พระมหาธรรมราชาที่ 1

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

บทความนี้ต้องการตรวจสอบความถูกต้องจากผู้เชี่ยวชาญ โปรดดูรายละเอียดเพิ่มเติมในหน้าอภิปราย หากคุณมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้ คุณสามารถช่วยปรับปรุงเนื้อหาได้ทันที โดยการกด แก้ไข ด้านบน ซึ่งเมื่อตรวจสอบและแก้ไขแล้วให้นำป้ายนี้ออก

บทความนี้ขาดหรือต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิง เพื่อให้พิสูจน์ยืนยันได้ถึงที่มาและความน่าเชื่อถือ คุณสามารถพัฒนาบทความนี้ได้โดยเพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก

พระมหาธรรมราชาที่ 1

พระบรมนามาภิไธย	พระยาลิไท
พระปรมาภิไธย	พระศรีสุริยพงศ์รามมหาราชาธิราช
พระอิสริยยศ	พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัย
ราชวงศ์	ราชวงศ์พระร่วง
ครองราชย์	พ.ศ. 1890-พ.ศ. 1919 (โดยประมาณ)
ระยะครองราชย์	29 ปี (โดยประมาณ)
รัชกาลก่อนหน้า	พระยางั่วนำถุม
รัชกาลถัดไป	พระมหาธรรมราชาที่ 2

ข้อมูลส่วนพระองค์

สวรรคต

พ.ศ. 1919

พระราชบิดา

พระยาเลอไท

พญาลิไท หรือ พระยาลิไท หรือ พระศรีสุริยพงศ์รามมหาราชาธิราช หรือพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ครองราชย์ พ.ศ. 1897 - พ.ศ. 1919) พระมหากษัตริย์อาณาจักรสุโขทัยราชวงศ์พระร่วงลำดับที่ 5 ทรงเป็นพระโอรสพระยาเลอไท และพระราชนัดดาของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช

[แก้] พระราชประวัติ

พระยาลิไทเป็นกษัตริย์องค์ที่ 6 แห่งกรุงสุโขทัย ขึ้นครองราชย์ต่อจากพระยางั่วนำถุม เดิมทรงปกครองเมืองศรีสัชนาลัย ในฐานะองค์อุปราชหรือรัชทายาทเมืองสุโขทัย เมื่อปี พ.ศ. 1882 ต่อมาเมื่อพระยาเลอไทเสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 1884 พระยางั่วนำถุมได้ขึ้นครองราชย์จนเสด็จสวรรคตในพ.ศ. 1890 พระยาลิไทโดยต้องใช้กำลังทหารเข้ามายึดอำนาจเพราะที่สุโขทัยเกิดการกบฏการสืบราชบัลลังก์ ไม่เป็นไปตามครรลองครองธรรม พระยาลิไทยกทัพมาแย่งชิงราชสมบัติได้ และขึ้นครองราชย์ใน พ.ศ. 1890 ทรงพระนามว่า พระศรีสุริยพงศ์รามมหาธรรมราชาธิราช ในศิลาจารึกมักเรียกพระนามเดิมว่า "พญาลิไท" หรือเรียกย่อว่า พระมหาธรรมราชาที่ 1

1.พระมหาธรรมราชาลิไทพระองค์นี้ได้ทรงทราบพระไตรปิฎกแตกฉาน (ข้อนี้มีหนังสือไตรภูมิพระร่วง ที่ได้พิมพ์แล้วเป็นพยาน เป็นของพระมหาธรรมราชาลิไทให้แต่งขึ้น

