เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร)
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
-
สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แก้ความกำกวม)
พลเอก เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร)
| งาน-อาชีพ | ผู้บัญชาการทหารบก |
| สัญชาติ | ชาวไทย |
| เชื้อชาติ | ชาวไทย |
| สังกัด | กระทรวงกลาโหม |
| ผลงาน | ตัดสินคดี กบฏ ร.ศ. 130 |
| ศาสนา | พุทธ |
พลเอก เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร) (21 เมษายน พ.ศ. 2410 - 1 มีนาคม พ.ศ. 2504) อดีตเสนาบดีกระทรวงกลาโหม ระหว่าง 1 เมษายน พ.ศ. 2465 - 3 สิงหาคม พ.ศ. 2469 รับตำแหน่งสืบต่อจาก เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์ อรุณ ฉัตรกุล)
ท่านเกิดเมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2410 ณ จวนเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี ซึ่งเดิมเป็นวังเจ้านคร จังหวัดนครศรีธรรมราช ( ปัจจุบัน เป็นศาลากลางจังหวัดนครศรีธรรมราช ) เป็นบุตรคนที่ 5 ของ เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (หนูพร้อม ณ นคร ) และเป็นบุตรคนเดียว ที่เกิดกับ หม่อมนิ่ม ณ นคร
พี่น้องต่างมารดา ของท่านเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต มีจำนวน 18 คน ดังนี้
- คุณหญิงนุ้ยใหญ่ ณ ถลาง ( ภรรยา พระยาสุนทราทรธุรกิจปรีชา หมี ณ ถลาง )
- พระยานครกุลเชษฐ์มเหศรภักดี ( เอียด ณ นคร )
- นายชื่น ณ นคร
- คุณนิล ณ นคร
- ท่านเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต
- นายแดง ณ นคร
- คุณตลับ ณ นคร
- คุณลิ้นจี่ ณ นคร ภรรยา พระพิสัยฯ
- คุณขาว ณ นคร
- คุณนุ่ม ณ นคร
- คุณพริ้ง เภกะนันทน์ ภรรยา อำมาตย์โท พระวุฒิศาสตร์วินิจฉัย ( ชิต เภกะนันทน์ )
- พระยาสุรเทพภักดี ( พร้อม ณ นคร )
- ขุนบริรักษ์ภูเบศร์ ( แกะ ณ นคร )
- คุณแห้ว ณ นคร
- นายกลั่น ณ นคร
- คุณผ่อง ณ นคร
- คุณลวาด ณ นคร
- คุณจำเริญ ณ นคร
- นายไข่ ณ นคร
ในวัยเยาว์ ได้ศึกษาหนังสือไทยและขอม ในสำนักเรียนครูคง เมืองนครศรีธรรมราช กับเรียนวิชาเลขไทย ในสำนักขุนกำจัดไพริน ( เอี่ยม ) จนถึงอายุ 13 ปี เมื่อได้ตัดจุกแล้ว ก็บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดพระธาตุเมืองนครศรีธรรมราช ต่อมาย้ายไปอยู่วัดใหม่กาแก้ว มีพระครูเทพมุนี ( แก้ว ) เป็นอุปัชฌาย์
ถึงปี พ.ศ. 2423 สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ( ช่วง บุนนาค ) ได้ออกไปเมืองนครศรีธรรมราช จึงขอตัวท่านให้เข้ามารับราชการกับท่านที่กรุงเทพฯ ต่อมาก็ได้อยู่กับเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ ( วร บุนนาค ) และได้ถวายตัวเข้าเป็นนักเรียนนายร้อยทหารบก ( ปัจจุบัน คือ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า ) เมื่อ พ.ศ. 2431 เป็นนักเรียนนายร้อย เลขประจำตัว 3 ของประเทศไทย ได้ศึกษา ณ วังสราญรมย์ จนสำเร็จการศึกษา และ เลื่อนยศเป็นร้อยตรี ในปีถัดมา
หลังจากนั้นจึงรับราชการด้วยความซื่อสัตย์สุจริต และความสามารถ จนมีความเจริญในราชการเป็นลำดับ คือ เป็นปลัดทัพบก ในปี พ.ศ. 2446 , เป็นปลัดทูลฉลองกระทรวงกลาโหม ใน พ.ศ. 2453 , เป็นผู้รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม ใน พ.ศ. 2464 จนได้รับพระบรมราชโองการแต่งตั้งเป็น "เสนาบดีกระทรวงกลาโหม" ในที่สุด เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2465
