ทวีปแอฟริกา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

แผนที่โลกแสดงที่ตั้งของทวีปแอฟริกา
แผนที่ดาวเทียมแสดงส่วนประกอบทางภูมิศาสตร์ของทวีปแอฟริกา
ภาพถ่ายทวีปแอฟริกาจากนอกโลก

ทวีปแอฟริกา (ภาษาอังกฤษ: Africa) เป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากทวีปเอเชีย ทั้งในแง่ของพื้นที่และจำนวนประชากร มีพื้นที่ 30,368,609 ตารางกิโลเมตร รวมหมู่เกาะที่อยู่ใกล้ หรือคิดเป็นพื้นที่ 20.3% ของพื้นดินบนโลก และมีประชากรรวมมากกว่า 1,000 ล้านคนใน 54 ประเทศ คิดเป็น 1 ใน 7 ของประชากรทั่วโลก โรมันโบราณเรียกตอนเหนือของทวีปนี้ว่า ดินแดนแอฟริกา (Africa terra) ปัจจุบันคือประเทศตูนิเซีย ซึ่งเคยเป็นมณฑลแอฟริกาของโรมัน

เนื้อหา

[แก้] อาณาเขตติดต่อ

ทิศเหนือ จดกับช่องแคบยิบรอลตาร์และทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
ทิศตะวันออก จดกับมหาสมุทรอินเดียและคลองสุเอซ
ทิศใต้ จดกับมหาสมุทรแอตแลนติกและมหาสมุทรอินเดีย
ทิศตะวันตก จดกับมหาสมุทรแอตแลนติก และอ่าวกินี

[แก้] ลักษณะภูมิประเทศ

จุดเด่นของทวีปแอฟริกาคือ มีที่ราบสูงถึง 2 ใน 3 ของทวีป โดยเฉพาะทางภาคตะวันออกของทวีป เป็นที่ราบสูงโดยเฉลี่ยประมาณ 1,500 - 2,000 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีแนวภูเขาไฟที่ดับแล้ว มีแนวทะเลสาบขนาดใหญ่ แล้วจะลาดต่ำไปทางตะวันตก มีเกาะมาดากัสการ์ ซึ่งอยู่ทางตอนใต้ของทวีป

  1. เทือกเขา แบ่งออกเป็น 2 แนว
    1. เขตภูเขาทางภาคเหนือ เป็นเขตเทือกเขาเกิดใหม่อายุราวพอ ๆ กับเทือกเขาแอลป์ ในทวีปยุโรป เรียกว่า เทือกเขารักเทอนะแอตลาส ขนานไปกับชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ในเขตพื้นที่ประเทศโมร็อกโก แอลจีเรีย และตูนิเซีย
    2. เขตภูเขาทางภาคใต้ ได้แก่ เทือกเขาดราเคนสเบิร์ก ในประเทศแอฟริกาใต้และเลโซโท
  2. ทะเลทราย แบ่งเป็น 2 เขตคือ
    1. ทะเลทรายตอนเหนือ ได้แก่ ทะเลทรายสะฮาราซึ่งเป็นทะเลทรายที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก และทะเลทรายลิเบีย บริเวณนี้จะเกิดลมร้อนในทะเลทรายสะฮารา เรียกว่า ซิร็อกโก'
    2. เขตทะเลทรายตอนใต้ ได้แก่ ทะเลทรายนามิบและทะเลทรายกาลาฮารี
  3. แม่น้ำ
    1. แม่น้ำไนล์ เป็นแม่น้ำสายที่ยาวที่สุดในโลก ต้นน้ำคือทะเลสาบวิกตอเรีย ไหลลงทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
    2. แม่น้ำคองโก เป็นแม่น้ำเขตศูนย์สูตร ไหลลงมหาสมุทรแอตแลนติก
    3. แม่น้ำไนเจอร์ อยู่ในส่วนแอฟริกาตะวันตก ต้นน้ำอยู่ที่ประเทศเซียร์ราเลโอน ไหลลงสู่อ่าวกินี
    4. แม่น้ำแซมเบซี อยู่ทางด้านตะวันออกของทวีปมีแอ่งน้ำตก น้ำค่อนข้างไหลเชี่ยว ไหลลงมหาสมุทรอินเดีย ที่ประเทศโมซัมบิก

