Herre Kingma, inspecteur-generaal van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en één van de machtigste mannen in de gezondheidszorg, neemt afscheid. Hij wordt bestuursvoorzitter van ziekenhuis Spectrum Twente in Enschede.
Kingma heeft een interessante carrière achter de rug. Cardioloog, voorzitter van de vakbond van medisch specialisten De Orde, en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hij leerde de gezondheidszorg van een geheel andere kant kennen toen hij anderhalf geleden kanker kreeg en hij een jaar niet kon werken. Als Inspecteur wordt hij extern gewaardeerd o.a. door zijn consumentgerichte aanpak; intern bekritiseerd door de wijze waarop hij de inspectie intern aanstuurt.

Herre Kingma, inspecteur-generaal van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en één van de machtigste mannen in de gezondheidszorg, neemt afscheid. Hij wordt bestuursvoorzitter van ziekenhuis Spectrum Twente in Enschede.
Kingma heeft een interessante carrière achter de rug. Cardioloog, voorzitter van de vakbond van medisch specialisten De Orde, en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hij leerde de gezondheidszorg van een geheel andere kant kennen toen hij anderhalf geleden kanker kreeg en hij een jaar niet kon werken. Als Inspecteur wordt hij extern gewaardeerd o.a. door zijn consumentgerichte aanpak; intern bekritiseerd door de wijze waarop hij de inspectie intern aanstuurt.

Herre Kingma, inspecteur-generaal van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en één van de machtigste mannen in de gezondheidszorg, neemt afscheid. Hij wordt bestuursvoorzitter van ziekenhuis Spectrum Twente in Enschede.
Kingma heeft een interessante carrière achter de rug. Cardioloog, voorzitter van de vakbond van medisch specialisten De Orde, en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hij leerde de gezondheidszorg van een geheel andere kant kennen toen hij anderhalf geleden kanker kreeg en hij een jaar niet kon werken. Als Inspecteur wordt hij extern gewaardeerd onder andere door zijn consumentgerichte aanpak; intern bekritiseerd door de wijze waarop hij de inspectie intern aanstuurt.

Het is voorspelbaar: komende nieuwjaarsnacht maakt drank meer kapot dan ons lief is. De politie zal uitrukken voor vechtpartijen, aanrijdingen en relatieproblemen waar alcohol de grote aanstichter is. Maar de meeste jongeren hebben helemaal geen feestje nodig om veel te drinken. Jongeren drinken steeds meer en beginnen steeds jonger. De bijbehorende problemen nemen dan ook toe. Wat kunnen ouders doen om hun kinderen hiertegen in bescherming te nemen?

Bij een revolutie of opstand in 2005 was de kleur Oranje onmisbaar: Libanon, Egypte, Kenia, de Israelische kolonisten, Duitse chirurgen en Aziatische ex-sovjetstaten die hun zelfbewustzijn ontdekken; overal was oranje de steunkleur. En het begon natuurlijk allemaal met het succes van de Oranje-revolutie in Oekraine, eind 2004.
Een terugblik op de wereld van 2005 door een oranje bril.

De Ochtenden hebben veel behandeld in 2005, maar sommige onderwerpen kennen nog een open einde. In dit uur een poging om een aantal van die opstaande vragen te beantwoorden. Bijvoorbeeld: Zijn de toezeggingen aan de Nederlandse millitairen die weg moeten uit Seedorf al waargemaakt? Hoe staat het met de Belgische ondernemer die dreigbrieven kreeg omdat hij een moslima in dienst had? Hoe zit het met de protesterende Barendrechters die hun nieuwe SGP-burgemeester helemaal niet zagen zitten? En de omstreden denktank van Hilbrand Nawijn en Filip Dewinter? Heeft deze club politicologen en wetenschappers al wat opgeleverd? Allemaal vragen over wat dit jaar in De Ochtenden is gepasseerd, maar waar we nog wel wat meer over willen weten! Kortom: waar het om ging!

** Reportage: het verhaal van Peter Dusseljee

Voor de Bijenkorf in Amsterdam staat Peter Dusseljee. 30 jaar, werkloos, dakloos en verkoper van de daklozenkrant. Waarom staat Peter daar eigenlijk? Hij verkeert in een situatie waar weinig mensen vrijwillig voor zullen kiezen. Dit is het verhaal van Peter Dusseljee.
Hij heeft zijn ouders, die zijn gescheiden, al jaren niet gesproken. Ook zijn broer en zuster niet. Hij heeft geen idee waar ze wonen.
Verslaggever Bert Molenaar weet uiteindelijk iedereenop te sporen.
Een verslag van het gevecht tussen ouders en kinderen, en over hoe het ongeluk wordt doorgegeven.

Deze reportage werd eerder in de zomerperiode in een aantal afleveringen uitgezonden.

** De Aanloop

In het Haagse consumptiehuis een gesprek over één van de terugkerende 'goede voornemens in het nieuwe jaar': afvallen. En is het gezond om binnen drie maanden 35 kilo af te vallen.

** Het buitenlandforum

Vandaag kijken we terug op het, bijna afgelopen, Europese jaar. 2005 was een bewogen jaar voor Europa. Franse en Nederlandse burgers wezen massaal de Europese Grondwet af. Nog nooit werd er zoveel over Europa gepraat als dit jaar. Reden voor het buitenlandforum om terug te blikken.

Het buitenlandforum bestaat uit:

1. Arie van der Vlis, ex-chef defensiestaf;
2. Arend-Jan Boekestijn, docent internationele betrekkingen aan de universiteit Utrecht;
3. Peter van Ham, onderzoeker bij het Instituut Clingendael.

De wolf is bezig met een opmars door Europa. Het dier beperkt zijn territorium steeds minder tot de vrije natuur. Tot groot genoegen van wolvenfans zijn er nu twee roedels in Duitsland. In Polen is de overlast echter zo groot geworden dat de regering besloot om het jachtverbod op wolven op te heffen. Een gecombineerde reportage van onze correspondenten Elro van den Burg uit Polen en Hans Verbeek uit Duitsland.

Interview:

Weblogs en podscasts zijn het afgelopen jaar op internet als paddestoelen uit de grond geschoten. Iedereen kan een openbaar dagboek op internet bijhouden of zelf een radiostation beginnen. En wat te denken van de onstuitbare opmars van Google? 'Googelen'is nu een veelgebruikt werkwoord. En dankzij de beursgang van Google lijkt er weer muziek te zitten in de interneteconomie en dat is voor het eerst sinds het uiteenspatten van de 'dotcom' zeepbel. Is er sprake van een internetopleving of moeten we de vlag niet al te snel buitenhangen? En wat betekenen alle nieuwe technieken en toepassingen eigenlijk voor u als internetgebruiker? Een gesprek met :

1. Herbert Blankesteijn, internetjournalist;
2. Han Gerrits, internetondernemer en hoogleraar Techniek en Innovatie aan de Vrije Universiteit;
3. Geert Lovink, media-criticus, is in Berlijn maar spreekt mee via Skype, een programma om te internetbellen.

Een wapenbeurs in Den Haag had de primeur: een groep in het wit geklede jongens en meisjes met helmen en schilden weigerde aan de kant te gaan voor de Mobiele Eenheid, ook toen die begon te slaan. Het was het eerste optreden van de Seals, een groep actievoerders die zich ook wel knuppelvee noemt. Verslaggever Annelène Damen ging in Utrecht kijken bij een Seals-trainingsdag.

VEROUDERING - deel 1

In dit tweeluik gaat het nadrukkelijk niet over de vele manieren om zo oud mogelijk te worden in goede fysieke gezondheid. Want hoe fijn het ook is om een topfitte bejaarde te zijn, we hebben er niks aan als het verval van onze hersenen gewoon doorgaat. Een lichaam dat het brein overleeft, is voor iedereen een schrikbeeld. Maar ook is het voor de kerngezonde oudere weinig aantrekkelijk om na het pensioen nog zo'n twintig jaar in de marge van de maatschappij te leven, zoals nu vaak het geval is. In de komende Noorderlicht uitzendingen wordt daarom ingegaan op deze twee problematische kanten van het ouder worden.

In het eerste deel volgt Noorderlicht de strijd van de wetenschap tegen dementie. Wetenschapsredacteur Annemieke Smit ontdekt onder andere dat het ouderwetse begrip "aderverkalking", dat vroeger werd gebruikt voor dementie, helemaal zo gek nog niet was. En het blijkt dat wetenschappers al driftig experimenteren om afstervende hersencellen weer leven in te blazen.

Wetenschappers in de uitzending:

1. Prof. dr R.G.J. (Rudi) Westendorp - Hoogleraar Ouderengeneeskunde aan het Leids Universitair Medisch Centrum;

1. Prof. dr M.M.B. (Monique) Breteler - Hoogleraar Neuro-epidemiologie aan het Erasmus Medisch Centrum;

1. Prof. M.H. (Mark) Tuszinksy - Hoogleraar Neurowetenschappen aan de Universiteit van California in San Diego (VS).

*******

VOLGENDE WEEK:

In deel 2 (uitzending: 3 januari, 11.05-12.00 op radio 1) onderzoeken we hoe een maatschappij met een leger aan topfitte en geestelijk scherpe ouderen eruit zou kunnen zien.

Wat hebben de Amerikanen geleerd sinds de Vietnam oorlog? Die vraag wordt keer op keer gesteld nu het militaire avontuur in Irak zo pijnlijk verloopt. In het buitenlanduur van de Ochtenden spreken we met vier gasten over de erfenis van de Amerikaanse aanwezigheid in Vietnam. Hoe wordt de oorlog 30 jaar na dato verwerkt in Vietnam, en wat hebben de Amerikanen nagelaten: onafhankelijkheid volgens sommigen, de gevolgen van Agent Orange volgens anderen.
Gasten zijn Henny Schoute, die van 1966 tot 1971 werkzaam was als oorlogscorrespondente in Vietnam. Haar verdere leven heeft ze gezondheidsproblemen gehad, volgens haar het gevolg van Agent Orange. Nu woont ze in de Vietnamese stad Vung Tau.

Uyên Lu groeide op in Zuid Vietnam tijdens de oorlog. Op haar zestiende kwam ze als bootvluchteling in Nederland terecht. Hier is zij redactielid van de Vietnamese culturele organisatie Cai Dinh. Wim Klinkert is militair historicus, verbonden aan de KMA, waar hij oa doceert over de Vietnam oorlog en de rol van het Amerikaanse leger. En John Kleinen is socioloog, verbonden aan de universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd op Vietnam.

**
Een van de deelnemers aan het debat over Vietnam en de Amerikanen,
Henny Bussolati Schoute heeft een boek geschreven over haar ervaringen in Vietnam.

"One more Time"
(a journalist remembers war, love and survival)
Uitegeverij Minerva Press
Atlanta London /Sydney
**

Een gesprek met Flip Schrameijer. Hij werkte als medisch socioloog aan de Universiteit van Amsterdam; was één van de oprichters van De Gekkenkrant (1973) en deed mee aan de protestbeweging tegen de psychiatrie in de jaren '70.
Tevens werkte hij bij het Trimbos Instituut en is nu publicist. In 1990 promoveerde hij op het proefschrift "Sociale steun. Analyse van een paradigma."
Vandaag spreken wij met hem over zijn zojuist verschenen boek "de Adolescentenkliniek, behandelaars en onderzoekers over schizofrenie".

Iedere zaterdagmiddag staat Jan Prins op een van de drukste plekken van de Haagse binnenstad te evangeliseren. Op het eerste gezicht denk je: een stereotiepe preker met liedjes uit de oude doos. Totdat je een paar dagen met hem optrekt en ontdekt dat achter die kleine 'Indo' een onverwacht intrigerende levensgeschiedenis schuilgaat. Vijfentinwtig jaar geleden was Jan Prins een rijzende ster binnen de CPN, de communistische partij van Delft en omstreken. Drugs en drank zwoer hij af. Maar het politieke hart van deze gepassioneerde evangelist zit nog altijd uiterst links. Voor deze kerstuitzending van De Ochtenden maakte Koos van Noppen een uitgebreid portret van Jan Prins, straatevangelist en communist.

