี-เรือโท เรืออากาศตรี-เรืออากาศโท ร้อยตำรวจตรี-ร้อยตำรวจโท (C3-C4)
น.2	ร้อยเอก-พันตรี เรือเอก-นาวาตรี เรืออากาศเอก-นาวาอากาศตรี ร้อยตำรวจเอก-พันตำรวจตรี (C5-C6)
น.3	พันโท นาวาโท นาวาอากาศโท พันตำรวจโท (C7)
น.4	พันเอก นาวาเอก นาวาอากาศเอก พันตำรวจเอก (C8)
น.5	พันเอก(พิเศษ) นาวาเอก (พิเศษ) นาวาอากาศเอก (พิเศษ) พันตำรวจเอก (พิเศษ) (C9)
น.6	พลตรี พลเรือตรี พลอากาศตรี พลตำรวจตรี (C10)
น.7	พลโท พลเรือโท พลอากาศโท พลตำรวจโท (C10-C11)
น.8	พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก พลตำรวจเอก (C11)
น.9	อัตราจอมพล ของ พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก

[แก้] ข้อควรรู้เกี่ยวกับยศทหาร-ตำรวจในประเทศไทย

• การเทียบยศของทหารและตำรวจไทยเป็นภาษาอังกฤษจะอ้างอิงกับยศของกองทัพสหรัฐอเมริกา (ก่อนหน้านี้ใช้การเทีบบยศกับยศของกองทัพอังกฤษ)
• ชั้นยศพลจัตวา พลเรือจัตวา พลอากาศจัตวา และพลตำรวจจัตวา เป็นชั้นยศนายพลขั้นที่ต่ำที่สุด ปัจจุบันไม่มีการแต่งตั้งชั้นยศพลจัตวาอีกแต่ยังคงยศไว้ตามกฎหมาย เนื่องจากนายทหารชั้นยศนายพลมีมากเกินไป จึงมีการแต่งตั้งนายทหาร-ตำรวจที่มีอัตราเงินเดือนเท่านายพลจัตวา หรือ น.5 เป็นพันเอก (พิเศษ) นาวาเอก (พิเศษ) นาวาอากาศเอก (พิเศษ) และพันตำรวจเอก (พิเศษ) ซึ่งถือเป็นยศเทียบเท่ากับพลจัตวาแทน
• ยศจอมพลเป็นยศเฉพาะข้าราชการทหารเท่านั้น (ตำรวจนับเป็นข้าราชการพลเรือนประเภทหนึ่งจึงไม่มียศชั้นนี้) ปัจจุบันยศนี้ยังคงไว้เช่นเดียวกับชั้นพลจัตวา แต่ไม่มีการแต่งตั้งเพิ่ม มีเพียงแต่อัตราเงินเดือนชั้นจอมพล หรือ น.9 เท่านั้น เนื่องจากในช่วงหลังเหตุการณ์ 14 ตุลา ทางราชการได้ดำริว่า ยศจอมพลควรเป็นพระยศเฉพาะสำหรับองค์จอมทัพ เช่นเดียวกับธรรมเนียมในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กระทรวงกลาโหมจึงมิได้ดำเนินการขอพระราชทานยศจอมพลให้แก่ผู้บัญชาการเหล่าทัพคนใดอีกเลย ปัจจุบันชั้นยศจอมพลในประเทศไทยจึงมีเฉพาะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถเท่านั้น อย่างไรก็ตาม หากมีสงครามเกิดขึ้นก็อาจจะมีการแต่งตั้งจอมพลอีกครั้งก็ได้ เพราะในต่างประเทศถือว่าชั้นยศนี้มีอำนาจคุมกำลังทหารทั้งหมด
• ยศนายดาบทหารในขณะนี้ยังไม่มีการยกเลิกชั้นยศ แต่ไม่มีการแต่งตั้งชั้นยศนี้เพิ่มเติม

[แก้] เชิงอรรถ

[แก้] ดูเพิ่ม

• ธงแสดงยศทหาร (กองทัพไทย)
• ยศข้าราชการพลเรือนในอดีตของไทยเทียบกับยศทหารบก
• ยศเสือป่า
• ยศกองอาสารักษาดินแดน

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• รายชื่อเต็มที่ด้วยรูปทุกๆ ยศของทหารไทย
• http://web.schq.mi.th/~mid/rank.htm
• http://www1.mod.go.th/opsd/sdweb/p3_rankthaarmed.htm
• http://www.bsp.police7.go.th/index.php?option=com_content&task=view&id=1&Itemid=2

ด • พ • ก กองทัพไทย จอมทัพไทย · รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เหล่าทัพ กองทัพบกไทย · กองทัพเรือไทย · กองทัพอากาศไทย ผู้บัญชาการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม · กองบัญชาการกองทัพไทย · รายนามผู้บัญชาการทหารสูงสุดและกองทัพไทย · รายนามผู้บัญชาการทหารบกไทย · รายนามผู้บัญชาการทหารเรือไทย · รายนามผู้บัญชาการทหารอากาศไทย หน่วยทหาร ทหารรักษาพระองค์ · ทหารพราน · นักศึกษาวิชาทหาร  · นาวิกโยธิน · หน่วยทำลายใต้น้ำจู่โจม (ซีล)  · หน่วยบัญชาการอากาศโยธิน  · ตำรวจตระเวนชายแดน (สังกัด สตช.) โรงเรียน โรงเรียนเตรียมทหาร  · โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า  · โรงเรียนนายเรือ  · โรงเรียนนายเรืออากาศ  · วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร  · วิทยาลัยเสนาธิการทหาร  · โรงเรียนเสนาธิการทหารบก  · โรงเรียนเสนาธิการทหารเรือ  · โรงเรียนเสนาธิการทหารอากาศ อื่น ๆ ประวัติศาสตร์การทหารในประเทศไทย · ธงแสดงยศทหาร · ยศทหารและตำรวจ · เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี