รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
-
สำหรับพระมหากษัตริย์ไทยองค์ปัจจุบัน ดูที่ พระมหากษัตริย์ไทย
รายพระนามพระมหากษัตริย์ไทย เริ่มนับตั้งแต่ไทยรวมตัวเป็นราชอาณาจักรที่มีอำนาจเป็นปึกแผ่นและเป็นอิสระจากอิทธิพลของขอม โดยเริ่มนับตั้งแต่ราชวงศ์พระร่วงแห่งอาณาจักรสุโขทัยและนับต่อเนื่องมาถึงปัจจุบัน ลำดับพระมหากษัตริย์ที่ค่อนข้างจะสับสนเกี่ยวกับเวลาการครองราชย์มากที่สุดได้แก่ ราชวงศ์พระร่วง ได้มีการศึกษาค้นคว้าและสันนิษฐานจากนักประวัติศาสตร์ต่อเนื่องกันมาโดยตลอด จากศักราชที่คลาดเคลื่อนไม่ต้องตรงกัน รวมทั้งการใช้คำว่า "พระยา" แทน "พญา" และ "ไทย" แทน "ไท" ได้รับการปรับปรุงให้แน่ชัดขึ้นเสมอมาโดยอาศัยหลักฐานต่างๆ เช่นจากคัมภีร์ชินกาลมาลีปกรณ์ แปลโดยศาสตราจารย์ รตท. แสง มนวิทูร นำไปใช้อ้างอิงโดยศาสตราจารย์ ดร. ประเสริฐ ณ นคร ราชบัณฑิตและผู้รู้อีกหลายท่านดังที่ปรากฏในรายชื่อหนังสืออ้างอิงท้ายบทความ "พ่อขุนศรีอินทราทิตย์" ในสารานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2549 จึงนับเป็นหลักฐานล่าสุดที่น่าเชื่อถือได้
ตารางแสดงลำดับพระมหากษัตริย์ไทยข้างล่างนี้ นอกจากจะได้พัฒนาขึ้นเพื่อให้ผู้สนใจศึกษาประวัติศาสตร์ไทยได้เห็นภาพรวมตามลำดับเวลาและสามารถโยงไปยังรัชสมัยที่ต้องการทราบได้ทันทีแล้ว ในตารางยังมีช่องคริสต์ศักราชสำหรับเทียบกับพุทธศักราชไว้เพื่อใช้เปรียบเทียบและโยงมิติเวลากับประวัติศาสตร์สากล อย่างไรก็ดี ความคลาดเคลื่อนด้านศักราชยังคงต้องมีอยู่ต่อไป เนื่องจากในบางช่วงของประวัติศาสตร์ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันในระหว่างนักประวัติศาสตร์ด้วยกัน บทความนี้จึงต้องมีการแก้ไขปรับปรุงตลอดเวลาตามหลักฐานใหม่จากสถาบันที่เชื่อถือได้
บทความนี้จึงมีลักษณะเป็น "เครื่องมือ" ที่จะเอื้อให้ผู้สนใจศึกษาประวัติศาสตร์ไทยในวิกิพีเดียได้รับความสะดวกยิ่งขึ้น
เนื้อหา |
[แก้] ลำดับเวลาและเปรียบเทียบศักราช
หมายเหตุ:
- จุลศักราช เลิกใช้เป็นทางการเมื่อ จ.ศ. 1250 หรือ พ.ศ. 2431 ให้ใช้ ร.ศ. เพียงอย่างเดียวโดยพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.5
- รัตนโกสินทร์ศก เลิกใช้เป็นทางการเมื่อ จ.ศ. 131 หรือเมื่อ พ.ศ. 2456 โดยให้ใช้พุทธศักราชอย่างเดียวนับแต่นั้นมาโดยพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.6
- การเปลี่ยนแปลงวิธีการเริ่มต้นปี จาก 1 เมษายน เป็น 1 มกราคม เริ่มเมื่อ 1 มกราคม พ.ศ. 2484 ทำให้ ปี พ.ศ. 2483 มีเพียง 9 เดือนเท่านั้น
[แก้] สรุปการครองราชย์
[แก้] ระยะเวลา
ลำดับพระมหากษัตริย์ของประเทศไทยเริ่มนับตั้งแต่สมัยสุโขทัย ก่อนหน้านั้นไทยยังไม่เป็นราชอาณาจักรที่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันโดยชัดเจน[ต้องการอ้างอิง]
