คริสต์ศาสนสถาน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้เพื่อความสะดวกในการศึกษาเพิ่มเติมของผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความ เนื่องจากคำดังกล่าวยังไม่มีบทความในภาษาไทย ลิงก์ข้ามภาษาจะถูกตัดออกเมื่อหมดความจำเป็นแล้ว

คริสต์ศาสนสถาน หรือ สิ่งก่อสร้างของคริสต์ศาสนา หมายถึงสิ่งก่อสร้างที่ใช้เป็นที่สักการะบูชาหรือเป็นที่ประกอบศาสนพิธีของคริสต์ศาสนา

เนื้อหา 1 Basilica 2 Cathedral (Duomo) 3 Chapel 4 Church 5 Monastery หรือ Friary 6 Mother Church 7 Oratory 8 Ossuary 9 Marian column และ Holy Trinity column 10 Shrines 11 Baptistery 12 อ้างอิง 13 ข้อมูลเพิ่มเติม 14 แหล่งข้อมูลอื่น 15 สมุดภาพ

[แก้] Basilica

ภาษาไทยใช้ มหาวิหาร หรือทับศัพท์ว่า บาซิลิกา. บาซิลิกา มาจากภาษาละติน “basilica” ซึ่งมาจากคำว่า “Basiliké Stoà” ในภาษาละติน ที่แปลว่า “สิ่งก่อสร้างแบบบาซิลิกา” เดิมเป็นคำที่หมายถึงสิ่งก่อสร้างสาธารณะแบบสถาปัตยกรรมโรมันลักษณะหนึ่ง เช่นเดียวกับศาลของกรีซ ซึ่งมักจะตั้งอยู่ในเมืองโรมัน ในเมืองกรีซบาซิลิกาเริ่มปรากฏราว 2 ศตวรรษก่อนคริสต์ศาสนา หลังจากจักรวรรดิโรมันหันมานับถือศาสนาคริสต์ ความหมายของคำก็ขยายไปคลุมวัดใหญ่และสำคัญที่ได้รับแต่งตั้งโดยพระสันตะปาปา ฉะนั้นในปัจจุบันคำว่า “บาซิลิกา” จึงมีความหมายทั้งทางสถาปัตยกรรมและศาสนา

[แก้] Cathedral (Duomo)

ดูบทความหลักที่ มหาวิหาร

ภาษาไทยใช้ มหาวิหาร. ดูโอโม่ (ภาษาอังกฤษ: Cathedral "คาธีดรอล" ภาษาฝรั่งเศส: Cathédrale ภาษาเยอรมนี: Kathedrale/Dom ภาษาอิตาลี: Cattedrale/Duomo "คัททีดราเล่"/"ดูโอโม่") คือวัดของคริสต์ศาสนาที่มีบาทหลวง (bishop) เป็นประมุขและที่เป็นทีตั้งของ “อาสนะบาทหลวง” (bishop's cathedra) เป็นสถานที่ทางศาสนาที่ใช้ในการสักการะบูชา (โดยเฉพาะสำหรับนิกายที่มีระบบฐานันดรการปกครองเช่นนิกาย นิกายโรมันคาทอลิก นิกายอีสเติร์นออร์โธด็อกซ์ นิกายอังกลิคัน และ นิกายลูเทอรัน มหาวิหารจะเป็นวัดที่เป็นที่นั่งของบาทหลวง (วัดประจำตำแหน่ง) ที่ใช้เป็นศูนย์กลางของสังฆมณฑล (Diocese หรือ See) ที่อยู่ภายใต้การปกครองของบาทหลวงที่กำหนดไว้^[1]

