รางวัลโนเบลสาขาเคมี

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

บทความนี้ต้องการ การจัดหน้า การจัดหมวดหมู่ และใส่ลิงก์ภายใน เพื่อให้บทความมีคุณภาพดียิ่งขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก หรือใช้ป้ายข้อความอื่นระบุสิ่งที่ต้องแก้ไขให้เจาะจง

บทความนี้ควรปรับปรุงภาษาหรือรูปแบบการเขียน เนื่องจากมีเนื้อหาที่ไม่ได้แปลหรือแปลไม่สมบูรณ์ (ดูเพิ่ม) สะกดไวยากรณ์ไม่ถูกต้อง หรือเขียนด้วยลักษณะภาษาพูด คุณสามารถช่วยพัฒนาบทความได้ และแก้ไขรูปแบบให้เป็นสารานุกรม

จาโคบัส เฮนริคัส แวน'ท ฮอฟฟ์ (ค.ศ. 1852 – ค.ศ. 1911) เป็นผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีคนแรก จากการค้นพบกฎของพลศาสตร์เคมีและแรงดันออสโมติกในสารละลาย

รางวัลโนเบลสาขาเคมี (สวีเดน: Nobelpriset i kemi) เป็นรางวัลมอบโดยราชบัณฑิตยสถานด้านวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดนเป็นประจำทุกปีแก่นักวิทยาศาสตร์ในสาขาต่างๆ ของเคมี รางวัลนี้เป็นหนึ่งในห้ารางวัลโนเบลซึ่งก่อตั้งจากความประสงค์ของอัลเฟรด โนเบลใน ค.ศ. 1895 (พ.ศ. 2438) เพื่อมอบให้แก่ผู้อุทิศตนอย่างโดดเด่นในสาขาเคมี ฟิสิกส์ วรรณกรรม สันติภาพ และสรีรวิทยาหรือการแพทย์ มูลนิธิโนเบลเป็นผู้รับผิดชอบรางวัลนี้ และผู้มอบรางวัลคือคณะกรรมการโนเบลอันประกอบด้วยสมาชิก 5 คนที่เลือกโดยราชบัณฑิตยสถานด้านวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน

รางวัลโนเบลสาขาเคมีครั้งแรกมอบในปี ค.ศ. 1901 (พ.ศ. 2444) แก่จาโคบัส เฮนริคัส แวน'ท ฮอฟฟ์ (Jacobus Henricus van 't Hoff) จากประเทศเนเธอร์แลนด์ "สำหรับการค้นพบกฎของพลศาสตร์เคมีและแรงดันออสโมติกในสารละลาย" การมอบรางวัลจัดขึ้นในวันที่ 10 ตุลาคมของทุกปีที่สตอกโฮล์มเพื่อระลึกถึงการเสียชีวิตของโนเบล