นับตั้งแต่พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ขึ้นครองราชย์ ในปี พ.ศ. 1792 ถึงรัชกาลที่ 9 ปัจจุบัน (พ.ศ. 2553) นับได้ 761 ปี
- สมัยสุโขทัย 120 ปี (เหลื่อมทับสมัยอยุธยา 27 ปี)
- สมัยอยุธยา 417 ปี
- สมัยกรุงธนบุรี 15 ปี (รวมเวลาว่างเว้นกษัตริย์ระหว่างการกู้ชาติ 1 ปี)
- สมัยรัตนโกสินทร์ 228 ปี (นับถึงปัจจุบัน)
[แก้] จำนวนพระมหากษัตริย์
มีพระมหากษัตริย์ปกครองรวมถึงปัจจุบัน 49 พระองค์ ไม่นับขุนวรวงศาธิราช
[แก้] จำนวนราชวงศ์พระมหากษัตริย์
ประเทศไทยมีราชวงศ์ของพระมหากษัตริย์ปกครอง 8 ราชวงศ์ (นับพระเจ้าตากสินด้วย)
- ราชวงศ์พระร่วง(อาณาจักรสุโขทัย) 120 ปี พระมหากษัตริย์ 9 พระองค์
- ราชวงศ์อู่ทอง (อาณาจักรอยุธยา)(2 ครั้ง) 41 ปี พระมหากษัตริย์ 4 พระองค์
- ราชวงศ์สุพรรณภูมิ (อาณาจักรอยุธยา)(2 ครั้ง) 178 ปี พระมหากษัตริย์ 13 พระองค์
- ราชวงศ์สุโขทัย (อาณาจักรอยุธยา)61 ปี พระมหากษัตริย์ 7 พระองค์
- ราชวงศ์ปราสาททอง (อาณาจักรอยุธยา)58 ปี พระมหากษัตริย์ 4 พระองค์
- ราชวงศ์บ้านพลูหลวง (อาณาจักรอยุธยา)79 ปี พระมหากษัตริย์ 6 พระองค์
- ราชวงศ์ธนบุรี (อาณาจักรธนบุรี)15 ปี พระมหากษัตริย์ 1 พระองค์
- มหาจักรีบรมราชวงศ์(กรุงรัตนโกสินทร์) 228 ปี พระมหากษัตริย์ 9 พระองค์ (นับถึงปัจจุบัน คือ พ.ศ. 2553)
[แก้] พระนามของพระมหากษัตริย์
พระนามของพระมหากษัตริย์ที่ทรงใช้บ่อย ได้แก่
- สมเด็จพระรามาธิบดี รวมทั้งสิ้น 6 พระองค์ ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเฉลิมพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทุกพระองค์ว่า "พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดี"
- สมเด็จพระบรมราชาธิราช รวมทั้งสิ้น 4 พระองค์
- สมเด็จพระบรมราชา รวมทั้งสิ้น 4 พระองค์
- สมเด็จพระสรรเพชญ์ รวมทั้งสิ้น 9 พระองค์
[แก้] ราชวงศ์กษัตริย์อื่นที่เกี่ยวข้อง
นอกจากนั้น ยังมีราชวงศ์สำคัญของล้านนา ที่เกี่ยวข้อง อีก 2 ราชวงศ์
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] อ้างอิง
- ประเสริฐ ณ นคร พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ สารานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม 26 หน้า 16861-16864 พ.ศ. 2549
- เกร็ดความรู้จากประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก . -- กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, พ.ศ. 2550 ISBN 978-974-824-4
- พระนามพระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา (พร้อมพระนามที่เขียนเป็นภาษาอังกฤษ) จาก ราชบัณฑิตยสถาน
- จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ, พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงวิจารณ์เรื่องพระราชพงศาวดารกับเรื่องราชประเพณีการตั้งพระมหาอุปราช, ๒๔๗๙, ๙๕ หน้า