Vandaag precies een jaar geleden meldde ZOA-hulpverlener Timmo Gaasbeek als een van de eerste ooggetuigen op de Nederlandse radio over de Tsunami op Sri Lanka. In een roes werkten hij en zijn Sri Lankaanse vrouw Natascha dagen en nachten door om de slachtoffers te helpen aan voedsel en onderdak.
In de radiodocumentaire gaat verslaggever KlaasJan Baas met hem terug naar de plaatsen die op zijn netvlies zijn gebrand: De drijvende lijken in de lagune, de smalle brug vol met paniekerige kustbewoners, de noodopvangkampen met gehalveerde gezinnen. Op de ruines van zijn voormalige huis vertelt dominees-zoon Timmo hoe zijn geloof de Tsunami overleefde. Ook een verslag van een protestantse Tamil-kerkdienst. Iedereen overleefde en kreeg slechts natte voeten omdat op die zondagmorgen iedereen in de kerk zat - buiten het bereik van de golven. De gemeente trok er vervolgens op uit om de slachtoffers te helpen. De gemeente groeide als kool en het gebouwtje moest uitgebreid worden...

In het eerste uur een gesprek met de baas van Shell Nederland, Rein Willems, die op verzoek van De Ochtenden een brief schreef aan God. Willems woonde en werkte ook vijftien jaar in het buitenland, waaronder enkele landen waar grote armoede heerst. Hij ging hierdoor anders tegen de wereld en ook Nederland zelf aankijken, zo blijkt uit zijn brief. In het interview wordt uitgebreid doorgepraat over de vraag of concerns als Shell iets kunnen doen aan de armoede in de wereld. Verder wordt ook doorgepraat over de rol die christenen, onder wie Rein Willems zelf, in de samenleving spelen.

De Brief aan God van Rein Willems:

"Aan de levende en onzichtbare God

Het lijkt aanmatigend om U direct te schrijven, maar U nodigt ons daartoe uit .Zo mag ik U dagelijks aanspreken in ons gebed en zondags mag ik zingen bij de uitleg van Uw woorden. Uw woorden die tot ons komen en mij uitzicht op de toekomst en kracht in mijn dagelijks handelen geven.

Graag wil ik U eerst danken voor de dingen die U mij geeft in mijn leven.
Ik ben dankbaar voor mijn ouders die mij in hun wijze van leven veel van U hebben doorgegeven.
Ik ben dankbaar voor de vrouw die naast mij staat. We hebben veel moois beleefd in de ruim 36 jaar samen. We hebben kinderen mogen ontvangen. Dankbaar dat zij hun eigen weg gaan en ieder op hun eigen wijze U zoeken en volgen.
Ook zijn we dankbaar hoe zij hun kinderen op weg helpen
In de woorden van Psalm 78 vs. 3 en 4 geeft U ons dit door:
Wij hebben het gehoord, wij weten het,
onze ouders hebben het ons verteld.
Wij willen het onze kinderen niet onthouden,
wij zullen aan het komend geslacht vertellen
van de roemrijke, krachtige daden van de Heer,
van de wonderen die hij heeft gedaan.

Dankbaar zijn we voor de vele goede vrienden die we hebben en met wie we veel kunnen delen en samen kunnen worstelen rond de vragen die de samenleving aan ons opdraagt.

We hebben veel van de wereld mogen zien de laatste 15 jaren en hebben in landen gewoond waar grote armoede heerst. Dat heeft ons bepaald bij de betrekkelijkheid van de dingen in het leven. Wat hebben we er als mensen nog weinig van terecht gebracht als je in Zuid Amerika en delen van Azië rond reist. Maar ook hebben we mogen ervaren dat mensen daar vaak gelukkiger zijn. Iets meer begrepen hebben wat het betekent om voor elkaar te zorgen en voor de ander te leven en niet voor jezelf.
In die zin zijn we in de zgn. ontwikkelde landen toch vrij onontwikkeld geworden.
Geef ons de kracht en wijsheid om in deze wereld, waarin men denkt dat men het wel zonder U kan stellen, onze medemens van het tegendeel te overtuigen.
Dat betekent dat we bij onszelf moeten beginnen, elke dag weer. Vooral in de omgang met de medemens. Ik moet elke keer schroom overwinnen om mijn levensuitgangspunt duidelijk te maken en me kwetsbaar op te stellen. Christenen zijn geen beter mensen dan anderen. We zouden wel beter moeten weten. Maar we boksen op tegen een verleden waarin we het allemaal zo duidelijk wisten en we door dit gedrag velen van U vervreemd hebben.
Geef dat de kerk weer een echt instrument mag worden van leren en leven naar uw woorden.
Geef ons hulp bij het zoeken naar nieuwe wegen van kerk zijn. Laat ons leren van mensen in andere landen in de wereld, waar wel meer zorg voor elkaar bestaat en families en gezinnen nog als kern van de samenleving fungeren.
Sterk ons in dagelijks handelen. U hebt ons een geweldige opdracht gegeven. Als we lezen in Psalm 8:6-7:
U hebt hem bijna een God gemaakt,
hem gekroond met glans en glorie
hem toevertrouwd het werk van uw handen
en alles aan zijn voeten gelegd

Er is veel meer te vragen en nog meer te doen. Inspireer ons bij dat dagelijks handelen.

Rein Willems"

De heer Willems is sinds 2003 president-directeur van Shell Nederland B.V.

Rein Willems (1945) studeerde in Delft chemische technologie. In 1969 trad hij in dienst van de Koninklijke/Shell Groep. Hij bekleedde tal van functies in de chemiesector van het bedrijf, onder andere in Australië, Groot-Brittannië, Nederland en Brazilië. In 1993 werd hij president van Shell Philippines. Tussen 1998 en 2003 was hij executive vice-president bij Shell Chemicals in Londen en Singapore voor respectievelijk base chemicals en business units and procurement.

De heer Willems is gedelegeerd commissaris bij Gasunie Trade & Supply, voorzitter van VNCI, lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW, lid van het Innovatieplatform en voorzitter van de Taskforce Energietransitie.

Dorien Pessers promoveerde in 1999 op de dissertatie " Liefde, solidariteit en recht" ; een interdisciplinair onderzoek naar het wederkerigheidsbeginsel. Als hoogleraar in 'de juridische grondslagen van de persoonlijke levenssfeer' aan de Vrije Universiteit van Amsterdam wijdde zij vorig jaar haar inaugurele rede aan het thema Big Mother; over de personalisering van de publieke sfeer. Haar columns in de Volkskrant werden gebundeld onder de titel "De wet van het hart" (1994).
Bekend is ze o.a. door haar interview in april jongstleden met koningin Beatrix ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de koningin.

Research: In 2003 verklaarde staatssecretaris Ross van Volksgezondheid dat de seksuele gezondheid in Nederland achteruitgaat. Een belangrijk instrument om die spiraal te doorbreken, is het geven van seksuele voorlichting - het liefst zo vroeg mogelijk. Wat is de praktijk van die voorlichting op de basissscholen?

Repo: Staat er deze weken een kerstboom bij de moslim-buren? En eten ze Eerste Kerstdag ook kalkoen? Oftewel: in hoeverre doen Nederlandse moslims mee met een feest dat ze in bijvoorbeeld Marokko of Turkije nooit zouden vieren? Wat moet je als moslim met kerst, met kerstbomen, -sterren en -stallen? Verslaggever Esther de Hek ging met Laila, een traditionele Marokkaanse moslima naar een grote kerststallententoonstelling. Welke kerststal zou eventueel deze dagen in haar huiskamer staan?

Repo: Bomaanslagen, beschietingen en zelfs onlangs de onthoofding van drie schoolmeisjes. In het Indonesische district Posso, in Centraal-Sulawesi, worden de laatste tijd opvallend veel mensen aangevallen, bedreigd en vermoord. Maar door wie? Vier jaar lang vochten moslims en christenen een verbeten oorlog met elkaar. Drie jaar geleden sloten moslims en christenen vrede met elkaar. Maar het lijkt wel alsof er geen vrede mag komen. Correspondent Wilma van der Maten vertrok naar Posso.

Repo: Als het aan sommige winkels en instanties ligt in de Angelsaksische wereld, wordt het woord 'kerst' niet meer gebruikt. Dan wordt het dus iets als 'een feestdagen-stol om bij de vakantieboom op te eten, in de hoogtij-vakantie'. Een gesprek met de correspondenten in Groot Brittannie, de Verenigde Staten en Canada om te vragen wat er precies aan de hand is.

Interview: Twee jaar geleden werd hij nog verkozen tot politicus van het jaar. Vorig jaar wilde hij graag politiek leider worden van de VVD, maar moest hij van het congres genoegen nemen met de titel aanvoerder. Deze maand verkozen zijn collega's in de Tweede Kamer hem tot slechtste politicus van het jaar. Wat is er de afgelopen twee jaar mis gegaan? En kun je onder leiding van een slecht scorende politicus wel twee belangrijke verkiezingen winnen? In Het Interview een gesprek met de persoon in kwestie, Jozias van Aartsen.

Repo: Ze fietst iedere dag door de wijk om te kijken of er vuil op straat ligt. En ze aarzelt niet om mensen aan te spreken op hun gedrag. Maar tegelijkertijd biedt ze een helpende hand als er problemen zijn. En is ze een luisterend oor voor iedereen in de wijk. Haar naam: Jeanne Korteweg. Buurtmeester in de Bredase wijk De Heuvel. In de eerste aflevering van een serie over deze wijk een kennismaking met haar. Zij wil weten of De Heuvel voor- of achteruitgaat in het nieuwe jaar.

Reportage: het circus terug van weggeweest

Je kunt deze dagen geen stad of dorp inrijden of je ziet wel ergens de fel gekleurde affiches van een van de vele wintercircussen. In totaal zijn er in Nederland zo'n 30 circusgezelschappen onderweg, rond de kerstdagen... en het circus leeft. Volgend jaar starten in Nederland de eerste twee officieel erkende circusscholen en 2006 is zelfs uitgeroepen tot het jaar van het circus. Verslaggever Jan Peels begaf zich de afgelopen week in de wonderlijke wereld van het circus.

** Interview: Joost Lagendijk

GroenLinks-europarlementariër Joos Lagendijk is door een ultranationalistische Turkse advocaat aangeklaagd. Lagendijk heeft in een toespraak gezegd dat het Turkse leger soms de Koerden provoceert en dat is bij de advocaat in het verkeerde keelgat geschoten. Een gesprek met Joost Lagendijk, die de parlementaire EU-Turkije delegatie voorzit.

** Reportage: Ko Phi Phi bijna een jaar na de tsunami

Bijna een jaar geleden sloeg de tsunami toe in Zuidoost-Azië. Zo'n 230.000 mensen kwamen om het leven. Eén van de getroffen gebieden in Thailand was Ko Phi Phi. Het stadje op dit eiland ligt op een laagvlakte met aan twee kanten een baai. De stad werd compleet van de aardbodem weggevaagd.
Verslaggever Tom Grijsen sprak met drie overlevenden. De Nederlander Robin de Vries, de Thai meneer Nipon, en de Zweedse duikinstructeur Jenny Beling.

** Het buitenlandforum:

Als je trots bent op je geschiedenis, dan integreer je beter. Met dit idee nam het Franse parlement in februari een wet aan die voorschrijft dat het onderwijs de positieve kanten van het kolonialisme belicht. Algerije noemt het geschiedsvervalsing en op de Franse Antillen gingen mensen uit protest de straat op. Mag de politiek zich op deze manier bemoeien met de geschiedschrijving? En: zijn we in Nederland wel eerlijk over ons koloniale verleden?

Hierover praat het forum dat deze week bestaat uit:

1. Piet Emmer, hooglereaar Geschiedenis aan de Universiteit van Leiden;
2. Laurent Chambon, socioloog;
3. Gerrie Ter Haar, hoogleraar Godsdienstwetenschappen aan het Instituut voor Sociale Studies in Den Haag;
4. Afshin Ellian, rechtsgeleerde aan de Universiteit van Leiden.

Op 1 januari is het zover. Het nieuwe zorgstelsel van minister Hoogervorst wordt dan ingevoerd. De premies lijken mee te vallen. Maar de vraag is of dat zo zal blijven. In Zwitserland werd een soortgelijk systeem tien jaar geleden ingevoerd en rezen de ziektekosten de pan uit. Correspondent Renske Heddema dook in de wondere wereld van het Zwitserse zorgstelsel.