[แก้] รายชื่อผู้ได้รับรางวัล

Year	Name	Nationality	Citation
1901	Jacobus Henricus van 't Hoff	เนเธอร์แลนด์	"for his discovery of the laws of chemical dynamics and osmotic pressure in solutions"
1902	Hermann Emil Fischer	จักรวรรดิเยอรมัน	"for his work on sugar and purine syntheses"
1903	สวานเต ออกัส อาร์เรเนียส	สวีเดน	"for his electrolytic theory of dissociation"
1904	Sir William Ramsay	สหราชอาณาจักร	"for his discovery of the inert gaseous elements in air"
1905	Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer	จักรวรรดิเยอรมัน	"for his work on organic dyes and hydroaromatic compounds"
1906	Henri Moissan	ฝรั่งเศส	"for his investigation and isolation of the element fluorine, and for the electric furnace named after him"
1907	Eduard Buchner	จักรวรรดิเยอรมัน	"for his biochemical research and his discovery of cell-free fermentation"
1908	Ernest Rutherford	นิวซีแลนด์  สหราชอาณาจักร	"for his investigations into the disintegration of the elements, and the chemistry of radioactive substances"
1909	Wilhelm Ostwald	จักรวรรดิเยอรมัน	"his work on catalysis and for his investigations into chemical equilibria and rates of reaction"
1910	Otto Wallach	จักรวรรดิเยอรมัน	"for his work in the field of alicyclic compounds"
1911	Maria Skłodowska-Curie	โปแลนด์  ฝรั่งเศส	"for her discovery of radium and polonium "
1912	Victor Grignard	ฝรั่งเศส	"for his the discovery of the Grignard reagent"
	Paul Sabatier	ฝรั่งเศส	"for his method of hydrogenating organic compounds"
1913	Alfred Werner	สวิตเซอร์แลนด์	"for his work on the linkage of atoms in molecules"
1914	Theodore William Richards	สหรัฐอเมริกา	"for his determinations of the atomic weight of a large number of elements"
1915	Richard Martin Willstätter	จักรวรรดิเยอรมัน	"for his research on plant pigments"
1916	no award
1917	no award
1918	Fritz Haber	จักรวรรดิเยอรมัน	"for his synthesis of ammonia"
1919	no award
1920	Walther Hermann Nernst	เยอรมนี	"for his work in thermochemistry"
1921	Frederick Soddy	สหราชอาณาจักร	"for his work on the chemistry of radioactive substances and investigations into isotopes"
1922	Francis William Aston	สหราชอาณาจักร	"for his discovery of isotopes in a large number of non-radioactive elements, and for his whole-number rule"
1923	Fritz Pregl	ออสเตรีย	"for his invention of the method of micro-analysis of organic substances"
1925	Richard Adolf Zsigmondy	เยอรมนี	"for his demonstration of the heterogeneous nature of colloid solutions and the methods used"
1926	Theodor Svedberg	สวีเดน	"for his work on disperse systems"
1927	Heinrich Otto Wieland	เยอรมนี	"for his investigations of the bile acids and related substances"
1928	Adolf Otto Reinhold Windaus	เยอรมนี	"for his research into sterols and their connection with vitamins"
1929	Arthur Harden Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin	สหราชอาณาจักร  สวีเดน	"for their investigations on the fermentation of sugar and fermentative enzymes"
1930	Hans Fischer	เยอรมนี	"for his research into haemin and chlorophyll"
1931	Carl Bosch Friedrich Bergius	เยอรมนี  เยอรมนี	"for their contributions to chemical high pressure methods"
1932	Irving Langmuir	สหรัฐอเมริกา	"for his work in surface chemistry"
1934	Harold Clayton Urey	สหรัฐอเมริกา	"for his discovery of heavy hydrogen"
1935	Frédéric Joliot Irene Joliot-Curie	ฝรั่งเศส  ฝรั่งเศส	"for their synthesis of new radioactive elements"
1936	Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye	เนเธอร์แลนด์	"for his work on molecular structure through investigations on dipole moments and the diffraction of X-rays and electrons in gases"
1937	Walter Norman Haworth	สหราชอาณาจักร	"for his work on carbohydrates and vitamin C"