ในระหว่างรับราชการ ได้เคยรับพระบรมราชโองการให้เป็นหัวหน้า ออกไปตรวจการที่ภาคพายัพ เพื่อจัดตั้งกองทหารในภาคนี้ และทำการปราบเงี้ยว ครั้งหนึ่ง เมื่อ พ.ศ. 2445 ต่อมาในปี พ.ศ. 2450 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เดินทางออกไปดูการประลองยุทธใหญ่ ที่ประเทศญี่ปุ่น และเมือ พ.ศ. 2453 ก็โปรดฯให้เป็นผู้ไปไต่สวนพวกจีน ที่จังหวัดแพร่ ซึ่งรวมตัวจะไปช่วยพวกกบฏที่ประเทศจีนกบฏ ร.ศ. 130 [1] นอกจากนี้ ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่ง องคมนตรี ทั้งในรัชกาลที่ 6 และสืบมาถึงรัชกาลที่ 7 ด้วย
ท่านได้รับพระราชทาน ยศ , บรรดาศักดิ์ ตามลำดับ ดังนี้
ยศ
- วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2432 เป็นร้อยตรี
- วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2435 เป็นร้อยเอก
- วันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2446 เป็นพันเอก
- วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2462 เป็นพลเอก
บรรดาศักดิ์
- วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2440 เป็นหลวงรวบรัดสปัตรพล
- วันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2444 เป็นพระสุรเดชรณชิต
- วันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446 เป็นพระยาวรเดชศักดาวุธ
- วันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2456 เป็นพระยาสีหราชเดโชไชย
- วันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยา มีสมญาจารึกในหิรัญบัตร ว่า เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต อดิศรมหาสวามิภักดิ์ อุดมศักดิ์เสนาบดี ศรีธรรมราชกุลพงศ์ ดำรงราชวรฤทธิ์ สัตยสถิตย์อาชวาศัย พุทธาทิไตรย์สรณธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10000
ท่านเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2469 เพราะป่วย หลังจากนั้นก็ได้ใช้ชีวิตอย่างสงบ ณ บ้านของท่านซึ่งได้รับพระราชทาน ชื่อ "บ้านมหาโยธิน" ที่ถนนวิทยุ กรุงเทพฯ และบริจาคเงินบำรุงศาสนวัตถุ เช่นสร้างโบสถ์ , ศาลาการเปรียญ , หล่อพระประธาน ไว้ประดิษฐานยังวัดทั้งในกรุงเทพฯ และบ้านเดิม นครศรีธรรมราช หลายคราว
อนึ่ง เมื่อมีการพระราชทานนามสกุลจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว นั้น ท่านเมื่อครั้งเป็น พลโท พระยาวรเดชศักดาวุธ ได้กราบบังคมทูลขอพระราชทานนามสกุลด้วยผู้หนึ่ง ทรงพิจารณาเห็นว่า วงศ์สกุลของท่าน ล้วนแต่ได้ดีมีชื่อเสียงกันจากนครศรีธรรมราชแทบทั้งนั้น จึงทรงพระราชทานให้นามสกุลว่า " ณ นคร " ( เขียนเป็นตัวอักษรโรมันว่า " Na Nagara" ) โดยมีคำว่า "ณ" เทียบกับคำว่า "De" ของสกุลขุนนางฝรั่ง สกุลนี้ได้รับพระราชทานเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2456
ด้านครอบครัว ท่านเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต สมรสกับท่านผู้หญิงเลียบ ธิดาหลวงสุนทรสินธพ ( จอ ปัจฉิม ) มีบุตร-ธิดารวม 4 คน คือ[2]
- คุณลาภ ณ นคร
- นายหยิบ ณ นคร สมรสกับ คุณประนอม สุขุม
- คุณพยุง ณ นคร สมรสกับ นายเสน่ห์ ณ นคร
- ท่านผู้หญิงโพยม เสนีณรงค์ฤทธิ์ สมรสกับ พลตรี พระยาเสนีณรงค์ฤทธิ์ (ม.ล.เล็ก สนิทวงศ์)
เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร) ถึงอสัญกรรมเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2504
[แก้] อ้างอิง
|
||||||||||||||||
 |
เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร) เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหาหรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร) ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |
