ประเทศสวีเดน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

Konungariket Sverige โคนุงงาริเกต สแวริเย ราชอาณาจักรสวีเดน
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: เกิดสวีเดน โตที่สวีเดน ตายสวีเดน1
เพลงชาติ: Du gamla, Du fria (ภาษาสวีเดน: "โบราณ อิสระ") (โดยพฤตินัย) 2
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)		สตอกโฮล์ม 59°21′N 18°4′E
ภาษาทางการ		ไม่ได้กำหนด ภาษาสวีเดน (โดยพฤตินัย)
รัฐบาล		ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ, รัฐสภา
-	พระมหากษัตริย์	สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 16 กุสตาฟ (kung Carl XVI Gustaf)
-	นายกรัฐมนตรี	เฟรดดริค รายน์เฟลท์
การรวมชาติ
เนื้อที่
-	ทั้งหมด	449,964 กม.² (ลำดับที่ 54)
-	พื้นน้ำ (%)	8.67%
ประชากร
-	2549 ประมาณ	9,113,257[1] (อันดับที่ 84)
-	2533 สำรวจ	8,587,353
-	ความหนาแน่น	20/กม.² (อันดับที่ 155)
GDP (PPP)		2549 ประมาณ
-	รวม	$285.1 พันล้าน[2] (อันดับที่ 35)
-	ต่อประชากร	$31,600 (อันดับที่ 19)
HDI (2004)		0.949 (สูง) (อันดับที่ 5)
สกุลเงิน		โครนาสวีเดน (Swedish krona, SEK)
เขตเวลา		CET (UTC+1)
-	ฤดูร้อน (DST)	CEST (UTC+2)
รหัสอินเทอร์เน็ต		.se
รหัสโทรศัพท์		+46
1 För Sverige i tiden (ภาษาสวีเดน: เพื่อสวีเดน ตามกาลเวลา) เป็นคำขวัญประจำพระองค์ของคาร์ลที่ 16 กุสตาฟ 2 ไม่ปรากฏกฎหมายประกาศอย่างเป็นทางการ

ราชอาณาจักรสวีเดน (สวีเดน: Konungariket Sverige) เป็นประเทศกลุ่มนอร์ดิกตั้งอยู่บนคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย ในยุโรปเหนือ เขตแดนทางตะวันตกจรดประเทศนอร์เวย์ ทางตะวันออกเฉียงเหนือจรดประเทศฟินแลนด์ และช่องแคบ สแกเกอร์แรก (Skagerrak) ทางตะวันตกเฉียงใต้จรดช่องแคบแคทีแกต (Kattegat) และทางตะวันออกจรดทะเลบอลติก และอ่าวบอทเนีย มีกรุงสตอกโฮล์มเป็นเมืองหลวง ประเทศสวีเดนมีประชากรที่เบาบาง เว้นแต่ในเขตเมืองใหญ่ พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศประกอบด้วยป่าไม้ และภูเขาสูง

หลังจากสิ้นสุดยุคไวกิ้ง สวีเดนกลายเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพคาลมาร์ ร่วมกับเดนมาร์กและนอร์เวย์ (ในช่วงเวลานี้ ฟินแลนด์เป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสวีเดน) สวีเดนได้ออกจากสหภาพในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 16 และได้รบสู้กับประเทศเพื่อนบ้านเป็นเวลาหลายปี โดยเฉพาะรัสเซีย และเดนมาร์กกับนอร์เวย์ที่ยังเป็นสหภาพอยู่ ซึ่งไม่ยอมรับการที่สวีเดนออกจากสหภาพ ในคริสศตวรรษที่ 17 สวีเดนได้ขยายเขตด้วยสงครามและกลายเป็นมหาอำนาจด้วยขนาด 2 เท่าของปัจจุบัน ถึงพ.ศ. 2457 สวีเดนได้สูญเสียพื้นที่ราชอาณาจักรรวมถึงฟินแลนด์ที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสวีเดน ตั้งแต่พ.ศ. 2457 นั้น สวีเดนอยู่ในภาวะสันติ โดยที่มีนโยบายต่างประเทศที่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดในช่วงสันติและเป็นกลางระหว่างสงคราม