[แก้] Chapel

ดูบทความหลักที่ ชาเปล

ภาษาไทยใช้ ชาเปล (อ่านว่า ชา-เปว) ถ้าเป็นศาสนสถานที่ใช้เป็นที่สักการะของคริสต์ศาสนิกชน ชาเปล คือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่มักจะมีขนาดเล็กแต่บางครั้งก็ใหญ่ ที่อาจจะสร้างเป็นอิสระจากสิ่งก่อสร้างอื่นๆ หรือเป็นส่วนหนึ่งของอาคารที่ใหญ่กว่าเช่น วัดใหญ่ๆ วัง วิทยาลัย โรงพยาบาล คุก หรือสุสาน บางครั้งชาเปลที่สร้างในมหาวิหารจะสร้างเพื่อจุดประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่งเป็นพิเศษ เช่น “ชาเปลพระแม่มารี” ที่มักจะสร้างเป็นชาเปลที่อยู่ทางตะวันออกสุดของตัววัด หรือ “ชาเปลศีลศักดิ์สิทธิ์” ที่ตั้งติดกับตัววัดและใช้เป็นที่เก็บไวน์ และขนมปังที่ใช้ในพิธีศีลมหาสนิท ถ้าชาเปลมีขนาดค่อนข้างเล็กที่สร้างเป็นคูหาภายในทางด้านข้างหรือทางด้านหลังของมหาวิหารหรือวัดก็อาจจะเรียกว่า “คูหาสวดมนต์”

• Chantry chapel ภาษาไทยใช้ ชาเปลสวดมนต์ หรือ ชาเปลแชนทรี. ชาเปลสวดมนต์ เป็นศาสนสถานที่ที่ผู้สร้างจะเป็นผู้มีอันจะกินหรือเป็นบาทหลวงที่อุทิศเงินให้สร้างชาเปลส่วนตัว ชาเปลชนิดนี้ที่เป็นสมบัติของผู้สร้าง การสร้างจะสร้างในตัวมหาวิหารหรือวัดใหญ่ๆ และใช้เป็นที่ที่ให้นักบวชมาสวดมนต์ให้ผู้สร้างหลังจากที่เสียชีวิตไปแล้ว ชาเปลลักษณะนี้มักจะสร้างในขณะที่ผู้อุทิศเงินยังมีชีวิตอยู่ จะเป็นห้องแคบๆ เล็กๆ ภายในบางทีจะเป็นที่ตั้งของอนุสรณ์ของผู้ตาย มีประตูทางเข้าทางหนึ่งออกทางหนึ่งเพื่อให้ผู้สวดมนต์เดินเข้าออก การสร้างก็พยายามให้ใกล้แท่นบูชาเอกที่สุดเท่าที่กำลังทรัพย์จะอำนวย “Chantry chapel” มาจากภาษาละตินว่า “Cantaria” ซึ่งแปลว่า “ใบอนุญาตให้สวดมนต์” ภาษาฝรั่งเศสเรียกว่า “chapellenie”
• Lady chapel ภาษาไทยใช้ ชาเปลพระแม่มารี หรือ เลดีชาเปล. “ชาเปลพระแม่มารี” มักจะเป็นส่วนหนึ่งของมหาวิหารหรือวัดใหญ่ๆ ที่ตั้งอยู่ทางตะวันออกสุดของตัววัดและอุทิศให้พระแม่มารี และมักจะเป็นชาเปลที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในวัด
• Side chapel ภาษาไทยใช้ คูหาสวดมนต์. คูหาสวดมนต์ คือบริเวณภายในมหาวิหารหรือวัดใหญ่ๆ ที่อุทิศให้เป็นบริเวณแยกจากส่วนกลางซึ่งอาจจะใช้เป็นทำพิธีย่อยหรือสวดมนต์วิปัสนาเป็นการส่วนตัว ที่ตั้งอาจจะเป็นมุขยื่นออกไปจากสองข้างทางเดินข้าง หรือรอบมุขด้านตะวันออก หรือบางครั้งก็ยื่นออกไปจากแขนกางเขน
• Wayside chapels ภาษาไทยใช้ ชาเปล หรือ ชาเปลริมทาง. ชาเปลริมทาง คือเป็นศาสนสถานที่ใช้เป็นที่สักการะของคริสต์ศาสนิกชนที่มีขนาดเล็กและมักจะตั้งอยู่ในชนบท

[แก้] Church

ภาษาไทยใช้ วัด เป็นคำที่ใช้เรียกวัดโดยทั่วไปที่มิได้เป็นแบบใดแบบหนึ่งที่อธิบายในบทความนี้ เช่นวัดประจำท้องถิ่น หรือใช้เป็นคำสรรพนามที่ใช้โดยทั่วไปสำหรับคริสต์ศาสนสถาน

