ภาษากลุ่มคำ-ไต

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษากลุ่มคำ-ไทหรือภาษากลุ่มจ้วง-ต้ง(Kam-Tai หรือ Zhuang-Dong)เป็นภาษาของชนกลุ่มน้อยในจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

[แก้] คำจำกัดความ

คำว่าภาษากลุ่มจ้วง-ต้งนิยมใช้ในหมู่นักวิชาการจีนทั้งในด้านภาษาศาสตร์และวัฒนธรรม ในจีน ภาษานี้ใช้พูดโดยชนกลุ่มน้อย เช่น ชาวจ้วง ปูยี คำ (ต้ง) ไต สุ่ย มูลัม เหมาหนานและฮลาย แต่ก็รวมภาษาของชาวไทย ลาว ไทใหญ่นุง ต่า โทในเวียดนามและชนกลุ่มอื่นๆที่พบในไทย ลาว พม่า เวียดนาม นักวิชาการจีนให้ภาษากลุ่มจ้วง-ต้งอยู่ในตระกูลภาษาจีน-ทิเบต ภาษากลุ่มทิเบต-พม่า สาขาแม้ว-เย้า นักวิชาการบางส่วนในปัจจุบันใช้คำว่าไท-กะไดแทน และถือว่าภาษากลุ่มนี้ไม่มีความสัมพันธ์ทางพันธุศาสตร์กับตระกูลภาษาจีน-ทิเบต แต่น่าจะมีความสัมพันธ์ทางพันธุศาสตร์กับตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน และเกิดสมมติฐานออสโตร-ไทขึ้น

[แก้] ประชากรและการแพร่กระจาย

ในจีนผู้พูดภาษากลุ่มคำ-ไท พบในมณฑลกวางสี กุยโจว หูหนาน ยูนนาน กวางตุ้งและเกาะไหหลำทางภาคใต้ ใน พ.ศ. 2533 มีผู้พูดในภาษาในกลุ่มนี้ทั้งหมด 23,262,000 คน ดังต่อไปนี้

• ภาษาจ้วง เป็นกลุ่มใหญ่ที่สุด และชาวจ้วงเป็นชนกลุ่มน้อยที่พูดภาษาไท-กะไดที่ใหญ่ที่สุดของจีนด้วย มีประชากรประมาณ 15,489,630 คน ส่วนใหญ่อยู่ในเขตปกครองตนเองกวางสี-จ้วง เขตปกครองตนเองเวนชาน-จ้วงและแม้วในมณฑลยูนนาน รวมทั้งเขตปกครองตนเองเหลียนชาน จ้วง-เย้าในมณพลกวางตุ้ง เขตปกครองตนเองเกวียนตัวหนาน แม้วและต้งในมณฑลกุ้ยโจว และเขตปกครองตนเองเจียงหัว เย้าในมณฑลหูหนาน
• ภาษาปูยี เป็นภาษาของกลุ่มชนที่พบทางใต้และตะวันตกเฉียงใต้ของมณฑลกุ้ยโจว และยังมีในมณฑลยูนนานและเสฉวน ชาวปูยีมีทั้งหมดประมาณ 2,545,059 คน
• ภาษาคำหรือภาษาต้ง มีผู้พูดภาษานี้กระจายอยู่ในกุ้ยโจว หูหนาน หูเป่ย และเขตปกครองตนเองกวางสี-จ้วง มีประมาณ 2,514,014 คน
• ภาษาไหลหรือภาษาหลี มีประมาณ 1,110,900 คน ส่วนใหญ่พบในเกาะไหหลำ
• ภาษาไต ส่วนใหญ่พบในมณฑลยูนนาน โดยเฉพาะในสิบสองปันนาและเขตปกครองตนเองเต๋อหงไตและจิงผ่อ
• ภาษาสุ่ย ส่วนใหญ่อยู่ในมณฑลกุ้ยโจวและเขตปกครองตนเองกวางสี-จ้วง มีประมาณ 345,993 คน
• ภาษามู่หลามหรือภาษามู่เหลา ส่วนใหญ่อยู่ในเขตปกครองตนเองกวางสี-จ้วง มีประมาณ 159,328 คน
• ภาษาเหมาหนาน ส่วนใหญ่อยูในเขตปกครองตนเองกวางสี-จ้วงและมณฑลกุ้ยโจว มีประมาณ 71,968 คน
• ภาษาลินเกา อยู่ในเกาะไหหลำ