	Paul Karrer	สวิตเซอร์แลนด์	"for his work on carotenoids, flavins and vitamins A and B2"
1938	Richard Kuhn	นาซีเยอรมัน	"for his work on carotenoids and vitamins"
1939	Adolf Friedrich Johann Butenandt	นาซีเยอรมัน	"for his work on sex hormones"
	Leopold Ružička	สวิตเซอร์แลนด์	"for his work on polymethylenes and higher terpenes"
1940	no award
1941	no award
1942	no award
1943	George de Hevesy	ฮังการี	"for his work on the use of isotopes as tracers to study chemical processes"
1944	Otto Hahn	นาซีเยอรมัน	"for his discovery of the fission of heavy nuclei"
1945	Artturi Ilmari Virtanen	ฟินแลนด์	"for his research and inventions in agricultural and nutrition chemistry, especially for his fodder preservation method"
1946	James Batcheller Sumner	สหรัฐอเมริกา	"for his discovery that enzymes can be crystallized"
	John Howard Northrop Wendell Meredith Stanley	สหรัฐอเมริกา  สหรัฐอเมริกา	"for their preparation of enzymes and virus proteins in a pure form"
1947	Sir Robert Robinson	สหราชอาณาจักร	"for his investigations on plant products, especially the alkaloids"
1948	Arne Wilhelm Kaurin Tiselius	สวีเดน	"for his research on electrophoresis and adsorption analysis"
1949	William Francis Giauque	สหรัฐอเมริกา	"for his contributions in the field of chemical thermodynamics"
1950	Otto Paul Hermann Diels Kurt Alder	เยอรมนี  เยอรมนี	"for their discovery and development of the diene synthesis. Diels-Alder reaction."
1951	Edwin Mattison McMillan Glenn Theodore Seaborg	สหรัฐอเมริกา  สหรัฐอเมริกา	"for their discoveries in the chemistry of transuranium elements"
1952	Archer John Porter Martin Richard Laurence Millington Synge	สหราชอาณาจักร  สหราชอาณาจักร	"for their invention of partition chromatography"
1953	Hermann Staudinger	เยอรมนี	"for his discoveries in the field of macromolecular chemistry"
1954	Linus Carl Pauling	สหรัฐอเมริกา	"for his research into the nature of the chemical bond"
1955	Vincent du Vigneaud	สหรัฐอเมริกา	"for his work on sulphur compounds, especially the first synthesis of a polypeptide hormone"
1956	Sir Cyril Norman Hinshelwood Nikolay Nikolaevich Semenov (Никола́й Никола́евич Семёнов)	สหราชอาณาจักร  สหภาพโซเวียต	"for their research into the mechanism of chemical reactions"
1957	Sir Alexander Todd	สหราชอาณาจักร	"for his work on nucleotides and nucleotide co-enzymes"
1958	Frederick Sanger	สหราชอาณาจักร	"for his work on the structure of proteins, especially insulin"
1959	Jaroslav Heyrovský	เชโกสโลวาเกีย	"for his discovery and development of the polarographic methods of analysis"
1960	Willard Frank Libby	สหรัฐอเมริกา	"for his method to use carbon-14 for age determination"
1961	Melvin Calvin	สหรัฐอเมริกา	"for his research on carbon dioxide assimilation in plants"
1962	Max Ferdinand Perutz John Cowdery Kendrew	สหราชอาณาจักร  สหราชอาณาจักร	"for their studies of the structures of globular proteins"
1963	Karl Ziegler Giulio Natta	เยอรมนี  อิตาลี	"for their discoveries relating to high polymers"
1964	Dorothy Crowfoot Hodgkin	สหราชอาณาจักร	"for her determinations by X-ray techniques of the structures of important biochemical substances"
1965	Robert Burns Woodward	สหรัฐอเมริกา	"for his achievements in organic synthesis"
1966	Robert Sanderson Mulliken	สหรัฐอเมริกา	"for his work concerning chemical bonds and the electronic structure of molecules"
1967	Manfred Eigen Ronald George Wreyford Norrish George Porter	เยอรมนี  สหราชอาณาจักร  สหราชอาณาจักร	"for their studies of extremely fast chemical reactions, effected by disturbing the equilibrium by means of very short pulses of energy"
1968	Lars Onsager	สหรัฐอเมริกา  นอร์เวย์	"for the discovery of the reciprocal relations bearing his name"
1969	Derek Harold Richard Barton Odd Hassel	สหราชอาณาจักร  นอร์เวย์	"for their contributions to the development of the concept of conformation"