** Het interview: Ton van Dalen en Kees Ploeg

Op 15 december 1995 deed het Europese Hof van Justitie in de zaak Bosman en zou daarmee het profvoetbal een drastische wending geven. Voortaan mochten clubs geen transferbedrag meer eisen voor spelers wier contract afliep. Ook werd de limiet op drie buitenlandse spelers in het basiselftal opgeheven. Van de ene op de andere dag kregen de spelers het voor het zeggen in het profvoetbal en verloren de clubs hun macht. Een gesprek met voetbalmakelaars van het eerste uur Ton van Dalen en Kees Ploegsma over de gevolgen van tien jaar Bosman-arrest.

** Serie: uitgeprogecedeerd... deel 6

Yusuf, Naila en hun drie kinderen behoren tot de groep uitgeprocedeerde asielzoekers die in het Terugkeer Project van Minister Verdonk terecht kwamen. Twaalf weken zat het gezin in het vertrekcentrum in Ter Apel, maar een nieuwe advocaat diende een herhaald asielverzoek in. De IND besloot dat het nieuwe verzoek in ieder geval nader bestudeerd moet worden.
Op dit moment zit de familie in de noodopvang in Wageningen. De twee oudste kinderen gingen deze week naar een nieuwe school. Verslaggever Joost Wilgenhof ging met ze mee.
---
Of de kinderen op deze school kunnen blijven, is afhankelijk van de plek waar ze straks zullen gaan wonen. Officieel heeft de familie tijdens de behandeling van hun nieuwe procedure recht op opvang in een asielzoekerscentrum en dat kan betekenen dat ze weer naar een andere plek moeten. En de kinderen weer naar een andere school.

Wordt vervolgd in het nieuwe jaar.

** De christelijke boodschap van een spektakelfilm

Met 'The Passion of the Christ' (Mel Gibson) is de christelijke boodschap weer helemaal terug in Hollywood. En vandaag, een paar dagen voor kerstmis, gaat 'The Chronicles of Narnia' in première. Deze film uit de koker van de Walt Disney-studio was, zegt men, misschien nooit gemaakt zonder het missiewerk van christenen in Hollywood. Een gesprek met filmjournalist René Mioch over de invloed van de cinevangelisten.

DE ORANG-OETAN PARADOX

In de dierentuin staat de orang-oetan te boek als sociale en zeer intelligente aap, die gereedschap gebruikt en uit elke kooi weet te ontsnappen. Maar deze vaardigheden waren nooit waargenomen in de vrije natuur. Gedragsbioloog Carel van Schaik wilde weten waarom dit dier energie verspilt aan kostbare intelligentie, die hij in de praktijk niet nodig lijkt te hebben. Hij vroeg zich af of orang-oetans misschien slimmer zijn in gevangenschap, omdat ze daar dichter bij elkaar leven en de truukjes van elkaar kunnen afkijken.

Om zijn theorie te testen ging Van Schaik op zoek naar wilde orang-oetan populaties met een hogere dichtheid. Die vond hij op Sumatra, in een moerasgebied met zo'n overdaad aan voedsel, dat de orang-oetans elkaar niet als concurrenten zien. Onder erbarmelijke omstandigheden (ondoordringbaar bos, ontelbare muggen en en elke dag waden door de modder) volgde hij de dieren van 1992 tot 1999, van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. En hij deed opmerkelijke ontdekkingen. De orang-oetans in deze groepen gebruiken wel degelijk werktuigen, waaronder een stokje om termieten te zoeken en een grote stok als dildo. Ze blijken zelfs te beschikken over cultuur. Dat wil zeggen dat truukjes in sommige groepen voorkomen en in andere niet.

In zijn boek "Among Orangutans" beschrijft Carel van Schaik het gedrag van de rode bosmens. Hij vertelt over de gewoonten, het wonderlijke seksleven en de culturele overerving bij orang-oetans, en de implicaties van zijn bevindingen voor de evolutie van de mens. Jair Stein praat met Carel van Schaik over zijn onderzoek in het moeras.

**
Carel van Schaik - "Among Orangutans - red apes and the rise of human culture", Harvard University Press (2004), ISBN: 0-674-01577-0.

-----

BLOED, VET EN KANKER

Alles wat groeit in het lichaam, is voor die groei afhankelijk van zuurstofrijk bloed. Dat geldt voor organen en spieren, maar ook voor kankergezwellen en ongewenst vet. Medisch onderzoekers maken hier dankbaar gebruik van. Ze ontwikkelen medicijnen die tumoren van vers bloed afsnijden, en het nieuwste plan is om vetzucht te bestrijden door de bloedtoevoer naar het vetschort af te knijpen.
Peter Carmeliet is hoogleraar geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij schreef een overzichtsartikel in het vakblad Nature over medische ingrepen in de bloedtoevoer (zie link). Jair Stein sprak met hem.

-----

PRATEN MET ROBOTS

Op de afdeling industrieel ontwerp van de Technische Universiteit Eindhoven wordt onderzocht hoe emotionele communicatie tussen robots en mensen werkt. In experimenten met zogenaamde Aibo-robots en panels van proefpersonen proberen ze het contact tussen mens en apparaat te verbeteren. Verslaggever Guido Spring ging naar Eindhoven en sprak daar met Loe Feijs. Hij is hoofd van de afdeling Kunstmatige Intelligentie en collega van de Duitse onderzoeker Christoph Bartneck, die het robot-onderzoek uitvoerde.

Vierhonderd miljoen Chinezen zullen de komende twintig jaar als nieuwkomer in Bejing gaan wonen. En dat betekent dat de steden in China op dit moment vol hijskranen staan om het hoofd te bieden aan die groeiende aanwas. Hoe gaat een stad als Beijing om met zulk een explosieve groei? En wat zijn daarvan de consequenties?

Een reportage van Harm van Atteveld over de ontwikkeling van de Chinese hoofdstad Beijing met de Nederlandse architect Neville Mars die in Beijing woont en werkt en leiding geeft aan de Dynamic City Foundation. Dit is een stichting die vanuit verschillende disciplines de groeiende stad bestudeert en ontwikkelingen analyseert.
Van de Verboden Stad gaat het via de eeuwenoude hutongs naar de communistische architectuur van de jaren '60 en '70. De tocht eindigt aan de rand van de stad, waar het begrip suburbia een verrassend nieuwe invulling krijgt.
---

Interview met publicist Martijn de Waal die net terug is van een internet conferentie in Hong Kong. Leidt de opmars van nieuwe technologieën zoals internet, peer-to-peer en SMS tot meer vrijheid in landen met autoritaire regimes? Wat zijn de effecten van de opmars van web-logs op de Chinese samenleving? Op de internet conferentie over nieuwe media en maatschappelijke verandering in Hong Kong was dit de centrale vragen. De dagen na de conferentie reisde De Waal naar Shenzhen en Guangzhou, waar hij met Chinese web-loggers sprak over deze thema's.
---

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben de Amerikanen om opheldering gevraagd wat geheime CIA-vliegtuigen in hun luchtruim en op de Europese luchthavens doen.
De Raad van Europa onderzoekt zelfs de beschuldigingen dat er geheime detentiecentra in Oost Europa geweest zouden zijn.
Maar weten de Europese ministers niet veel meer dan ze nu doen voorkomen?
Bijna alle geheime diensten van landen die onderdanen in Guantánamo Bay hebben zitten zijn daar voor ondervraging geweest. Sterker nog: Europese geheime diensten zijn in Afghanistan en Pakistan op geheime locaties geweest om ondervragingen te verrichten zo vertellen diverse advocaten.
---

Of we naar Afghanistan gaan, meer precies de provincie Uruzgan, blijft nog even de vraag. Maar gisteren besloot het parlement wel dat er een Nederlandse missie naar Zuid-Soedan mag, waar sinds de onafhankelijkheid van Soedan in 1955 bijna constant een burgeroorlog heeft gewoed. Dat is mooi. Er is een vredesakkoord dat lijkt te werken. En als wij er heengaan, blijft de situatie daar waarschijnlijk stabiel.
Ondertussen zouden we bijna vergeten dat in het westen van Soedan, in Darfur nog steeds een hels conflict voortwoekerd. Je hoort er zelden meer iets over. Tot verdriet van mensen die er proberen te dweilen met de kraan open. Gisteren sprak Chris Kijjne met de Utrechtse hoogleraar pedagogiek Micha de Winter, die nauw betrokken is bij de oorlog in Darfur.

Research: Iemand die ongeneeslijk ziek is, moet het hebben van goede zorg. Pijnbestrijding, praktische hulp en aandacht in moeilijke momenten. Palliatieve zorg, zoals het heet. Dit najaar trok het kabinet veel extra geld uit voor zorg aan stervenden. Maar wat gebeurt er eigenlijk met dat geld? Embert Messelink ging op pad in Den Bosch en stuitte op een diepe kloof tussen de Haagse geldstromen en de praktische zorg voor doodzieke patienten. Daarna een gesprek met André Rhebergen. Hij is directeur van Agora, een onafhankelijk steunpunt voor palliatieve zorg.

'Wat komt er ten goede aan de terminale patiënt?'

Gerda van der Lee, van het regionale Netwerk Palliatieve Zorg, vindt dat samenwerking een sleutel tot succes kan zijn. Van der Lee is enkele jaren geleden in de regio rond Den Bosch aan de slag gegaan met zorg voor stervende mensen.

Zij heeft vanaf het begin ingezet op zorg dicht bij mensen en dicht bij de kracht van zorgverleners. 'Het heeft geen zin van bovenaf allerlei dingen over mensen uit te strooien, begin bij waar men goed in is, ' zo luidt het motto van Van der Lee. De wensen van patiënt en familie staan centraal.

Als gevolg van die aanpak krijgen ook persoonlijke religieuze wensen van de mensen de juiste aandacht.

Alle samenwerking, organisatie en financiering moet uiteindelijk daarop zijn gericht. Met heel veel kracht en doorzettingsvermogen is het Van der Lee gelukt een goed functionerend lokaal netwerk voor palliatieve zorg te ontwikkelen, met o.a. medewerking van thuiszorg, ziekenhuizen, de lokale geestelijke verzorgers.

'Geen nieuwe structuren, wel samenhang van goede basale inzet, vorming en opleiding'. Dat dit soms niet simpel was beaamden de aanwezige deelnemers aan het Netwerk, die ook deelden in de eer. Zij gaven met Van der Lee aan dat zij de meerwaarde van het Netwerk dagelijks ervaren, maar wel zorg hebben over de bureaucratie en recente pogingen de palliatieve zorg meer van boven af te organiseren.

Het risico van meer bureaucratie en verschraling van directe zorg ligt altijd op de loer, vooral als mensen opnieuw tegen elkaar worden uitgespeeld, zo luidde de waarschuwing.

En verder:
Gesprek: China. Land van de Verboden Stad en de Chinese Muur. Jan van der Putten woonde en werkte vijf jaar lang als correspondent in dat verre, vreemde en exotische land waar hij als klein jongetje al van droomde. Hij maakte er de geboorte van een nieuwe wereldmacht mee en zag de steden zich in razend tempo ontwikkelen. Woensdag verschijnt zijn nieuwe boek "Standplaats Peking". Een gesprek met Van der Putten.

Het buitenland-uur staat geheel in het teken van de wederopbouw van Sri Lanka, na de tsunami van een jaar geleden. Verslaggever KlaasJan Baas reisde af naar de zwaar getroffen oostkust, waar ook onder oorlogsslachtoffers de nood hoog is. Met directeur Ron van Huizen van Terre des Hommes en Zeger de Haan van ZOA Vluchtelingenzorg een discussie over het dilemma van de hulpverlener: kan 'geoormerkt' geld ook besteed worden aan andere doelen dan waarvoor het is gegeven? Concreet: Mag het geld dat voor de tsunami-slachtoffers is gedoneerd, worden gebruikt voor slachtoffers van de burgeroorlog?

Interview: Op gezette tijden roert zich de burgemeester van Maastricht: Gerd Leers. Met ongezouten opvattingen bekritiseerde hij de stijl van leidinggeven van premier Balkenende. Ondertussen toonde de burgervader zijn daadkracht: hij trapte op de rem om een lening van de gemeente voor de noodlijdende voetbalclub MVV tegen te gaan en trok met pantserwagens ten strijde tegen het woonwagenkamp Vinkeslag. Vandaag [maandag] presenteert Leers zijn visie op succesvol leiderschap in het boek Inspirerend leiderschap in de risicomaatschappij. Een gesprek over leiderschap, Balkenende en over drugs in Maastricht.

