Krakowski Szlak Techniki

Przyczółki Mostu Podgórskiego

Most Podgórski był pierwszym krakowsko-podgórskim mostem wiślanym wspartym na murowanych filarach. Budowę rozpoczął Senat Wolnego Miasta Krakowa, ale na inwestycję "naciskał" rząd austriacki zainteresowany rozwojem podległego sobie wówczas miasta Podgórza. Most, zaprojektowany przez inż. T. Kutscherę, wybudowano w latach 1844-1850. Oficjalnie nazwano go imieniem cesarza Franciszka Józefa I, potocznie jednak krakowianie nazywali most "podgórskim".

Wybudowany most miał 145 m dł. i 6,8 m szer. Pięć drewnianych, łukowych przęseł wykonano z giętego drewna modrzewiowego, pokrytego żywicą i obitego ołowianą blachą. W nurcie rzeki postawiono cztery kamienne filary, które, podobnie jak kamienne przyczółki, wsparte były na drewnianych rusztach fundamentowych. Most służył nie tylko przeprawom ludzi i przewozom towarów przez Wisłę - mostem poprowadzono instalację gazową z niedalekiej Gazowni do Podgórza. Od 1882 r. przy moście rozpoczynała swój bieg najstarsza krakowska linia tramwajowa prowadząca przez Rynek do dworca kolejowego. Z upo-dobaniem był także fotografowany i malowany przez współczesnych.

W 1925 r. most zamknięto, bo wskutek pogłębiania się dna Wisły drewniane ruszta, na których były posadowione kamienne filary, systematycznie podnosiły się ponad zwierciadło wody. Rozebrano wówczas dotychczasowe przęsła mostu, a na filarach i przyczółkach zamontowano prowizoryczne drewniane przęsła kratowe. W 1926 r. most ponownie oddano do użytku, ale na czas przejściowy, do czasu ukończenia budowy mostu Piłsudskiego. Rozbiórkę mostu zasadniczo zakończono w 1936 r., kiedy rozebrano przęsła, ale filary usunięto dopiero w poł. lat 50. Do dziś zachowały się kamienne przyczółki ujęte w górny mur bulwarów wiślanych.


Szerzej:
J. Purchla, Krakowskie mosty wiślane i ich znaczenie dla rozwoju przestrzennego miasta w XIX i XX w., "Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie", T.XV, R.:1981
M. Rożek, Mosty Krakowa, Kraków 2002
R. Ingarden, Ochrona Krakowa przed powodzią Wisły. Odczyt wygłoszony w streszczeniu na ogólnem zebraniu VI-ego zjazdu Techników Polskich w Krakowie 14.09.1912, odbitka z Pamiętnika VI Zjazdu Techników Polskich, Kraków 1916
W. Brzoskwinia, B. Krzaczyńska, Mosty wiślane /w:/ Mosty Krakowa do 1945 r. Katalog wystawy Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Kraków 2002