1970	Luis F. Leloir	อาร์เจนตินา	"for his discovery of sugar nucleotides and their role in the biosynthesis of carbohydrates"
1971	Gerhard Herzberg	แคนาดา	"for his contributions to electronic structure and the geometry of molecules, particularly free radicals"
1972	Christian B. Anfinsen	สหรัฐอเมริกา	"for his work on ribonuclease, especially concerning the connection between the amino acid sequence and the biologically active conformation"
	Stanford Moore William H. Stein	สหรัฐอเมริกา  สหรัฐอเมริกา	"for their contribution to the understanding of the connection between chemical structure and catalytic activity of the active centre of the ribonuclease molecule"
1973	Ernst Otto Fischer Geoffrey Wilkinson	เยอรมนี  สหราชอาณาจักร	"for their pioneering work, performed independently, on the chemistry of the organometallic, so called sandwich compounds"
1974	Paul J. Flory	สหรัฐอเมริกา	"for his fundamental work, both theoretical and experimental, in the physical chemistry of macromolecules"
1975	John Warcup Cornforth	ออสเตรเลีย  สหราชอาณาจักร	"for his work on the stereochemistry of enzyme-catalyzed reactions"
	Vladimir Prelog	สวิตเซอร์แลนด์	"for his research into the stereochemistry of organic molecules and reactions"
1976	William Nunn Lipscomb, Jr.	สหรัฐอเมริกา	"for his studies on the structure of boranes illuminating problems of chemical bonding"
1977	Ilya Prigogine	เบลเยียม	"for his contributions to non-equilibrium thermodynamics, particularly the theory of dissipative structures"
1978	Peter D. Mitchell	สหราชอาณาจักร	"for his contribution to the understanding of biological energy transfer through the formulation of the chemiosmotic theory"
1979	Herbert C. Brown Georg Wittig	สหรัฐอเมริกา  เยอรมนี	"for their development of the use of boron- and phosphorus-containing compounds, respectively, into reagents in organic synthesis"
1980	Paul Berg	สหรัฐอเมริกา	"for his fundamental studies of the biochemistry of nucleic acids, with particular regard to recombinant-DNA"
	Walter Gilbert Frederick Sanger	สหรัฐอเมริกา  สหราชอาณาจักร	"for their contributions concerning the determination of base sequences in nucleic acids"
1981	Kenichi Fukui (福井謙一) Roald Hoffmann	ญี่ปุ่น  สหรัฐอเมริกา	"for their theories concerning the course of chemical reactions"
1982	Aaron Klug	สาธารณรัฐแอฟริกาใต้  สหราชอาณาจักร	"for his development of crystallographic electron microscopy and his structural elucidation of biologically important nucleic acid-protein complexes"
1983	Henry Taube	สหรัฐอเมริกา	"for his work on the mechanisms of electron transfer reactions"
1984	Robert Bruce Merrifield	สหรัฐอเมริกา	"for his development of methodology for chemical synthesis on a solid matrix"
1985	Herbert A. Hauptman Jerome Karle	สหรัฐอเมริกา  สหรัฐอเมริกา	"for their achievements in developing direct methods for the determination of crystal structures"
1986	Dudley R. Herschbach Yuan T. Lee (李遠哲) John C. Polanyi	สหรัฐอเมริกา;  ไต้หวัน  สหรัฐอเมริกา;  แคนาดา	"for their contributions concerning the dynamics of chemical elementary processes"
1987	Donald J. Cram Jean-Marie Lehn Charles J. Pedersen	สหรัฐอเมริกา  ฝรั่งเศส  สหรัฐอเมริกา	"for their development and use of molecules with structure-specific interactions of high selectivity"
1988	Johann Deisenhofer Robert Huber Hartmut Michel	เยอรมนี  เยอรมนี  เยอรมนี	"for their determination of the three-dimensional structure of a photosynthetic reaction centre"
1989	Sidney Altman Thomas R. Cech	แคนาดา  สหรัฐอเมริกา  สหรัฐอเมริกา	"for their discovery of catalytic properties of RNA"
1990	Elias James Corey	สหรัฐอเมริกา	"for his development of the theory and methodology of organic synthesis"
