Elektrownia teatru miejskiego
Jedną z najstarszych krakowskich elektrowni, wybudowano w 1893 r. według projektu J. Zawiejskiego, który zaprojektował także główny gmach pobliskiego teatru. Budynek, wzniesiony w stylu secesyjnym, krył w swoim wnętrzu zarówno elektrownię i urządzenia do produkcji energii, jak i znaczną część komina. Obiekt, przez część ówczesnej opinii publicznej krytykowany był za pretensjonalizm: wyszukana forma mieściła w sobie wszak urządzenia techniczne - uważane za banalne ze względu na swój utylitaryzm. Dla niektórych jednak, podobnie jak teatr (Miejski, w 1909 r. nazwany Teatrem Słowackiego), elektrownia była przybytkiem magicznym, stąd nazywano ją też Domem Machin.
Urządzenia do wytwarzania prądu elektrycznego dostarczyła i zamon-towała firma, która później uruchomiła dla Kolei Północnej elektrownię na stacji kolejowej w Płaszowie (1898 r.) i elektrownię komunalną
w Podgórzu (1899 r.). Urządzenia zamontowane w elektrowni: silniki
i prądnice, sprowadzone przez firmę Frantiąka Křiľika z Pragi czeskiej, wyprodukowane zostały przez firmę Langenbold z Frankfurtu. Wytwarzany prąd stały wykorzystywano do oświetlenia sceny i wnętrz teatru oraz do pracy hydroforu wewnętrznego wodociągu i sieci przeciwpożarowej, a nadwyżki prądu odsprzedawano dla innych krakowskich teatrów.
Elektrownia pracowała do 1906 r., kiedy to do teatru doprowadzono energię elektryczną wytwarzaną w nowo uruchomionej Elektrowni Miejskiej na Kazimierzu. Obecnie w budynku mieści się Scena Miniatura Teatru im. Słowackiego.
Szerzej:
W. Brzoskwinia, Krakowskie elektrownie /w:/ 100-lecie energetyki w Krakowie - katalog wystawy w Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Kraków 2004