[แก้] กระแสน้ำในมหาสมุทร

  1. กระแสน้ำเย็นคะเนรี
  2. กระแสน้ำอุ่นกินี
  3. กระแสน้ำเย็นเบงเกลา
  4. กระแสน้ำอุ่นโมซัมบิก

[แก้] ภูมิอากาศ

ส่วนใหญ่จะมีทะเลทราย อากาศแห้งแล้ง ส่งผลต่อความเป็นอยู่ของประชากรในทวีป ส่วนมากจะอยู่ทางตอนเหนือสุดและใต้สุดของทวีป ซึ่งมีอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน มีภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้าสะวันนา อยู่บริเวณตอนเหนือและใต้แนวศูนย์สูตร

[แก้] การสำรวจ

ดูบทความหลัก การสำรวจทวีปแอฟริกา
ยุโรปชาติแรกที่สำรวจแอฟริกาคือโปรตุเกส และหลังจากนั้นก็ถูกสำรวจโดย อังกฤษ ฝรั่งเศส และ ดัทช์ เป็นต้น นักสำรวจที่ยิ่งใหญ่ของแอฟริกามีหลายท่านด้วยกัน นักสำรวจที่รู้จักกันดีคือ ดร. เดวิด ลิฟวิงสโตน

[แก้] เศรษฐกิจ

แม้ว่าจะมีทรัพยากรธรรมชาติมากมาย แต่แอฟริกากลับเป็นทวีปที่ยากจนและด้อยพัฒนา ซึ่งมีสาเหตุหลายประการ เช่นการระบาดของโรคร้ายแรง (ได้แก่เชื้อเอชไอวี โรคเอดส์ และมาลาเรีย) รัฐบาลคอร์รัปชันและละเมิดสิทธิมนุษยชน การที่รัฐบาลขาดการวางแผน ระดับการรู้หนังสือที่ต่ำ การขาดแคลนเงินทุนต่างชาติ และความขัดแย้งระหว่างชนชาติที่เกิดขึ้นตั้งแต่ในรูปของกองโจรไปจนถึงการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์[1] จากรายงานการพัฒนามนุษย์ของสหประชาชาติในปี ค.ศ. 2003 ประเทศที่อยู่อันดับต่ำสุด 25 ประเทศ (อันดับ 151 ถึง 175) ล้วนเป็นประเทศในทวีปแอฟริกา[2]

[แก้] ประชากร

[แก้] จำนวนประชากร

ความหนาแน่นของประชากรในแต่ละประเทศของทวีปแอฟริกา

ทวีปแอฟริกามีประชากรมากเป็นอันดับ 2 ของโลก รองจากทวีปเอเชีย ประเทศที่มีประชากรมากที่สุดคือประเทศไนจีเรีย รองลงมาคือ ประเทศอียิปต์ ซึ่งมีอัตราการเพิ่มของประชากรสูง ความหนาแน่นของประชากรเฉลี่ย 33 คนต่อ 1 ตารางกิโลเมตร(2552)

[แก้] เชื้อสายของประชากร

  1. นิกรอยด์ หรือเรียกว่า แอฟริกันนิโกร เป็นชนกลุ่มใหญ่สุดของทวีป โดยแบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยๆ
  2. คอเคซอยด์ มาจากคาบสมุทรอาหรับ อยู่ในแถบอียิปต์และซูดาน และ จากชาวยุโรป บริเวณแหลมกู๊ดโฮป และตอนเหนือของทวีป

[แก้] ขนาดพื้นที่

ทวีปแอฟริกามีพื้นที่ประมาณ 30,400,000 ตารางกิโลเมตร ประเทศที่มีขนาดพื้นที่ใหญ่ที่สุด คือ ซูดาน(2,505,810 ตารางกิโลเมตร) รองลงมาคือแอลจีเรีย(2,381,740 ตารางกิโลเมตร) และ ซาอีร์(2,345,410 ตารางกิโลเมตร) ตามลำดับ

