Dzisiaj jest

Gniezno należało do głównych ośrodków kultury państwa piastowskiego w czasie gdy było jego stolicą, a potem zachowało wiele ze swojego znaczenia. Nie jest wykluczone, że jeszcze przed przyjęciem chrześcijaństwa przybywali do Gniezna mnisi i pozostawali w nim jako kronikarze. Przechowywany w katedrze gnieźnieńskiej kodeks z roku 800 wraz z zapiskami jest w tym kontekście bardzo wymowny. Wskazuje na dawność nie tylko tradycji politycznych, lecz również intelektualnych. To zresztą wydawałoby się prawidłowe. Nie jest wykluczone, że w Gnieźnie powstawały jedne z najdawniejszych roczników. Podkreślić należy, iż najbardziej zaawansowany pod względem kultury był ośrodek katedralny, w którym od XI wieku istniała także szkoła katedralna, kształcąca duchownych i dzieci książęce. Korzystali z niej również możni. W pierwszych latach XI wieku powstały w Gnieźnie „Żywoty św. Wojciecha” oraz „Żywot i męczeństwo pięciu braci eremitów”. W 1959 roku odkryto w katedrze łaciński, prawdopodobnie wykonany w Gnieźnie, napis pochodzący z pierwszej połowy XI wieku, co było wówczas dużą sensacją archeologiczną. Wpływ Kościoła na ludność na razie nie był zbyt wielki. W większym stopniu dbano o zewnętrzne pozory wiary, co należało ówcześnie do swego rodzaju obowiązków państwowych. Oporni upominali byli surowymi karami. Księciu zależało na upowszechnieniu się nowej, związanej z państwem ideologii. W Gnieźnie zgromadzony został duży zasób dzieł sztuki, ksiąg liturgicznych i innych. Było to księgi iluminowane, bogato oprawne, nieraz wysadzane drogimi kamieniami. Ogromny łupy wywiezione z miasta przez Brzetysława w 1039 roku, a opisane przez kronikarza czeskiego Kosmasa, świadczyły o znacznym zgromadzeniu dóbr tej piastowskiej stolicy. Rozwijała się kultura dworska. Nawet niechętny do Polaków Thietmar pisał w swej kronice o wspaniałych darach, jakie to otrzymał cesarz Otto III od Bolesława Chrobrego. A oto jak Gall Anonim zrelacjonował jeden z fragmentów zjazdu gnieźnieńskiego :

„Bolesław tak chlubnie wniesiony na królewski tron przez cesarza, nałożony tak na siebie obowiązek hojności spełniał podczas trzech dni swej konsekracji, prawdziwie rycerskie i królewskie urządzając biesiady, a każdego dnia wszystkie naczynia i sprzęty zmieniał, zastawiając coraz to inne i jeszcze bardziej kosztowne. Ukończywszy wreszcie biesiady nakazał cześnikom i stolnikom zebrać ze wszystkich stołów z trzech dni  wszystkie srebrne i złote naczynia, bo żadnych drewnianych tam nie miano, mianowicie kubki i puchary, misy, czarki i rogi i ofiarował je cesarzowi w celu uczczenia go nie zaś jako dar książęcy. Komornikom zaś nakazał zebrać rozciągnięte tkaniny i obrusy, dywany, kobierce, serwety, ręczniki i cokolwiek co było do nakrycia i zanieść to wszystko do komory cesarskiej. Nadto także wiele innych podarował naczyń, mianowicie złotych i srebrnych rozmaitego wyrobu, płaszcze zaś różnego koloru, ozdoby niewidzianego dotąd rodzaju, kamienie drogie, a tego wszystkiego tak wiele ofiarował, że cesarz tak niezmierne dary uznał za cuda. Poszczególnych zaś jego książąt tak okazale obdarował, że z przyjaznych ich sobie zrobił najprzyjaźniejszymi. Lecz któż zdoła wyliczyć, ile i jakich darów dał przedniejszym, gdy nawet żaden z niezmiernie licznej służby nie odszedł bez podarunku.”

Dwór pierwszych Piastów nie miał znaczenia prowincjonalnego. Starano się dorównywać w kulturze dworskiej standardom innych europejskich dworów, z którymi utrzymywano liczne kontakty. Dowodem kultury władców piastowskich jest m. In. List księżnej Matyldy do Mieszka II, z którego wynika, że król ten władał kilkoma językami. W Poznaniu i Gnieźnie tworzono teksty obowiązujące w całym kraju, zakładając w ten sposób podstawy jednolitej mowy. W mowie tej obserwujemy przeważający udział składników systemu gramatycznego dialektu wielkopolskiego. W okresie tym nie było jeszcze osobnej kultury miejskiej. Można natomiast mówić o odrębnym, ludowym sposobie życia na podgrodziach czy osadach targowych. Nie było tam kultury piśmiennej, jak w ośrodku katedralnym, istniały natomiast dawne, tradycyjne zwyczaje, wywierające silne piętno na życiu codziennym mieszkańców. Silne były jeszcze zwyczaje pogańskie, na które nakładały się wprowadzone przez Kościół obrzędy. Duże wrażenie na ludności musiały wywierać budowle kamienne, szczególnie zaś coraz wspanialsza katedra. Gród był jednak osobnym, wyizolowanym światem, na który spoglądano z zewnątrz z mieszanymi uczuciami. Rewolucja ludowa i pogańska, która wybuchła w Polsce w 1037 roku, świadczyła o tym, że tak instytucja państwa jak i Kościoła oraz ugruntowujący się ustrój feudalny nie spotykały się z pełną aprobatą ludności. Nie chciano godzić się na wzrastające obciążenia, rosnącą silę i bogactwa Kościoła i możnych.

---

Powrót

Honorowy obywatel

Gniezno należy do jednych z nielicznych miast w Polsce, które otrzymało bardzo zaszczytne odznaczenie w postaci Honorowej Flagi Europy. Uroczyste nadanie i wręczeni odbyło się w Strasburgu w 2001 roku.

Honorowa Flaga Europy

Czy wiesz, że ...?

Gniezno liczy sobie 69 844 mieszkańców z czego 36 351 stanowią kobiety, a 33 533 to mężczyźni. Miasto zajmuje powierzchnię 40,9 km kw. i leży na obszarze Pojezierza Gnieźnieńskiego. W jego otoczeniu znajdują się jeziora Świętokrzyskie, Winiary oraz Jelonek.

29 kwietnia 2000 roku w auli Szkoły Pomnik przy ul. Kostrzewskiego, zebrał się na uroczystym posiedzeniu Sejm RP. Było to pierwsze wyjazdowe posiedzenie w historii polskiego Sejmu.

W centrum Gniezna działa Strefa Płatnego Parkowania Godzina postoju w obrębie strefy kosztuje 2 zł. Od listopada 2006 r. w centrum miasta pojawiły się nowe parkometry, które mają zastąpić obowiązujące do tej pory karty postojowe.

Od 2003 roku odbywa się w Gnieźnie Międzynarodowy Festiwal Jazzowy, którego organizatorami są Państwo Kamyszkowie, właściciele restauracji "Pod Piątką". Festiwal ściąga do Gniezna znane i cenione postaci muzyki jazzowej w Polsce i zagranicą.