Gazownia Miejska
Przy ul. Gazowej wybudowana została w latach 1856-1857 przez Niemieckie Kontynentalne Towarzystwo Gazowe z Dessau. Główne najstarsze obiekty produkcyjne zaprojektował inż. Sezig. Technologia oparta była na procesie suchej destylacji węgla, a otrzymywany gaz zawierał - jako składniki palne - głównie wodór i metan.
W pierwszym okresie funkcjonowania gazowni produkowano gaz jedynie na potrzeby oświetlenia miasta. Pierwsze w Krakowie uliczne lampy gazowe zapłonęły w 1857 r. Od lat 80. XIX w. gazownia zaczęła promować także inne sposoby wykorzystania gazu: do gotowania i do ogrzewania mieszkań. W końcu XIX i na początku XX w. gazownia produkowała gaz węglowy, gaz wodny (od 1907 r. produkowano gaz także poprzez wdmuchiwanie pary wodnej do rozgrzanego do wysokich temperatur koksu) oraz amoniak. Zakład miał własne ujęcie
wody
i wieżę ciśnień, bocznicę kolejową i trzy cylindryczne gazometry do przechowywania gazu - niezachowane.
W roku 1968 zaprzestano produkcji gazu, ale historyczne obiekty nadal pozostają w gestii gazownictwa. Fabryka gazu wodnego, laboratorium, "nowa" kotłownia, budynki administracyjne, budynek mieszkalny wraz z ogrodem, świetlica robotnicza są restaurowane. Przy wejściu do gazowni, podobnie jak w podcieniach krakowskich Sukiennic, nadal zapalana jest uliczna, wspornikowa lampa gazowa.
Obiekt obecnie nie jest jeszcze dostępny wewnątrz dla zwiedzających.
Szerzej:
M. Seifert, Rozwój Krakowskiej Gazowni Miejskiej w latach 1918-1928, Kraków 1929
Krakowska Gazownia Miejska 1856-1950. Katalog wystawy, Zakład Gazowniczy w Krakowie i Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Kraków 2002
