วิกิพีเดีย:คู่มือในการเขียน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
คู่มือในการเขียน (สร้างขึ้นโดยเทียบกับ Manual of Style) ในวิกิพีเดียเป็นแนวทางในการเขียน ให้ผู้อ่านสามารถอ่านในรูปแบบที่เข้าใจได้ง่าย พึงนึกเสมอว่า หลักการตั้งชื่อนี้เป็นแนวทางในการตั้งชื่อเพื่อให้ชื่อบทความง่ายต่อการเข้าใจตรงกัน ซึ่งไม่ใช่กฎเหล็ก โดยเมื่อวิกิพีเดียเติบโตได้ระดับหนึ่ง ข้อแนะนำต่างๆ ที่ไม่เป็นที่นิยม อาจลดหายไป
ก่อนอื่นเนื่องจากวิกิพีเดียคือสารานุกรม ลองอ่านที่ นโยบาย และ อะไรที่ไม่ใช่วิกิพีเดีย เมื่อมีข้อสงสัยให้ตั้งตามบทความต่อไปนี้
ยังมีประเด็นเกี่ยวกับคู่มือการเขียน ที่ยังไม่ได้เป็นที่ตกลงกันอีกเป็นจำนวนมาก สามารถดูได้ในหน้า คุยเรื่องวิกิพีเดีย:คู่มือในการเขียน ความคิดเห็นต่างๆ ในหน้าอภิปรายนั้นเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้ร่วมอภิปราย และไม่ใช่แนวทางอย่างเป็นทางการของวิกิพีเดีย
เนื้อหา |
ชื่อบทความ
- ดูบทความหลักที่ วิกิพีเดีย:หลักการตั้งชื่อบทความ
- ชื่อบทความ ควรเป็นภาษาไทย และเป็นคำนาม
- สำหรับชื่อเฉพาะ เช่น ชื่อคน ชื่อสถานที่ หรือชื่อสิ่งของ ให้ใช้ชื่อที่เป็นชื่อนิยม เป็นชื่อที่คนอื่นจะค้นหาเป็นอันดับแรก เพื่อสะดวกต่อการค้นหา
- ชื่อบทความที่ปรากฏในส่วนเนื้อหาครั้งแรกให้ทำตัวเน้น และเว้นวรรคระหว่างชื่อกับเนื้อหาหนึ่งครั้ง
'''ชื่อบทความ'''ถึงแม้ว่าชื่อบทความจะเป็นชื่อย่อของเนื้อหานั้น ให้เน้นชื่อเต็มทั้งหมด- ตัวอย่าง จากบทความ ไอแซก นิวตัน
- เซอร์ไอแซก นิวตัน (Sir Isaac Newton) เป็นนักคณิตศาสตร์ นักดาราศาสตร์ นักปรัชญา และนักเล่นแร่แปรธาตุชาวอังกฤษ ...
- ตัวอย่าง จากบทความ ไอแซก นิวตัน
- สำหรับบทความที่มีสองชื่อ ซึ่งอาจเป็นบทความที่แปลมาจากภาษาอื่น ให้ทำตัวเน้น ชื่อทั้งสองของบทความ
เวลา วัน เดือน ปี
- รูปแบบเวลาอย่างย่อ ให้ใช้รูปแบบ hh:mm:ss (h: ชั่วโมง, m: นาที, s: วินาที) โดยใช้ : (ทวิภาค) แทนการใช้ . (มหัพภาค)
- ถ้าเลขตัวหน้าสุดมีเพียงหนึ่งหลัก ไม่ต้องใส่ 0 นำหน้า ส่วนเลขกลุ่มอื่น ให้ใส่ 0 จนครบสองหลัก
- ถ้าใช้บอกจุดเวลาของวัน ให้เติม น. (นาฬิกา) ลงท้าย
- ตัวอย่าง
- 18:39:52 (18 ชั่วโมง 39 นาที 52 วินาที)
- 1:05:00 (1 ชั่วโมง 5 นาที 0 วินาที)
- 2:30 (อาจหมายถึง 2 ชั่วโมง 30 นาที หรือ 2 นาที 30 วินาที ขึ้นอยู่กับบริบท)
- 15:30 น. (15 นาฬิกา 30 นาที)
- ตัวอย่าง
- เขียนปีในรูปแบบของ พ.ศ. โดยเว้นวรรคหนึ่งครั้งระหว่างคำย่อและตัวเลข
- ตัวอย่าง
- พ.ศ. 2551
- ตัวอย่าง
- สำหรับปี ค.ศ. ที่มีความสำคัญ ในทางความหมาย ให้เขียนกำกับในวงเล็บด้านหลัง หรือเขียนเฉพาะปี ค.ศ.