[แก้] จุดกำเนิด ประวัติและลักษณะทั่วไป

ขอบเขตการแพร่กระจายของภาษาในกลุ่มนี้เริ่มจากทางตะวันตกของยูนนานไปจนถึงกวางตุ้งและเกาะไหหลำ ผู้พูดส่วนใหญ่รวมตัวเป็นกลุ่มก้อนท่ามกลางชาวจีนฮั่นหรือชนกลุ่มน้อยอื่นๆ มีความเชื่อที่คล้ายคลึงกันมีประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่สืบทอดมาด้วยภาษาของตนเองซึ่งน่าจะเริ่มต้นมาจากภาษาคำ-ไทดั้งเดิม ชาวเยว่ที่เคยแพร่หลายทางตอนใต้ของจีนสมัยโบราณมีภาษาที่มีบรรพบุรุษเดียวกับภาษาในกลุ่มนี้

เยว่เป็นชื่อทั่วไปที่ใช้เรียกกลุ่มชนที่มีความสัมพันธ์กับชนกลุ่มน้อยต่างๆที่อยู่ในจีนตอนใต้มาเป็นเวลานาน เนื่องจากมีหลายสาขา เยว่จึงเคยมีชื่อเรียกว่าไป่เยว่ (เยว่ร้อยจำพวก)ในเอกสารประวัติศาสตร์สมัยโบราณของจีนซึ่งเป็นกลุ่มประชากรที่ใหญ่มาก ชนกลุ่มเยว่ในบริเวณต่างกันมีชื่อเรียกต่างกันตั้งแต่ชายฝั่งตะวันออกของประเทศจีนไปจนถึงตะวันออกเฉียงเหนือในพม่ามีชาวเยว่หลายกลุ่ม เช่น หวู่เยว่ (Wuyue吳越), ยูเยว่ (Yuyue於越), โอวเยว่หรือเยว่ตะวันออก (Ouyue甌越), หนานเยว่ (Nanyue南越/南粵), ซีโอว (Xi'ou西甌), หลัวเยว่ (Luoyue雒越/駱越), หยางเยว่ (Yangyue揚越), หมิ่นเยว่ (Minyue閩越), ชานเยว่ (Shanyue山越), กุยเยว่ และเตียนเยว่ (Dianyue滇越)

ในช่วงสมัยราชวงศ์ฉินจนถึงราชวงศ์ฮั่นตะวันตกเกิดการเปลี่ยนแปลงขนาดใหญ่ในหมู่ชาวไป่เยว่ในจีนตอนใต้ซึ่งเกิดจากการสู้รบระหว่างชาวไป่เยว่กับรัฐบาลกลางทำให้มีการจัดการปกครองขึ้นใหม่ มีการอพยพของทหารจีนจากตอนเหนือเข้ามา ชาวเยว่เริ่มรวมตัวกันเป็นกลุ่มแยกต่างหากจากผู้อพยพเข้ามาใหม่ เกิดการใช้ชื่อเรียกชาวเยว่ในแต่ละที่เป็นการเฉพาะ คำว่าเยว่จึงหายไปจากประวัติศาสตร์จีน

หลังจากยุคราชวงศ์ฮั่นประมาณพุทธศตวรรษที่ 8 มีชื่อใหม่เช่นวูฮู ลื้อและลาวเกิดขึ้น เพื่อใช้เรียกกลุ่มชาวไป่เยว่ที่แตกต่างกัน มีความเห็นที่แตกต่างกันมากในหมู่นักประวัติศาสตร์จีนเกี่ยวกับต้นกำเนิดของคำว่าวูฮู คำว่าลื้อและลาวเริ่มใช้ในพุทธศตวรรษที่ 8-11 ใช้เรียกชาวเยว่ที่อยู่ทางตะวัตกเฉียงใต้ของจีน ในสมัยราชวงศ์ถังมีชื่อของกลุ่มชนลาวกว่า 20 ชื่อ เช่นลาวนานผิง ลาวเจียนนาน ลาววูฮู ลาวปาโจว ลาวอี้โจว ลาวกุ้ยโจว และลาวฉาน

คำว่าจ้วงปรากฏครั้งแรกในหนังสือ A History of the Local Administration in Guangxi เขียนโดย Fan Chengda ในสมัยราชวงศ์ซ้องใต้ แต่โดยมากมักใช้ปะปนกับคำว่าลาว ในกวางสี คำว่าจ้วงใช้เรียกปนกับพวกลื้อจนถึงสมัยราชวงศ์หมิง ต่อมาจึงใช้คำว่าจ้วงเรียกลูกหลานของกลุ่มชนปู้จ้วงที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของกวางสี ทางใต้ของกุ้ยโจวและตะวันตกของกวางตุ้ง