สวีเดนเป็นผู้ส่งออกเหล็ก ทองแดง และไม้ชั้นนำของยุโรปตั้งแต่สมัยยุคกลาง อย่างไรก็ดี การขนส่งและการคมนาคมที่ดีขึ้น ทำให้สามารถใช้ทรัพยากรธรรมชาติจากส่วนต่าง ๆ ของประเทศได้มากขึ้น โดยเฉพาะไม้ และแร่เหล็ก การเปิดเสรีทางเศรษฐกิจและการจัดการศึกษาทั่วไป ช่วยให้เกิดอุตสาหกรรมขึ้นอย่างรวดเร็ว และในทศวรรษ 1890 ประเทศได้เริ่มพัฒนาอุตสาหกรรมขั้นสูง ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 20 ได้เกิดระบบสวัสดิการของรัฐบาลขึ้น ปัจจุบัน สวีเดนมีความโน้มเอียงในทางเสรีนิยม และความต้องการความเท่าเทียมกันในสังคม และมักจะเป็นชาติที่อยู่ในอันดับต้น ๆ ของ ดัชนีการพัฒนามนุษย์ของสหประชาชาติ

[แก้] การเมืองการปกครอง

สวีเดนมีการปกครองระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ โดยใช้ระบอบประชาธิปไตยแบบตัวแทน มีรัฐสภา

[แก้] พระประมุข

ตำแหน่งประมุขของสวีเดนเป็นของพระมหากษัตริย์ โดยพระองค์ปัจจุบันคือสมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 16 กุสตาฟ พระมหากษัตริย์ทรงทำหน้าที่เป็นตัวแทนสูงสุดของประเทศ แต่ไม่มีอำนาจทางการเมืองใดๆ รวมถึงไม่จำเป็นต้องลงพระนามในการตัดสินใจของรัฐสภาด้วย^[3]

จากการแก้ไขกฎการสืบราชสมบัติในปีพ.ศ. 2522 ให้สิทธิเท่าเทียมกันกับรัชทายาททั้งชายและหญิง ทำให้ตำแหน่งรัชทายาทสูงสุดในปัจจุบันเป็นของเจ้าฟ้าหญิงวิกตอเรีย ซึ่งเสด็จพระราชสมภพในปีพ.ศ. 2520

[แก้] รัฐธรรมนูญ

รัฐธรรมนูญของสวีเดนประกอบด้วยกฎหมายมูลฐานสี่ฉบับ ได้แก่

• Regeringsformen (เครื่องมือของรัฐบาล พ.ศ. 2517)
• Successionsordningen (กฎการสืบราชสมบัติ พ.ศ. 2353)
• Tryckfrihetsförordningen (พระราชบัญญัติเสรีภาพสื่อ พ.ศ. 2309)
• Yttrandefrihetsgrundlagen (กฎหมายมูลฐานว่าด้วยเสรีภาพในการแสดงออก พ.ศ. 2534)

การแก้ไขหรือยกเลิกรัฐธรรมนูญ จะต้องได้รับความเห็นชอบตรงกันจากรัฐสภาสองครั้ง โดยมีการเลือกตั้งทั่วไปคั่นกลาง นอกจากนี้ยังมีพระราชบัญญัติรัฐสภา พ.ศ. 2517 (Riksdagsordningen) ซึ่งมีสถานะพิเศษ สูงกว่ากฎหมายทั่วไป แต่อยู่ต่ำกว่ารัฐธรรมนูญ^[4]