Repo: In Nederland denkt dertig procent van de bevolking erover een eigen bedrijf te beginnen. In het buitenland is dat rond de vijftig procent. Daar moet verandering in komen, vinden de ministeries van Onderwijs en Economische Zaken. Zij lanceerden het "Leren Ondernemen". Leerlingen krijgen op school te maken met het ondernemerschap. Bijvoorbeeld de leerlingen van een aantal Haagse MBO's en HBO's. Zij kunnen terecht in een winkel die helemaal gerund wordt door leerlingen en studenten. Elsbeth Gruteke nam er een kijkje.

Reorganisatie Inspectie Gezondheidszorg leidt tot grote onrust
Crisismanager en nieuw benoemde hoofdinspecteur onder vuur
Ondernemingsraad bezorgd over onafhankelijkheid Inspectie

De reorganisatie bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), die binnenkort wordt afgerond, heeft geen einde gemaakt aan de 'baasjescultuur' bij de Inspectie. En binnen de dienst bestaat grote onrust. Dat verklaren diverse inspecteurs vandaag in het radioprogramma Argos (Radio 1, De Ochtenden Vpro, vrijdag 16 december 2005, 11.00-12.00 uur). Die verklaringen worden ondersteund door een vertrouwelijk intern onderzoeksrapport, waaruit Argos citeert, en door interne vergaderverslagen, ondermeer van de Ondernemingsraad. Er wordt gewaarschuwd voor chaos en ook wordt de Secretaris-Generaal van het ministerie van Volksgezondheid gehekeld. Die zou de Inspectie tot een 'adviesorgaan van het departement' willen maken.

Bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg brak vorig jaar december de zoveelste crisis uit. Naast Inspecteur-Generaal Herre Kingma werd toen een crisismanager benoemd, Nico Oudendijk, plaatsvervangend Directeur-Generaal op het ministerie van Volksgezondheid. Die moest doen wat Kingma naliet: de cultuur van intimidatie en repressief management aanpakken. Een jaar later zijn die problemen nog steeds niet opgelost, zo blijkt uit gesprekken met diverse inspecteurs en uit interne stukken.

Vooral de promotie van Jan Vesseur tot hoofdinspecteur zette kwaad bloed. Vesseur zwaaide tot voor kort de scepter bij de IGZ-regio Noord-Oost. Zijn benoeming wordt door inspecteurs als een teken gezien dat er met klachten over intimidatie binnen de Inspectie niets gebeurt.

In Argos verklaren diverse inspecteurs gedetailleerd over de werkwijze van Vesseur. Zo zou hij inspecteurs intimideren en aan inspecteurs hebben gevraagd om bij publieksgevoelige onderzoeken de andere kant op te kijken: "Als ik dan bij een instelling kwam waar er ellende was, en ik pakte dat aan, dan was hij daar helemaal niet blij mee. Het gaf alleen maar gedoe. Boze instellingen, veel publicitair gelazer. 'Niemand zit op je onderzoek te wachten', zei hij dan. De instelling niet, de inspectie niet en het ministerie niet."

Ook een vertrouwelijk intern onderzoeksrapport uit april van dit jaar, waaruit Argos citeert, levert een negatief beeld op van de leiding bij IGZ-Noord-Oost: "Wij hebben de indruk dat er onvoldoende vaardigheden en deskundigheden ten aanzien van managen en leidinggeven aanwezig zijn." Desondanks vormde dit alles geen beletsel voor de benoeming van Vesseur tot hoofdinspecteur.

Uit een verslag van de Ondernemingsraad van de Inspectie van 11 oktober 2005 blijkt dat volgens crisismanager Oudendijk het toetsen van het draagvlak voor benoemingen van hoofdinspecteurs weinig zin heeft. Volgens het vergaderverslag zou hij hebben gezegd dat "bij deze benoemingen veel andere partijen zijn betrokken, zoals de Secretaris-Generaal." En de bemoeienis van Secretaris-Generaal Roel Bekker gaat nog verder. Volgens hoge bronnen binnen de Inspectie heeft Bekker gezegd "dat hij geen Inspecteur-Generaal meer wilde die zou beginnen over zijn onafhankelijkheid." De huidige Inspecteur-Generaal Herre Kingma vertrekt volgende maand. De Ondernemingsraad schrijft hierover op 11 november: "De OR heeft zijn zorg uitgesproken over (..) de rol van de Secretaris-Generaal bij de inhoudelijke top van de Inspectie voor de Gezondheidszorg."

Een stuk van de Ondernemingsraad met kritiek op de reorganisatie die crisismanager Oudendijk uitvoert, blijft binnenskamers, omdat - aldus bronnen binnen de Inspectie - de Secretaris-Generaal tijdens overleg met de OR druk heeft uitgeoefend:"De SG heeft daar gezegd: Dat stuk moet geheim blijven, en jullie mogen de kritiek niet uiten naar achterban."

Uit een vertrouwelijk vergaderverslag van een maand geleden blijkt dat een groot aantal inspecteurs vreest voor de onafhankelijkheid van de Inspectie:"De Secretaris-Generaal heeft laten weten dat de nieuwe Inspecteur-Generaal makkelijker en meer zal moeten samenwerken met het departement. Vanuit de vergadering worden er zorgen geuit over dit aspect. Opgemerkt wordt dat we geen adviseur moeten worden van het departement. (..) Opgemerkt wordt dat er veel mensen hun vertrouwen in de reorganisatie lijken te verliezen. Er wordt gewaarschuwd voor chaos."

Redactie: argos@vpro.nl
035-6712360

**

Inspecteur-Generaal Herre Kingma vertrekt volgende maand bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Kingma verklaarde bij zijn aantreden in 2000 dat hij de 'godvergeten klerezooi' bij de Inspectie zou aanpakken. Maar bij de dienst brak vorig jaar december de zoveelste crisis uit. De ondernemingsraad van de Inspectie vroeg aan de hoogste ambtenaar van het ministerie van VWS om een crisismanager. Die moest doen wat Kingma naliet: de cultuur van intimidatie en repressief management aanpakken. Nico Oudendijk, plaatsvervangend Directeur-Generaal op het departement, moest die klus klaren. Hij zette de zoveelste reorganisatie in bij de Inspectie. Hoe heeft Oudendijk het er vanaf gebracht? Is er echt iets gedaan aan de bedrijfscultuur bij de Inspectie? In Argos gesprekken met inspecteurs en tot nu toe niet-gepubliceerde documenten.

Over intimidatie, verdeel en heers, en wantrouwen bij de waakhond van de gezondheidszorg.

Met een reactie van Inspecteur Generaal Herre Kingma

Begin dit jaar werd de REA opgericht, de Raad van Economische Adviseurs, een onafhankelijke adviesinstantie die gevraagd en ongevraagd economische adviezen aan het Nederlandse parlement geeft.
Voorzitter van de REA is de Nederlands Britse econoom Willem Buiter, voormalig bestuurslid van de Britse centrale bank en professor aan de London School of Economics. Tijdens een wandeling door zijn woonplaats Londen filosofeert Willem Buiter over de Britse economie en de verschillen met Nederland.
---

Vanaf gisterenavond zitten de regeringsleiders van Europa bij elkaar om een oplossing te vinden rond het conflict over de EU begroting. Chris Kijne spreekt met correspondent Frans Boogaard van het AD in Brussel.
---

Mieke Rang is coördinator van DocuCongo. Dit is een kleine organisatie die ruim tien jaar informatie geeft over de mensenrechtensituatie in Congo. Begin oktober was ze nog in Congo waar ze de staatsgevangenis in Kinshassa heeft bezocht. Nu is ze in de studio in Zwolle en Fieneke Diamand praat met haar.
---

BOEKEN MET SJOERD DE JONG

Karen Armstrong: De grote transformatie
Uitgeverij: Bezige Bij, ISBN 90 234 1905 7
 
Squire & Spivey: Panorama van de klassieke wereld
Uitgeverij: Athenaeum-Polak & Van Gennep, ISBN 90 5544 586 x
 
Theodore Dalrymple: Beschaving, of wat ervan over is. Nieuw Uitgeverij: Amsterdam, ISBN 90 468 0004-0

Jongeren die als martelaar willen sterven en politici die zwaarbewaakt worden omdat ze de islam bekritiseren. De politiek vindt dat moslims zich vaker zouden moeten uitspreken tegen geweld en bedreigingen. Die roep is niet aan dovemansoren gericht: een aantal islamitische organisaties en moskeeën zoals de Haagse As Soennah-moskee, nemen steeds vaker een prominente plek in tijdens debatten rondom islam en de maatschappij en het voorkomen van radicalisering.
Hoe doen zij dat en welke rol kunnen zij spelen in een maatschappij die vergaand seculier is? En wat drijft jongeren ertoe zichzelf te willen opofferen? Een gesprek met Jamal Abu Ismaïl. De heer Abu Ismaïl is tolk van de bekende imam Sjeik Fawwaz, van de Haagse As Soennah-moskee.
---

Een dansgezelschap met veel publiek en lovende recensies, Raz uit Tilburg, heeft deze week de laatste voorstelling gespeeld. Vorig jaar besloot de Raad voor Cultuur dat de subsidie voor Raz wordt stopgezet. Terwijl het gezelschap van choreograaf Hans Tuerlings de ene na de andere dansprijs won en volgens kenners vernieuwend is, moet het nu dus verdwijnen.
Verslaggever Guido Spring ging naar de laatste voorstelling in Den Bosch en sprak onder meer dansrecensente Eva van Schaick en Raz-medewerkster Heleen Volman.
---

BOEKEN MET SJOERD DE JONG

Karen Armstrong: De grote transformatie
Uitgeverij: Bezige Bij, ISBN 90 234 1905 7
 
Squire & Spivey: Panorama van de klassieke wereld
Uitgeverij: Athenaeum-Polak & Van Gennep, ISBN 90 5544 586 x
 
Theodore Dalrymple: Beschaving, of wat ervan over is
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam, ISBN 90 468 0004-0

Research: Het kabinet wil de noodopvang weghalen bij gemeenten en onder de vleugels van het rijk brengen. Wie zijn de mensen achter de noodopvang van asielzoekers? Wat zijn hun drijfveren en geloven ze in de plannen van het kabinet?

Gesprek: Afgelopen maandag vond in de Libanese hoofdstad Beiroet de laatste bomaanslag in een lange reeks plaats, met opnieuw een belangrijk slachtoffer: Gebran Tueni. Samen met twee lijfwachten is hij gisteren onder grote publieke belangstelling begraven. Tueni had één belangrijke eigenschap gemeen met premier Rafik Hariri: hij was een felle tegenstander van de invloed van Syrie in zijn land. Een verslaggever van De Ochtenden was dit voorjaar in Libanon en had daar een interview met Tueni.

Repo: Op 1 juni boorde Nederland de Europese Grondwet de grond in. Bij dat referendum stemde een overgrote meerderheid onverbiddellijk "nee". Maar daarmee was het niet gedaan. Er zijn in Brussel nog steeds Europese politici die denken dat de Grondwet gewoon kan worden ingevoerd. Een speciale, constitutionele commissie buigt zich erover. Verslaggever Matthea Vrij reisde af naar Brussel.

Repo: Als minister van Economische Zaken kondigde Joop den Uyl in 1965 de sluiting aan van de Limburgse kolenmijnen. De ingrijpende maatregel was een zware klap voor Limburg. De werkeloosheid in de mijnprovincie rees de daarop volgende jaren de pan uit. Maar hoe groot waren de gevolgen precies? Is Limburg de klap nu, 40 jaar later, te boven? Verslaggever Maarten Hagg ontmoette enkele oud-mijnwerkers bij de schacht van de overblijfselen de mijn 'Oranje Nassau I' in Heerlen.

Interview: Minister Verdonk (Vreemdelingenzaken) ligt onder vuur. De commissie-Havermans constateerde dat gegevens over uitgeprocedeerde asielzoekers (die werden teruggestuurd naar het land van herkomst) terechtkwamen bij de regeringen van die landen. En dat mag niet. Gisteravond [woensdag] debatteerde de Tweede Kamer erover. In Het Interview een terugblik met een aantal Kamerleden.