[แก้] พระราชกรณียกิจ

พระยาลิไททรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมากนโยบายการปกครองที่ใช้ศาสนา เป็นหลักรวมความเป็นปึกแผ่นจึงเป็นนโยบายหลักในรัชสมัยนี้ ทรงสร้างเจดีย์ที่เมืองนครชุม (กำแพงเพชร) ทรงผนวชในพระพุทธศาสนาเมื่อ พ.ศ. 1905 ที่วัดป่ามะม่วงการที่ทรงออกผนวช นับว่าทำความมั่นคงให้พุทธศาสนามากขึ้น ดังกล่าวแล้วว่า หลังรัชสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชแล้ว บ้านเมืองแตกแยก วงการสงฆ์เองก็แตกแยก แต่ละสำนักแต่ละเมืองก็ปฏิบัติแตกต่างกันออกไป เมื่อผู้นำทรงมีศรัทธาแรงกล้าถึงขั้นออกบวช พสกนิกรทั้งหลายก็คล้อยตามหันมาเลื่อมใสตามแบบอย่างพระองค์ กิตติศัพท์ของพระพุทธศาสนาในสุโขทัยจึงเลื่องลือไปไกล พระสงฆ์ชั้นผู้ใหญ่หลายรูปได้ออกไปเผยแพร่ธรรมในแคว้นต่าง ๆ เช่น อโยธยา หลวงพระบาง เมืองน่าน พระเจ้ากือนา แห่งล้านนาไทย ได้นิมนต์พระสมณะเถระไปจากสุโขทัย เพื่อเผยแพร่ธรรม

นอกเมืองสุโขทัยทางทิศตะวันตก ทรงอาราธนาพระสามิสังฆราชจากลังกาเข้ามาเป็นสังฆราชในกรุงสุโขทัย เผยแพร่เพิ่มความเจริญให้แก่พระศาสนามากยิ่งขึ้น ทรงสร้างและบูรณะวัดมากมายหลายแห่ง รวมทั้งการสร้างพระพุทธรูปเป็นจำนวนมาก เช่น พระพุทธชินสีห์ พระศรีศาสดา และพระพุทธรูปองค์สำคัญองค์หนึ่งของประเทศคือ พระพุทธชินราช ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร

พระยาลิไท ทรงปราดเปรื่องในความรู้ในพระพุทธศาสนา ทรงมีความรู้แตกฉานในพระไตรปิฎก พระองค์ได้ทรงแบ่งพระสงฆ์ออกเป็น 2 ฝ่ายคือฝ่าย "คามวาสี" และฝ่าย "อรัญวาสี" โดยให้ฝ่ายคามวาสีเน้นหนักการสั่งสอนราษฎรในเมืองและเน้นการศึกษาพระไตรปิฎก ส่วนฝ่ายอรัญวาสีเน้นให้หนักด้านการวิปัสสนาและประจำอยู่ตามป่าหรือชนบท ด้วยทรงเป็นองค์อุปถัมภ์พระศาสนาตลอดพระชนม์ชีพ ราษฎรจึงถวายพระนามว่า "พระมหาธรรมราชา"

นอกจากศาสนาพุทธแล้ว พญาลิไทยังทรงอุปถัมภ์ศาสนาพราหมณ์ด้วยโดยทรงสร้างเทวรูปขนาดใหญ่หลายองค์ซึ่งยังเหลือปรากฏให้ศึกษาในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติในกรุงเทพมหานครและที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจังหวัดพิษณุโลก

ทรงทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญหลายประการ เช่น สร้างถนนพระร่วงตั้งแต่เมืองศรีสัชนาลัยผ่านกรุงสุโขทัยไปถึงเมืองนครชุม (กำแพงเพชร) บูรณะเมืองนครชุม สร้างเมืองสองแคว (พิษณุโลก) เป็นเมืองลูกหลวง

ด้านอักษรศาสตร์ทรงพระปรีชาสามารถนิพนธ์หนังสือไตรภูมิพระร่วงที่นับเป็นงานนิพนธ์ที่เก่าแก่ที่สุดเรื่องหนึ่งในประวัติศาสตร์ไทย

[แก้] ดูเพิ่ม

• ลำดับพระมหากษัตริย์ไทย

สมัยก่อนหน้า		พระมหาธรรมราชาที่ 1		สมัยถัดไป
พระยางั่วนำถุม ราชวงศ์พระร่วง		พระมหากษัตริย์ไทย อาณาจักรสุโขทัย (พ.ศ. 1897 - พ.ศ. 1919)		พระมหาธรรมราชาที่ ๒ (ลือไท) ราชวงศ์พระร่วง