[แก้] รัฐสภา

รัฐสภาของสวีเดน เรียกในภาษาสวีเดนว่า Riksdag มีอำนาจนิติบัญญัติ ใช้ระบบสภาเดี่ยวประกอบด้วยสมาชิก 349 คน มาจากการเลือกตั้งทุกๆ 4 ปี การเลือกตั้งนั้นใช้ระบบสัดส่วน โดยพรรคการเมืองจะต้องได้รับเสียงจากทั่วประเทศอย่างน้อยร้อยละ 4 หรืออย่างน้อยร้อยละ 12 ในเขตเลือกตั้ง จึงจะได้รับที่นั่งในรัฐสภา การเลือกตั้งจัดขึ้นทุกๆ 4 ปี โดยครั้งต่อไปในวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2553 ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจะต้องมีอายุอย่างน้อย 18 ปีในวันเลือกตั้ง^[5]

ก่อนหน้านี้ สวีเดนเคยใช้ระบบสองสภามาตั้งแต่ปีพ.ศ. 2403 และได้ยกเลิกไปในการแก้ไขรัฐธรรมนูญเมื่อปีพ.ศ. 2511-2512^[6]

[แก้] รัฐบาล

หลังจากการเลือกตั้ง พรรคหรือกลุ่มที่ได้มีจำนวนเสียงสูงสุดจะจัดตั้งรัฐบาล โดยรัฐสภาจะเลือกนายกรัฐมนตรี ทำหน้าที่เป็นหัวหน้ารัฐบาล และนายกรัฐมนตรีเลือกรัฐมนตรีเข้าร่วมรัฐบาล นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันได้แก่ เฟดริก รายน์เฟลท์ (Fredrik Reinfeldt) หัวหน้าพรรคโมเดอเรต ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2549^[2]

[แก้] พรรคการเมือง

ปัจจุบัน สวีเดนมีพรรคการเมืองที่มีที่นั่งในสภาอยู่ 7 พรรค^[6] ได้แก่

[แก้] การแบ่งเขตการปกครอง

สวีเดนแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 21 มณฑล (län) ^[7] โดยมีดังต่อไปนี้ (พร้อมรหัสมณฑลอย่างเป็นทางการ)

• สตอกโฮล์ม (Stockholm - AB)
• อุปซอลา (Uppsala - C)
• เซอเดอร์มันลันด์ (Södermanland - D)
• เอิสเตร์เยิตลันด์ (Östergötland - E)
• เยินเชอปิง (Jönköping - F)
• ครูนูแบร์ย (Kronoberg - G)
• คาลมาร์ (Kalmar - H)
• กทลันด์ (Gotland - I)
• บเลกิงเง (Blekinge - K)
• สโกเน (Skåne - M)
• ฮัลลันด์ (Halland - N)
• เวสตรา เยอตาลันด์ (Västra Götaland - O)
• แวร์มลันด์ (Värmland - S)
• เออเรบรู (Örebro - T)
• แวสต์มันลันด์ (Västmanland - U)
• ดอลาร์นา (Dalarna - W)
• แยฟเลบอร์ย (Gävleborg - X)
• เวสเตอร์นอร์ลันด์ (Västernorrland - Y)
• แยมต์ลันด์ (Jämtland - Z)
• เวสเตอร์บอตเตน (Västerbotten - AC)
• นอร์บอตเตน (Norrbotten - BD)

ในแต่ละมณฑล ยังแบ่งออกเป็นเขตเทศบาล (kommun) ต่างๆ โดยปัจจุบันมีเขตเทศบาลรวมทั่วประเทศ 290 เขต^[8]

[แก้] ภูมิศาสตร์

แผนที่ประเทศสวีเดน

สวีเดนเป็นหนึ่งในประเทศที่อยู่เหนือสุดของโลก มีขนาดพื้นที่ใกล้เคียงกับประเทศไทย สวีเดนมีชายฝั่งที่ค่อนข้างยาว จรดทะเลบอลติกและอ่าวบอทเนีย ทางตะวันตกมีเทือกเขาสแกนดิเนเวีย ทอดตามแนวพรมแดนกับประเทศนอร์เวย์