** Reportage: terrorismelijsten

Een beetje terroristische aanslag kost geld. Soms veel, soms weinig. Maar geld is nodig. Als je terrorisme wil aanpakken, moet je dus zorgen dat de geldstromen opdrogen. Om dit voor elkaar te krijgen is een groot aantal 'terrorismelijsten' in het leven geroepen. De belangrijkste zijn die van de VN en die van de EU.
Maar de procedures om erop te komen zijn uiterst schimmig,
en hoe kom je eraf? Dat blijkt vrijwel onmogelijk, ook als je denkt aan te kunnen tonen dat je onterecht op de lijst bent terechtgekomen. Een reportage van Frank van Deutekom.

** Discussie: statiegeld op blikjes en plastic flesjes

Gooien Nederlanders nu meer zwerfafval op straat dan een paar jaar geleden of juist minder? De onderzoeken spreken elkaar tegen. Volgens milieu-staatssecretaris Van Geel is het moeilijk om goede cijfers te produceren over zwerfafval. Maar uit een gisteren gepresenteerd rapport blijkt dat het zwerfafval juist toeneemt. Verwarring alom dus.
Is de tijd rijp voor statiegeld op blikjes en plastic flesjes? Zou dat het probleem van zwerfafval verminderen? Robbert van Duin denkt van wel, hij volgt namens milieuorganisaties al jaren de discussie rond de verpakkingen. Zijn opponent is Ger Koopmans, CDA-Tweede-Kamerlid.

** De Aanloop

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil het telen van wiet legaliseren. Zo wil men ook de illegale thuisplantages tegengaan. Zulke plantages op zolders en in schuurtjes zijn er ook in het Laakkwartier waar consumptiehuis De Aanloop staat. Herman Wilmer, Haags gemeenteraadslid voor de VVD, maakt zich zorgen over die thuiskwekerijtjes. Hij is te gast bij Jan Peels in De Aanloop.

** Interview: Jan-Peter Stellema

Op het moment van de aardbeving, op 8 oktober, was Jan-Peter Stellema (Artsen zonder Grenzen) in Pakistan. In een vallei afgesloten van de buitenwereld verleende hij vier weken lang eerste hulp aan de slachtoffers. Inmiddels is hij terug in Nederland en hij is bij ons te gast.

** Het buitenlandforum

Komende donderdag gaan de Irakezen naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. 150.000 militairen en politieagenten bewaken de zesduizend stembureaus. En de verwachting is dat de opkomst hoger zal zijn dan bij de verkiezingen in januari, toen werd de stembusgang namelijk geboycot door de soennieten, maar die willen deze keer wél meedoen. Kiezen de soennieten dan toch voor een democratische toekomst van Irak en zweren ze Saddam Hoessein en het geweld definitief af? Komt Irak sterker uit deze verkiezingen?

Hierover praat het buitenlandforum dat deze keer bestaat uit: rechtsgeleerde Afshin Ellian, arabist Hans Jansen en Mient-Jan Faber, bijzonder hoogleraar Citizen's Involvement in War Situations' aan de VU. Correspondent Thomas Erdbrink doet ook meer vanuit de stad Arbil in Noord-Irak.

Verder praat het forum over een mogelijke preventieve aanval van Israël tegen Irans nucleaire programma. Want afgelopen zondag bracht de Britse krant 'The Sunday Times' uitgelekte berichten van inlichtingendiensten dat Israël verregaande plannen heeft om Irans nucleaire installaties aan te vallen.

** Interview: Dick Kleijer

In het VU-ziekenhuis ontstond begin deze maand grote commotie rondom een zwaar gehandicapt kind. De artsen wilden de dosis morfine van het kind verhogen, maar de ouders stemden daar niet mee in, uit angst dat de artsen daarmee het leven van hun kind wilden beëindigen. De ouders raakten eerst de ouderlijke macht kwijt en kregen hem vervolgens van de rechter terug. Kortom: onduidelijkheid troef over wíe het eigenlijk voor het zeggen heeft als het erop aankomt in de Intensive Care. Die discussie verbreidt zich nu naar een nog veel vaker voorkomende situatie: wie beslist er bij levensbeëindiging van wilsonbekwame volwassenen. Is dat de partner, zijn dat de kinderen van de patiënt of is dat een arts?

Dick Kleijer deed onderzoek naar dit specifieke probleem en promoveerde afgelopen maandag aan het Universitair Medisch Centrum in Groningen. Kleijer is tevens hoofdverpleegkundige.

** Serie: uitgeprocedeerd... deel 5

Yusuf, Naila en hun drie kinderen behoren tot de groep uitgeprocedeerde asielzoekers die in het 'Terugkeer Project' van minister Verdonk terecht kwam.
De familie vluchtte vijf jaar geleden uit Oezbekistan, maar Yusuf is van Afghaanse afkomst. Terugsturen naar Afghanistan leek daarom de enige optie. Twaalf weken zat het gezin in het vertrekcentrum in Ter Apel, maar een nieuwe advocaat diende een herhaald asielverzoek in. Afgelopen week werd het echtpaar opnieuw gehoord. Het is hun laatste kans.
Verslaggever Joost Wilgenhof volgt de familie nu een paar maanden. Hij wachtte ze op bij het aanmeldcentrum in Ter Apel.
---
De IND zal het herhaalde asielverzoek nader bestuderen. Dat betekent in ieder geval geen directe afwijzing en dus hoop voor de Oezbeekse familie.
Een dezer dagen gaan ze terug naar Wageningen, waar ze eerder vier jaar lang in het asielzoekerscentrum woonden. In Wageningen worden ze de komende tijd opgevangen in de noodopvang.

** Discussie: de stad als emancipatiemachine

De afgelopen tien jaar kwamen en vertrokken zo'n 500.000 mensen uit Amsterdam.De stad is een emancipatiemachine: je komt er als arme laagopgeleide sloeber in, als succesvolle carrièremaker vertrek je na jaren weer uit de stad. Fractievoorzitter van GroenLinks in Amsterdam Maarten van Poelgeest schreef een boek over dit proces en signaleerde een aantal bedreigingen voor de emancipatorische werking van de stad. Een discussie over de rol van de stad met Van Poelgeest en Marco Pastors van Leefbaar Rotterdam.

MARIA'S KEUZE

Minister Maria van der Hoeven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen is gast-eindredacteur en mede-presentator van deze uitzending van Noorderlicht. Aan de hand van de door haar gekozen onderwerpen, praat ze samen met Noorderlicht-presentator Rob van Hattum over haar visie op het huidige onderwijs en het belang van wetenschap. Voor Van der Hoeven is de rode draad in het programma dat blijvend fundamenteel onderzoek nodig is om ook in de toekomst praktische toepassingen mogelijk te blijven maken. Hiermee neemt ze duidelijk stelling tegen de heersende opvatting dat onderzoek alleen nuttig is als het ook directe toepassingen oplevert.
***

Kinderuniversiteit

De Kinderuniversiteit is een initiatief van science center Nemo en de Universiteit van Amsterdam. Tijdens een aantal "college's" proberen wetenschappelijk onderzoekers kinderen te interesseren voor hun onderzoeksgebied. Verslaggeefster Katinka Baehr ging naar de kinderlezing van archeoloog René van Beek, met de titel: 'Hoe vind ik mummies, goud en andere schatten?' In deze reportage krijgen kinderen een college archeologie, waarbij vooral het zelf doen heel belangrijk is.
Met Maria van der Hoeven wordt besproken hoe kinderen al vroeg met wetenschap en wetenschappelijk denken in aanraking gebracht kunnen worden, en doorgepraat over de kwaliteit van het huidige basis- en voorgezet onderwijs.
***

Ronald Plasterk

Op van der Hoevens verzoek is Ronald Plasterk, directeur van het Hubrecht Laboratorium en hoogleraar Ontwikkelingsbiologie aan de Universiteit Utrecht, uitgenodigd als speciale gast die door haar geinterviewd gaat worden. Plasterk heeft regelmatig kritiek geleverd op haar beleid, met name op haar uitspraken over intelligent design. Toch wil ze het met hem liever over andere dingen hebben.
***

Nieuwsberichten over...

1. breinfilm verdrijft pijn
2. knutselen met DNA
3. en Noordpool op drift

...vindt u bij Noorderlicht Nieuws en Noorderlog (bovenste link)
***

Autisten en taal

Dannie van den Brink werkt als taalkundige bij het F.C.Dondersinstituut, het centrum voor hersenonderzoek van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze onderzoekt in hoeverre autisten de sociale vaardigheden hebben om niet-taalkundige aspecten van de taal te begrijpen. In gesproken taal wordt informatie, taalkundig en niet-taalkundig, heel snel verwerkt: is de spreker man of vrouw, volwassene of kind of kraamt hij onzin uit. Proefpersonen krijgen zinnen te horen als "patat met hond", "in Nederland zijn treinen wit" of een mannenstem die zegt "ik heb vanmorgen lekker een potje geknikkerd". Tijdens het luisteren wordt van hun hersenactiviteit een Electro Encefalogram (EEG) gemaakt. Slechts 400 milliseconden na het begin van het sleutelwoord ("hond", "baard" en "geknikkerd") is op hun EEG een piek te zien. Bij normale zinnen is die piek afwezig, wat erop wijst dat de proefpersoon zich realiseert dat er iets raars aan de zin is. Van den Brink wil onderzoeken of die reactie bij autisten ook zo snel is, of veel later (of niet) komt.
***

LOFAR

Een ander onderwerp dat op speciaal verzoek van Van der Hoeven aan de orde komt is LOFAR, een complex antennesysteem in Drente dat zowel ver de ruimte in kan kijken als heel nauwkeurig kan waarnemen op aarde. Met sterrenkundige Jan Kuijpers van de Radboud Universiteit in Nijmegen en Joris van Enst van Astron, dat Lofar beheert, praat ze over het belang dat dergelijk onderzoek heeft voor zowel fundamenteel als toegepast onderzoek.

Kosovo staat sinds enkele weken weer op de internationale agenda. Zes jaar na de oorlog tussen Albanezen en Serviërs en de NAVO bombardementen tegen het Servië van Slobodan Milosevic zijn de onderhandelingen begonnen over de toekomstige status van Kosovo. De voormalige Finse president Athisaari is door de VN aangesteld om de standpunten van de verschillende partijen te peilen. De Albanese meerderheid van Kosovo wil onvoorwaardelijke onafhankelijkheid, Servië wil Kosovo behouden maar wil de provincie vergaande autonomie geven en de EU-landen zijn zoals altijd verdeeld.
Centraal staat de nog steeds erg kwetsbare positie van de Servische minderheid in Kosovo. Want na zes jaar is de internationale gemeenschap er niet in geslaagd de veiligheid van de minderheden te garanderen.
Fred Stroobants trok naar de Servische hoofdstad Belgrado en peilde op zijn beurt of er in het nieuwe democratische Servië ruimte is voor een compromis.
---

"Er zit 'n schat verborgen in jezelf". Onder dat motto gebruikt een basisschool in het Belgische Brugge een anti-pestplan, dat veel succes heeft. Zoveel succes dat inmiddels al een kwart van de Vlaamse basisscholen het gebruikt. En ook onderwijsspecialisten van de Europese Commisie hebben belangstelling zodat het initiatief mogelijk in andere Europese landen navolging krijgt. De bedenker van het project is de leraar Karel Scherpereel. Verslaggever Guido Spring zocht hem op, op zijn school De Zonnetuin, in Brugge.

Dit weekend werd op de valreep tijdens de grote klimaatconferentie in Montreal een akkoord bereikt. Althans, er werd eigenlijk alleen maar het akkoord bereikt over een routekaart naar een nieuw akkoord. Afgesproken is dat er volgende jaar vrijblijvend verder gesproken wordt over hoe het verder moet wanneer de huidge afspraken, het zogenaamde Kyoto-akkoord, zijn afgelopen.
In de studio in Den Haag zit staatssecretaris Van Geel van Milieu, hij geeft commentaar op de klimaattop en wat daar wel en niet is bereikt.
---

In maart van dit jaar publiceerde de PvdA in Rotterdam een geruchtmakend rapport over 'Het stille verdriet van tienermeiden in Rotterdam'. Meer dan de helft van de Kaapverdiaanse meisjes zou slachtoffer zijn van seksuele intimidatie en van geweld door de vader of door de nieuwe partner van de moeder.
Tegelijk kwamen er uit Rotterdam meldingen van groepsverkrachtingen. De daders bleken vaak van Antiliaanse en Kaapverdiaanse afkomst.
Het Openbaar Ministerie in Rotterdam maakt zich grote zorgen over deze groepsverkrachtingen. Het pleit voor diepgaand onderzoek.
Verslaggever Irene Houthuijs portretteert deze weken de Kaapverdiaanse gemeenschap in Rotterdam. Vandaag de vierde en laatste aflevering.
De meeste Kaapverdianen zijn katholiek, de kerk speelt een centrale rol binnen de Kaapverdiaanse gemeenschap. Er wordt zelfs sexuele voorlichting gegeven.