- ทศวรรษ เขียนระหว่าง พุทธทศวรรษ และ คริสต์ทศวรรษ โดยไม่มีคำว่า "ที่" ตามหลัง
- ตัวอย่าง
- ศตวรรษ เขียนระหว่าง พุทธศตวรรษ และ คริสต์ศตวรรษ โดยตามหลังด้วยคำว่า "ที่"
- ตัวอย่าง
ตัวเลข
- เนื้อหาในบทความให้ใช้เลขอารบิก (0 1 2 3..9) เป็นหลัก
- ยกเว้นเมื่อจำเป็นต้องคงรูปเลขอื่นไว้ เช่น เลขไทย (วันทางจันทรคติ อักษรย่อที่ใช้เลขไทย) หรือเลขโรมัน (ทางคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์) เป็นต้น
- สำหรับเอกสารต้นฉบับที่ยกมาไว้ในเครื่องหมายคำพูด และไม่มีการจัดรูปแบบหรือเขียนใหม่ สามารถคงเลขอื่นนอกจากเลขอารบิกไว้ได้ เพื่อการอ้างอิง
- เว้นวรรค หน้าและหลัง กลุ่มตัวเลขเสมอ เพื่อแยกออกจากข้อความรอบข้าง ยกเว้นอักษรย่อที่มีตัวเลขติดอยู่ตามปกติ
- ราคา 500 บาท
- ลำต้นสูง 1-2 เมตร
- วิตามินบี12 (ตัวเลขติดอักษร)
- โนเกีย เอ็น8 (ตัวเลขติดอักษร)
- ใช้จุลภาคเป็นเครื่องหมายคั่นหลักพัน ยกเว้นปีศักราชต่างๆ และใช้มหัพภาคเป็นจุดทศนิยม
- ใช้เครื่องหมายลบ − (U+2212) แทนจำนวนลบหรือการดำเนินการลบ ไม่ควรใช้ยัติภังค์ -
- สูตรคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อนไม่ควรเขียนเป็นข้อความบรรทัดเดียว ควรใช้ส่วนขยายสูตรคณิตศาสตร์ของมีเดียวิกิ
- จำนวนเลขน้อยอาจเปลี่ยนเป็นคำเต็มแทนเพื่อไม่ให้ข้อความอ่านสะดุด
รูปแบบการจัดหน้า
- ดูบทความหลักที่ รูปแบบการจัดหน้า
คำทับศัพท์
- ดูบทความหลักที่ คำทับศัพท์ในวิกิพีเดีย และ การเขียนคำทับศัพท์ตามระบบของราชบัณฑิตยสถาน
สำหรับคำทับศัพท์ที่ใช้บ่อย วิกิพีเดียมีตัวอย่างรายการคำทับศัพท์ ที่ใช้ตามตัวอย่าง
ประเทศ ภาษา บุคคล
- ชื่อภาษา และชื่อบุคคล จากต่างประเทศ ให้ใช้ชื่อตามชื่อประเทศ
- ตัวอย่าง
- ชาวสวีเดน (ไม่ใช้ ชาวสวีดิช)
- ภาษาสวีเดน (ไม่ใช้ ภาษาสวีดิช)
- ชาวเวลส์ (ไม่ใช้ ชาวเวลช์)
- ภาษาอิตาลี (ไม่ใช้ ภาษาอิตาเลียน)
- ตัวอย่าง
- ยกเว้น ชื่อที่มีการใช้มานานจนเป็นที่ยอมรับ หรือปรากฏในพจนานุกรมภาษาไทย อาทิ
- เยอรมัน กรีก ไอริช สกอต ดัตช์ สวิส อังกฤษ อเมริกัน
ไม่เว้นวรรคระหว่างคำทับศัพท์
- คำที่มาจากภาษาต่างประเทศ ถ้ามีการเว้นวรรคระหว่างคำ ให้เขียนติดกันเป็นคำเดียว
- ตัวอย่าง
- Mexico City เขียน เม็กซิโกซิตี
- ตัวอย่าง
- ยกเว้น คำที่เป็นชื่อเฉพาะ โดยขึ้นอยู่กับต้นฉบับของข้อมูล สำหรับคำที่ยังไม่มีการกำหนด ตัดสินว่าถ้าแยกคำแล้วทำให้เกิดความเข้าใจผิดได้ให้เขียนติดกันเป็นคำเดียว
ชื่อผลิตภัณฑ์
- ชื่อผลิตภัณฑ์ เช่น ซอฟต์แวร์ หรือ รถยนต์ ที่ประกอบด้วยชื่อผู้ผลิตและชื่อผลิตภัณฑ์ ให้เขียนเว้นวรรคระหว่างชื่อผู้ผลิตและชื่อผลิตภัณฑ์
- ตัวอย่าง
- Mozilla Firefox เขียน มอซิลลา ไฟร์ฟอกซ์
- Adobe Flash เขียน อะโดบี แฟลช