สวีเดนแบ่งออกเป็นสามภาคหลักๆ ได้แก่ Götaland ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของประเทศ เป็นที่ราบและมีป่าไม้ Svealand เป็นที่ราบอุดมสมบูรณ์ และมีทะเลสาบจำนวนมาก และ Norrland เป็นภูมิภาคตอนเหนือของสวีเดน มีภูเขา ป่าไม้ และแร่ธาตุมาก ประมาณร้อยละสิบห้าของพื้นที่ทั้งหมดของประเทศตั้งอยู่เหนือขึ้นไปจากอาร์กติกเซอร์เคิล

ถึงแม้ว่าสวีเดนจะตั้งอยู่ทางตอนเหนือมาก แต่กลับมีภูมิอากาศแบบอบอุ่น เนื่องจากอิทธิพลของกระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีม ทางตอนเหนือของอาร์กติกเซอร์เคิล พระอาทิตย์ไม่ตกดินเลยในบางช่วงของฤดูร้อน และแทบไม่สามารถเห็นได้ในฤดูหนาว สวีเดนจึงเป็นหนึ่งในประเทศที่มีปรากฏการณ์พระอาทิตย์เที่ยงคืน

[แก้] เศรษฐกิจ

สวีเดนเป็นประเทศที่มีการพัฒนาด้านอุตสาหกรรมสูงมาก เกษตรกรรมที่ในเคยเป็นเศรษฐกิจหลักของประเทศมีการจ้างงานน้อยกว่าร้อยละสองของแรงงานทั้งหมดในปัจจุบัน^[9] อุตสาหกรรมดั้งเดิมที่สำคัญของสวีเดนได้แก่ การป่าไม้ เหล็ก และไฟฟ้าพลังน้ำ แต่ในปัจจุบัน อุตสาหกรรมขั้นสูงเช่นรถยนต์ อากาศยาน อาวุธ และเวชภัณฑ์ เข้ามามีความสำคัญต่อเศรษฐกิจอย่างมาก การที่สวีเดนมีประชากรไม่สูงนัก ทำให้ตลาดภายในประเทศจำกัดและต้องพึ่งพาการส่งออก สวีเดนจึงเป็นแหล่งกำเนิดของบริษัทที่ประสบความสำเร็จในตลาดโลกจำนวนมาก เช่น วอลโว ซาบ อีริกส์สัน อีเล็กโทรลักซ์ เอชแอนด์เอ็ม เป็นต้น

สวีเดนได้รับอันดับสามจากการจัดอันดับความสามารถในการแข่งขันของเวิลด์อิโคโนมิกฟอรัมประจำปี 2006/07^[10] สวีเดนมีการเก็บภาษีในอัตราที่สูง เช่นเดียวกับประเทศอื่นๆในภูมิภาค และมีสหภาพแรงงานที่แข็งแกร่ง ธนาคารแห่งชาติสวีเดน Sveriges Riksbank เป็นธนาคารกลางที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ก่อตั้งในปีพ.ศ. 2211^[11] โดยปัจจุบัน ธนาคารให้ความสำคัญกับเสถียรภาพของราคา มีเป้าหมายเงินเฟ้อไม่เกินร้อยละ 2^[2] ปัจจุบันสวีเดนยังคงใช้สกุลเงินโครนาสวีเดน โดยในปีพ.ศ. 2546 ได้มีการลงประชามติเกี่ยวกับการใช้ค่าเงินยูโร ซึ่งร้อยละ 56 ลงคะแนนเสียงไม่เห็นด้วย^[6][12]