1991	Richard R. Ernst	สวิตเซอร์แลนด์	"for his contributions to the development of high resolution nuclear magnetic resonance (NMR) spectroscopy"
1992	Rudolph A. Marcus	สหรัฐอเมริกา	"for his contributions to the theory of electron transfer reactions in chemical systems"
1993	Kary B. Mullis	สหรัฐอเมริกา	"for his invention of the polymerase chain reaction (PCR) method"
	Michael Smith	แคนาดา	"for his fundamental contributions to the establishment of oligonucleotide-based, site-directed mutagenesis and its development for protein studies"
1994	George A. Olah	สหรัฐอเมริกา	"for his contribution to carbocation chemistry"
1995	Paul J. Crutzen Mario J. Molina F. Sherwood Rowland	เนเธอร์แลนด์  เม็กซิโก  สหรัฐอเมริกา	"for their work in atmospheric chemistry, in particular ozone depletion"
1996	Robert Curl Sir Harold Kroto Richard Smalley	สหรัฐอเมริกา  สหราชอาณาจักร  สหรัฐอเมริกา	"for their discovery of fullerenes"
1997	Paul D. Boyer John E. Walker	สหรัฐอเมริกา  สหราชอาณาจักร	"for their elucidation of the enzymatic mechanism underlying the synthesis of adenosine triphosphate"
	Jens C. Skou	เดนมาร์ก	"for his discovery of an ion-transporting enzyme, Na+/K+-ATPase"
1998	Walter Kohn	สหรัฐอเมริกา	"for his development of the density functional theory"
	John A. Pople	สหราชอาณาจักร	"for his development of computational methods in quantum chemistry"
1999	Ahmed H. Zewail (أحمد زويل)	อียิปต์  สหรัฐอเมริกา	"for his studies of the transition states of chemical reactions using femtosecond spectroscopy"
2000	Alan J. Heeger Alan G MacDiarmid Hideki Shirakawa (白川英樹)	สหรัฐอเมริกา;  นิวซีแลนด์  สหรัฐอเมริกา;  ญี่ปุ่น	"for their discovery and development of conductive polymers"
2001	William S. Knowles Ryoji Noyori (野依良治)	สหรัฐอเมริกา  ญี่ปุ่น	"for their work on chirally catalysed hydrogenation reactions"
	K. Barry Sharpless	สหรัฐอเมริกา	"for his work on chirally catalysed oxidation reactions" see Sharpless asymmetric dihydroxylation
2002	John B. Fenn Koichi Tanaka (田中耕一)	สหรัฐอเมริกา  ญี่ปุ่น	"for their development of soft desorption ionisation methods for mass spectrometric analyses of biological macromolecules"
	Kurt Wüthrich	สวิตเซอร์แลนด์	"for his development of nuclear magnetic resonance spectroscopy for determining the three-dimensional structure of biological macromolecules in solution"
2003	Peter Agre	สหรัฐอเมริกา	"for the discovery of water channels"
	Roderick MacKinnon	สหรัฐอเมริกา	"for structural and mechanistic studies of ion channels"
2004	Aaron Ciechanover Avram Hershko Irwin Rose	อิสราเอล  อิสราเอล  สหรัฐอเมริกา	"for the discovery of ubiquitin-mediated protein degradation"
2005	Robert Grubbs Richard Schrock Yves Chauvin	สหรัฐอเมริกา  สหรัฐอเมริกา  ฝรั่งเศส	"for the development of the metathesis method in organic synthesis"
2006	Roger D. Kornberg	สหรัฐอเมริกา	"for his studies of the molecular basis of eukaryotic transcription"
2007	Gerhard Ertl	เยอรมนี	"for his studies of chemical processes on solid surfaces"
2008	Martin Chalfie	สหรัฐอเมริกา	"for the discovery and development of the green fluorescent protein, GFP"[1]
	Osamu Shimomura	ญี่ปุ่น[2][3][4][5][6]
	Roger Y. Tsien	สหรัฐอเมริกา
2009	Venkatraman Ramakrishnan	สหราชอาณาจักร	"for studies of the structure and function of the ribosome"[7]
	Thomas A. Steitz	สหรัฐอเมริกา
	Ada E. Yonath	อิสราเอล

[แก้] อ้างอิง

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ:
รางวัลโนเบลสาขาเคมี

• "The Nobel Prize in Chemistry" – Official site of the Nobel Foundation.

ด • พ • ก รางวัลโนเบล สาขาเคมี  · สาขาวรรณกรรม  · สาขาสันติภาพ  · สาขาฟิสิกส์  · สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ รางวัลเพื่อระลึกถึงอัลเฟรด โนเบล: สาขาเศรษฐศาสตร์