ในแง่ภูมิภาค ภูมิภาคที่มีขนาดพื้นที่มากที่สุด คือ แอฟริกาเหนือ (8,533,021 ตารางกิโลเมตร) ส่วนภูมิภาคที่มีขนาดพื้นที่น้อยที่สุด คือ แอฟริกาใต้ (3,083,998 ตารางกิโลเมตร)

[แก้] ประวัติศาสตร์

การแบ่งภูมิภาคของทวีปแอฟริกา

[แก้] การแบ่งภูมิภาค

ทวีปแอฟริกาสามารถแบ่งได้ 5 ภูมิภาคใหญ่ ๆ ดังนี้

การแบ่งภูมิภาคของทวีปแอฟริกา      แอฟริกาเหนือ      แอฟริกาตะวันตก      แอฟริกากลาง      แอฟริกาตะวันออก      แอฟริกาใต้
ลักษณะภูมิประเทศของทวีปแอฟริกา
แผนที่ทวีปแอฟริกา
ภูมิภาค ลำดับ ประเทศ พื้นที่(ตร.กม ประชากร(2552) ความหนาแน่น
ที่ตั้งของแอฟริกาเหนือ

แอฟริกาเหนือ
ประเทศ
1
Flag of ซูดาน ซูดาน 2,505,810 41,087,825 16.4
2
Flag of ตูนิเซีย ตูนิเซีย 163,610 10,486,339 64.1
3
Flag of โมร็อกโก โมร็อกโก 446,550 34,859,364 78.0
4
Flag of ลิเบีย ลิเบีย 1,759,540 6,310,434 3.6
5
Flag of อียิปต์ อียิปต์ 1,001,450 83,082,869 82.9
6
Flag of แอลจีเรีย แอลจีเรีย 2,381,740 34,178,188 14.3
7
Flag of เวสเทิร์นสะฮารา เวสเทิร์นสะฮารา 266,000 405,210 1.5
ดินแดน
1
Flag of หมู่เกาะคะเนรี หมู่เกาะคะเนรี(สเปน) 7,492 1,694,477(2544) 226.2
2
ธงของ Ceuta Ceuta(สเปน) 20 71,505(2544) 3,575.2
3
ธงของมาเดรา มาเดรา (โปรตุเกส) 797 245,000(2544) 307.4
4
ธงของ Melilla Melilla (สเปน) 12 66,411(2544) 5,534.2
แอฟริกาเหนือ
8,533,021 212,487,622 24.9
ที่ตั้งของภูมิภาคแอฟริกากลาง

แอฟริกากลาง
1
Flag of กาบอง กาบอง 267,667 1,514,993 5.6
2
Flag of แคเมอรูน แคเมอรูน 475,440 18,879,301 39.7
3
Flag of ชาด ชาด 1,284,000 10,329,208 8.0
4
Flag of เซาตูเมและปรินซิปี เซาตูเมและปรินซิปี 1,001 212,679 212.4
5
Flag of the Republic of the Congo สาธารณรัฐคองโก 342,000 4,012,809 11.7
6
Flag of the Democratic Republic of the Congo ซาอีร์ 2,345,410 68,692,542 29.2
7
Flag of the Central African Republic ประเทศแอฟริกากลาง 622,984 4,511,488 7.2
8
Flag of อิเควทอเรียลกินี อิเควทอเรียลกินี 28,051 633,441 22.6
9
Flag of แองโกลา แองโกลา 1,246,700 12,799,293 10.3
แอฟริกากลาง
6,613,253 121,585,754 18.39
ที่ตั้งของภูมิภาคแอฟริกาใต้

แอฟริกาใต้
1
Flag of นามิเบีย นามิเบีย 825,418 2,108,665 2.6
2
Flag of บอตสวานา บอตสวานา 600,370 1,990,876 3.3
3
Flag of เลโซโท เลโซโท 30,355 2,130,819 70.2
4
Flag of สวาซิแลนด์ สวาซิแลนด์ 17,363 1,123,913 64.7
5
Flag of สาธารณรัฐแอฟริกาใต้ แอฟริกาใต้ 1,219,912 49,052,489 40.2
6
Flag of ซิมบับเว ซิมบับเว 390,580 11,392,629 29.1
แอฟริกาใต้
3,083,998 67,799,391 21.98
ที่ตั้งแอฟริกาตะวันออก