Het Onderzoek:Vrouwen die om een abortus vragen, moeten nu nog ten minste vijf dagen nadenken voordat ze de ingreep kunnen ondergaan. Maar de commissie die de abortuswet heeft geëvalueerd, adviseert het kabinet om de verplichte vijf dagen bedenktijd te schrappen. Hoe komt de commissie tot die aanbeveling? En sluit die aanbeveling wel aan bij de gegevens uit het evaluatie-onderzoek?

Debat: Aanstaande donderdag zal VVD gemeenteraadslid Anne Mulder in Den Haag een motie indienen voor wooncontainers voor notoire overlast veroorzakers. Deze zogenaamde asocontainers zullen op geïsoleerde locaties geplaatst worden buiten de gemeentegrens zodat ze geen overlast meer kunnen veroorzaken voor andere burgers. PvdA Wethouder voor ruimtelijke ordening, stedelijke ontwikkeling en wonen in Den Haag, Marnix Norder, is fel tegenstander van deze motie.

Gesprek: Rubik's Cube, de beroemde puzzel in kleuren-kubusvorm, bestaat 25 jaar. De uitvinder, de Hongaar Erno Rubik, werd daarmee een van de eerste selfmade miljonairs in het voormalige Oostblok. Maar tegenwoordig gaat het slecht met hem en zijn bedrijf.

Buitenlandreportage: Een baan voor het leven. Tot voor kort was dat een vanzelfsprekendheid voor bijna alle opgeleide Japanners. Maar in de jaren negentig crashte de over zijn toeren geraakte Japanse economie. In de nieuwe situatie die nu vorm krijgt, zijn minder vaste banen te vergeven. In de Ochtenden besteden we dit najaar in twee reportages aandacht aan de menselijke kant van de nieuwe Japanse economie. Want niet voor elke Japanner is nog een plaatsje gereserveerd in de hogesnelheidstrein. Onder jonge Japanners is nu twintig procent werkloos, dat is zo'n zeven procent hoger dan in Nederland. En dat terwijl Japanners altijd zeer grote waarde hebben gehecht aan de vaste betrekking. De vraag is, hoe ze omgaan met deze aardverschuiving. Correspondent Kjeld Duits en onze verslaggever Matthea Vrij gingen met die vraag naar Japans tweede stad Osaka.

Gesprek: Vincent Hoedt zat twee maanden als head of mission van het team van Artsen zonder Grenzen in Pakistan. Twee maanden na de aardbeving is de angst groot dat de veel overlevenden van deze ramp uiteindelijk niet bestand zullen zijn tegen de kou, ziektes en te dunne tenten.

Gesprek: Na een jarenlange speurtocht werd afgelopen donderdag de Kroatische oud-generaal Gotovina op het vakantie-eiland Tenerife opgepakt door de Spaanse politie. De oorlogsmisdadiger zal binnenkort worden overgedragen aan het Joegoslavie-tribunaal. Een gesprek met dr. Alexander Buczynski van de universiteit van Zagreb.

Het Interview: Het rommelt binnen de SGP. De gelederen van de staatkundig gereformeerden zijn doorgaans strak gesloten. Maar diverse SGP-bestuurders in het land zeggen hun lidmaatschap op nu het hoofdbestuur van de partij vier plaatselijke kiesverenigingen heeft verboden om bij de komende verkiezingen een lijstverbinding met de ChristenUnie aan te gaan. Reden voor het verbod: de ChristenUnie zet een vrouw op een verkiesbare plaats en dat is voor het hoofdbestuur van de SGP niet te verteren. De Barendrechtse burgemeester Jan van Belzen was lid van het hoofdbestuur, maar stapte op omdat hij het fundamenteel oneens is met het hoofdbestuur van zijn partij. In de Ochtenden een gesprek met SGP-burgemeester Jan van Belzen.

Reportage en gesprek: Hoe kun je langdurig werklozen weer motiveren om te gaan solliciteren? In Almelo doen ze dat niet door alleen trainingen, maar daar gaan de werklozen ook koken, naar de kapper en sporten... om weer zelfvertrouwen te winnen.

Gesprek: De grootste kerststal van Europa, de kerstal van de Sint Martinuskerk in Weert, zal dit jaar niet doorgaan. Het kerkbestuur en de kerststalcommissie hebben volgens de commissie een conflict over de opstelling, maar op de website van de kerk staat dat het overlijden van Pastoor Coenen in het afgelopen jaar de belangrijkste reden is waardoor de internationaal populaire kerststal dit jaar niet doorgaat.

Een van de belangrijkste doelstellingen van het kabinet Balkenende is het terugdringen van criminaliteit en overlast. Het kabinet heeft daarvoor de aanpak van veelplegers als prioriteit gesteld in het veiligheidsprogramma "Naar een veiliger samenleving". Eind 2004 is de nieuwe aanpak voor veelplegers door minister Donner van Justitie ingevoerd. Als je bij de politie bekend bent als veelpleger, word je ongeacht het delict wat je pleegt, zo snel mogelijk voor 2 jaar in sober regime opgesloten.
In Argos vandaag: "Van de straat in de bak". Hoe ziet die aanpak van veelplegers er in de praktijk uit? En wat voor soort mensen zitten er nu op de speciale gevangenisafdeling voor veelplegers? Een reportage vanuit de toren die gereserveerd is voor de veelplegers, in de Bijlmerbajes.

Nederlandse zakenmannen beschuldigd van oorlogsmisdaden: Frans van Anraat die grondstoffen voor gifgas aan Irak zou hebben geleverd staat deze weken terecht. En in de cel in Scheveningen wacht Guus Kouwenhoven al sinds maart op zijn proces. Kouwenhoven zou tussen 2000 en 2003 op schepen van het houtbedrijf OTC wapens hebben gesmokkeld voor de Liberiaanse president en ex-rebellenleider Charles Taylor.
De rechtzaak is gepland voor zes maart, maar het is de vraag of het dossier dan rond is. Deze maand is er weer een voorlopige zitting om Kouwenhovens voorarrest te kunnen verlengen.
Kouwenhoven heeft een lange geschiedenis in het door oorlog verscheurde westafrikaanse land. Begin jaren tachtig al was hij manager van het prestigieuze Hotel Africa, waar de Liberiaanse elite zijn zaken deed.
Jacqueline Maris praatte in Liberia met mensen die "mr. Gus" vele jaren kennen. En ze kreeg ook een telefoontje, uit het Huis van Bewaring in Scheveningen.

Misschien wordt bij het proces tegen Guus Kouwenhoven dat zes maart moet beginnen, duidelijk wat er in de verwisselde aktentas heeft gezeten. Als getuige-deskundige zal optreden Afrika-kenner Stephen Ellis. Hij deed veel onderzoek in Liberia. We lieten hem onze opnames horen. Ellis bevestigt het verhaal dat er geen belasting werd betaald.
---

BOEKEN MET AUKJE HOLTROP

Patrick Modiano: Een stamboek
Uitgeverij: Querido, ISBN90 214 74891

Vincent Icke: Niks relatief
Uitgeverij: Contact, ISBN 90 2542682 4

Jean-Claude Carrière: Einstein, vertel eens
Uitgeverij: De Bezige Bij, ISBN 90 234 1893 x

Martijn van Calmthout: Einsteins licht. Een leven met relativiteit
Uitgeverij: Contact, ISBN 90 254 2841 x

Kader Abdolah: Het huis van de moskee
Uitgeverij: De Geus, ISBN 90 445 0768 0

Verheyden en Le Duc: De Basis, en Het product.
Uitgeverij: Homarus, ISBN 90 77695 01 x, en 90 776 9505 2

In de Nota Ruimte krijgen provincies de verantwoordelijkheid om samen met tal van partijen tot actieve ontwikkeling van gebieden te komen. Om deze provincies te helpen heeft minister Dekker van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) de Commissie voor Gebiedsontwikkeling ingesteld. Eind november kwam deze commissie met aanbevelingen hoe gebiedsontwikkeling in de praktijk succesvol kan zijn. Gast is Riek Bakker, stedenbouwkundige en tevens voorzitter van deze commissie.
---

Research: Deze week besprak de Tweede Kamer de begroting van Verkeer en Waterstaat. In die begroting stonden tot begin dit jaar noodoverloopgebieden die ons land moeten beschermen tegen een watersnood. Onder druk van de Kamer zette de staatssecretaris een streep door de aanleg van noodoverloopgebieden. Maar was dat wel zo'n verstandige beslissing? Een terugblik op een verhit maatschappelijk debat met voormalig hoofd waterkeren van Rijkswaterstaat Ale van der Hoek.

Gesprek: Jaarlijks beschadigen in Nederland 2,7 % jongeren in de leeftijd van 15-16 jaar zichzelf opzettelijk. Dit percentage is lager dan in buurlanden, zo blijkt uit een eerste internationaal onderzoek. Door betere signalering en voorlichting kan dit aantal bovendien verder dalen. De resultaten van dit onderzoek worden morgen bekend gemaakt op een congres over Somberheid en zelfbeschadiging onder jongeren. Een gesprek met de hoofdonderzoeker, Eric Jan de Wilde van de GGD Rotterdam.

Repo: Vandaag wordt de eerste encycliek van de nieuwe Paus Benedictus XVI verwacht, die waarschijnlijk 'Deus Caritas est', 'God is barmhartig' of 'God is liefde' gaat heten. Naar het document wordt reikhalzend uitgekeken, omdat het eerste aanwijzing zal zijn waar de nieuwe paus heen wil met de katholieke kerk. Het is natuurlijk ook een mooi moment om even terug te blikken op de eerste 8 maanden van dit pontificaat. Een reportage van Angelo van Schaik.

Gesprek: De regering van het Afrikaanse land Eritrea zei gisteren tegen de VN dat haar vredesmissie UNMEE, of een flink onderdeel ervan, weg moet. De achtergrond hiervan is dat Eritrea en Ethiopië zich lijken op te maken voor een nieuwe oorlog. En dan staat de VN alleen maar in de weg. Een zoveelste VN-missie, die er niet in slaagt de vrede te bewaren. Hoe pijnlijk is dit, en kan het ook anders? Een gesprek met Dick Leurdijk van het Instituut voor Internationale Relaties Clingendael.

Gesprek: Gisteren vond de laatste, beslissende stemronde plaats in de Egyptische parlementaire verkiezingen. Ze waren een heel stuk democratischer, maar toch werden er problemen geconstateerd door waarnemers. Kiezers werden bij stemlokalen tegengehouden en het systeem met drie rondes zorgde ervoor dat de uitslag al vastlag voor het eerste stembriefje in een stembus belandde.Over verloop en uitslag (of de verwachte uitslag) van de verkiezingen in Egypte en de grote winst van de Moslimbroeders een rondetafelgesprek met de arabisten Leo Kwarten en Roel Meijer, en één van de waarnemers van de verkiezingen, Joost Lagendijk, Europarlementarier van GroenLinks.

De Publieke Omroep bevindt zich in zwaar water. De komende jaren dreigt er een miljoenentekort, mede door het wegvallen van delen van sterinkomsten. Vanmiddag wordt er in Den Haag gedebatteerd over de toekomst van de Publieke Omroep. Gaan Nederland 1,2 en 3 op de schop? En waarom leveren deze wijzigingen de extra miljoenen op die de Publieke Omroep zou kunnen redden? In Het Interview een gesprek met de voorzitter van de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep, Harm Bruins Slot - de geestelijk vader van de bezuinigingsvoorstellen.