- Honda Accord เขียน ฮอนด้า แอคคอร์ด
- Toyota Celica เขียน โตโยต้า เซลิก้า
- Honda Civic Type R เขียน ฮอนด้า ซีวิคไทป์อาร์ (เขียน "ซีวิคไทป์อาร์" ติดกัน เนื่องจาก ซีวิคเป็นรุ่นรถรุ่นหนึ่งของ ฮอนด้า)
- ตัวอย่าง
- สำหรับผลิตภัณฑ์ที่มีการทำตลาดในประเทศไทยและมีชื่อภาษาไทย ให้ยึดตามที่เจ้าของผลิตภัณฑ์หรือผู้แทนจำหน่ายใช้
ชื่อทีมกีฬา
- ชื่อทีมกีฬาที่ประกอบด้วยชื่อเมืองและชื่อทีม ให้เขียนเว้นวรรคระหว่างชื่อเมืองและชื่อทีม เมื่อต้องการกล่าวถึงว่าทีมกีฬานั้นมาจากเมืองใด
- ตัวอย่าง
- ชาล็อต บ็อบแคทส์ (Charlotte Bobcats)
- แคนซัสซิตี ชีฟส์ (Kansas City Chiefs)
- กลาสโกว์ เคลติก (Glasgow Celtic) (ชื่ออย่างเป็นทางการคือ สโมสรฟุตบอลเคลติก (Celtic F.C.) เท่านั้น แต่ผู้บรรยายเกมมักใส่ชื่อเมืองเข้าไปเพื่อให้รู้ว่ามาจากไหน)
- กลาสโกว์ แรนเจอร์ส (Glasgow Rangers) (ชื่ออย่างเป็นทางการคือ สโมสรฟุตบอลแรนเจอร์ส (Rangers F.C.))
- ตัวอย่าง
- ยกเว้น ทีมกีฬาที่ชื่อเมืองเป็นส่วนหนึ่งของชื่อทีมจริงๆ ก็ให้เขียนติดกัน
- ตัวอย่าง
- สโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ด (Manchester United F.C.)
- สโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ซิตี (Manchester City F.C.)
- ตัวอย่าง
การเขียนกำกับต่างภาษา
การกำกับวิธีออกเสียงคำ
- การเขียนตัวอักษรคำ ให้ใช้สัญลักษณ์ของ IPA โดยอาจเขียนคำไทยที่เสียงใกล้เคียงกำกับ สำหรับภาษาจีนให้ใช้ พินอิน และภาษาญี่ปุ่นให้ใช้ โรมะจิ กำกับเพิ่ม
การกำกับคำทับศัพท์
- คำทับศัพท์ทั่วไป ให้เขียนตามหลักของภาษานั้นๆ
- คำสามานยนามภาษาอังกฤษให้ใช้ตัวอักษรพิมพ์เล็กทั้งหมด ส่วนคำวิสามานยามขึ้นต้นตัวใหญ่หรือสะกดตามต้นฉบับ
- ในภาษาเยอรมันกรณีที่เป็นคำนามให้ขึ้นต้นด้วยตัวอักษรพิมพ์ใหญ่
- สำหรับ คำทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ ที่ต้องการแสดงที่มาของคำนั้น ให้เขียนคำภาษาต่างประเทศในวงเล็บตามหลังชื่อบทความ โดยขึ้นต้นด้วยตัวอักษรพิมพ์ใหญ่สำหรับชื่อเฉพาะและชื่อบุคคล
- ตัวอย่าง
- สตีเฟน พอล จอบส์ (Steven Paul Jobs) ผู้บริหารระดับสูงของ แอปเปิล คอมพิวเตอร์ และ พิกซาร์แอนิเมชันสตูดิโอส์ ...
- มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ (University of California, Berkeley) เป็นมหาวิทยาลัยรัฐ ตั้งอยู่ในเมืองเบิร์กลีย์ รัฐแคลิฟอร์เนีย ...
- ไบโอดีเซล (biodiesel) เป็นเชื้อเพลิงดีเซลที่ผลิตจากแหล่งทรัพยากรหมุนเวียน เช่น น้ำมันพืช ...
- ตัวอย่าง
- สำหรับ คำสามานยนามภาษาไทย ที่ไม่ได้ทับศัพท์มาจากภาษาต่างประเทศ ไม่จำเป็นต้องมีคำศัพท์ภาษาอังกฤษหรือภาษาอื่นกำกับ
- ตัวอย่าง
- ปลา เป็นสัตว์เลือดเย็น มีกระดูกสันหลัง ส่วนใหญ่หายใจทางเหงือก ...
