Gniezno - Pierwsza Stolica Polski - Dobre miejsce, królewska tradycja!

Home  |  Aleja Handlowa  |  Ogłoszenia on-line  |  Plan Miasta  |  Rozkład MPK, PKP  |  Księga Gości  |  Reklama  |  Kontakt z nami

Gniezno w Internecie: Oficjalna strona Miasta Gniezna  •  Oficjalna strona Starostwa Powiatowego  • Galeria stare.gniezno.pl

Informator kulturalny  |  Informator sportowy  |  Repertuar kina  |  Repertuar teatru  |  Imprezy cykliczne  |  Patronat e-gniezno.pl

I Gniezno jako stolica Państwa

1. Okoliczności założenia Gniezna - Początki Gniezna ściśle wiążą się z burzliwą historią kształtowania się państwa polskiego.  Mówiąc o historii miasta zadajemy sobie dwa pytania. Po pierwsze : Dlaczego to właśnie Polanie, siedzący między Pomorzem, a Śląskiem, a nie Wiślanie - utrzymujący bliższe kontakty z terenami bardziej zaawansowanymi z punktu widzenia rozwoju państwa - stali się głównym ośrodkiem kształtowania polskiej państwowości?

2. Nazwa i położenie miasta - Legenda o założeniu Gniezna przez Lecha mówi, jak wiadomo, o gnieździe orłów i stąd wywodzi nazwę grodu. Istniały również zupełnie jednak nie uzasadnione pomysły wywodzenia tej nazwy od rzekomego wcześniejszego określenia „Kniezno” (kniez – książę).

3. Gniezno stolicą Państwa - Kiedy można mówić o Gnieźnie jako o stolicy kształtującego się państwa? Niewątpliwie wówczas gdy książęta polańscy przystąpili do procesu jednoczenia plemion polskich i tworzenia z nich jednego organizmu państwowego.

4. Rola polityczna Gniezna do 1038 roku - W Gnieźnie jako stolicy państwa, rozgrywały się najważniejsze wydarzenia polityczne i państwowo-administracyjne. Stąd szły dyspozycje do związanych z dynastią możnych, tzn. góry ówczesnego społeczeństwa, którzy spełniali różne funkcje w zarządzie państwem.

5. Życie gospodarcze i społeczne miasta - Trzeba zdawać sobie sprawę, że w wiekach IX i X oraz pierwszych dziesięcioleciach XI, kraj był jeszcze dość rzadko zaludniony (około 4-5 osób na 1 km2). Gnieźnieński okręg grodowy zamieszkiwało 20-25 tysięcy mieszkańców.

6. Gniezno ośrodkiem kultury - Gniezno należało do głównych ośrodków kultury państwa piastowskiego w czasie gdy było jego stolicą, a potem zachowało wiele ze swojego znaczenia. Nie jest wykluczone, że jeszcze przed przyjęciem chrześcijaństwa przybywali do Gniezna mnisi i pozostawali w nim jako kronikarze.

II Gniezno średniowieczne

1. Rola miasta do połowy XIII wieku - W ciągu dalszych stuleci średniowiecza punkt ciężkości miasta bardziej przenosił się z ośrodka grodowego do osady targowej oraz innych osad rozlokowanych poza fortyfikacjami. Miasto rozwijało się szybko. Było to odbiciem ogólnego procesu rozkwitu gospodarczego całego kraju, rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej oraz wewnętrznego rozwoju Wielkopolski.

2. Rozwój miasta do czasów lokacji - W ciągu ponad 200 lat, jakie upłynęły między najazdem Brzetysława a lokacją, Gniezno zmieniło wyraźnie swe oblicze. Złożył się na to rozwój gospodarczy oraz planowa przebudowa miasta, dokonana przez Władysława Odonica.

3. Rozwój miasta w późnym średniowieczu - Nadanie praw miejskich było ważnym czynnikiem rozwoju Gniezna. Nie był to wszakże już rozwój tak dynamiczny jak w wiekach poprzednich, kiedy to ośrodek ten był stolicą kraju, a następnie głównym miastem Wielkopolski.

4. Życie kulturalne i społeczne - Życiu gospodarczemu Gniezna średniowiecznego największe piętno nadawał handel. Wystarczy spojrzeć na plan ówczesnego miasta i stwierdzić istnienie choćby dwu większych placów handlowych oraz specjalnych targów solnego i skórnego.

5. Życie kulturalne, budownictwo i sztuka - W życiu kulturalnym Gniezna, po utracie przez nie roli społecznej, na czoło wysunęła się działalność ośrodka katedralnego. Uczestniczył w niej także dwór książęcy; stopniowa też zaczęła się wykształcać kultura, którą nazywamy mieszczańską.

III Pod pruskim zaborem

1. Gniezno w okresie napoleońskim - Początek XIX wieku to czasy, gdy losy Polski związały się dość ściśle z rozpętaną przez Napoleona burzą wojenną. Po klęskach Prus poniesionych w bitwach pod Jeną i Auerstadt w 1806 roku cesarz Francuzów mógł podyktować im swoją wolę.

2. Walka o utrzymanie polskości - Gniezno należało w okresie zaborów do głównych ośrodków walki o utrzymanie polskości. Podobnie jak do całej Wielkopolski, tak i tutaj napływali Niemcy, obejmując najbardziej intratne posady i wpływowe stanowiska.

3. Początki ruchu robotniczego - Nowymi zjawiskami, charakterystycznymi dla XIX wieku, były : nasilenie się konfliktów między ubogimi warstwami społeczeństw a górą społeczności miejskiej oraz rozwój ruchu robotniczego, wiążący się z popularyzacją ideologii socjalistycznej.