Repo: Maandag 12 september jl. sloot de Rotterdamse tippelzone, de Keileweg. De gemeente Rotterdam wilde af van de Rotterdamse 'tippelscene' en trad hard op om straatprostitutie uit Rotterdam te krijgen. Keileweg-prostituees werd door de gemeente een afkicktraject aangeboden, inclusief huisvesting. Een van hen, Olga, is dit traject vrijwillig aangegaan, enkele maanden voor de Keileweg officieel sloot. Met haar zijn we een dag voor sluiting van de Keileweg terug gegaan naar de buurt waar ze zes jaar lang leefde en haar geld verdiende.
Drie maanden na dato ontmoeten we haar opnieuw. Hoe gaat het nu met haar? En: hoe gaat het met de vrouwen die niet, zoals Olga, de prostitutie vaarwel zeiden, maar nog steeds verslaafd zijn, tippelen en op straat zwerven. Dit, zo bleek onlangs, zijn er namelijk nog zo'n 150 (van de ruim 250 ex-Keileweg-prostituees). In de reportage gaan we met Olga op zoek naar deze vrouwen.

Beluister ook de reportage van 15 september jl.

** Reportage: visueel gehandicapten en geweld

De verontwaardiging was groot, toen onlangs een invalide vrouw uit Spijkenisse door twee jongeren werd mishandeld en haar hondje gedood. Terecht. Toch weten we maar weinig over de mate waarin gehandicapten slachtoffer zijn van misdaad en geweld. En of gehandicapten misschien meer risico lopen om slachtoffer te worden vanwege hun beperkingen weten we ook niet. Gehandicapten komen als bevolkingsgroep nou eenmaal niet voor in de slachtofferstatistieken.

Om erachter te komen hoe onveilig visueel gehandicapten zich voelen, en hoe vaak zij slachtoffer zijn van geweld en criminaliteit, hield de Nederlandse Vereniging van Blinden & Slechtzienden via internet een enquête. Ondertussen proberen veel blinden en slechtzienden iets aan hun kwetsbaarheid te doen door weerbaarheidstraining of zelfverdediging. Of ze nemen een Duitse herder als geleidehond. Een reportage van Norbert Reintjens.

Na afloop van deze reportage geeft CDA-Tweede-Kamerlid Ine Aasted-Madsen een reactie op de uitkomsten van de enquête onder visueel gehnadicapten.

** De Aanloop

In het Haagse consumptiehuis De Aanloop praat Jan Peels met de stamgasten over de donkere wolken boven Hilversum. Wat hebben zij met de programma's op de Publieke Omroep. Moeten die behouden blijven of hebben de commerciëlen genoeg te bieden? Te gast in De Aanloop is de CDA-mediawoordvoerder Tweede-Kamerlid Joop Atsma.

** Interview: Yves Desmet

We moeten het net zo doen als de Belgen. Dat is zo'n beetje de strekking van de plannen van de Raad van Bestuur van de publieke omroepen. En het slaat dan op de indeling van de TV netten. Maar over de vraag hoe het werkt bij onze zuiderburen, hoor je weinig. Een gesprek met Yves Desmet, hoofdredacteur van de krant 'De Morgen'.

** Het buitenlandforum

Veertien vermeende leden van de Hofstadgroep staan sinds maandag terecht. Het Openbaar ministerie verdenkt deze veertien van het beramen van terroristische aanslagen Maar behalve de moord op Theo van Gogh door Mohammed B. hebben de verdachten geen aanslagen gepleegd. Worden de Hofstadverdachten gestraft voor de intentie om aanslagen te plegen? Want dat is nu mogelijk volgens de anti-terrorismewet. Maar rechtsgeleerde Afshin Ellian maakt zich hier zorgen over. Tegen het Algemeen Dagblad zei hij dat de Nederlandse rechtsstaat een vrijhaven wordt voor terrorisme als deze mannen worden vrijgesproken, terwijl ze duidelijke terroristische intenties hadden.

Afshin Ellian zit in het buitenlandforum met Arend-Jan Boekestijn, docent Internationale Betrekkingen en Peter van Ham, onderzoeker bij Clingendael.

Verder vertellen correspondenten Hieke Jippes (Londen) en Rop Zoutberg (Madrid) hoe terrorismeprocessen in hun woonplaats verlopen.

** Reportage: acht jaar na Kyoto

In Montreal vindt deze week een internationale top plaats over
Klimaatverandering. Daar worden nieuwe afspraken gemaakt over maatregelen tegen het broeikaseffect. De bijeenkomst is een vervolg op de top in Kyoto, acht jaar geleden. Volgens het Kyoto-verdrag, dat in februari dit jaar in werking trad, moet ieder land voor 2012 een quotum aan broeikasgassen te bestrijden en zo verdere aantasting van de ozonlaag tegengaan. Nederland is alvast begonnen: in Argentinië wel te verstaan. Daar haalt de firma Van der Wiel CO2 uit een oude stortplaats. Correspondent Edwin Koopman sprak boven op de vuilnisbelt met directeur Wouter Joustra.

** Interview: Gerda Dijksman

Bijna de helft van de mensen heeft ooit in zijn leven met huiselijk geweld te maken gehad. Voor één op de tien gebeurt dat regelmatig. Meestal zijn mannen de daders, maar het is ook weleens andersom.
Voor deze specifieke vorm van geweld loopt er bij de politie sinds drie jaar een project. Het heet 'huiselijk geweld en de politietaak' en heeft als doel de politie zoveel mogelijk in handen te geven om het geweld te voorkomen. Zo is bijvoorbeeld het preventieve huisverbod bedacht, dat de mogelijkheid geeft om mannen uit huis te halen voor ze hun vrouw of kind mishandelen. Maar ingevoerd is het nog niet, en het project loopt bijna af. Over twee weken beslist de Raad van Hoofdcommissarissen of het verlengd wordt. Te gast is Gerda Dijksman, coördinator van dit project.

** Interview: bemiddelaar Hein van Meeteren

Stakende programmamakers. Boze omroepvoorzitters. Een woedende Raad van Bestuur van de Publieke Omroep. Kortom: conflicten alom bij de Publieke Omroep. Er moet enorm worden bezuiningd: honderd miljoen euro voor volgend jaar. Maar over hoe die bezuiningen moeten worden doorgevoerd, is bijna niemand het eens. Is het tijd voor een professionele bemiddelaar, een mediator? Gesprek met Hein van Meeteren. Hij heeft zijn eigen bemiddelingsbureau: School of Controverse.

** Reportage: het veranderende Brabantse land

Het Brabants landschap is de afgelopen honderd jaar drastisch veranderd. Overal zie je de sporen van een eeuw bewoning. De keuterboertjes, die op de arme zandgronden een bestaan probeerden op te bouwen zijn verdwenen. Ervoor in de plaats kwamen ruilverkaveling en grote nieuwe bedrijven. Telkens probeerden landschapsarchitecten en stedebouwkundigen hun invloed uit te oefenen met wisselend succes. Joks Janssen onderzocht die veranderingen van 1900 tot nu en promoveert 14 december op dit onderzoek aan de Universiteit van Tilburg. Jan Peels doorkruiste met Janssen het veranderde Brabantse land.

GEVAARLIJKE KENNIS

Wetenschappers die gevaarlijke virussen en bacteriën bestuderen, moeten goed opletten dat bioterroristen niet over hun schouders meekijken. Ze moeten al te risicovol onderzoek weigeren, en alarm slaan als ze een inbreuk vermoeden op het verdrag tegen biologische wapens. Dat staat in de 'biosecurity'-verklaring, een wereldwijde oproep aan wetenschappers, die is ondertekend door de KNAW, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Moet het Nederlands onderzoek aan banden worden gelegd omwille van de veiligheid? Jair Stein praat over de nieuwe biosecurity-verklaring met Emiel Broesterhuizen, algemeen directeur van de KNAW.

-----

NIEUWSBERICHTEN over...

1. De toren beschuldigd van aardbevingen;

1. Bijen die mensen herkennen;

1. en monogame prairiewoelmuizen

...vindt u bij Noorderlog (zie link).

-----

AFSCHEID MICROBIOLOOG PROF. GIJS KUENEN.

Een papierfabriek in Eerbeek, een zinkfabriek in Budel, en waterzuiverings-installaties in Rotterdam en Utrecht. Ze maken allemaal gebruik van Anammox, een bizarre bacterie die eind jaren tachtig werd ontdekt door professor Gijs Kuenen. Zijn vondst zette het Delftse instituut voor microbiologie op de wereldkaart en nu, na 25 jaar, neemt hij afscheid van de universiteit.

Jair Stein praat met professor Gijs Kuenen over de zoektocht naar bruikbare bacillen.

De afgelopen twaalf jaar werden er in de Noord-Mexicaanse grensstad Ciudad Juarez meer dan 400 vrouwen verkracht, verminkt en vermoord. De lokale autoriteiten lijken er niks aan te doen, vrijwel geen van de moorden is opgelost. Sterker nog, er wordt algemeen aangenomen dat de lokale autoriteiten zelf betrokken zijn bij wat de Mexicanen de 'Feminicide' noemen. Op nationaal niveau ontbreekt de politieke wil om in te grijpen.
De situatie in Ciudad Juarez kreeg in Nederland veel aandacht toen de Nederlandse studente Hester van Nierop in 1998 in Juarez vermoord werd. Ook in haar zaak is de dader nog steeds niet gearresteerd. Een reportage van Latijns-Amerika correspondent Edwin Koopman.

Minister van Buitenlandse zaken Condoleezza Rice van de Verenigde Staten heeft het gisteren toegegeven. De CIA gebruikt vliegtuigen om gevangenen van de ene locatie naar de andere te vliegen. Maar Rice ontkent dat de Amerikanen martelen. Ze zei dat gisteren bij aanvang van haar reis aan Europa.
Twee weken geleden stond een toestel dat wordt toegeschreven aan de CIA twee dagen lang op Schiphol. De ministers van buitenlandse zaken van de Europese unie hadden de Amerikaande regering om opheldering gevraagd of deze vliegtuigen inderdaad Europa aan doen en hoe vaak.
Onze redactie buitenland kwam met behulp van de gegevens van o.a. vliegtuigspotters en een journalist uit IJsland op zeven nieuwe meldingen van CIA-vluchten naar Nederland. We legden onze gegevens voor aan militair deskundige Karel Koster.
---

Een interview met Ybo Buruma, hoogleraar Strafrecht aan de
Radboud Universiteit Nijmegen. Hij heeft een nieuw boek geschreven, met de titel 'De dreigingsspiraal, de onbedoelde neveneffecten van
misdaadbestrijding'.
Ook al heeft de overheid vaak tot doel om misdaad tegen te gaan, met de maatregelen om dat te bewerkstelligen, bijvoorbeeld nieuwe terrorisme-wetgeving, worden krachten losgemaakt die weer nieuwe gevaren teweegbrengen volgens Buruma.
Ybo Buruma heeft meegewerkt aan de parlementaire enquetecoommissie Opsporingsmethoden (commissie Van Traa) en was adviseur bij het onderzoek naar de Schiedammer parkmoord van advocaat generaal posthumus.
---

In maart van dit jaar publiceerde de PvdA in Rotterdam een geruchtmakend rapport over 'Het stille verdriet van tienermeiden in Rotterdam'. Meer dan de helft van de Kaapverdiaanse meisjes zou slachtoffer zijn van seksuele intimidatie en van geweld door de vader of door de nieuwe partner van de moeder.
Tegelijk kwamen er uit Rotterdam meldingen van groepsverkrachtingen. De daders bleken vaak van Antiliaanse en Kaapverdiaanse afkomst.
Het Openbaar Ministerie in Rotterdam maakt zich grote zorgen over deze groepsverkrachtingen. Het pleit voor diepgaand onderzoek.
Verslaggever Irene Houthuijs portretteert deze weken de Kaapverdiaanse gemeenschap in Rotterdam.

Vandaag aflevering 3: Kaapverdianen staan bekend als harde werkers. Mannen verdienen hun brood vaak in de haven, vrouwen hebben meestal een deeltijdbaan als schoonmaker.
Het grootste deel van de Kaapverdiaanse gezinnen in Rotterdam is eenoudergezin, die moeite hebben om hun hoofd boven water te houden.