[แก้] ประชากร

สิ้นปีพ.ศ. 2549 สวีเดนมีประชากร 9,113,257 คน^[1] โดยประชากรได้เพิ่มเกินเก้าล้านคนครั้งแรกในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2547 จำนวนประชากรที่เกิดในต่างประเทศนั้นสูงขึ้นอย่างมากในคริสต์ศตวรรษที่ 20 โดยในช่วงเริ่มศตวรรษ มีประชากรที่เกิดต่างประเทศราว 36,000 คนจากประชากรทั้งหมด 5 ล้านคน ในปี 2547 ประชากรที่เกิดในต่างประเทศมีสูงกว่าหนี่งล้านคน^[13] โดยเป็นผลมาจากการย้ายถิ่นฐานภายในกลุ่มนอร์ดิก การอพยพของแรงงานในช่วงต้น และผู้ลี้ภัยในช่วงต่อมา โดยสวีเดนเป็นประเทศที่มีผู้ย้ายเข้าสูงหลังจากสงครามโลกครั้งที่สอง ผู้อพยพจากนอกกลุ่มนอร์ดิกลดลงหลังจากนโยบายการย้ายเข้าประเทศใหม่ออกมาในปีพ.ศ. 2510

จากประชากรในปี 2548 กลุ่มที่ย้ายถิ่นฐานมาจากต่างประเทศที่ใหญ่ที่สุดมาจากประเทศฟินแลนด์ รองลงมาคือตุรกี เยอรมนี เดนมาร์ก นอร์เวย์ โปแลนด์ อิรัก อิหร่าน และอดีตยูโกสลาเวีย^[13] ข้อมูลของผู้ที่ย้ายเข้าในปี 2548 แสดงให้เห็นว่าผู้ที่เกิดในกลุ่มนอร์ดิกยังคงเป็นกลุ่มที่ใหญ่ที่สุด มากถึงสองหมื่นคน โดยมากกว่าครึ่งเป็นผู้ที่เกิดในสวีเดนย้ายกลับเข้ามา นอกจากนี้ มากกว่า 16,000 คนมีต้นกำเนิดจากทวีปเอเชีย ราวครึ่งหนึ่งของจำนวนนี้มาจากอิรัก อิหร่าน จีน และไทย^[13]

ในปีพ.ศ. 2549 ชาวสวีเดนประมาณ 6.9 ล้านคนเป็นสมาชิกของคริสตจักรแห่งสวีเดน คิดเป็นร้อยละ 75 ของประชากรทั้งประเทศ โดยจำนวนสมาชิกลดลงเรื่อยๆทุกปี^[14] คริสตจักรแห่งสวีเดนเป็นโบสถ์นิกายลูเธอรัน นิกายโรมันคาทอลิกในสวีเดนมีสมาชิกราว 80,500 คน นอกจากคริสต์ศาสนา ศาสนาอิสลามเป็นศาสนาที่ใหญ่เป็นอันดับสองของประเทศ จากการอพยพเข้า^[15] จากการสำรวจ "ยูโรบารอมิเตอร์" ในปีพ.ศ. 2548 ร้อยละ 23 ตอบแบบสอบถามว่าเชื่อว่าพระเจ้ามีอยู่จริง^[16]

ประเทศสวีเดนไม่มีภาษาทางการ โดยมีภาษาสวีเดนเป็นภาษาหลักของประเทศที่ประชากรส่วนใหญ่พูด สวีเดนรับรองภาษาของชนกลุ่มน้อยห้าภาษา ได้แก่ ภาษาฟินแลนด์ เมแอนเกียลิ (Meänkieli) ภาษาซามิ ภาษาโรมานี และภาษายิดดิช ประเด็นเรื่องการให้ภาษาสวีเดนเป็นภาษาทางการถูกหยิบยกขึ้นมาในปีพ.ศ. 2548 แต่การลงคะแนนเสียงในรัฐสภาแพ้ไป 145-147^[17]