• Collegiate church ภาษาไทยใช้ วัดคอลเลจิเอท. วัดคอลเลจิเอท คือวัดที่ปกครองโดยกลุ่มนักบวชที่เรียกว่าแคนนอน (Canon) หรือ “Prebendary” ซึ่งมี “Dean” หรือ “Provost” เป็นประมุข การปกครองของวัดแบบคอลเลจิเอทจะคล้ายคลึงกับการปกครองของมหาวิหารเพียงแต่วัดคอลเลจิเอทไม่มีบาทหลวงประจำเท่านั้น
• Parish church ภาษาไทยใช้ วัด หรือ วัดประจำเขต หรือ วัดประจำท้องถิ่น (เมื่อเป็นคำอธิบาย). วัดประจำท้องถิ่น คือวัดที่เป็นศูนย์กลางของเขตเช่นชุมชน มักจะใช้กับวัดในชนบท เช่น “Parish church of St. Mary” ก็จะเรียกเพียง “วัดเซนต์แมรี”

[แก้] Monastery หรือ Friary

ภาษาไทยใช้ สำนักสงฆ์ หรือ โมนาสเตอรี คำว่า โมนาสเตอรี คือหมายถึงกลุ่มนักบวชผู้ชายหรือผู้หญิงที่มาอยู่ร่วมกันเป็นชุมชน และถือหลักปฏิบัติเดียวกัน สิ่งก่อสร้างมักจะประกอบอาคารสถานหลายอาคารที่จะมีวัดใหญ่เป็นหลัก

• Abbey ภาษาไทยใช้ แอบบี. แอบบี มาจากภาษาละติน “abbatia” ซึ่งมาจากคำว่า “abba” ในภาษาซีเรียคที่แปลว่า “พ่อ” เป็นสำนักสงฆ์คริสต์ศาสนา หรือ คอนแวนต์ ที่ปกครองโดยหลวงพ่อ (Abbot) หรือ แอบเบส (Abbess) ซึ่งเปรียบเหมือนพ่อแม่ผู้เป็นผู้นำทางความศรัทธาของชุมชนที่อยู่ใต้การนำสำนัก “แอบบี”
• Convent ภาษาไทยใช้ คอนแวนต์. คอนแวนต์ คือสำนักสงฆ์ของพระ หรือหลวงพ่อ หรือชี โดยเฉพาะในนิกายโรมันคาทอลิก และ นิกายอังกลิคัน ความหมายในปัจจุบันมักจะจำกัดว่าเป็นสำนักนักบวชสตรีเท่านั้น และคำว่า “monastery” ใช้สำหรับนักบวชผู้ชาย แต่ในประวัติศาสตร์สองคำนี้ใช้เปลี่ยนกันได้
• Hermitage ภาษาไทยใช้ อาศรม หรือ เฮอร์มิเทจ. ในปัจจุบัน เฮอร์มิเทจ จะหมายถึงสถานที่อยู่ของนักบวชที่ใช้ชีวิตอย่างสันโดษ เฮอร์มิเทจมักจะใช้กับผู้ตั้งถิ่นฐานอยู่ด้วยกันอย่างสันโดษไกลจากตัวเมืองหรือหมู่บ้าน เฮอร์มิเทจเป็นคริสต์ศาสนสถานอย่างหนึ่งของสำนักสงฆ์
• Minster หรือ Munster ภาษาไทยใช้ มหาวิหาร. มินส์เตอร์ แต่เดิมเป็นคำที่ใช้เรียกสำนักสงฆ์ หรือสาขาซึ่งปกครองโดยหลวงพ่อมิใช่บาทหลวง แต่ในปัจจุบันหมายถึงวัดที่เคยเป็นสำนักสงฆ์มาก่อนหรือวัดใหญ่
• Nunery ภาษาไทยใช้ สำนักชี หรือ นันเนอรี. สำนักชี คือสำนักชีทางคริสต์ศาสนา หรือ คอนแวนต์ ที่ปกครองโดยแอบเบส (Abbess) ซึ่งเปรียบเหมือนแม่ผู้เป็นผู้นำทางความศรัทธาของชุมชนที่อยู่ใต้การนำสำนัก “นันเนอรี”
• Priory ภาษาไทยใช้ ไพรออรี. ไพรออรี เป็นสำนักสงฆ์ทางคริสต์ศาสนา ที่ปกครองโดย “Prior” ซึ่งเป็นตำแหน่งต่ำกว่าบาทหลวง