- ไม่ใช้
ปลา (fish) เป็นสัตว์เลือดเย็น มีกระดูกสันหลัง ส่วนใหญ่หายใจทางเหงือก ... - ไม่ใช้
ปลา (鱼) เป็นสัตว์เลือดเย็น มีกระดูกสันหลัง ส่วนใหญ่หายใจทางเหงือก ...
- ตัวอย่าง
เครื่องหมายวรรคตอน
จุลภาค (,)
- ปกติแล้วภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมาย จุลภาค (ลูกน้ำ " , ") คั่นคำในรายการ
- ตัวอย่าง
- แม่สีหลักประกอบด้วย สีแดง สีน้ำเงิน และสีเหลือง
- ไม่ใช้
แม่สีหลักประกอบด้วย สีแดง, สีน้ำเงิน, และสีเหลือง
- เว้นแต่: ใช้เพื่อแบ่ง "คำที่มีเว้นวรรคภายในคำ" เพราะมิฉะนั้นอาจทำให้แบ่งคำหรือวลีสับสน
- ตัวอย่าง
- นายกรัฐมนตรีไทย ได้แก่ ชวน หลีกภัย, บรรหาร ศิลปอาชา, ชวลิต ยงใจยุทธ, ทักษิณ ชินวัตร, สุรยุทธ์ จุลานนท์
- ไม่ใช้
นายกรัฐมนตรีไทย ได้แก่ ชวน หลีกภัย บรรหาร ศิลปอาชา ชวลิต ยงใจยุทธ ทักษิณ ชินวัตร สุรยุทธ์ จุลานนท์
- เมื่อจัดรูปแบบแบบรายการแล้ว ไม่ควรปิดท้ายรายการด้วยจุลภาคอีก
- ภาษาไทยใช้จุลภาคเป็นเครื่องหมายคั่นหลักพันสำหรับจำนวนตัวเลข ยกเว้นปีศักราชต่างๆ เช่น พ.ศ. 2552 ฯลฯ
มหัพภาค (.)
- ปกติแล้วภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมาย มหัพภาค (จุด " . ") เมื่อจบประโยค
- มหัพภาคที่ใช้กำกับอักษรย่อ ควรเว้นวรรคหน้าและหลัง "กลุ่มของอักษรย่อ" นั้นหนึ่งช่อง เพื่อไม่ให้ติดกับวลีข้างเคียง (โดยปกติแล้วถ้าใช้คำเต็มอาจเหมาะสมกว่า)
- มหัพภาคในภาษาไทย มีปรากฏใช้ในพจนานุกรมเพื่อแบ่งอรรถาธิบายของคำศัพท์ หรือใช้เป็นการอ้างอิงหนังสือหรือแหล่งข้อมูลอื่น
- สมจิตต์ นวเครือสุนทร. ใครว่าผม "อภิสิทธิ์" ?. กรุงเทพฯ : 2550. ISBN 978-974-09-0492-2
- ภาษาไทยใช้มหัพภาคเป็นจุดทศนิยม (ในขณะที่ภาษาอื่นอาจใช้เครื่องหมายอื่น)
ปรัศนี (?)
- เช่นเดียวกับเครื่องหมายมหัพภาค ปกติแล้วภาษาไทยไม่ใช้เครื่องหมาย ปรัศนี (เครื่องหมายคำถาม " ? ") เมื่อจบประโยค
นขลิขิต ( )
- ให้เว้นวรรคนอกเครื่องหมาย นขลิขิต (วงเล็บ " ( ) ") ไม่ให้ติดกับวลีข้างเคียง เช่น
- เมเปิลสตอรี_(MapleStory)_เป็นเกมออนไลน์ประเภท MMORPG ...
- หลังจากเปิดวงเล็บ และก่อนปิดวงเล็บ ไม่ต้องเว้นวรรค เช่น
- เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ (The Lord of the Rings)
- หลีกเลี่ยงการใช้นขลิขิตซ้อนกัน ถ้าไม่ใช่สูตรคณิตศาสตร์
ไม้ยมก (ๆ)
- ดูเพิ่มที่ ไม้ยมกและการใช้งาน และ บทพูดคุยเกี่ยวกับการใช้ไม้ยมกในวิกิพีเดีย
- ให้เว้นวรรคหน้าและหลังไม้ยมกเสมอ เว้นแต่จะอยู่ติดกับเครื่องหมายวรรคตอน
ดูเพิ่ม
|
|||||||||||||||||||||||||||||