Research: De armoede in Nederland groeit. En daarmee neemt ook het leed van dieren toe. Want voor huisdieren moet je onderhoudskosten betalen en dat kunnen veel eigenaars in de bijstand niet meer. Rekeningen bij dierenartsen blijven openstaan. Tegelijkertijd is het tegoed waarover de Nederlandse Dierenbescherming kan beschikken door donaties en collecten, gegroeid tot 42 miljoen euro. Wordt het geen tijd dat geld te besteden waar het node gemist wordt: aan het huisdier? Plus: een nagesprek met de directeur van Dierenbescherming.

Repo: De redactie van De Ochtenden organiseerde afgelopen week een symposium over de plaats van God in de publieke ruimte. Dit ter gelegenheid van het nieuwe boek "Brieven aan God", dat gebaseerd is op de gelijknamige serie in dit programma. Verslaggever Steven Emmens bezocht het symposium met een moslim. Hoe denkt hij over het debat over de plaats van God in het publieke domein?

Repo: Turkije heeft op het gebied van godsdienstvrijheid nog maar heel weinig vorderingen gemaakt. Dat was één van de harde conclusies uit het eerste voortgangsrapport van de Europese Commissie nadat met Turkije begin oktober officiëel de lidmaatschapsonderhandelingen begonnen. Niet-moslimgemeenschappen in Turkije blijven moeilijkheden ondervinden. Eén van die minderheden is de Grieks-orthodoxe; de leden daarvan wonen voornamelijk in Istanboel. Conny Keessen ging op zoek naar de Grieken van Istanboel, of zoals ze zelf zeggen: Konstantinopel.

Gesprek: IJsberen worden agressiever, zee-ijs breekt vroeger af, sledehonden worden afgemaakt omdat er geen voedsel meer voor ze is. Deze veranderingen op de Noordpool hebben allemaal te maken met de opwarming van de aarde, waarover nog tot eind van deze week wordt gepraat tijdens de VN-klimaattop in het Canadese Montreal. Het zijn onder meer Eskimo's die de gevolgen van de klimaatverandering aan den lijve ondervinden. Een gesprek met poolreiziger Marc Cornelissen.

Het betoverde land achter de kleerkast

De Engelse schrijver C.S Lewis schreef rond de Tweede Wereldoorlog zeven kinderboeken die zich afspelen in het mythische land Narnia. In Engeland een begrip, in Nederland wat minder bekend. Het eerste deel van die serie is nu verfilmd door Walt Disney en gaat overmorgen in Londen in wereldpremiere. Elsbeth Gruteke ging naar de persvoorstelling van "Narnia; The Lion, The Witch and The Wardrobe" met de Amerikaan David Dodds. Hij weet veel van de schrijver C.S Lewis en woonde zelfs een paar jaar in het huis van de schrijver in de buurt van Oxford.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden vier kinderen geëvacueerd. Ze komen terecht in het huis van een professor, die niet gestoord mag worden. De kinderen spelen verstoppertje in het grote huis en één van hen belandt in een kleerkast.

Maar die kast blijkt geen achterkant te hebben en via de kast komen de kinderen zelfs terecht in een heel bijzonder land: Narnia. In Narnia is het altijd koud en dat komt door een boze heks. Volgens een oude profetie komen er in het koude land vier mensen die de koningin-heks zullen verdrijven. De eigenlijke heerser van het land is Aslan, een leeuw. De vier kinderen en Aslan binden de strijd aan met de koude heks.

Disney heeft het verhaal van Aslan en de vier kinderen verfilmd en op 21 december komt 'Narnia: the lion, the witch and the wardrobe' uit in de Nederlandse bioscopen. Lewis-kenner David Dodds bezocht met Elsbeth Gruteke de wereldpremiere in Londen.

,,Het is een goede film. De kinderen die de hoofdrollen spelen, zijn goede acteurs. Het is een mooie film geworden met veel special efefcts. En toch is het eindresultaat niet zo overdonderend als bij andere spektakelfilms. De film is niet al te druk. Je bent niet overweldigd door de snelheid,'' zegt Dodds. Hij vindt dat de film een getrouwe 'vertaling' van het boek. Vooral vanwege de centrale rol van Aslan, de leeuw.

,,Lewis is in Ierland geboren en ging in Engeland studeren,'' vertelt Dodds. ,,Hij bleef daar wonen als classicus en wijsgeer. Omdat hij geen baan kon vinden, ging hij snel Engelse letterkunde studeren. In dat vak werd hij hoogleraar in Cambridge, terwijl hij in Oxford woonde. Verder was hij deskundig op het gebied van filosofie van de middeleeuwen en van de Renaissance. Lewis was zijn hele leven liefhebber van sprookjes en mythologische vertellingen en van science fiction. Hij was van huis uit christen, maar als tiener wendde hij zich ervan af. Hij werd atheist, maar heel langzaam en dramatisch keerde hij terug naar het christendom. Hij werd zelfs een verdediger van het christendom. Na de oorlog schreef hij één boek over Narnia en dacht dat er maar één kwam. Maar het werden er veel meer.''

Net als J.R.R. Tolkien, mede-christen en goede vriend van C.S. Lewis, verweefde Lewis verschillende christelijke thema's in de boekenserie. Lewis ging volgens Tolkien met de Narnia-verhalen daar zelfs zodanig ver in, dat Tolkien het niet eerbiedig meer vond. Met name in de Disneyfilm wilde Lewis de leeuw Aslan een verbeelding laten zijn van Christus. Zoals Aslan bevrijding brengt in Narnia, zo heeft Christus ook bevrijding gebracht.

Beluister het gesprek met David Dodds.

Verder in het Interview: Vanochtend 5 december 2005 begint om half tien de strafzaak tegen de leden van de Hofstadgroep, die verdacht worden van het beramen van terroristische aanslagen. Maar voldoet de huidige wetgeving om dergelijke verdachten op adequate wijze te berechten? Een aantal deskundigen reageert.

Elles de Bruin en Felix Meurders (VARA) presenteren samen een drie uur durend actieprogramma. Wat zijn de gevolgen van de plannen van de Raad van Bestuur voor de radio in dit land?

In dit derde en laatste uur van dit actieprogramma komen wederom een aantal belangrijke gasten aan het woord over de bezuinigingen op de publieke omroep en de plannen van de Raad van Bestuur van e publieke omroep. Aan het woord komen:
Martijn van Dam, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA
Ad van Liempt, progrogrammamaker bij de VARA

ARGOS: DE KWESTIE KHAN
De Tweede Kamer houdt op korte termijn een debat over de kwestie-Khan, de atoomspion die Pakistan aan een atoombom hielp met behulp van in de jaren '70 uit Nederland gestolen atoomgeheimen. Argos praat over het aanstaande debat met de twee Kamerleden, die zich het meest met de affaire-Khan hebben beziggehouden, Farah Karimi van Groen Links en Krista van Velzen van de SP.
Ook komt Argos met nieuwe, bij de Kamer nog niet bekende documenten over de rol van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in de affaire. Verder komt de vraag aan de orde of de bewering van ex-premier Lubbers dat de Nederlandse regering Khan heeft laten lopen onder druk van de CIA, onzin is.
---

Elles de Bruin en Felix Meurders sluiten deze speciale actieochtend af met een gesprek met Rob Trip, presentator en programmamaker van o.a. Buitenhof.

Elles de Bruin en Felix Meurders (VARA) presenteren samen een drie uur durend actieprogramma. Wat zijn de gevolgen van de plannen van de Raad van Bestuur voor de radio in dit land?

Dit uur komen de volgende gasten aan bod:

10.07
Harrie de Winter, programmamaker

10.11
Frits Spits. programmamaker bij deVARA

10.15
studenten in studio Maastricht (tussendoor)

10.25
Sjors Fröhlich, programmamaker bij de NCRV

10.30
Kees Driehuis, programmamaker bij de VARA

10.35
Thijs van de Brink, programmamaker bij de EO

10.40
Wilfried de Jong, programmamaker bij de VPRO

10.45
Bert Bakker, lid van de Tweede Kamer namens de D'66

10.50
Jellie Brouwer, Kunststof

Elles de Bruin en Felix Meurders (VARA) presenteren samen een drie uur durend actieprogramma. Wat zijn de gevolgen van de plannen van de Raad van Bestuur voor de radio in dit land?

Jan Westerhof weet het, hij is in de studio. Hij is zendercoordinator Radio 1 en radio 747 AM. Hij presenteerde gisteren voor ongeruste omroepmedewerkers de Intergrale Radio Strategie.

Verder spreken mee:
Wim de Bie, programmamaker
Frits Spits, radiopresentator
Clairy Polak, programmamaker
Hans Goedkoop, programmamaker

Tien jaar geleden dreigden de dijken rond de Betuwe te bezwijken onder het hoge water van de grote rivieren. Sindsdien zijn de dijken hoger gemaakt. Maar uit een nieuwe studie blijkt dat hoge dijken allerminst een garantie zijn tegen overstromingen. In het onderzoeksuur: hoe waterschappen voor hun inwoners verontrustende cijfers achterhouden over het begeven van onze dijken.

Drie jaar geleden deed de minister voor gezondheid, mevrouw Manto Thsabalala Msimang, van Zuid-Afrika de wereld versteld staan met haar antwoord op de aids-epidemie; met knoflook, olijfolie en citroenen zou aids snel tot het verleden behoren - het recept van Tine en Nelly.

,,Het is verbazend hoe gedreven mensen kunnen zijn in hun strijd tegen aids,'' zegt Jan Ouwehand van Prisma in reactie op de Ochtenden-reportage over de Nederlandse Tine van der Maas en haar moeder Nelly. ,,Gedreven mensen zijn het, die een deelfacet van de behandeling verabsoluteren en daar al hun heil van verwachten. Zorg en voeding hebben natuurlijk een goede impact, maar ze genezen niet. Aidsremmers zijn nodig in een zeker stadium. Je komt er niet zonder aidsremmers.''

In Zuid-Afrika zijn Tine van der Maas en haar moeder werkzaam in de opvang en behandeling van Adis-patiënten. Voedsel (een diëet van knoflook, citroen, bietjes en andere onderdelen) en zorg vormen het belangrijkste van hun behandeling. ,,Deze verleidelijke manier komt vaak voor. Als mensen aids krijgen gaan ze hard achteruit. En als mensen voeding krijgen, dan gaan ze ineens vooruit, maar het geneest niet,'' zegt Ouwehand. ,,Patiënten geloven in traditionele middelen. Maar de afweer wordt steeds zwakker en dan zijn medicijnen echt nodig.''

De Zuidafrikaanse regering ziet veel in de aanpak van Tine en haar moeder, omdat daarmee licht valt op het armoede-aspect van aids, het zou een armeluisziekte zijn. Die zienswijze staat haaks op de medische aanpak.

,,De medische wereld moet zich focussen op de medische kant en er moet tegelijkertijd iets gedaan worden aan de grote armoede,'' zegt Ouwehand. ,,Ieder moet een eigen bijdrage leveren in de strijd tegen Aids. Hoe maak je dat de regering duidelijk? De roep om aidsremmers is sterk geworden, dus komt de regering er ook mee, zij het traag. Aidsvoorlichting is er nu ook. Maar er is een regering nodig die er helemaal voor gaat: de bevolking, kerken, maatschappelijke organsiaties zijn daarvoor nodig. Maar vooral het stigma en de angst tegen de aidsremmende medicijnen moet verdwijnen. De mensen nemen vaak de traditionele middelen, want van de medicijnen word je alleen maar zieker, zeggen ze. ''

De sectie HIV/aids van vereniging Prisma, een belangenorganisatie van christelijke ontwikkelingsorganisaties in Nederland, heeft van 24 oktober tot en met 1 november een groepsreis naar Zuid-Afrika georganiseerd. De deelnemers, waaronder een achttal predikanten, twee kerkelijke vertegenwoordigers en twee politici, hebben diverse aids-projecten bezocht om kennis en inzicht te krijgen in de HIV/aids-problematiek en de bestrijding hiervan.

Als 41 procent van de Nederlanders hem een aanwinst vindt voor de politiek, dan kunnen we op hem stemmen bij de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen. Hij vertrekt dan naar Den Haag om Nederland naar eigen zeggen veiliger en rechtvaardiger te maken. Die hij is Peter R. de Vries van de Partij voor Rechtvaardigheid, Daadkracht en Vooruitgang. Over twee weken zal bekend zijn of hij definitief de politiek in gaat of niet. Een gesprek met De Vries over zijn plannen en ambities.