[แก้] Mother Church

ภาษาไทยใช้ วัดแม่. วัดแม่ อาจจะเป็นตำแหน่งที่แสดงลำดับความสำคัญของวัด เช่น“มหาวิหารเซ็นต์จอห์นแลเตอร์รัน” “วัดแม่” ของนิกายโรมันคาทอลิก หรือ มหาวิหารในสังฆมณฑลก็ถือว่าเป็น“วัดแม่” ของเขตในสังฆมณฑลที่ตั้งอยู่ คำนี้มักจะใช้กับวัดในนิกายคาทอลิกหรืออังกลิคันและจะไม่ค่อยใช้กันในนิกายโปรเตสแตนต์ ยกเว้น “First Church of Christ” ที่ บอสตัน ในมลรัฐแมสซาชูเซตส์ที่มักจะเรียกกันว่า “วัดแม่”

[แก้] Oratory

ภาษาไทยใช้ ชาเปล หรือ ออราทอรี. ออราทอรี คือห้องสวดมนต์เฉพาะส่วนภายในสำนักสงฆ์ นอกจากนั้นอาจจะเป็นสถานที่สักการะแบบกึ่งสาธารณะซึ่งสร้างโดยกลุ่มคนเช่นกลุ่มช่าง ออราทอรีจะเป็นสถานที่สักการะที่เป็นส่วนตัวมากกว่าวัดโดยทั่วไป เพราะวัดใครจะเข้ามาสักการะก็ได้ แต่ออราทอรีผู้มีสิทธิใช้คือผู้สร้างเท่านั้น

[แก้] Ossuary

ภาษาไทยใช้ วัดบรรจุกระดูก หรือ ชาเปลบรรจุกระดูก. วัดบรรจุกระดูก เป็นสถานที่ที่ใช้เก็บกระดูก[1]

[แก้] Marian column และ Holy Trinity column

ภาษาไทยใช้ อนุสาวรีย์ตรีเอกภาพ หรือ อนุสาวรีย์ตรีพระแม่มารี. อนุสาวรีย์ตรีเอกภาพ เป็นอนุสาวรีย์ทางศาสนาสร้างเพื่ออุทิศแก่พระแม่มารี หรือ พระตรีเอกภาพเพื่อแสดงความขอบคุณที่กาฬโรคระบาดในยุโรปหยุดลงหรือในกรณีอื่นๆ การสร้างอนุสาวรีย์ตรีพระแม่มารีมีความนิยมกันระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 17 ถึง 18 และเป็นส่วนหนึ่งของสถาปัตยกรรมบาโรก ตัวอนุสาวรีย์มักตั้งอยู่กลางเมือง

[แก้] Shrines

ภาษาไทยใช้ ศาล หรือ ไชรน์. ไชรน์ มาจากภาษาละติน “scrinium” ซึ่งแปลว่า “กล่อง” หรือโต๊ะเขียนหนังสือ ในสมัยแรกหมายถึงกล่องที่ทำด้วยอัญมณีมีค่าเป็นที่เก็บ วัตถุมงคล หรือรูปสัญลักษณ์ของลัทธินิยม ต่อมาความหมายก็ขยายเพิ่มโดยรวมถึงสถานที่ที่เป็นที่เก็บวัตถุมงคลหรือที่ฝังศพที่อุทิศให้กับวีรบุรุษ, ผู้พลีชีพเพื่อศาสนา, นักบุญ หรือบุคคลที่เป็นที่นับถือ

[แก้] Baptistery

ดูบทความหลักที่ หอศีลจุ่ม

ภาษาไทยใช้ หอศีลจุ่ม หรือ หอล้างบาป. หอศีลจุ่ม เป็นคริสต์ศาสนสถาน ที่สร้างเป็นอิสระจากสิ่งก่อสร้างอื่นโดยมีอ่างศีลจุ่มเป็นศูนย์กลาง หอศีลจุ่มอาจจะเป็นส่วนหนึ่งของวัดหรือมหาวิหารซึ่งมีแท่นบูชาและคูหาสวดมนต์ ในวัดสมัยคริสเตียนยุคแรกหอศีลจุ่มจะเป็นสถานสำหรับเรียนรู้เรื่องศาสนาก่อนจะรับศีลจุ่ม และเป็นที่ทำพิธีรับศีลจุ่ม