แอฟริกาตะวันออก
ประเทศ
1
Flag of บุรุนดี บุรุนดี 27,830 8,988,091 322.9
2
Flag of the Comoros คอโมโรส 2,170 752,438 346.7
3
Flag of จิบูตี จิบูตี 23,000 516,055 22.4
4
Flag of เอริเทรีย เอริเทรีย 121,320 5,647,168 46.5
5
Flag of เอธิโอเปีย เอธิโอเปีย 1,127,127 85,237,338 75.6
6
Flag of เคนยา เคนยา 582,650 39,002,772 66.0
7
Flag of มาดากัสการ์ มาดากัสการ์ 587,040 20,653,556 35.1
8
Flag of มาลาวี มาลาวี 118,480 14,268,711 120.4
9
Flag of มอริเชียส มอริเชียส 2,040 1,284,264 629.5
10
Flag of โมซัมบิก โมซัมบิก 801,590 21,669,278 27.0
11
Flag of รวันดา รวันดา 26,338 10,473,282 397.6
12
Flag of the Seychelles เซเชลส์ 455 87,476 192.2
13
Flag of โซมาเลีย โซมาเลีย 637,657 9,832,017 15.4
14
Flag of แทนซาเนีย แทนซาเนีย 945,087 41,048,532 43.3
15
Flag of ยูกันดา ยูกันดา 236,040 32,369,558 137.1
16
Flag of แซมเบีย แซมเบีย 752,614 11,862,740 15.7
ดินแดน
1
Flag of ฝรั่งเศส มายอต (ฝรั่งเศส) 374 223,765 489.7
2
Flag of ฝรั่งเศส เรอูนียง (ฝรั่งเศส) 2,512 743,981(2545) 296.2
แอฟริกาตะวันออก
5,994,324 311,357,022 51.9
ที่ตั้งของแอฟริกาตะวันตก

แอฟริกาตะวันตก
ประเทศ
1
Flag of เบนิน เบนิน 112,620 8,791,832 78.0
2
Flag of บูร์กินาฟาโซ บูร์กินาฟาโซ 274,200 15,746,232 57.4
3
Flag of เคปเวิร์ด เคปเวิร์ด 4,033 429,474 107.3
4
Flag of โกตดิวัวร์ โกตดิวัวร์ 322,460 20,617,068 63.9
5
Flag of สาธารณรัฐแกมเบีย แกมเบีย 11,300 1,782,893 175.7
6
Flag of กานา กานา 239,460 23,832,495 99.5
7
Flag of กินี กินี 245,857 10,057,975 40.9
8
Flag of กินี-บิสเซา กินี-บิสเซา 36,120 1,533,964 42.5
9
Flag of ไลบีเรีย ไลบีเรีย 111,370 3,441,790 30.9
10
Flag of มาลี มาลี 1,240,000 12,666,987 10.2
11
Flag of มอริเตเนีย มอริเตเนีย 1,030,700 3,129,486 3.0
12
Flag of ไนเจอร์ ไนเจอร์ 1,267,000 15,306,252 12.1
13
Flag of ไนจีเรีย ไนจีเรีย 923,768 149,229,090 161.5
14
Flag of เซเนกัล เซเนกัล 196,190 13,711,597 69.9
15
Flag of เซียร์ราลีโอน เซียร์ราลีโอน 71,740 6,440,053 89.9
16
Flag of โตโก โตโก 56,785 6,019,877 106
ดินแดน
1
Flag of the United Kingdom เซนต์เฮเลนา (สหราชอาณาจักร) 410 7,637 14.4
แอฟริกาตะวันตก
6,144,013 296,186,492 48.2
ทวีปแอฟริกา
30,368,609 1,001,320,281 33.0

[แก้] อ้างอิง

  1. ^ Richard Sandbrook, The Politics of Africa's Economic Stagnation, Cambridge University Press, Cambridge, 1985 passim
  2. ^ Human Development Index, สำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

ข้อมูลทวีปแอฟริกา

Gnome-globe.svg ทวีปแอฟริกา เป็นบทความเกี่ยวกับ แม่น้ำ ภูเขา หรือสถานที่ทางภูมิศาสตร์ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหาหรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ ทวีปแอฟริกา ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ
ภาษาอื่น