4. Działalność oświatowa i kulturalna - Życie społeczeństwa Gniezna w zakresie oświaty i kultury toczyło się dwoma nurtami. Pierwszym było szkolnictwo, a drugim praca oświatowa i kulturalna licznych stowarzyszeń. Ten drugi nurt, nastawiony na działalność patriotyczną, w sposób w sposób zasadniczy uzupełniał zdobyte już podstawowe umiejętności szkolne poprzez podnoszenie wiedzy w zakresie historii i literatury ojczystej oraz wiedzy praktycznej.

IV Gniezno w okresie międzywojennym

1. Udział mieszkańców w Powstaniu Wielkopolskim - Wolność przyniosło Gnieznu zwycięskie Powstanie Wielkopolskie. Już przed jego wybuchem dokonywał się w Wielkopolsce, pod wpływem niemieckiej rewolucji listopadowej, rozkład oficjalnej władzy. W jej miejsce powoływane były różnego rodzaju rady.

2. Rozwój przestrzenny, ludność i gospodarka - W związku z niewielkim rozwojem przemysłu w Wielkopolsce, nie następował widoczniejszy rozwój istniejących tu miast. W Gnieźnie tereny zdatne do zabudowy były ponad 60% większe od powierzchni zabudowanej.

3. Administracja i finanse - Jak poprzednio (według ustawy pruskiej z 1853 roku), władzą wykonawczą w mieście był magistrat (zarząd miejski), prawodawczą zaś i kontrolną – rada miejska. Nadzór nad nimi sprawował wojewoda.

4. Życie polityczne - Powstanie Wielkopolskie, mimo szerokiego nim udziału zwykłych „szarych” mieszkańców miasta czy wsi, nie zapewniło im należytego udziału w rządzeniu regionem. Władzę skupił w swym ręku Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, reprezentujący interesy klas posiadających, głównie obszarnictwa i kleru.

5. Oświata i kultura - Gniezno było w okresie międzywojennym silnym ośrodkiem oświaty. Pierwszy okres po wojnie charakteryzował się działaniami mającymi na celu repolonizację szkolnictwa. Akcja ta została przeprowadzona sprawnie i ofiarnie. W Gnieźnie do 1921 roku całkowicie opanowano sytuację.

V Gniezno w czasie II wojny światowej

1. Gniezno w wojnie obronnej - 1939 r. - Już na wiele miesięcy przed wybuchem wojny mieszkańcy Wielkopolski z niepokojem obserwowali kroki hitlerowskich Niemiec, zmierzających do wojny z Polską i dalszych podbojów. Wzrastała wroga działalność Niemców mieszkających w Polsce, a szczególnie w Wielkopolsce, w tym również w Gnieźnie.

2. Miasto w rękach okupanta - Po wkroczeniu Niemców zaczęły się dla mieszkańców Gniezna lata okrutnej okupacji. Miasto to znalazło się w granicach tzw. wschodnich ziem wcielonych do Rzeszy. Od 29 stycznia 1940 roku wchodziło w obręb tzw. Kraju Warty.

3. Sprawy gospodarcze i urbanistyczne - Przemysł gnieźnieński nastawiony został na potrzeby wojenne. Rozwijała się w związku z tym przede wszystkim produkcja zbrojeniowa i związane z nią gałęzie, a także przemysł spożywczy. Cała gospodarka Wielkopolski włączona została w mechanizm służenia wojennym celom niemieckim.

4. Walka o przetrwanie i wolność - Podobnie jak w całym okupowanym kraju, również w Gnieźnie toczyła się stała, różnokierunkowa i ofiarna walka z okupantem. Miała ona charakter zarówno spontaniczny, jak i zorganizowany.

---

Opracowano na podstawie: www.tkgniezno.webpark.pl

Autor: Tomasz Kamiński

Szukasz szybkiej i taniej możliwości zamieszczenia ogłoszenia w Internecie? Nic prostszego! Skorzystaj już dziś z największego w Gnieźnie serwisu ogłoszeń drobnych na e-gniezno.pl. Tylko u nas bezpłatnie i wygodnie dodasz swoje ogłoszenie, nie wychodząc z domu. Skorzystaj już dziś i dołącz do grona naszych użytkowników.

Aktualne ogłoszenia

Zanim wybierzesz się do kina możesz sprawdzić zawsze aktualny repertuar oraz zapowiedzi zbliżających się premier na ekranie kina Helios w Gnieźnie - tylko na e-gniezno.pl

Serwis e-gniezno.pl proponuje Państwu bezpłatne konta e-mail o pojemności 10 MB. Aby założyć nowe konto wystarczy wypełnić formularz rejestracyjny. W naszej ofercie są również konta komercyjne 100 MB za jedyne 25 zł/rok

Gniezno utrzymuje stałą współpracę z 8 europejskimi miastami. Należą do nich: Angani, Speyer, Roskilde, Saint-Mailo, Veendam oraz Esztergom, Falkenberg i Umań. Współpraca oparta jest przede wszystkim na wymianie doświadczeń z zakresu edukacji, turystyki, gospodarki. Celem jest tu również promocja miasta i powiatu i przyciągnięcie tym samym turystów, a także inwestorów w nasze strony.

Odwiedź Galerię

Rada Miasta Gniezna na mocy uchwały z dnia 23 sierpnia 2003 r., nadała papieżowi Janowi Pawłowi II tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gniezna. Okazją ku temu była 25 rocznica pontyfikatu Ojca Świętego, który jest silnie związany z Archidiecezją w Gnieźnie.

Zobacz: Akt Nadania

REKLAMA

Reklama na e-gniezno.pl  |  Współpraca z portalem  |  Księga Gości  |  Historia e-gniezno.pl  |  Kontakt z redakcją  |  Do góry