ด • พ • ก รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย สมัยกรุงสุโขทัย พ่อขุนศรีอินทราทิตย์  · พ่อขุนบานเมือง  · พ่อขุนรามคำแหงมหาราช  · พระยาเลอไท  · พระยางั่วนำถม  · พระมหาธรรมราชาที่ 1  · พระมหาธรรมราชาที่ 2  · พระมหาธรรมราชาที่ 3  · พระมหาธรรมราชาที่ 4 สมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1  · สมเด็จพระราเมศวร  · สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1  · สมเด็จพระเจ้าทองลัน  · สมเด็จพระราเมศวร  · สมเด็จพระรามราชาธิราช  · สมเด็จพระอินทราชา  · สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2  · สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ  · สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3  · สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2  · สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4  · สมเด็จพระรัษฎาธิราชกุมาร  · สมเด็จพระไชยราชาธิราช  · สมเด็จพระยอดฟ้า  · สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ  · สมเด็จพระมหินทราธิราช  · สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช  · สมเด็จพระนเรศวรมหาราช  · สมเด็จพระเอกาทศรถ  · สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์  · สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม  · สมเด็จพระเชษฐาธิราช  · สมเด็จพระอาทิตยวงศ์  · สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง  · สมเด็จเจ้าฟ้าไชย  · สมเด็จพระศรีสุธรรมราชา  · สมเด็จพระนารายณ์มหาราช  · สมเด็จพระเพทราชา  · สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 8  · สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ  · สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ  · สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร  · สมเด็จพระที่นั่งสุริยาสน์อมรินทร์ สมัยกรุงธนบุรี สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช  · พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย  · พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  · พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  · พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  · พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  · พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว  · พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล  · พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช (รัชกาลปัจจุบัน) พระนามที่เป็นตัวหนา คือ พระองค์ที่ได้รับการทูลเกล้าฯ ถวายพระราชสมัญญานามว่า มหาราช

ด • พ • ก ลำดับพระร่วงเจ้า พระมหาธรรมราชาและผู้ครองอาณาจักรสุโขทัย เรียงตามปีพุทธศักราช พุทธศตวรรษที่ 18 รายพระนาม 1700 17 10 17 20 17 30 17 40 17 50 17 60 17 70 17 80 17 90 1800 ไม่ทราบ นำถุมฯ สบาดโขลญลำพง ? ศรีอินทรบดินทราทิตย์ พุทธศตวรรษที่ 19 รายพระนาม 1800 18 10 18 20 18 30 18 40 18 50 18 60 18 70 18 80 18 90 1900 บานเมือง รามคำแหง a เลอไท งั่วนำถุม ลิไท พุทธศตวรรษที่ 20 รายพระนาม 1900 19 10 19 20 19 30 19 40 19 50 19 60 19 70 19 80 19 90 2000 ลิฯ เทวี ลิไท ลือไท ไสลือไท บรมปาล b ว่าง พุทธศตวรรษที่ 21 รายพระนาม 2000 20 10 20 20 20 30 20 40 20 50 20 60 20 70 20 80 20 90 2100 ว่าง ยุทธิษฯ บรมไตรโลกนาถ เชษฐาฯ ไม่ทราบ อาทิตยวงศ์ ไชยฯ ว่าง มหาธรรมฯ พุทธศตวรรษที่ 22 รายพระนาม 2100 21 10 21 20 21 30 21 40 21 50 21 60 21 70 21 80 21 90 2200 มหาธรรมราชา นเรศวร เอกาทศรถ ยกเลิกตำแหน่ง คำอธิบายสัญลักษณ์ a = พญาไสสงคราม b = พระราเมศวร (สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ) ███ = ราชวงศ์ศรีนาวนำถุม ███ = ราชวงศ์พระร่วง ███ = ราชวงศ์สุพรรณภูมิ ███ = ราชวงศ์สุโขทัย ███ = ไม่มี/ไม่ทราบราชวงศ์

พระมหาธรรมราชาที่ 1 เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหาหรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ พระมหาธรรมราชาที่ 1 ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