[แก้] การจัดอันดับนานาชาติ

• อันดับ 5 จาก 177 ประเทศในดัชนีการพัฒนามนุษย์ พ.ศ. 2549 โดยสำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ^[18]
• อันดับ 5 จาก 169 ประเทศในดัชนีเสรีภาพสื่อ พ.ศ. 2550 โดยองค์กรนักข่าวไร้พรมแดน^[19]
• อันดับ 4 จาก 179 ประเทศในดัชนีชี้วัดภาพลักษณ์คอร์รัปชัน พ.ศ. 2550 โดยแทรนส์แพเรนซีอินเตอร์เนชันแนล^[20]
• อันดับ 3 จาก 125 ประเทศในรายงานขีดความสามารถในการแข่งขันสากลของเวิลด์อิโคโนมิกฟอรัม 2006/2007^[21][22]
• อันดับ 1 ในอันดับดัชนีมารดาและอันดับดัชนีสตรี และอันดับ 4 ในอันดับดัชนีเด็ก จากทั้งหมด 41 ประเทศในกลุ่มพัฒนาสูง โดยเซฟเดอะชิลเดรน พ.ศ. 2550^[23]

[แก้] อ้างอิง

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อมูลประเทศสวีเดน จากเว็บไซต์กระทรวงการต่างประเทศ ประเทศไทย
• ข้อมูลประเทศสวีเดน จากสารานุกรมบริทานิกา (อังกฤษ)
• ข้อมูลประเทศสวีเดน จากเวิลด์แฟกต์บุก ซีไอเอ สหรัฐอเมริกา (อังกฤษ)
• Official gateway to Sweden (อังกฤษ)
• เว็บไซต์ราชวงศ์สวีเดน (อังกฤษ)
• เว็บไซต์รัฐบาลสวีเดน (อังกฤษ)

ด • พ • ก ประเทศในทวีปยุโรป กรีซ · คอซอวอ · โครเอเชีย · จอร์เจีย1 · สาธารณรัฐเช็ก · ซานมารีโน · เซอร์เบีย · ไซปรัส1 · เดนมาร์ก · ตุรกี2 · นอร์เวย์ · เนเธอร์แลนด์ · บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา · บัลแกเรีย · เบลเยียม · เบลารุส · โปรตุเกส · โปแลนด์ · ฝรั่งเศส · ฟินแลนด์ · มอนเตเนโกร · มอลโดวา · มอลตา · มาซิโดเนีย · โมนาโก · ยูเครน · เยอรมนี · รัสเซีย2 · โรมาเนีย · ลักเซมเบิร์ก · ลัตเวีย · ลิกเตนสไตน์ · ลิทัวเนีย · นครรัฐวาติกัน · สเปน · สโลวาเกีย · สโลวีเนีย · สวิตเซอร์แลนด์ · สวีเดน · สหราชอาณาจักร · ออสเตรีย · อันดอร์รา · อาเซอร์ไบจาน1 · อาร์เมเนีย1 · อิตาลี · เอสโตเนีย · แอลเบเนีย · ไอซ์แลนด์ · ไอร์แลนด์ · ฮังการี 1. ทางภูมิศาสตร์อยู่ในทวีปเอเชีย แต่มักถูกจัดอยู่ในทวีปยุโรป เนื่องจากมีวัฒนธรรมที่คล้ายคลึงกัน; 2. มีพื้นที่ทั้งในทวีปยุโรปและในทวีปเอเชีย

ด • พ • ก สหภาพยุโรป กรีซ • สาธารณรัฐเช็ก • ไซปรัส • เดนมาร์ก • เนเธอร์แลนด์ • บัลแกเรีย • เบลเยียม • โปแลนด์ • โปรตุเกส • ฝรั่งเศส • ฟินแลนด์ • มอลตา • เยอรมนี • โรมาเนีย • ลัตเวีย • ลิทัวเนีย • ลักเซมเบิร์ก • สวีเดน • สหราชอาณาจักร • สเปน • สโลวาเกีย • สโลวีเนีย • ออสเตรีย • อิตาลี • เอสโตเนีย • ไอร์แลนด์ • ฮังการี ประเทศที่สมัครเข้าร่วม: โครเอเชีย • โคโซโว • ตุรกี • มาซิโดเนีย • แอลเบเนีย • บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา • มอนเตเนโกร • เซอร์เบีย รัฐสมาชิกเรียงตามการเข้าร่วม • เรียงตามการปกครอง • เรียงตามประชากร • เรียงตามจีดีพี