[แก้] อ้างอิง

[แก้] ข้อมูลเพิ่มเติม

• แผนผังมหาวิหาร
• มหาวิหาร
• ชาเปล
• บาซิลิกา
• มหาวิหารในสหราชอาณาจักร
• สถาปัตยกรรมการก่อสร้างมหาวิหารในยุโรปตะวันตก
• ที่เก็บศพ

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ วัด
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ มหาวิหาร
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ บาซิลิกา
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ ชาเปล
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ คูหาสวดมนต์
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ วัดคอลเลจิเอท
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ แอบบี
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ คอนแวนต์
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ เฮอร์มิเทจ
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ ออราทอรี
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ ไชรน์
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ วัดบรรจุกระดูก
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ หอศีลจุ่ม
• คอมมอนส์ มีภาพและสื่ออื่นๆ เกี่ยวกับ อนุสาวรีย์ตรีเอกภาพ หรือ อนุสาวรีย์พระแม่มารี

[แก้] สมุดภาพ

สำนักสงฆ์เซนต์ไมเคิล แบมเบิร์ก ประเทศเยอรมนี	วัดมิคเฮาเซ็น อ๊อกสเบิร์ก, ประเทศเยอรมนี	บาซิลิกาซานตามาเรียมายอเร โรม, ประเทศอิตาลี	แอบบีเชินทาล ประเทศเยอรมนี	วัดไม้ที่ Druskininkai ประเทศลิธูเอเนีย
เฮอร์มิเทจเซนต์บาโทโลมิว โซเรีย, ประเทศสเปน	หอศีลจุ่มที่พาร์มา ประเทศอิตาลี	วัดเซนต์วินวาลโล (วัดประจำท้องถิ่น) แลนด์แนค, อังกฤษ	วัดของปราสาทที่ไมเซ็นไฮม์ ประเทศเยอรมนี	โคมระย้าทำจากกระดูกภายในชาเปลออสชัวรี คูทนาโฮรา สาธารณรัฐเช็ก
ชาเปลที่สาธารณรัฐเช็ก	ภายในชาเปลแชนทรี มหาวิหารวูสเตอร์, อังกฤษ	ชาเปลภายในสุสาน ซาร์มาโต, อิตาลึ	ศาลข้างทาง ประเทศโปแลนด์	อนุสาวรีย์ตรีเอกภาพ โอโมลุค, สาธารณรัฐเช็ก

ด • พ • ก ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม สถาปัตยกรรมตะวันตก/ศิลปะตะวันตก - สถาปัตยกรรมตะวันออก/ศิลปะตะวันออก ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม · ลำดับเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม · ประวัติศาสตร์การก่อสร้าง ยุคหินใหม่ · อียิปต์โบราณ · อาร์เมเนีย · คอปติก · จีน  · ญี่ปุ่น  · ดราวิเดียน · มายัน · สุเมอเรีย · คลาสสิค · เมโสอมริกัน · กรีกโบราณ · โรมัน · อินคา · ซาสซานิยะห์ · ไบแซนไทน์ · อิสลาม · เนวารี · พุทธศาสนา · โซมาลี · ก่อนโรมาเนสก์ · เปอร์เซีย · โรมาเนสก์ · โรมัน-กอธิค · กอธิค · ฮอยซารา · วิชัยนคร · จาลุกยะตะวันตก · เรอเนซองส์ · ออตโตมัน · บาโรก · ฟื้นฟูคลาสสิค · ฟื้นฟูเรอเนซองส์ · ฟื้นฟูกอธิค · เหตุผลนิยม · สมัยใหม่ · สมัยใหม่ยุคหลัง หัวข้อที่เกี่ยวข้อง: สถาปัตยกรรมแบบอิตาลี · ศาสนสถาน  · ส่วนประกอบของสิ่งก่อสร้าง  · สิ่งตกแต่ง